1. Hi yihi nhlengeletano leyi siveke tiko ra Israyele leri gwineheke leri a ri ri vanhu lava hlawuriweke va Yehovha? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.)

SWI fanerile leswi Yehovha a dzunisiwaka hi ku simeka vandlha ra Vukreste eminkarhini ya vaapostola ni hi leswi a tlheleke a vuyetela vugandzeri bya ntiyiso eminkarhini ya hina. Hilaha hi swi xiyeke hakona exihlokweni lexi hundzeke, nhlengeletano leyi vumbiwaka hi valandzeri va Kreste vo sungula yi sive tiko ra Israyele leri gwineheke leri a ri ri vanhu lava hlawuriweke va Yehovha. Nhlengeletano leyi leyintshwa, leyi a yi tsakeriwa swinene hi Xikwembu, yi ponile loko muti wa Yerusalema wu lovisiwa hi 70 C.E. (Luka 21:20, 21) Swiendlakalo swoleswo swa le minkarhini ya vaapostola a swi fanekisela swiendlakalo leswi a swi ta khumba malandza ya Yehovha ya namuntlha. Mafambiselo ya swilo ya Sathana ma ta lovisiwa ku nga ri khale, kambe nhlengeletano ya Xikwembu yi ta pona masiku yo hetelela. (2 Tim. 3:1) Hi nga tiyiseka njhani?

2. Yesu u vule yini malunghana ni “nhlomulo lowukulu,” naswona wu ta sungula njhani?

² Yesu u vule leswi landzelaka malunghana ni vukona byakwe lebyi nga vonakiki ni makumu ya mafambiselo ya swilo: “Ku ta va ni nhlomulo lowukulu lowu ku nga si tshamaka ku humelela lowu fanaka na wona hi mpfhuka misava yi va kona ku fikela sweswi, e-e,  naswona a wu nge he tlheli wu va kona.” (Mat. 24:3, 21) Nhlomulo lowu, lowu ku nga si tshamaka ku humelela lowu fanaka na wona wu ta sungula loko Yehovha a lovisa “Babilona Lonkulu,” mfumo wa misava wa vukhongeri bya mavunwa, a tirhisa mimfumo ya tipolitiki. (Nhlav. 17:3-5, 16) Ku ta endleka yini endzhaku ka sweswo?

3. Endzhaku ka loko vukhongeri bya mavunwa byi lovisiwile, ku ta humelela yini eka vanhu va Yehovha?

³ Endzhaku ka loko vukhongeri bya mavunwa byi lovisiwile, Sathana ni vanhu vakwe va ta hlasela malandza ya Yehovha. Hi xikombiso, Matsalwa ma profete leswi landzelaka malunghana na “Gogo wa tiko ra Magogo” ma ku: “U ta boheka ku ta. U ta nghena kukota xidzedze. U ta funengeta tiko kukota mapapa, wena ni mavuthu ya wena hinkwawo ni vanhu vo tala lava va nga na wena.” Leswi Timbhoni ta Yehovha ti nga riki na masocha lama hlomeke naswona ti nga vanhu vo rhula swinene emisaveni, ti ta vonaka ti nga sirhelelekanga. Kambe ku ti hlasela ku ta va ku ri xihoxo lexikulu.—Ezek. 38:1, 2, 9-12.

4, 5. Yehovha u ta endla yini loko Sathana a ringeta ku hlasela malandza yakwe?

⁴ Xana Xikwembu xi ta endla yini loko Sathana a ringeta ku lovisa vanhu va xona? Yehovha u ta va kutsula, a kombisa mfanelo yakwe tanihi Hosi ya Vuako Hinkwabyo. Loko malandza ya Yehovha ma hlaseriwa swi fana ni loko ku hlaseriwa yena. (Hlaya Zakariya 2:8.) Hikwalaho, Tata wa hina wa le tilweni u ta hatla a teka goza leswaku a hi kutsula. Nkutsulo wolowo wu ta chaputa loko ku lovisiwa misava ya Sathana eArmagedoni, ku nga “nyimpi ya siku lerikulu ra Xikwembu xa Matimba Hinkwawo.”—Nhlav. 16:14, 16.

⁵ Vuprofeta bya le Bibeleni byi vula leswi landzelaka malunghana ni Armagedoni: “‘Yehovha u ni njhekanjhekisano ni matiko. Yena hi byakwe u fanele a avanyisa nyama hinkwayo. Loko ku ri lavo homboloka, u fanele a va nyikela ebangeni,’ ku vula Yehovha. Yehovha wa mavuthu u te, ‘Waswivo! Ku ni khombo leri sukaka etikweni rin’wana ri ya etikweni rin’wana, naswona ku ta pfuka xidzedze lexikulu ku suka etindhawini ta le kule ta misava. Kunene lava dlayiweke hi Yehovha esikwini rero va ta suka emakun’wini ya misava ku ya fika emakun’wini man’wana ya misava. A va nge rileriwi, hambi ku ri ku hlengeletiwa kumbe ku lahliwa. Va ta kotisa vulongo evuandlalweni bya misava.’” (Yer. 25:31-33) Armagedoni yi ta herisa mafambiselo lawa yo homboloka ya swilo. Misava ya Sathana yi ta herisiwa, kambe xiphemu xa laha misaveni xa nhlengeletano ya Yehovha xi ta pona.

6, 7. (a) Lava vumbaka “ntshungu lowukulu” va huma kwihi? (b) Hi kwihi ku andza loku veke kona emalembeni ya sweswinyana?

⁶ Xiphemu xa laha misaveni xa nhlengeletano ya Xikwembu xi ya emahlweni xi kula hikuva vanhu lava nga xiphemu xa yona va amukeleka eka xona. Bibele ya hi tiyisekisa: “Mahlo ya Yehovha ma le ka lavo lulama, naswona tindleve ta yena ti yingisela swikombelo swa vona.” (1 Pet. 3:12) Vanhu volavo vo lulama va katsa “ntshungu lowukulu” lowu “humaka enhlomulweni lowukulu.” (Nhlav. 7:9, 14) Vanhu lava lava poneke a vo va “ntshungu” ntsena. I “ntshungu lowukulu”—vanhu vo tala swinene. Xana na wena u tivona u ri exikarhi ka vona u pone ‘nhlomulo lowukulu’?

⁷ Xana lava vumbaka ntshungu lowukulu va huma kwihi? Va hlengeletiwa hikwalaho ka ntirho lowu Yesu a profeteke leswaku a wu ta va xiphemu xa xikombiso xa vukona bya yena. U te: “Mahungu lamanene lawa ya mfumo ma ta chumayeriwa emisaveni hinkwayo leyi akiweke leswaku byi va vumbhoni ematikweni hinkwawo; kutani hi kona makumu ma nga ta fika.” (Mat. 24:14) Lowu hi wona ntirho lowukulu lowu endliwaka hi nhlengeletano ya Xikwembu emasikwini lawa yo hetelela. Vanhu va timiliyoni va dyondze ku gandzela Xikwembu “hi  moya ni ntiyiso,” hikwalaho ka ntirho wo chumayela ni wo dyondzisa lowu endliwaka hi Timbhoni ta Yehovha emisaveni hinkwayo. (Yoh. 4:23, 24) Hi xikombiso, ku sukela hi lembe ra ntirho ra 2003 ku ya fika hi 2012, ku nga malembe ya khume lama ha ku hundzaka, vanhu vo tlula 2 707 000 va khuvuriwile va kombisa ku tinyiketela ka vona eka Xikwembu. Sweswi ku ni Timbhoni to tlula 7 900 000 emisaveni hinkwayo, naswona vanhu va timiliyoni va hlanganyela na tona, ngopfu-ngopfu eXitsundzuxweni lexi vaka kona lembe ni lembe. A hi tibumi hi tinhlayo hikuva i “Xikwembu lexi xi swi kurisaka.” (1 Kor. 3:5-7) Nilokoswiritano, swi le rivaleni leswaku ntshungu lowukulu wa andza swinene hi ku hatlisa lembe ni lembe.

8. Ha yini nhlengeletano ya Yehovha ya manguva lawa yi kula swinene?

⁸ Nhlayo ya malandza ya Xikwembu yi andze swinene hikuva Yehovha u seketela Timbhoni ta yena. (Hlaya Esaya 43:10-12.) Ku andza loku ku vulavuriwe ha kona ka ha ri emahlweni hi marito lawa ya vuprofeta: “Lontsongo u ta va gidi, kasi lontsongo ngopfu u ta va tiko ra matimba. Mina Yehovha, ndzi ta swi hatlisisa hi nkarhi wa swona.” (Esa. 60:22) Masalela ya vatotiwa ma tshame ma va “lontsongo,” kambe nhlayo ya wona yi kurile loko Vaisrayele van’wana va moya va tisiwa enhlengeletanweni ya Xikwembu. (Gal. 6:16) Hikwalaho ka ku katekisiwa hi Yehovha hi ku famba ka nkarhi, vanhu va timiliyoni lava nga ni ntshembo wo hanya laha misaveni va amukele ntiyiso.

9. Hi fanele hi endla yini loko hi lava ku kuma vumundzuku lebyi tsakisaka lebyi tshembisiweke eRitweni ra Xikwembu?

⁹ Ku nga khathariseki leswaku hi Vakreste lava totiweke kumbe hi swirho swa ntshungu lowukulu, hi nga va ni vumundzuku lebyi tsakisaka lebyi tshembisiweke eRitweni ra Xikwembu. Hambiswiritano, leswaku hi byi kuma hi fanele hi yingisa swileriso swa Yehovha. (Esa. 48:17, 18) Anakanya hi Vaisrayele lava a va ri ehansi ka Nawu wa Muxe. Xikongomelo xin’wana xa Nawu a ku ri ku sirhelela Vaisrayele hi ku va nyika milawu leyi nga ta va pfuna leswaku va tshama va tengile etimhakeni ta masangu, va endla bindzu hi ku tshembeka, va va ni mindyangu leyi tsakeke, va khoma van’wana hi musa ni swin’wana. (Eks. 20:14; Lev. 19:18, 35-37; Det. 6:6-9) Ku yingisa swileriso swa Xikwembu swi hi vuyerisa hi tindlela leti fanaka—naswona a swi hi tikeli ku endla ku rhandza ka xona. (Hlaya 1 Yohane 5:3.) Entiyisweni, milawu ya Yehovha Xikwembu ya hi sirhelela yi tlhela yi hi hlayisa hi “hanya eripfumelweni” loko hi yi yingisa, tanihi leswi Nawu a wu sirhelela Vaisrayele.—Tito 1:13.

10. Ha yini hi fanele hi tivekela nkarhi wo dyondza Bibele ni wo va ni Vugandzeri bya Ndyangu bya nimadyambu vhiki ni vhiki?

¹⁰ Xiphemu xa laha misaveni xa nhlengeletano ya Yehovha xi ya emahlweni hi tindlela to hambana-hambana. Hi xikombiso, hi ya hi wu twisisa swinene ntiyiso wa le Bibeleni. Sweswo swi fanerile hikuva “ndlela ya lavo lulama yi fana ni ku vonakala ko vangama loku vonakalaka hakatsongo-tsongo kukondza siku ri simekiwa ri tiya.” (Swiv. 4:18) Kambe hi fanele hi tivutisa: ‘Xana ndzi fambisana ni mindzulamiso leyi endliwaka malunghana ni ndlela leyi hi wu twisisaka ha yona ntiyiso wa le Matsalweni? Xana ndzi hlaya Bibele siku ni siku? Xana ndza swi hisekela ku hlaya minkandziyiso ya hina? Xana mina ni varhandziwa va mina hi va ni Vugandzeri bya Ndyangu bya nimadyambu vhiki ni vhiki?’ Vo tala va hina hi nga pfumela leswaku a swi tiki ngopfu ku endla swilo leswi. Hakanyingi hi fanele hi tivekela nkarhi wo swi endla. I swa nkoka swinene leswaku hi dyondza Matsalwa, hi tirhisa leswi hi swi dyondzaka kutani hi endla nhluvuko hi tlhelo ra moya—ngopfu-ngopfu sweswi leswi nhlomulo lowukulu wu tshineleke swinene.

11. Ha yini vanhu va Yehovha va ya eminhlanganweni, etinhlengeletanweni ni le mintsombanweni?

¹¹ Nhlengeletano ya Yehovha yi hi navelela leswinene  loko yi hi khutaza ku yingisa ndzayo ya muapostola Pawulo leyi nge: “A hi khathalelaneni leswaku hi khutazana erirhandzwini ni le mintirhweni leyinene, hi nga fularheli ku hlengeletana ka hina, hilaha ku nga ntolovelo wa van’wana, kambe hi khutazana, naswona hi endla tano hilaha ku engetelekeke ngopfu tanihi leswi mi vonaka siku ri tshinela.” (Hev. 10:24, 25) Minkhuvo ya lembe na lembe ni tinhlengeletano tin’wana ta vugandzeri a swi tiyisa vuxaka bya Vaisrayele na Yehovha. Ku tlula kwalaho, swiendlakalo swo tanihi Nkhuvo wa Mintsonga wo hlawuleka wa le nkarhini wa Nehemiya a swi ri minkarhi yo tsakisa. (Eks. 23:15, 16; Neh. 8:9-18) Na hina hi vuyeriwa hi ndlela leyi fanaka eminhlanganweni, etinhlengeletanweni ni le mintsombanweni ya hina. Hi fanele hi ringeta ku va kona eka swiendlakalo leswi hinkwaswo hikuva swi hi pfuna ku tshama hi ri ekusuhi na Yehovha naswona hi n’wi tirhela hi tsakile.—Tito 2:2.

12. Hi fanele hi titwa njhani hi ntirho wo chumayela hi Mfumo?

¹² Tanihi leswi hi nga xiphemu xa nhlengeletano ya Xikwembu, hi tiphina hi ku hlanganyela “entirhweni wo kwetsima wa mahungu lamanene ya Xikwembu.” (Rhom. 15:16) Loko hi hlanganyela “entirhweni [lowu] wo kwetsima” hi va “vatirhi-kulobye” na Yehovha, “Mukwetsimi.” (1 Kor. 3:9; 1 Pet. 1:15) Ku chumayela mahungu lamanene swi hoxa xandla eku kwetsimisiweni ka vito ra Yehovha ro kwetsima. Naswona entiyisweni i lunghelo lerikulu ku tamerisiwa “mahungu lamanene lama vangamaka ya Xikwembu lexi tsakeke.”—1 Tim. 1:11.

13. Vutomi bya hina ni vunghana bya hina na Yehovha swi titshege hi yini?

¹³ Xikwembu xi lava leswaku hi tshama hi ri ekusuhi na xona hi tlhela hi seketela nhlengeletano ya xona eka mintirho yo hambana-hambana leyi yi endlaka. Muxe u byele Vaisrayele a ku: “Ndzi teka matilo ni misava swi va timbhoni ehenhla ka n’wina namuntlha, leswaku ndzi veke vutomi ni rifu, nkateko ni ndzhukano emahlweni ka n’wina; mi fanele mi hlawula vutomi leswaku mi ta ya emahlweni mi hanya, n’wina ni vana va n’wina, hi ku rhandza Yehovha Xikwembu xa n’wina, hi ku yingisa rito rakwe ni ku n’wi namarhela, hikuva yena i vutomi bya n’wina ni ku leha ka masiku ya n’wina, leswaku mi tshama ehenhla ka misava leyi Yehovha a yi hlambanyeleke vatata wa n’wina Abrahama, Isaka na Yakobe ku va nyika yona.” (Det. 30:19, 20) Vutomi bya hina byi titshege hi ku endla ku rhandza ka Yehovha, ku n’wi rhandza, ku yingisa rito rakwe ni ku n’wi namarhela.

14. Makwerhu un’wana u titwe njhani hi xiphemu lexi vonakaka xa nhlengeletano ya Xikwembu?

¹⁴ Makwerhu Pryce Hughes, loyi a tshameke a tshembekile eka Xikwembu ni le ka nhlengeletano ya xona, u tshame a tsala a ku: “Ndza swi tlangela swinene leswi ndzi tiveke swikongomelo swa Yehovha emahlweninyana ka 1914 . . . Nchumu lowu a wu ri wa nkoka swinene eka mina, a ku ri ku tshama ndzi ri ekusuhi ni nhlengeletano ya Yehovha leyi vonakaka. Leswi swi ndzi humeleleke loko ndza ha ri ntsongo swi ndzi dyondzise leswaku a hi vutlhari ku titshega hi mianakanyo ya vanhu. Ndzi tiyimisele ku namarhela nhlengeletano leyi leyi tshembekaka endzhaku ka loko ndzi teke xiboho xo endla tano. Leyi hi yona ntsena ndlela leyi nga endlaka leswaku munhu a tsakeriwa a tlhela a katekisiwa hi Yehovha.”

15. Nyika xikombiso xa le Matsalweni lexi kombisaka ndlela leyi hi faneleke hi yi teka ha yona mindzulamiso eka ndlela leyi hi ti twisisaka ha yona timhaka tin’wana ta le Bibeleni.

¹⁵ Leswaku Yehovha a hi tsakela a tlhela a hi katekisa, hi fanele hi seketela nhlengeletano yakwe hi tlhela hi amukela mindzulamiso ya ndlela leyi hi ma twisisaka ha yona Matsalwa. Anakanya hi mhaka leyi: Endzhaku ka ku fa ka Yesu, a ku ri ni magidi ya Vakreste lava a va ri Vayuda lava a va hisekela Nawu naswona a swi va tikela ku tshika ku wu landzela. (Mint. 21:17-20) Hambiswiritano, hi ku pfuniwa hi papila ra Pawulo  leri a a ri tsalele Vaheveru, va amukele mhaka ya leswaku a va nga kwetsimisiwanga hi switlhavelo “leswi nyikeriwaka hi ku ya hi Nawu,” kambe “hi ku nyiketiwa ka miri wa Yesu Kreste kan’we swi helela kwalaho.” (Hev. 10:5-10) A swi kanakanisi leswaku vo tala va Vakreste volavo lava a va ri Vayuda va amukele ndzayo yoleyo kutani va cinca ndlela leyi a va anakanya ha yona. Na hina hi fanele hi hisekela ku dyondza Bibele ni minkandziyiso ya hina, naswona loko ku endliwa mindzulamiso eka ndlela leyi hi ri twisisaka ha yona Rito ra Xikwembu kumbe ntirho wa hina wo chumayela hi fanele hi yi amukela hi ku titsongahata.

16. (a) Hi yihi mikateko leyi nga ta endla leswaku swi tsakisa ku hanya emisaveni leyintshwa? (b) I yini leswi u swi languteleke emisaveni leyintshwa?

¹⁶ Vanhu hinkwavo lava tshamaka va tshembekile eka Yehovha ni le ka nhlengeletano yakwe va ta tshama va ri karhi va katekisiwa hi yena. Vanhu vo tshembeka lava totiweke va ta kuma malunghelo lamakulu yo va vadyandzhaka swin’we na Kreste etilweni. (Rhom. 8:16, 17) Loko u ri ni ntshembo wo hanya laha misaveni, anakanya ndlela leyi swi nga ta tsakisa ha yona ku hanya eParadeyisini. Tanihi leswi hi nga xiphemu xa nhlengeletano ya Yehovha, hi tsakela ku byela van’wana hi misava leyintshwa leyi Xikwembu xi yi tshembiseke. (2 Pet. 3:13) Pisalema 37:11 yi ri: “Lavo rhula va ta dya ndzhaka ya misava, hakunene va ta kuma ntsako lowu heleleke eku rhuleni lokukulu.” Vanhu “va ta aka tindlu va tshama eka tona” naswona va ta tsakela “ntirho wa mavoko ya vona.” (Esa. 65:21, 22) Ntshikilelo, vusweti ni ndlala a swi nge he vi kona. (Ps. 72:13-16) Babilona Lonkulu a nge he yi emahlweni a xisa vanhu hikuva u ta va a nga ha ri kona. (Nhlav. 18:8, 21) Vafi va ta pfuxiwa kutani va nyikiwa nkarhi wo hanya hilaha ku nga heriki. (Esa. 25:8; Mint. 24:15) Vanhu va timiliyoni lava tinyiketeleke eka Yehovha va ta kuma mikateko yoleyo! Leswaku hi kuma switshembiso swoleswo swa le Matsalweni hi fanele hi ya emahlweni hi endla nhluvuko hi tlhelo ra moya, hi ya emahlweni ni nhlengeletano ya Xikwembu, minkarhi hinkwayo hi fambisana na yona.

17. Hi fanele hi titwa njhani hi Yehovha ni nhlengeletano yakwe?

¹⁷ Leswi mafambiselo lawa ma nga le kusuhi swinene ni ku hela, a hi tshameni hi tiyile eripfumelweni naswona hi gandzela Xikwembu hi ku tshembeka swin’we ni nhlengeletano ya xona. Rolero a ku ri langutelo leri mupisalema Davhida a a ri na rona, loyi a yimbeleleke a ku: “Nchumu wun’we lowu ndzi wu kombeleke eka Yehovha—hi lowu ndzi nga ta wu rindzela, leswaku ndzi tshama endlwini ya Yehovha masiku hinkwawo ya vutomi bya mina, ndzi vona ku tsakisa ka Yehovha ni ku languta tempele yakwe hi ku tlangela.” (Ps. 27:4) Onge un’wana ni un’wana wa hina a nga tshama a ri ekusuhi na Xikwembu, a tshama a ri karhi a fambisana ni vanhu va xona naswona a ya emahlweni ni nhlengeletano ya Yehovha.