Vadyuhari Va Honisiwa Va Tlhela Va Xanisiwa

LOKO a ri karhi a endla ntirho wakwe wo cingela nivusiku, murindzi u fike a ku dliti! Ehandle ka muako wa manyunyu wa tifuleti, u vone vanhu vambirhi va file—mpatswa wa vadyuhari lowu a wu tilahlele ehandle hi fasitere wu suka efuletini ya wona leyi a yi ri eka xithezi xa vunhungu. Ku tidlaya ka mpatswa lowu a ku tsema nhlana, kambe xivangelo xa kona a xi hlomula mbilu swinene. Xiphephana lexi kumiweke exikhwameni xa nuna wa kona a xi ku: “Xivangelo xa ku tidlaya ka hina hileswi n’wana wa hina ni nsati wakwe va tshamelaka ku hi dyisa mbitsi.”

Sweswo swi nga va swi nga tolovelekanga, kambe mhaka ya ku xanisiwa ka vadyuhari yi toloveleke hi ndlela yo chavisa. Phela, ku xanisiwa ka vadyuhari i mhaka leyi tolovelekeke emisaveni hinkwayo. Xiya leswi landzelaka:

• Eka nkambisiso wun’wana, vadyuhari va le Canada lava endlaka tiphesente ta mune va vike leswaku va xanisiwa ni ku dyeleriwa—ngopfu-ngopfu hi xirho xa ndyangu wa vona. Kambe vadyuhari vo tala swa va nyumisa kumbe va chava ku vulavula hi xiyimo xa vona lexi hlomulaka mbilu. Vakambisisi va vula leswaku kahle-kahle nhlayo ya kona yi nga va kwalomu ka 10 wa tiphesente.

• Magazini lowu nge India Today wa vika: “Hambileswi mindyangu ya le Indiya yi vonakaka onge yi khathalelana ngopfu, sweswi ya hohloka hikwalaho ka nhlayo leyi engetelekaka ya vadyuhari lava vana va vona va nga riki na mhaka na vona.”

• Nhlangano wa Tiko wo Khathalela Vadyuhari lava Xanisiwaka wu vika leswaku hi ku ya hi swiringanyeto leswi tshembekaka leswi nga kona, “vaaki va le Amerika va le xikarhi ka miliyoni yin’we ku ya eka timbirhi lava nga ni malembe ya 65 kumbe ku tlula va vavisiwile, va dyeleriwa kumbe ku xanisiwa hi ndlela yin’wana hi munhu loyi va tshembaka yena leswaku a va khathalela kumbe ku va sirhelela.” Xandla xa gqweta ra muganga wa le San Diego, le California, xi vula leswaku ku tlanga hi vadyuhari hi “yin’wana ya timhaka to tika leti nawu wu langutaneke na tona namuntlha.” U ye emahlweni a ku: “Swi tikomba onge xiphiqo lexi se xi ta va xi kule swinene eka malembe ma nga ri mangani lama taka.”

• Le Canterbury, eNew Zealand, ku ni xivilelo lexi kulaka xa leswaku vadyuhari va hlaseriwa hi swirho swa ndyangu—ngopfu-ngopfu leswi tirhisaka swidzidzirisi, byala kumbe leswi gembulaka. Nhlayo ya milandzu leyi vikiweke ya ku xanisa vadyuhari eCanterbury yi tlakuke swinene yi suka eka 65 hi 2002 yi ya eka 107 hi 2003. Mukongomisi-nkulu wa nhlangano lowu simekiweke leswaku wu lwa ni ku xanisiwa ka vadyuhari u vula leswaku nhlayo leyi yi nga va yi ri “yitsongo swinene loko yi ringanisiwa ni ya milandzu hinkwayo leyi nga vikiwangiki.”

 • The Japan Times yi vika leswaku Nhlangano wa le Japani wa Mavandla ya Magqweta wu vule leswaku “vadyuhari lava xanisiwaka va fanele va tekeriwa enhlokweni swinene ku tlula vana lava xanisiwaka kumbe swirho swin’wana swa ndyangu leswi xanisiwaka hi tindlela tin’wana.” Ha yini? Times leyi yi vika leswaku xivangelo xin’wana hileswi “ku xanisiwa ka vadyuhari, loko ku ringanisiwa ni ku xanisiwa ka vana kumbe ka munghana wa vukati, ku tikombaka endzhaku ka nkarhi, hileswi vadyuhari va tivonaka nandzu loko va xanisiwa hi vana va vona, ni hileswi hulumendhe ni valawuri va miganga va nga si kumaka ndlela yo antswa yo lwisana ni xiphiqo lexi.”

Swikombisonyana sweswo swa swilo leswi endlekaka emisaveni hinkwayo swi endla leswaku hi tivutisa: Ha yini vadyuhari vo tala swonghasi va honisiwa ni ku xanisiwa? Xana ku ni ntshembo wa leswaku swilo swi ta antswa? Hi wihi nchavelelo lowu vadyuhari va nga wu kumaka?