MALEMBE ma nga ri mangani lama hundzeke, Roald na Elsebeth, mpatswa lowu hi nkarhi wolowo a wu ri kusuhi ni ku hlanganisa malembe ya 50, a va hanya emafurheni le Bergen, ku nga doroba ra vumbirhi hi vukulu le Norway. A va hlanganyela hi ku tshembeka emintirhweni ya vandlha swin’we ni n’wana wa vona wa nhwanyana ni wa mufana, ku nga Isabel na Fabian. Roald a a ri nkulu kasi Elsebeth a a ri phayona, naswona Isabel na Fabian a va ri vahuweleri.

Hambiswiritano, hi September 2009, ndyangu lowu wu endle xiboho xo endla nchumu wo karhi lowu hambaneke—ku chumayela ku ringana vhiki endhawini leyi nga yoxe. Hikwalaho Roald na Elsebeth swin’we na Fabian, loyi hi nkarhi wolowo a a ri ni malembe ya 18, va ye eNordkyn, ku nga nhlonhle leyi nga exifundzheni xa Finnmark, ehenhla ka Arctic Circle. Va chumayele kwalaho eximutanini xa Kjøllefjord, swin’we ni vamakwerhu va xinuna ni va xisati lava na vona a va tile endhawini yoleyo yi nga yoxe leswaku va ta chumayela. Roald u ri: “Loko vhiki rolero ri sungula, a ndzi titwa ndzi enerisekile leswaku ndzi kote ku lulamisa xiyimo xa mina hi ndlela yoleyo leswaku ndzi ta kota ku hlanganyela eka ntirho lowu wo hlawuleka ku ringana vhiki hinkwaro.” Kambe,  loko vhiki rolero ri ya eku heleni, Roald u sungule ku titwa a nga ntshunxekanga. Xana ku humelele yini?

Roald u ri: “Mario, phayona leri tirhaka eFinnmark, u lo na swi pfuketana a hi vutisa loko hi nga swi tsakela ku rhurhela edorobeni leri vuriwaka Lakselv leswaku hi ya pfuna vandlha leri nga ni vahuweleri va 23.” Roald u hlamarisiwe swinene hi xivutiso xolexo lexi a a nga xi langutelanga. U ri: “Mina na Elsebeth hi tshame hi ehleketa hi ku tirha laha a ku ri ni xilaveko lexikulu—kambe sweswo a hi ta swi endla loko vana va hina se va hume miti.” Nilokoswiritano, ni le ka masiku ma nga ri mangani lawa a a chumayela endhawini leyi yi nga yoxe, Roald u swi xiyile leswaku vanhu a va tiyimiserile ku dyondza hi Yehovha. A va lava ku pfuniwa hi nkarhi wolowo—ku nga ri endzhaku ka nkarhi. U ri: “Xivutiso lexi xi endle leswaku ripfalo ra mina ri ndzi kingindza naswona a xi endla leswaku ndzi va ni nkelu-nkelu ku ringana vusiku byo hlayanyana.” Endzhaku ka sweswo Mario u fambise Roald ni ndyangu wa yena hi movha a va yisa le Lakselv, ku nga mpfhuka wa kwalomu ka 240 wa tikhilomitara edzongeni wa Kjøllefjord. Mario a a lava leswaku vaendzi lava va tivonela hi ya vona vandlha leritsongo leri a ri ri kona kwalaho.

Le Lakselv, Andreas un’wana wa vakulu vambirhi va kwalaho, u kombise vaendzi lava ndhawu ya kwalaho swin’we ni Holo ya Mfumo. Vamakwerhu va va amukele hi mandla mambirhi va tlhela va byela Roald na Elsebeth leswaku va nga tsaka swinene loko ndyangu wa vona wu nga rhurhela kwalaho leswaku wu ta pfuneta hi ntirho wa Mfumo. Andreas u vule leswaku u lavele Roald na Fabian ntirho wo tihanyisa, a ri karhi a n’wayitela! Xana vaendzi lava a va ta endla yini?

Fabian u rhange a ku: “A ndzi swi naveli ku rhurhela laha.” Mhaka ya ku siya vanghana va yena lavakulu lava a kuleke na vona evandlheni ra ka vona ni ya ku tshama exidorobanini a yi nga n’wi tsakisi. Naswona, a a nga si heta ku dyondzela ku va mutivi wa gezi. Hambiswiritano, loko Isabel (loyi hi nkarhi wolowo a a ri ni malembe ya 21) a vutisiwile leswaku yena a a titwa njhani hi ku rhurha, u te: “I khale ndzi swi lava ku rhurha!” Kambe endzhaku ka sweswo Isabel u te: “Loko ndzi anakanyisisa swinene hi mhaka leyi, ndzi tivutisile ndzi ku, ‘Xana leri i goza ra kahle hakunene? Xana ndzi ta tsundzuka vanghana va mina? Xana ndzi fanele ndzi tshama evandlheni ra ka hina laha swilo swi kumekaka hi ku olova naswona ndzi tiyisekaka hi swona?’” Xana Elsebeth u hlamule njhani eka xirhambo xexo? U ri: “A ndzi swi vona leswaku Yehovha u nyike ndyangu wa hina xiavelo kambe ndzi tlhele ndzi anakanya hi yindlu ya hina leyi a ya ha ku lunghisiwa ni swilo hinkwaswo leswi a swi ri eka yona leswi a hi swi kume eka malembe ya 25 lama hundzeke.”

Loko vhiki rolero ro hlawuleka ri hela, Roald ni ndyangu wa yena va tlhelele eBergen, kambe a va tshama va ri karhi va anakanya hi vamakwavo va vona va Vakreste lava a va ri le Lakselv, ku nga mpfhuka wa kwalomu ka tikhilomitara ta 2 100 ku ya kona. Elsebeth u ri: “Ndzi khongele ko tala eka Yehovha naswona a ndzi tshama ndzi ri karhi ndzi vulavurisana ni vanghana lava hi hlanganeke na vona naswona hi tlhele hi rhumelelana swifaniso ni mintokoto.” Roald u ri: “A ndzi lava nkarhi wa ku anakanyisisa hi mhaka leyi ya ku rhurha. Nakambe, a ndzi fanele ndzi vona loko hi ta swi kota ku tihanyisa. Xana a hi ta tihlayisa hi yini? Ndzi khongele eka Yehovha swinene ndzi tlhela ndzi vulavula ni ndyangu wa mina swin’we ni vamakwerhu lava nga ni ntokoto.” Fabian u ri: “Loko ndzi ya ndzi anakanyisisa swinene hi mhaka leyi, a ndzi ya ndzi swi xiya leswaku entiyisweni a ndzi nga ri na xivangelo lexi twalaka xo ala. A ndzi khongela nkarhi na nkarhi eka Yehovha, kutani ku navela ku rhurha ku ye ku kula hakatsongo-tsongo.” Ku vuriwa yini hi Isabel? U sungule ku phayona edorobeni ra ka vona leswaku a lunghekela ku rhurha. Endzhaku ka tin’hweti ta tsevu a ri karhi a phayona, laha a a tlhela a heta nkarhi wo tala a ri ni dyondzo ya munhu hi yexe ya Bibele, u titwe a lunghekele ku rhurha.

Loko ndyangu lowu wu ya wu swi navela swinene ku ya tirha laha ku nga ni xilaveko lexikulu xa vahuweleri, wu teke magoza yo fikelela pakani ya wona. Roald a a tirha ntirho lowu a wu hakela kahle lowu a a wu rhandza swinene, kambe u kombele mpfumelelo wa ku nga vi kona entirhweni lembe hinkwaro. Hambiswiritano, muthori wa yena u n’wi kombele leswaku a tirha nkarhi wo karhi—a tirha mavhiki mambirhi a ofa mavhiki ya tsevu. Roald u ri: “Muholo wa mina wu hunguteke swinene, kambe swilo swi fambe kahle.”

Elsebeth u ri: “Nuna wa mina u ndzi kombele leswaku ndzi ringeta ku kuma yindlu le Lakselv kutani hi hirhisa yindlu ya hina leyi a yi ri eBergen. Swi teke nkarhi wo tala naswona a swi lava matshalatshala, kambe swilo swi hi fambele kahle. Endzhaku ka nkarhi, vana va hina va kume mintirho leyi a va nga tirhi masiku hinkwawo naswona va hi pfuna ku xava swakudya ni ku hakela swo famba ha swona.”

 Isabel u ri: “Leswi doroba leri hi rhurheleke eka rona ri nga ritsongo, xiphiqo xa mina lexikulu a ku ri ku kuma ntirho leswaku ndzi kota ku tihanyisa tanihi phayona. Minkarhi yin’wana a swi tikomba swi nga tshembisi.” Nilokoswiritano, hi ku tirha swintirhwana swa nkarhinyana leswi a a swi kuma—kaye wa swona eka lembe ra yena ro sungula—Isabel u kote ku tihanyisa. Swilo swi n’wi fambele njhani Fabian? “Leswaku ndzi hetisa ku dyondzela ka mina ku va mutivi wa gezi, a ndza ha fanele ndzi dyondzisiwa ntirho hi munhu la nga ni vutshila. Sweswo ndzi swi endle le Lakselv. Endzhakunyana, ndzi pase xikambelo kutani ndzi kuma ntirho wa ku tirha hi gezi laha a ndzi nga tirhi masiku hinkwawo.”

Marelius ni nsati wa yena Kesia, na vona a va lava ku ya tirha laha a ku ri ni xilaveko lexikulu xa vahuweleri. Marelius loyi sweswi a nga ni malembe ya 29 u ri: “Tinkulumo ta le mintsombanweni ni mimbulavurisano leswi vulavulaka hi ku phayona swi ndzi susumetele ku anakanya hi ku ndlandlamuxa ntirho wa mina wa nsimu.” Hambiswiritano, eka Kesia loyi sweswi a nga ni malembe ya 26, mhaka ya ku rhurha a sukela ndyangu wa ka vona a yi ri xihinga. U ri: “A ndzi chavisiwa hi mhaka ya ku va ekule swinene ni vanhu lava ndzi va rhandzaka.” Ku tlula kwalaho, Marelius a a tirha ntirho wo tihanyisa wa nkarhi hinkwawo leswaku a hakela xikweleti xa yindlu ya vona. U ri: “Hi ku pfuniwa hi Yehovha ni hi swikhongelo swo tala laha a hi kombela mpfuno wa yena leswaku hi endla ku cinca, hi swi kotile ku rhurha.” Va rhange va heta nkarhi wo tala va dyondza Bibele. Endzhaku ka sweswo, mpatswa lowu wu xavise yindlu ya wona, wu tshika mintirho ya wona kutani wu rhurha hi August 2011 wu ya edorobeni ra Alta, en’walungwini wa Norway. Leswaku va kota ku tihanyisa leswi va nga maphayona, Marelius u tirha tanihi n’watikonta naswona Kesia u tirha exitolo.

Knut na Lisbeth, mpatswa lowu nga ni malembe ya le xikarhi ka va-30, va khumbiwe hi marungula ya le ka Buku Ya Lembe lama vulavulaka hi vanhu lava tirhaka laha ku nga ni xilaveko lexikulu xa vahuweleri va Mfumo. Lisbeth u ri: “Mintokoto yoleyo yi endle leswaku hi anakanya hi ku ya tirha etikweni rin’wana, kambe a ndzi kanakana hikuva a ndzi anakanya leswaku munhu la tolovelekeke la fanaka na mina a nge swi koti ku endla sweswo.” Nilokoswiritano, va teke magoza yo fikelela pakani ya vona. Knut u ri: “Hi xavise yindlu ya hina kutani leswaku hi hlayisa mali hi ye hi ya tshama na mana wa mina. Endzhakunyana, leswaku hi ta vona leswaku swi njhani ku tirha ensin’wini ya le tikweni rimbe, hi rhurhele evandlheni ra Xinghezi le Bergen ku ringana lembe, laha hi fikeke hi tshama na mana wa Lisbeth.” Swi nga si ya kwihi, Knut na Lisbeth va titwe se va swi lunghekerile ku rhurha naswona a va ta ya endhawini ya le kule—eUganda. Lembe rin’wana ni rin’wana a va tlhelela eNorway va ya tirha ntirho wo tihanyisa tin’hweti timbirhi. Hi ku endla sweswo a swi endla va va ni mali leyi ringaneke yo tihanyisa va tlhela va chumayela nkarhi hinkwawo eUganda lembe hinkwaro.

Xana swilo swi va fambele njhani vatirhi lava vo tirhandzela? Roald u ri: “Hi heta nkarhi wo tala hi ri swin’we tanihi ndyangu endhawini leyi yi nga yoxe ku nga leswi a hi nga koti ku swi endla le Bergen. Ndyangu wa hina se wu tshinelelanile. Ku vona vana va hina va endla nhluvuko hi  tlhelo ra moya ku ve nkateko.” U ya emahlweni a ku: “Nakambe, sweswi a hi na mhaka ngopfu ni swilo leswi vonakaka. A ha ha swi teki swi ri swa nkoka hilaha a hi swi teka hakona eku sunguleni.”

Elsebeth u vone xilaveko xa ku dyondza ririmi rin’wana. Ha yini? Nsimu ya Vandlha ra Lakselv yi katsa ni ximutana xa Karasjok, ntsindza wa Vasami—vanhu lava davukeke etindhawini ta le n’walungwini wa Norway, Sweden, Finland na Rhaxiya. Hikwalaho, leswaku swi n’wi olovela ku fikelela vanhu lava, Elsebeth u dyondze ririmi ra Vasami. Sweswi wa swi kotanyana ku vulavurisana na vona hi ririmi rolero. Xana wa yi tsakela nsimu ya yena leyintshwa? U vulavula a ri karhi a n’wayitela a ku: “Ndzi fambisa tidyondzo ta Bibele ta tsevu. Ndzi swi tsakela swinene ku tirha laha!”

Fabian, loyi sweswi a nga phayona tlhelo nandza wa vutirheli, u vula leswaku yena na Isabel va pfune vana vanharhu va malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi va le vandlheni ra vona lerintshwa lava a va lava ku khutaziwa leswaku va katseka swinene emintirhweni ya vandlha. Sweswi vantshwa lava havanharhu va hisekela nsimu. Entiyisweni, vambirhi va vona va khuvuriwile naswona va teke vuphayona bya nkarhinyana hi March 2012. Un’wana wa vantshwa volavo loyi a a sungule ku tsana entiyisweni u nkhense Fabian na Isabel hileswi va n’wi pfuneke leswaku “a tiya entiyisweni.” Fabian u ri: “Marito wolawo ya yena ma ndzi khumbe swinene. Swi tsakisa swinene ku pfuna munhu!” Isabel u ri: “Exiavelweni lexi, ndzi ‘nantswile hakunene ndzi vona leswaku Yehovha hi lonene.’” (Ps. 34:8) U ya emahlweni a ku: “Ku engetela kwalaho, ku tirha laha swa tsakisa hakunene!”

Marelius na Kesia sweswi va hanya vutomi byo olova kambe lebyi fuweke. Sweswi vandlha ra le Alta, leri va rhurheleke eka rona ri ni vahuweleri va 41. Marelius u ri: “Loko ndzi ehleketa hi leswi humeleleke, swa khutaza swinene ku vona ndlela leyi vutomi bya hina byi cinceke ha yona. Hi nkhensa Yehovha leswi hi n’wi tirhelaka tanihi maphayona laha. A ku na nchumu lowu enerisaka ku fana ni ntirho lowu.” Kesia yena u ri: “Ndzi dyondze ku tshemba Yehovha hi ku helela, naswona u hi khathalerile. Ndzi tlhele ndzi kuma leswaku ku tshama ekule swinene ni maxaka ya mina swi ndzi pfune leswaku ndzi teka nkarhi lowu a hi wu heta hi ri swin’we wu ri wa nkoka swinene. A ndzi tisoli hi xiboho lexi hi xi tekeke.”

Xana Knut na Lisbeth swi va fambela njhani eUganda? Knut u ri: “Swi hi tekele nkarhi ku tolovela ndhawu leyintshwa ni ndhavuko wa kona. Nkarhi na nkarhi hi va ni xiphiqo xa mati, xa gezi ni xa khwiri, kambe hi fambisa tidyondzo ta Bibele to tala swinene!” Lisbeth u ri: “Ku ni nsimu leyi ku nga si chumayeriwaka mahungu lamanene endhawini leyi nga hafu ya awara ku suka laha hi tshamaka kona. Kambe, loko hi ya kwalaho, hi kuma vanhu va ri karhi va hlaya Bibele, va hi kombela leswaku hi va dyondzisa. Ku dyondzisa vanhu vo tano lava titsongahataka rungula ra le Bibeleni swi tsakisa swinene!”

Murhangeri wa hina Kreste Yesu u fanele a tsaka swinene loko a languta a ri etilweni a vona ndlela leyi ntirho wo chumayela, lowu a wu sunguleke wu endliwaka ha yona etindhawini to tala ta laha misaveni! Ina, vanhu hinkwavo va Xikwembu va swi tsakela hi mbilu hinkwayo ku tinyikela hi ku swi rhandza leswaku va hetisisa xileriso xa Yesu xo “endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa.”—Mat. 28:19, 20.