Ku Tlangela Yesu, Davhida Lonkulu Tlhelo Solomoni Lonkulu

“Maswivo, laha ku ni nchumu lowu tlulaka Solomoni.”—MAT. 12:42.

1, 2. Ha yini vanhu a va ta hlamarisiwa hi leswi Samuwele a a lerisiwe ku tota Davhida leswaku a va hosi?

EMAHLWENI ka Samuwele, Davhida a a nga languteki tanihi hosi kambe a a languteka tanihi mufana loyi a nga murisi ntsena. Ku engetela kwalaho, muti lowu a a velekeriwe eka wona wa Betlehema, a wu nga tekiwi wu ri wa nkoka. A wu hlamuseriwa tanihi ‘lowutsongo ngopfu leswaku wu va exikarhi ka magidi ya Yuda.’ (Mik. 5:2) Nilokoswiritano, mufana loyi a a tekiwa a nga ri wa nkoka loyi a a huma eximutanini lexitsongo, a a ta totiwa hi muprofeta Samuwele leswaku a ta va hosi ya le Israyele ya le nkarhini lowu taka.

² Samuwele a a nga ehleketi leswaku Davhida loyi a ha ri ntsongo, loyi a a ri n’wana wa Yese, hi yena loyi a hlawuriweke hi Yehovha leswaku a va hosi. Loko Samuwele a ta ekaya ra Yese leswaku a ta tota rin’wana ra majaha ya wanuna yoloye wo tshembeka leswaku ri ta va hosi ya tiko ya le nkarhini lowu taka, Davhida loyi a a ri rikotse eka majaha  ya nhungu ya Yese a a nga ri kona ekaya. Kambe Davhida a ku ri yena loyi a hlawuriweke hi Yehovha kutani sweswo swi kandziyisa nchumu lowu wu nga wa nkoka eka Yehovha.—1 Sam. 16:1-10.

3. (a) I yini leswi Yehovha a swi tekaka swi ri swa nkoka swinene loko a kambela munhu? (b) Loko Davhida a heta ku totiwa, i yini lexi sunguleke ku tirha eka yena?

³ Yehovha a a vona leswi Samuwele a a nga swi voni. Xikwembu a a xi ti tiva timfanelo ta Davhida, naswona a ti xi tsakisa. Nchumu lowu nga wa nkoka eka Xikwembu a hi ndlela leyi munhu a langutekaka ha yona; kambe hileswi a nga xiswona endzeni. (Hlaya 1 Samuwele 16:7.) Kutani loko Samuwele a xiye leswaku Yehovha a nga hlawulanga ni rin’we ra majaha ya Yese lamakulu ya nkombo, u lerise leswaku ku ya vitaniwa xifanyetana lexitsongo emadyelweni ya swifuwo leswaku xi vuya ekaya. Rungula ra kona ri ri: “Hiloko a rhumela rito leswaku [Davhida] a landziwa. Yena a a ri wa ribungwana, jaha leri nga ni mahlo yo saseka, ri sasekile. Kutani Yehovha a ku: ‘Suka u yima, n’wi tote, hikuva loyi hi yena!’ Hikwalaho Samuwele a teka rimhondzo ra mafurha, a n’wi tota exikarhi ka vamakwavo. Kutani moya wa Yehovha wu sungula ku tirha ehenhla ka Davhida ku sukela esikwini rero ku ya emahlweni.”—1 Sam. 16:12, 13.

Davhida A A Fanekisela Kreste

4, 5. (a) Hlamusela timhaka tin’wana leti fanaka exikarhi ka Davhida na Yesu. (b) Ha yini Yesu a nga ha vitaniwaka Davhida Lonkulu?

⁴ Ku fana na Davhida, Yesu u velekeriwe eBetlehema kwalomu ka malembe ya 1 100 endzhaku ka loko Davhida a velekiwile. Eka vanhu vo tala, Yesu na yena a a nga languteki tanihi hosi. A a nga ri hosi leyi vanhu vo tala eIsrayele a va yi languterile. Kambe, ku fana na Davhida, a a hlawuriwe hi Yehovha. Na yena a a rhandziwa hi Yehovha ku fana na Davhida. * (Luka 3:22) Ni le ka Yesu, ‘moya wa Yehovha wu sungule ku tirha eka yena.’

⁵ Ku ni timhaka to tala leti fanaka exikarhi ka Davhida na Yesu. Hi xikombiso, Davhida u xengiwe hi mutsundzuxi wakwe Ahitofele, na Yesu u xengiwe hi muapostola wakwe Yudasi Iskariyota. (Ps. 41:9; Yoh. 13:18) Davhida na Yesu a va yi hisekela swinene ndhawu leyi Yehovha a gandzeriwaka eka yona. (Ps. 27:4; 69:9; Yoh. 2:17) Nakambe Yesu a a ri mudyandzhaka wa Davhida. Loko Yesu a nga si velekiwa, ntsumi yi byele mana wakwe yi ku: “Yehovha Xikwembu u ta n’wi nyika xiluvelo xa Davhida tata wakwe.” (Luka 1:32; Mat. 1:1) Hambiswiritano, Yesu loyi a nga Hosi leyi nga Mesiya leyi ku nga khale vanhu va yi rindzerile, a a ri lonkulu eka Davhida hi leswi switshembiso hinkwaswo leswi khumbaka Mesiya swi nga ta hetisisiwa hi ku tirhisa Yena.—Yoh. 7:42.

Landzela Hosi Ya Hina Leyi Na Yona Yi Nga Murisi

6. Davhida a a ri murisi lonene hi tindlela tihi?

⁶ Yesu na yena i murisi. Xana murisi lonene u vonaka hi yini? U risa ntlhambi wakwe hi ku tshembeka, naswona hi xivindzi wa wu khathalela, a wu yisa emadyelweni lamanene a tlhela a wu rindza. (Ps. 23:2-4) Loko Davhida a ha ri ntsongo a a ri murisi naswona a a ti khathalela kahle tinyimpfu ta tata wakwe. U ve ni xivindzi loko ntlhambi wu xungetiwa naswona u veke vutomi byakwe ekhombyeni leswaku a wu sirhelela eka nghala ni bere.—1 Sam. 17:34, 35.

7. (a) I yini leswi endleke leswaku Davhida a lunghekela mintirho yakwe tanihi hosi? (b) Xana Yesu u tikombise a ri Murisi Lonene hi ndlela yihi?

⁷ Malembe lawa Davhida a ma heteke a ri enhoveni ni le tintshaveni a ri karhi a khathalela tinyimpfu ma endle leswaku a lunghekela ku hetisisa mintirho leyi tikaka ni vutihlamuleri byo risa tiko ra Israyele. * (Ps. 78:70, 71) Yesu na yena u kombise hi leswi a a swi endla leswaku i murisi lonene. Yehovha u n’wi nyike matimba ni ku n’wi kongomisa loko a risa “ntlhambinyana” ni “tinyimpfu tin’wana.” (Luka 12:32; Yoh. 10:16) Hikwalaho, Yesu i Murisi Lonene. U wu tiva kahle ntlhambi wakwe lerova nyimpfu yin’wana ni yin’wana u yi  vitana hi vito. U ti rhandza ngopfu tinyimpfu takwe lerova loko a ha ri laha misaveni u titsone swo karhi hikwalaho ka tona. (Yoh. 10:3, 11, 14, 15) Tanihi Murisi Lonene, Yesu u hetisisa nchumu wo karhi lowu Davhida a nga ta kota ku wu endla. Gandzelo rakwe ra nkutsulo ri pfulele vanhu ndlela leswaku va ponisiwa eka rifu. A ku na nchumu lexi nga ta n’wi sivela ku risa “ntlhambinyana” wakwe leswaku wu ya hanya etilweni tanihi mimoya-xiviri leyi nga fiki ni ku kongomisa “tinyimpfu tin’wana” ta yena leswaku ti kuma vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyintshwa yo lulama leyi eka yona nchumu wun’wana ni wun’wana lowu hlaselaka ku fana ni timhisi wu nga ta va wu nga ha ri kona.—Hlaya Yohane 10:27-29.

Landzela Hosi Leyi Hlulaka

8. Davhida u tikombise a ri hosi leyi hlulaka hi ndlela yihi?

⁸ Tanihi hosi, Davhida a a tiyimisele ku va nhenha leyi sirhelelaka tiko ra vanhu va Xikwembu, naswona “Yehovha [u] hambet[e] a ponisa Davhida kun’wana ni kun’wana laha a a ya kona.” Loko Davhida a ha ri hosi, mindzilakano ya tiko a yi sukela enambyeni wa Egipta ku ya enambyeni wa Yufrata. (2 Sam. 8:1-14) Hikwalaho ka matimba ya Yehovha, Davhida u ve mufumi loyi a nga ni matimba swinene. Bibele yi ri: “Ndhuma ya Davhida yi sungula ku ya ematikweni hinkwawo, Yehovha a endla leswaku matiko hinkwawo ma n’wi chava.”—1 Tikr. 14:17.

9. Hlamusela leswaku Yesu tanihi Hosi leyi Hlawuriweke u hlule hi ndlela yihi.

⁹ Ku fana na Hosi Davhida, Yesu a a nga chavi nchumu loko a ha ri laha misaveni. Tanihi Hosi leyi Hlawuriweke, u kombise leswaku u ni matimba ku tlula madimona hi ku ma hlongola eka vanhu lava hlaseriweke hi wona. (Mar. 5:2, 6-13; Luka 4:36) Hambi ku ri Sathana Diyavulosi loyi a nga nala lonkulu, a nga swi koti ku n’wi lawula. Yesu u hlule misava leyi lawuriwaka hi Sathana, hi ku seketeriwa hi Yehovha.—Yoh. 14:30; 16:33; 1 Yoh. 5:19.

10, 11. Hi wihi ntirho wa Yesu tanihi Hosi leyi nga Nhenha ematilweni?

¹⁰ Endzhaku ka malembe ya kwalomu ka 60 Yesu a file a tlhela a pfuxiwa a ya etilweni, muapostola Yohane u vone xivono lexi a xi kombisa Yesu a ri Hosi leyi nga Nhenha ematilweni. Yohane u tsarile a ku: “Waswivo, ku humelela hanci yo basa; ehenhla ka yona a ku tshame un’wana a ri ni vurha; hiloko a nyikiwa harhi, a huma a ri karhi a hlula, ni ku hetisa ku hlula ka yena.” (Nhlav. 6:2) Mugadi wa hanci yo basa i Yesu. ‘U nyikiwe harhi’ hi 1914 loko a vekiwa ku va Hosi eMfun’weni wa le tilweni. Endzhaku ka sweswo, ‘u hume a ri karhi a hlula.’ Ina, Yesu ku fana na Davhida i hosi leyi hlulaka. Endzhakunyana ka loko a ha ku vekiwa ku va Hosi ya Mfumo wa Xikwembu, u hlule Sathana enyimpini kutani a n’wi lahlela emisaveni yena ni madimona yakwe. (Nhlav. 12:7-9) Ku gada ka yena hanci a ri karhi a hlula ku ta ya emahlweni kukondza a “hetisa ku hlula ka yena,” a lovisa mafambiselo yo homboloka ya Sathana hi ku helela.—Hlaya Nhlavutelo 19:11, 19-21.

¹¹ Hambiswiritano, ku fana na Davhida, Yesu i hosi leyi nga ni ntwela-vusiwana naswona u ta sirhelela “ntshungu lowukulu” enyimpini ya Armagedoni. (Nhlav. 7:9, 14) Ku engetela kwalaho, loko Yesu a ri karhi a fuma ni vadyandzhaka vakwe, ku nga lava 144 000 lava pfuxiweke, ku ta va ni “ku pfuxiwa ka lava lulameke ni ka lava nga lulamangiki.” (Mint. 24:15) Lava nga ta pfuxiwa laha misaveni va ta va ni ntshembo wo hanya hilaha ku nga heriki. Wa nga vona vumundzuku lebyi tsakisaka lebyi va nga ta byi kuma! Onge hinkwerhu hi nga tiyimisela ku ya emahlweni hi “endla leswinene” leswaku hi ta swi vona loko misava yi tatiwa hi vanhu vo lulama, lava tsakeke lava nga ta va va fumiwa hi Davhida Lonkulu.—Ps. 37:27-29.

Loko Solomoni A Khongelela Ku Kuma Vutlhari U Nyikiwe Byona

12. Xana Solomoni u kombele yini loko a khongela?

¹² Solomoni n’wana wa Davhida na yena a a fanekisela Yesu. * Loko Solomoni a va hosi, Yehovha u humelele eka yena enorhweni kutani A n’wi byela leswaku u ta n’wi nyika xin’wana ni xin’wana lexi a nga ta xi kombela. Solomoni a a ta va a kombele rifuwo ro tala, vulawuri kumbe ku hanya nkarhi wo leha. Ematshan’weni ya sweswo, u kombele eka Yehovha hi ku titsongahata a ku: “Sweswi  ndzi nyike vutlhari ni vutivi leswaku ndzi huma ni ku nghena emahlweni ka vanhu lava, hikuva i mani la nga avanyisaka vanhu lava va wena vo tala?” (2 Tikr. 1:7-10) Yehovha u hlamule xikhongelo xa Solomoni.—Hlaya 2 Tikronika 1:11, 12.

13. Ha yini ku nga vuriwaka leswaku ku hava munhu loyi a a tlharihe ku fana na Solomoni, naswona a a byi khuma eka Xihlovo xihi?

¹³ Loko Solomoni a ha tshembekile eka Yehovha, marito yakwe ya vutlhari a ma ya tlula swinene ya vanhu lava a va hanya enkarhini wa yena. Solomoni u vulavule “swivuriso leswi ringanaka 3 000.” (1 Tih. 4:30, 32, 34) Swo tala swa swona swi tsariwe ehansi naswona swa ha tekiwa swi ri swa nkoka hi lava lavaka vutlhari. Hosi ya xisati ya le Xeba yi fambe tikhilomitara ta 2 400 leswaku yi ya ringa vutlhari bya Solomoni hi “swivutiso leswi rharhanganeke.” Yi hlamarisiwe hi leswi Solomoni a swi vuleke ni ndlela leyi swilo a swi famba kahle ha yona emfun’weni wakwe. (1 Tih. 10:1-9) Bibele yi hlamusela Xihlovo lexi Solomoni a byi kumeke kona vutlhari hi ku vula yi ku: “Vanhu hinkwavo va misava a va lava xikandza xa Solomoni leswaku va twa vutlhari byakwe lebyi Xikwembu xi byi vekeke embilwini yakwe.”—1 Tih. 10:24.

Landzela Hosi Leyi Tlhariheke

14. Yesu a a ri “nchumu lowu tlulaka Solomoni” hi tindlela tihi?

¹⁴ I munhu un’we ntsena loyi a a tlula Solomoni hi ku tlhariha. Munhu wa kona i Yesu Kreste, loyi a tihlamuseleke tanihi “nchumu lowu tlulaka Solomoni.” (Mat. 12:42) Yesu u vulavule “marito ya vutomi lebyi nga heriki.” (Yoh. 6:68) Hi xikombiso, Dyondzo ya le Ntshaveni yi engetele vuxokoxoko ni milawu leyi kongomisaka eka milawu leyi kongomisaka ya swivuriso swin’wana swa Solomoni. Solomoni u hlamusele swilo swo tala leswi endlaka leswaku mugandzeri wa Yehovha a tsaka. (Swiv. 3:13; 8:32, 33; 14:21; 16:20) Yesu u kandziyise leswaku ntsako wa xiviri wu kumiwa eka swilo leswi fambisanaka ni ku gandzela Yehovha ni ku hetiseka ka switshembiso swa Yena. U te: “Va tsaka lava khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya, hikuva mfumo wa matilo i wa vona.” (Mat. 5:3) Lava tirhisaka milawu leyi kongomisaka leyi kumekaka eka tidyondzo ta Yesu va tshinela eka Yehovha, loyi a nga “xihlovo xa vutomi.” (Ps. 36:9; Swiv. 22:11; Mat. 5:8) Kreste u kombisa “vutlhari bya Xikwembu.” (1 Kor. 1:24, 30) Leswi a nga Hosi leyi nga Mesiya, Yesu Kreste u ni “moya wa vutlhari.”—Esa. 11:2.

15. Hi nga vuyeriwa njhani eka vutlhari lebyi humaka eka Xikwembu?

¹⁵ Hina tanihi valandzeri va Solomoni Lonkulu hi nga vuyeriwa njhani eka vutlhari lebyi humaka eka Xikwembu? Leswi vutlhari bya Yehovha byi paluxiweke eRitweni ra yena, hi fanele hi tikarhatela ku byi kuma hi ku dyondza Bibele hi vukheta, ngopfu-ngopfu marito ya Yesu lama tsariweke na hi ku anakanyisisa hi leswi hi swi dyondzaka. (Swiv. 2:1-5) Ku engetela kwalaho, hi fanele hi phikelela eku kombeleni ka vutlhari eka Xikwembu. Rito ra Xikwembu ra hi tiyisekisa leswaku loko hi khongela swi huma embilwini hi kombela ku pfuniwa, hi ta hlamuriwa. (Yak. 1:5) Hi ku pfuniwa hi moya lowo kwetsima, hi ta kuma vutlhari bya risima eRitweni ra Xikwembu lebyi nga ta hi pfuna leswaku hi kota ku langutana ni swiphiqo ivi hi endla swiboho swa vutlhari. (Luka 11:13) Nakambe Solomoni a a vitaniwa “muhlengeleti” loyi “[a] a dyondzisa vanhu vutivi hilaha ku yaka emahlweni.” (Ekl. 12:9, 10) Yesu, Nhloko ya vandlha ra Vukreste, na yena i muhlengeleti wa vanhu vakwe. (Yoh. 10:16; Kol. 1:18) Hikokwalaho, hi endla kahle loko hi va kona eminhlanganweni ya vandlha, laha hi ‘dyondzisiwaka hilaha ku yaka emahlweni.’

16. Xana Solomoni na Yesu va fana hi ndlela yihi?

¹⁶ Solomoni a a ri hosi ya migingiriko. U hlele tsima ro aka etikweni hinkwaro, a langutela ku akiwa ka swigodlo, mapatu, mintirho ya mphakelo wa mati, miti ya vuhlayiselo, miti ya makalichi  ni miti ta vagadi va tihanci. (1 Tih. 9:17-19) Vanhu hinkwavo va le hansi ka mfumo wakwe va vuyeriwile eka matsima yakwe yo aka. Yesu na yena i muaki. U ake vandlha rakwe ehenhla ka ‘ribye lerikulu.’ (Mat. 16:18) Nakambe u ta langutela ntirho wo aka lowu nga ta endliwa emisaveni leyintshwa.—Esa. 65:21, 22.

Landzela Hosi Ya Ku Rhula

17. (a) I yini lexi a xi xiyeka ngopfu emfun’weni wa Solomoni? (b) I yini leswi Solomoni a a nga ta kota ku swi endla?

¹⁷ Vito leri nge Solomoni ri huma eka rimitsu leri vulaka “ku rhula.” Hosi Solomoni a a fuma a ri eYerusalema, ku nga vito leri vulaka “Ku Va Ni Ku Rhula Loku Nga Kambirhi.” Emalembeni ya 40 lawa a fumeke wona a ku ri ni ku rhula lokukulu etikweni ra Israyele. Loko Bibele yi vulavula hi malembe wolawo yi ri: “Yuda na Israyele va tshama va sirhelelekile, un’wana ni un’wana ehansi ka murhi wakwe wa vhinya ni le hansi ka nkuwa wakwe, ku suka eDani ku ya eBera-xeba, emasikwini hinkwawo ya Solomoni.” (1 Tih. 4:25) Hambileswi Solomoni a a tlharihile swinene, a a nga ta swi kota ku ntshunxa vanhu va yena eka mavabyi, xidyoho ni rifu. Kambe Solomoni Lonkulu u ta ntshunxa vanhu va yena eka swilo swoleswo hinkwaswo.—Hlaya Varhoma 8:19-21.

18. Hi yihi mikateko leyi hi yi kumaka evandlheni ra Vukreste?

¹⁸ Ni sweswi hi ni ku rhula evandlheni ra Vukreste. Hakunene, hi le ku tiphineni hi paradeyisi ya xiviri ya moya. Hi ni ku rhula ni Xikwembu ni vanhu-kulorhi. Xiya leswi Esaya a swi profeteke malunghana ni mikateko leyi hi yi kumaka namuntlha: “Va ta fula mabanga ya vona ma va swikomu ni mafumu ya vona ma va swikhutulo. Tiko a ri nge tlakuseli tiko rin’wana banga, naswona a va nge he dyondzi nyimpi.” (Esa. 2:3, 4) Loko hi hanya hi ku pfumelelana ni moya wa Xikwembu, hi va hi kondletela ku rhula loku nga kona eparadeyisini ya moya.

19, 20. Hi swihi swivangelo leswi endlaka leswaku hi tsaka?

¹⁹ Hambiswiritano, vumundzuku byi ta va byinene ngopfu. Tanihi leswi vanhu lava yingisaka va tiphinaka hi ku rhula lokukulu ehansi ka mfumo wa Yesu, va ta hetelela va “ntshunxiw[ile] evuhlongeni bya ku onhaka” kukondza va va vanhu lava hetisekeke. (Rhom. 8:21) Loko se va hlule ndzingo wo hetelela eku heleni ka Ku Fuma Ka Gidi Ra Malembe, “lavo rhula va ta dya ndzhaka ya misava, hakunene va ta kuma ntsako lowu heleleke eku rhuleni lokukulu.” (Ps. 37:11; Nhlav. 20:7-10) Entiyisweni, mfumo wa Kreste Yesu wu ta tlula wa Solomoni hi tindlela leti hi nga kotiki ku ti anakanya!

²⁰ Tanihi leswi tiko ra Israyele a ri tsakile loko ri rhangeriwa hi Muxe, Davhida na Solomoni, na hina hi ta tsaka swinene loko hi fumiwa hi Kreste. (1 Tih. 8:66) Hi n’wi nkhensa swinene Yehovha hileswi a hi rhumeleke N’wana wakwe loyi a nga yexe, loyi a nga Muxe Lonkulu, Davhida Lonkulu na Solomoni Lonkulu.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

Xana U Nga Hlamusela?

• Xana Yesu i Davhida Lonkulu hi ndlela yihi?

• Xana Yesu i Solomoni Lonkulu hi ndlela yihi?

• I yini leswi u swi tlangelaka malunghana na Davhida Lonkulu loyi nakambe a nga Solomoni Lonkulu?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 31]

Vutlhari lebyi Solomoni a nyikiweke byona hi Xikwembu a byi fanekisela vutlhari bya Solomoni Lonkulu

[Xifaniso lexi nga eka tluka 32]

Mfumo wa Yesu wu ta tlula wa Solomoni ni wa Davhida hi tindlela leti hi nga kotiki ku ti anakanya!