Ku Tsaka Hi Ntshembo Lowu Hi Nga Na Wona
Ku Tsaka Hi Ntshembo Lowu Hi Nga Na Wona
“[Ku ni] ntshembo wa vutomi lebyi nga heriki lebyi Xikwembu, lexi xi nga hembiki, xi byi tshembiseke emahlweni ka minkarhi leyi nga heriki.”—TITO 1:2.
MPFUXETO
Hi swi tiva njhani leswaku etilweni ku va ni ntsako lowukulu loko un’wana wa vatotiwa a tshama a tshembekile kukondza a fa?
Ku hetiseka ka ntshembo wa tinyimpfu tin’wana ku fambisana njhani ni ka vatotiwa?
Hi swihi “swiendlo swo kwetsima swa ku tikhoma” ni “swiendlo swa ku tinyiketela loku nga ni vukwembu” leswi hi faneleke hi swi kombisa leswaku hi ta vona ku hetiseka ka ntshembo wa hina?
1. Ntshembo lowu Yehovha a hi nyikeke wona wu nga hi pfuna njhani leswaku hi tiyisela?
PAWULO u vule leswaku Yehovha i “Xikwembu lexi nyikaka ntshembo.” U tlhele a vula leswaku Yehovha a nga ‘hi tata hi ntsako hinkwawo ni ku rhula hi ku kholwa ka hina, leswaku hi ta va ni ntshembo lowukulu hi matimba ya moya lowo kwetsima.’ (Rhom. 15:13) Loko hi tshamela ku ehleketa hi ntshembo lowu, hi ta kota ku tiyiselela swiyimo swo tika ni ku tshama hi ri ni ku rhula ni ntsako. Ku fana ni Vakreste lava totiweke, ntshembo wolowo wu ta va ‘nsoma wa moya-xiviri, lowu tiyisekisiweke wu tlhela wu tiya’ eka Vakreste lavan’wana. (Hev. 6:18, 19) Ntshembo wa hina i nchumu lowu hi nga khomelelaka eka wona loko hi langutana ni swiphiqo swa vutomi naswona wu ta hi pfuna leswaku ripfumelo ra hina ri nga tsani.—Hlaya Vaheveru 2:1; 6:11.
2. Hi yihi mintshembo yimbirhi leyi Vakreste namuntlha va nga ta yi kuma naswona ha yini lava “tinyimpfu tin’wana” va wu teka wu ri wa nkoka ntshembo wa vatotiwa?
2 Vakreste lava hanyaka eminkarhini leyi ya makumu va ni mintshembo yimbirhi. Lava “ntlhambinyana” va ni ntshembo wo kuma vutomi lebyi nga heriki etilweni tanihi tihosi ni vaprista swin’we na Kreste eMfun’weni wakwe. (Luka 12:32; Nhlav. 5:9, 10) Kasi lava “ntshungu lowukulu” wa “tinyimpfu tin’wana” va ni ntshembo wo hanya hilaha ku nga heriki emisaveni leyi nga paradeyisi, leyi nga ta fumiwa hi Mfumo wa Mesiya. (Nhlav. 7:9, 10; Yoh. 10:16) Lava tinyimpfu tin’wana a va fanelanga va rivala leswaku ku ponisiwa ka vona ku titshege hi ku va va seketela ‘vamakwavo’ va Kreste lava totiweke lava ha riki kona laha misaveni. (Mat. 25:34-40) Vatotiwa ni lava tinyimpfu tin’wana va ta kuma tihakelo ta vona. (Hlaya Vaheveru 11:39, 40.) Kutani a hi rhangeni hi ku kambisisa ntshembo lowu vatotiwa va nga na wona.
“NTSHEMBO LOWU HANYAKA” WA VATOTIWA
3, 4. Vakreste lava totiweke va ‘velekiwa hi vuntshwa eka ntshembo lowu hanyaka’ hi ndlela yihi naswona i yini ntshembo wolowo?
3 Muapostola Petro u tsalele Vakreste lava totiweke mapapila mambirhi, lawa eka wona a va vitaneke “lava hlawuriweke.” (1 Pet. 1:1) U wu hlamusele hi vuenti ntshembo lowu vangamaka lowu vatotiwa va nyikiweke wona. Epapileni rakwe ro sungula, u tsale a ku: “A ku dzunisiwe Xikwembu tlhelo Tata wa Hosi ya hina Yesu Kreste, leswi hikwalaho ka tintswalo ta xona letikulu xi hi velekeke hi vuntshwa eka ntshembo lowu hanyaka hi ku pfuxiwa ka Yesu Kreste eka lava feke, lowu hi yisaka endzhakeni leyi nga onhakiki ni leyi nga nyamangiki ni leyi nga vuniki. Mi vekeriwe yona ematilweni, n’wina lava hlayisiwaka hi matimba ya Xikwembu hi ripfumelo leswaku mi kuma ku ponisiwa loku lungheleke ku hlavuteriwa enkarhini wo hetelela. Emhakeni leyi ma tsaka swinene.”—1 Pet. 1:3-6.
4 Yehovha u va ‘veleke hi vuntshwa’ Vakreste lava nhlayo ya vona yi pimiweke, lava a va hlawuleke leswaku va ta fuma na Kreste eMfun’weni wa le tilweni tanihi vana vakwe lava totiweke hi moya. Va totiwa hi moya lowo kwetsima leswaku va va tihosi ni vaprista swin’we na Kreste. (Nhlav. 20:6) Petro u vule leswaku ku ‘velekiwa ka vona hi vuntshwa’ swi va pfulela ndlela yo kuma “ntshembo lowu hanyaka,” lowu a vuleke leswaku i ‘ndzhaka leyi nga onhakiki, leyi nga nyamangiki ni leyi nga vuniki,’ leyi va vekeriweke yona “ematilweni.” A swi hlamarisi leswi vatotiwa va ‘tsakaka swinene’ hi ntshembo wa vona lowu hanyaka. Hambiswiritano, ntshembo wolowo va ta wu kuma ntsena loko va tshama va tshembekile.
5, 6. Ha yini Vakreste lava totiweke va fanele va endla hinkwaswo leswi va nga swi kotaka leswaku va tiyisekisa ku vitaniwa ka vona ka le tilweni?
5 Eka papila rakwe ra vumbirhi, Petro u khutaze Vakreste lava totiweke leswaku va ‘endla hinkwaswo leswi va nga swi kotaka leswaku va tiyisekisa ku vitaniwa ni ku hlawuriwa ka vona.’ (2 Pet. 1:10) Va fanele va tikarhatela ku hlakulela timfanelo ta Vukreste to tanihi ripfumelo, ku tinyiketela eka Xikwembu, xinakulobye xa vumakwerhu ni rirhandzu. Petro u te: “Loko swilo leswi swi va kona eka n’wina swi tlhela swi khapakhapa, swi ta endla leswaku mi nga vi lava tsaneke kumbe lava nga vekiki mihandzu.”—Hlaya 2 Petro 1:5-8.
6 Kreste u byele vakulu lava totiweke evandlheni ra Filadelfiya le Asia Minor a ku: ‘Leswi mi hlayiseke rito leri yelanaka ni ku tiyisela ka mina, na mina ndzi ta mi hlayisa enkarhini wa ndzingo, lowu nga ta wela misava hinkwayo leyi akiweke, ku ringa lava tshamaka emisaveni. Ndza ta hi ku hatlisa. Tamani mi khoma swi tiya leswi mi nga na swona, leswaku harhi ya n’wina yi nga tekiwi hi munhu.’ (Nhlav. 3:10, 11) Loko Mukreste loyi a totiweke o tshika ku tshama a tshembekile, a nge yi kumi “harhi ya ku vangama leyi nga vuniki” leyi tshembisiweke vahlawuriwa lava tshamaka va tshembekile ku fikela eku feni.—1 Pet. 5:4; Nhlav. 2:10.
KU NGHENA EMFUN’WENI
7. Hi wihi ntshembo lowu vangamaka lowu Yudha a tsaleke ha wona epapileni rakwe?
7 Hi lembe ra kwalomu ka 65 C.E., Yudha, makwavo wa Yesu hi manana, u tsalele Vakreste-kulobye lava totiweke, lava a vuleke leswaku hi “lava vitaniweke.” (Yudha 1; ringanisa na Vaheveru 3:1) A a lava ku va tsalela malunghana ni ntshembo lowu ‘fanaka’ wo vangama wa ku ponisiwa lowu Vakreste hinkwavo lava vitaneriweke eMfun’weni wa Xikwembu wa le tilweni va nga na wona. (Yudha 3) Hambileswi Yudha a a ri ni timhaka tin’wana leti a a lava ku va tsalela tona, emakumu ka papila rakwe ro koma u tsale hi ntshembo lowu vangamaka wa Vakreste lava totiweke a ku: “Eka yena loyi a nga ni matimba ya ku mi hlayisa leswaku mi nga khuguriwi mi wa, eka yena la kwetsimaka, la kotaka ku mi yimisa emahlweni ka yena mi nga ri na xivati, mi tsakile, eka xona Xikwembu xi ri xin’we, muponisi wa hina ha Yesu Kriste Hosi ya hina, ku ni ku twala, ni vukulukumba, ni ku fuma, ni matimba, ku sukela eminkarhini hinkwayo leyi hundzeke, ni sweswi, ni hilaha ku nga heriki.”—Yuda 24, 25, Bibele—Mahungu Lamanene.
8. Hi ku ya hi Yudha 24, i yini lexi kombisaka leswaku ku va ni ntsako etilweni loko un’wana wa vatotiwa a tshama a tshembekile kukondza a fa?
8 I ntiyiso leswaku Vakreste vo tshembeka lava totiweke va lava leswaku Xikwembu xi va sirhelela leswaku va nga khuguriwi va wa ivi va lovisiwa. Ntshembo wa vona lowu sekeriweke eBibeleni i wa leswaku Yesu Kreste u ta va pfuxa eku feni leswaku va nghena hi ntsako lowukulu etilweni, laha Xikwembu xi tshamaka kona. Loko un’wana wa vatotiwa a fa a tshembekile, a swi kanakanisi leswaku u ta “pfuxiwa [a ri ni] miri wa moya” lowu “nga onhakiki” ni “lowu vangamaka.” (1 Kor. 15:42-44) Loko ku va ni “ntsako lowukulu swinene etilweni loko mudyohi un’we a hundzuka,” ehleketa hi ntsako lowu tlurisaka lowu vaka kona etilweni loko un’wana wa vamakwavo va Kreste lava totiweke a tshama a tshembekile kukondza a fa. (Luka 15:7) Yehovha ni swivumbiwa swa moya swo tshembeka va ta tsaka swin’we ni mutotiwa loyi hi nkarhi wolowo a nga ta kuma hakelo yakwe hi ‘ntsako.’—Hlaya 1 Yohane 3:2.
9. Vatotiwa vo tshembeka va “nyikiwa [mfanelo] hinkwayo” yo nghena eMfun’weni hi ndlela yihi, naswona ntshembo wolowo wu va khumba njhani vatotiwa lava ha riki laha misaveni?
9 Ku fana na Yudha, Petro u tsalele Vakreste lava totiweke leswaku loko va tiyisekisa ku vitaniwa ka vona hi ku tshama va tshembekile, va “ta nyikiwa [mfanelo] hinkwayo ya ku nghena eMfun’weni lowu nga heriki wa Hosi tlhelo muponisi wa hina Yesu Kriste.” (2 Pet. 1:10, 11, Bibele—Mahungu Lamanene) Loko Petro a vula leswaku va ta “nyikiwa [mfanelo] hinkwayo” ya ku nghena eMfun’weni, a a vula leswaku a va ta nghena etilweni hi ntsako lowukulu. Nakambe swi nga ha endleka leswaku a a vulavula ni hi mikateko yo tala leyi a va ta yi kuma etilweni. Vatotiwa va ta tsaka swinene loko va ehleketa hi vutshembeki lebyi va byi kombiseke evuton’wini bya vona. A swi kanakanisi leswaku ntshembo wolowo wu tiyisa Vakreste lava totiweke lava ha riki laha misaveni leswaku va ‘hlomisela mianakanyo ya vona ntirho.’—1 Pet. 1:13.
‘XISEKELO XA NTSHEMBO’ WA TINYIMPFU TIN’WANA
10, 11. (a) Hi wihi ntshembo lowu tinyimpfu tin’wana ti nga na wona? (b) Ku hetiseka ka ntshembo wa tinyimpfu tin’wana ku fambisana njhani na Kreste ni “ku hlavuteriwa ka vana va Xikwembu”?
10 Muapostola Pawulo u tsalele “vana va Xikwembu” lava totiweke hi ta ntshembo wa vona wo vangama wa ku va “vadyandzhaka” na Kreste. Endzhaku ka sweswo u vulavule hi ntshembo wun’wana lowu hlamarisaka lowu Yehovha a wu nyikaka tinyimpfu tin’wana ta tsandza-vahlayi. U te: “Ku langutela hi mahlo-ngati ka ntumbuluko [ku nga vanhu] ku rindzele ku hlavuteriwa ka vana va Xikwembu [ku nga vatotiwa]. Hikuva ntumbuluko wu vekiwe ehansi ka vuhava, ku nga ri hi ku rhandza ka wona, kambe hikwalaho ka loyi a wu vekeke, exisekelweni xa ntshembo, leswaku ntumbuluko hi woxe na wona wu ta ntshunxiwa evuhlongeni bya ku onhaka kutani wu va ni ntshunxeko lowu vangamaka wa vana va Xikwembu.”—Rhom. 8:14-21.
11 Yehovha u nyike vanhu ‘xisekelo xa ntshembo’ loko a va tshembisa ku va kutsula eka Sathana Diyavulosi, “nyoka ya khale,” hi ku tirhisa “mbewu” leyi tshembisiweke. (Nhlav. 12:9; Gen. 3:15) Xiphemu xo sungula xa “mbewu” yoleyo a ku ri Yesu Kreste. (Gal. 3:16) Rifu ra Yesu ni ku pfuxiwa kakwe swi endle leswaku vanhu va kota ku va ni ntshembo lowu tiyeke wo ntshunxiwa eka xidyoho ni rifu. Ku hetiseka ka ntshembo lowu ku fambisana ni “ku hlavuteriwa ka vana va Xikwembu.” Vatotiwa lava vangamisiweke i xiphemu xa vumbirhi xa “mbewu.” Va ta “hlavuteriwa” loko va pfuna Kreste leswaku a lovisa mafambiselo yo biha ya swilo ya Sathana. (Nhlav. 2:26, 27) Leswi swi ta endla leswaku lava tinyimpfu tin’wana lava humaka enhlomulweni lowukulu, va ponisiwa.—Nhlav. 7:9, 10, 14.
12. Hi yihi mikateko leyi nga ta kumiwa hi vanhu loko ku hlavuteriwa vatotiwa?
12 Hakunene hi nkarhi wa Mfumo wa Kreste wa Gidi ra Malembe, vanhu va ta kuma ntshunxeko lowukulu! Hi nkarhi wolowo, “vana va Xikwembu” va ta tlhela va “hlavuteriwa” loko va nyika vanhu mikateko ya gandzelo ra nkutsulo tanihi vaprista swin’we na Kreste. Loko Mfumo wa le tilweni se wu fuma misava, vanhu va ta ntshunxiwa hakatsongo-tsongo eka vuyelo bya xidyoho ni rifu. Va ta tlhela va “ntshunxiwa evuhlongeni bya ku onhaka” hakatsongo-tsongo. Loko va tshama va tshembekile eka Yehovha hi nkarhi wa gidi ra malembe ni hi nkarhi wa ndzingo wo hetelela lowu nga ta landzela, mavito ya vona ma ta tsariwa hi ku helela eka “buku-nsongwa ya vutomi.” Kutani va ta nghena eka “ntshunxeko lowu vangamaka wa vana va Xikwembu.” (Nhlav. 20:7, 8, 11, 12) Hakunene wolowo i ntshembo lowu hlamarisaka!
KU TSHAMA HI RI KARHI HI EHLEKETA HI NTSHEMBO WA HINA
13. I yini lexi endlaka hi va ni ntshembo naswona Kreste u ta hlavuteriwa rini?
13 Mhaka leyi Petro a tsaleke ha yona emapapileni yakwe hamambirhi yi pfuna vatotiwa ni lava tinyimpfu tin’wana leswaku va tshama va ri karhi va ehleketa hi ntshembo wa vona. U vule leswaku mintshembo ya vona a va yi kumanga hikwalaho ka mintirho ya vona, kambe hikwalaho ka musa lowu nga faneriwiki wa Yehovha. U tsale a ku: “Hlayisani mianakanyo ya n’wina yi ri leyi hlutekeke hi ku helela; vekani ntshembo wa n’wina eka musa lowu nga faneriwiki lowu mi nga ta tiseriwa wona eku hlavuteriweni ka Yesu Kreste.” (1 Pet. 1:13) Kreste u ta hlavuteriwa loko a tela ku ta nyika valandzeri vakwe vo tshembeka hakelo ya vona ni ku lovisa lavo homboloka.—Hlaya 2 Vatesalonika 1:6-10.
14, 15. (a) I yini leswi hi faneleke hi swi endla leswaku hi tshama hi ri karhi hi ehleketa hi ntshembo wa hina? (b) Hi yihi ndzayo leyi Petro a yi nyikeleke?
14 Leswaku hi tshama hi ehleketa hi ntshembo wa hina, hi fanele minkarhi hinkwayo hi tsundzuka leswaku “siku ra Yehovha” ri le ku teni. Siku rero ri ta endla leswaku ku lovisiwa “matilo” ya sweswi, ku nga mimfumo ya vanhu, ni “misava,” ku nga vanhu vo homboloka swin’we ni “swiaki” swa yona. Petro u tsale a ku: “N’wina mi fanele mi va vanhu va muxaka muni . . . , mi ri karhi mi rindzela ni ku hamba mi tsundzuka vukona bya siku ra Yehovha, leri ha rona matilo ma nga ta hela hi ku tshwa naswona swiaki swa wona leswi hisaka ngopfu swi nga ta n’oka!”—2 Pet. 3:10-12.
15 “Matilo” ni “misava” leyi nga kona sweswi swi ta siviwa hi “matilo lamantshwa [ku nga Mfumo wa Kreste] ni misava leyintshwa [ku nga vanhu vo lulama].” (2 Pet. 3:13) Kutani Petro u nyikele ndzayo leyi kongomeke malunghana ni leswi hi faneleke hi swi endla leswaku hi tshama hi ri karhi hi ehleketa hi ntshembo wa hina wa matilo ni misava leyintshwa leswi hi swi “rindzeleke.” U te: “Hikwalaho, varhandziwa, leswi mi rindzeleke swilo leswi, endlani hinkwaswo leswi mi nga swi kotaka leswaku emakumu a mi kuma mi ri lava pfumalaka xivati, lava nga solekiki ni lava nga ni ku rhula.”—2 Pet. 3:14.
KU KOMBISA LESWAKU HI EHLEKETA HI NTSHEMBO WA HINA
16, 17. (a) Hi swihi “swiendlo swo kwetsima swa ku tikhoma” ni “swiendlo swa ku tinyiketela loku nga ni vukwembu” leswi hi faneleke hi swi kombisa? (b) Wu ta hetiseka njhani ntshembo wa hina?
16 Mahanyelo ya hina ma fanele ma kombisa leswaku hi ehleketa hi ntshembo wa hina. Hi fanele hi tiyiseka leswaku hi tikhoma hi ndlela leyi amukelekaka eka Xikwembu. “Swiendlo swo kwetsima swa ku tikhoma” swi katsa ku ‘hlayisa ku tikhoma ka hina ku ri kunene exikarhi ka matiko,’ hi ku endla swilo leswi lulameke emahlweni ka Yehovha. (2 Pet. 3:11; 1 Pet. 2:12) Hi fanele hi “rhandzana.” Sweswo swi katsa ku endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku hi hlayisa ku rhula loku hi nga na kona ni vamakwerhu emisaveni hinkwayo swin’we ni lava nga evandlheni ra ka hina. (Yoh. 13:35) “Swiendlo swa ku tinyiketela loku nga ni vukwembu” i swiendlo leswi kombisaka leswaku hi ni vuxaka lebyinene na Yehovha. Swiendlo sweswo swi katsa swikhongelo swa hina leswi humaka embilwini swin’we ni ku dyondza Bibele siku ni siku, ku va ni dyondzo leyi dzikeke ya munhu hi yexe, ku va ni vugandzeri bya ndyangu ni ku hlanganyela hi xitalo entirhweni wo chumayela ‘mahungu lamanene ya mfumo.’—Mat. 24:14.
17 Un’wana ni un’wana wa hina u lava ku va munhu loyi a amukelekaka eka Xikwembu ni ku va xi n’wi ponisa loko mafambiselo lawa ya swilo ma “hela.” Xisweswo, hi ta vona ku hetiseka ka ntshembo wa hina, ku nga “ntshembo wa vutomi lebyi nga heriki lebyi Xikwembu, lexi xi nga hembiki, xi byi tshembiseke emahlweni ka minkarhi leyi nga heriki.”—Tito 1:2.
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Xifaniso lexi nga eka tluka 22]
Vakreste lava totiweke va ‘velekiwa hi vuntshwa eka ntshembo lowu hanyaka’
[Xifaniso lexi nga eka tluka 24]
Tshamani mi ri karhi mi ehleketa hi ntshembo wa n’wina tanihi ndyangu
