Ku Tshembeka Swa Vuyerisa

KU NGA tshembeki ku ve kona ku sukela entangeni wa Edeni. Hambiswiritano, vanhu vo tala va teka ku tshembeka ku ri mhaka ya nkoka naswona va teka ku hemba ni ku xisa ku ri nchumu lowu nga lavekiki ni lowu nyenyetsaka. Ku tekiwa u ri la tshembekaka i nchumu lowu u faneleke u tsaka ha wona. Kambe, hakanyingi ku nga tshembeki ku tekiwa ku ri nchumu lowu faneleke leswaku munhu a kota ku hanya. Xana wena u titwa njhani hi mhaka leyi? Xana swa vuyerisa ku hlakulela ku tshembeka? I nkongomiso wihi lowu u wu tirhisaka ku vona leswi ku tshembeka ni ku nga tshembeki swi vulaka swona?

Leswaku hi tsakisa Xikwembu, hi fanele hi tshembeka eka mavulavulelo ya hina ni le ka ndlela leyi hi hanyaka ha yona. Muapostola Pawulo u tsundzuxe Vakreste-kulobye a ku: “Un’wana ni un’wana wa n’wina a a vulavule ntiyiso eka warikwavo.” (Vaefesa 4:25) Nakambe Pawulo u tsarile: ‘Hi navela ku tikhoma hi ku tshembeka eka swilo hinkwaswo.’ (Vaheveru 13:18) Lexi endlaka leswaku hi tshembeka a hi ku lava ku dzunisiwa hi vanhu-kulorhi. Ha tshembeka hileswi hi xiximaka Muvumbi wa hina naswona hi lava ku n’wi tsakisa.

U Nga Tifihli Leswi U Nga Swona

Ematikweni yo tala, vanhu va tifihla leswi va nga swona leswaku va ta vuyeriwa. Va tikumela matsalwa lama nga riki enawini, tidiploma ni mapasi leswaku va ta nghena etikweni swi nga ri enawini kumbe va kuma ntirho kumbe xikhundlha lexi va nga fanelekiki eka xona. Vatswari van’wana va kumela vana va vona switifiketi swa vuxisi swa masiku ya ku velekiwa leswaku vana va vona va kota ku ya emahlweni ni xikolo.

Hambiswiritano, leswaku hi tsakisa Xikwembu, a hi fanelanga hi va ni vuxisi. Bibele yi vula leswaku Yehovha i “Xikwembu xa ntiyiso” nileswaku u langutele leswaku lava nga ni vuxaka na yena va tshembeka. (Pisalema 31:5) Loko hi lava ku va ni vuxaka lebyikulu na Yehovha, a hi fanelanga hi tekelela “vanhu lava nga riki na ntiyiso,” lava “fihlaka leswi va nga swona.”—Pisalema 26:4.

Nakambe swi tolovelekile leswaku vanhu va fihla ntiyiso loko va langutane ni ku tshinyiwa hikwalaho ka swidyoho swa vona. Hambi ku ri evandlheni ra Vukreste, munhu a nga ha ringeka ku endla tano. Hi xikombiso, evandlheni rin’wana, jaha rin’wana ri pfumerile eka vakulu leswaku ri endle swidyoho swo karhi. Hambiswiritano, a ri pfumelanga leswaku ri yivile, hambileswi a ku ri ni vumbhoni lebyi tiyisekisaka sweswo. Eku heteleleni swi kumekile leswaku a ri hemba naswona ri boheke ku susiwa evandlheni. Xana a ku nga ta va vutlhari leswaku ri tshembeka hi ku helela kutani ri pfuniwa ku pfuxeta vuxaka bya rona bya risima na Yehovha? Phela, Bibele yi ri: “U nga ku  languteli ehansi ku tshinya loku humaka eka Yehovha, naswona u nga wi mapa loko u lulamisiwa hi yena; hikuva loyi Yehovha a n’wi rhandzaka wa n’wi tshinya.”—Vaheveru 12:5, 6.

Minkarhi yin’wana makwerhu la tikarhatelaka ku fanelekela vutihlamuleri evandlheni a nga ha ringeta ku fihla swiphiqo swa yena kumbe ku tikhoma ko biha ka nkarhi lowu hundzeke. Hi xikombiso, loko a tata fomo ya xikombelo xa ntirho wo hlawuleka, a nga ha siya swin’wana eka tinhlamulo ta swivutiso swa malunghana ni rihanyo ni mahanyelo, a anakanya leswaku loko o vula ntiyiso etimhakeni teto a nge amukeriwi. A nga ha tibyela a ku, ‘Entiyisweni a ndzi hembanga,’ kambe, xana u nyikele nhlamulo leyi kongomeke ni leyi tshembekaka eka vanhu van’wana? Xiya yinhla leyi nga eka Swivuriso 3:32: “Munhu la kanganyisaka i nchumu lowu nyenyetsaka eka Yehovha, kambe Yena u rhandza lavo lulama.”

Xo sungula, ku tshembeka swi vula ku tshembeka eka hina vini. Hakanyingi hi pfumela leswi hi lavaka ku swi pfumela ematshan’weni yo pfumela leswi nga lulama kumbe swi nga ntiyiso. Swa olova swinene ku hundzisela xisolo eka un’wana! Hi xikombiso, Hosi Sawulo u ringete ku pfala-pfala ku nga yingisi ka yena hi ku sola van’wana. Xisweswo, Yehovha u n’wi bakanyile, a nga ha vi hosi. (1 Samuwele 15:20-23) Kunene a a hambane swinene na Hosi Davhida loyi a khongeleke eka Yehovha, a ku: “Eku heteleleni ndzi phofule xidyoho xa mina eka wena, nandzu wa mina a ndzi wu funengetanga. Ndzi te: ‘Ndzi ta phofulela Yehovha ku tlula ka  mina nawu.’ Naswona wena u ndzi rivalele nandzu wa swidyoho swa mina.”—Pisalema 32:5.

Ku Tshembeka Swi Tisa Mikateko

Ku tshembeka kumbe ku pfumala vutshembeki swi khumba ndlela leyi van’wana va ku langutaka ha yona. Loko vanhu va tiva leswaku u va xisile hambi ko va kan’we, a va nge he ku tshembi, naswona a swi nge olovi leswaku u tlhela u tshembiwa. Hi hala tlhelo, loko u vulavula ntiyiso u tlhela u tshembeka, u ta tiviwa u ri munhu wa ntiyiso loyi a faneriwaka hi ku tshembiwa. Timbhoni ta Yehovha ti ni ndhuma yo tano. Xiya swikombiso swi nga ri swingani.

Mukongomisi un’wana wa khampani u xiye leswaku vatirhi vakwe vo tala a va endla vukanganyisi ekhampanini, kutani a kombela maphorisa leswaku ma nghenelela. Loko a kuma leswaku mutirhi un’wana loyi a a ri Mbhoni ya Yehovha hi un’wana wa lava khomiweke, u ye emaphoriseni leswaku Mbhoni leyi yi ta ntshunxiwa hi ku hatlisa. Ha yini? Hikuva mukongomisi a a swi tiva leswaku munhu loyi a a ri mutirhi la tshembekaka nileswaku a a ri hava nandzu. Mbhoni leyi a yi hlongoriwanga entirhweni, kambe lavan’wana va hlongoriwile. Timbhoni-kulobye ti tsakile, hi ku tiva leswaku ku tikhoma ka yona ku tise ku dzuneka evitweni ra Yehovha.

Mahanyelo lamanene ya xiyiwa. Etikweni rin’wana ra laha Afrika, buloho ra gova lerikulu a ri lava ku lunghisiwa hikuva mapulanga man’wana a ma yiviwile. Vanhu va kwalaho va endle xiboho xo hlengeleta mali leswaku ku xaviwa mapulanga man’wana, kambe i mani loyi a a ta tshembiwa leswaku u ta yi khoma kahle mali ya kona? Hinkwavo va twananile leswaku yi fanele yi khomiwa hi Mbhoni ya Yehovha.

Loko tiko rin’wana ra laha Afrika ri langutane ni hasahasa ya politiki ni ku lwa ka vaaka-tiko hi xivona, Mbhoni yin’wana leyi a yi ri mukongomisi wa timali ta khampani ya matiko yo hambana-hambana yi rhurhisiwile hi feme ya yona, hikuva vutomi bya yona a byi ri ekhombyeni. Khampani yi hakelele makwerhu loyi leswaku a ya tirha tin’hweti to tala etikweni rin’wana kukondza xiyimo xi antswa endhawini ya ka vona. Ha yini? Hikuva u tshame a ala ku hlanganyela eka rhengu ro kanganyisa khampani. Valawuri va khampani va yi xiyile ndhuma yakwe ya ku tshembeka. Xana a va ta swi tsakela ku pfuna mutirhi loyi loko a a tiveka a ri loyi a nga tshembekiki?

Swivuriso 20:7 yi ri: “La lulameke u famba hi vutshembeki.” Munhu wo lulama i munhu wa vutshembeki. A nga kanganyisi kumbe ku xisa munhu-kulobye. Xana a hi swona leswi u lavaka vanhu van’wana va ku endlela swona? Ku tshembeka i nchumu wa nkoka evugandzerini bya ntiyiso. I ndlela yin’wana yo kombisa leswaku hi rhandza Xikwembu ni vaakelani. Loko hi tshembeka, hi kombisa ku navela ka hina ku landzela nsinya wa nawu wa mahanyelo lowu hlamuseriweke hi Yesu: “Hikokwalaho, swilo hinkwaswo, leswi mi lavaka vanhu va swi endla eka n’wina, na n’wina mi fanele mi swi endla eka vona.”—Matewu 7:12; 22:36-39.

Ku tshembeka minkarhi hinkwayo swi nga ha tisa vuyelo byo biha, kambe ripfalo leri baseke leri tisiwaka hi ku tshembeka i ra nkoka swinene ku tlula nchumu wihi ni wihi lowu nga ku siyaka ni ripfalo ro biha. Hi ku famba ka nkarhi, ku tshembeka ni ku lulama swi ta ku vuyerisa swinene. Ntiyiso hileswaku vuxaka lebyinene na Yehovha i bya risima swinene. Ha yini u byi onha hi ku endla nchumu wo biha leswaku u tsakisa vanhu kumbe hi ku kuma nchumu wo karhi hi ku kanganyisa? Ku nga khathariseki leswaku hi hlangavetana ni xiphiqo xihi kumbe xihi, hi nga tiyiseka hi marito ya mupisalema lama nge: “Wa tsaka munhu la tiyeke emirini la vekeke Yehovha leswaku a va ntshembo wakwe la nga xi hundzuluxelangiki xikandza xakwe eka vanhu lava xandzukaka, hambi ku ri eka lava welaka eka mavunwa.”—Pisalema 40:4.

[Swifaniso leswi nga eka tluka 18]

Vakreste va ntiyiso a va ma xavi maphepha ya vukanganyisi kumbe ku ma tirhisa