Ku Dyondza Eka Ntavila

“HAMBI ku ri ntavila ematilweni—yi yi tiva kahle minkarhi ya yona leyi vekiweke . . . Kambe loko ku ri vanhu va mina, a va byi tivi vuavanyisi bya Yehovha.” (Yeremiya 8:7) Hi marito lawa, muprofeta Yeremiya a a twarisa ku avanyisa ka Yehovha eka Vayuda lava gwineheke, lava fularheleke Yehovha Xikwembu xa vona kutani va ya gandzela swikwembu swimbe. (Yeremiya 7:18, 31) Ha yini Yeremiya a hlawule ku dyondzisa Vayuda lava nga tshembekiki hi ku tirhisa xinyenyana lexi va nge i ntavila?

Vaisrayele a va wu toloverile ntavila, ngopfu-ngopfu tintavila to basa tanihi leswi a ti famba-fambela ematikweni lawa Bibele yi vulavulaka ha wona. Vito ra Xiheveru ra xinyenyana lexi lexikulu xa milenge yo leha i ra xisati leri vulaka “la tshembekaka; la nga ni tintswalo ta rirhandzu.” Xifaniso lexi xa fanela hikuva ku hambana ni swinyenyana leswin’wana, ntavila yo basa ya xinuna ni ya xisati swi hanya swin’we ku kondza swi fa. Endzhaku ko heta vuxika ti ri etindhawini leti kufumelaka, hakanyingi lembe na lembe tintavila to tala ti tlhelela eswisakeni swa tona swa khale.

Mukhuva lowu wa ntumbuluko wa ntavila wu kombisa mfanelo ya ku tshembeka hi tindlela tin’wana leti hlamarisaka. Ntavila ya xinuna ni ya xisati swa cincana hi ku fukamela mandza ni ku dyisa mavondlo. Buku leyi nge Our Magnificent Wildlife yi ri: “Vatswari va tintavila va tshembeka hi ndlela leyi hlamarisaka. EJarimani ntavila ya xinuna yi hahele etintambyini ta gezi kutani ti yi hisa. Nsati wa yona u hambete a fukamela mandza a ri yexe ku ringana masiku manharhu, kambe a pfa a suka a ya lava swakudya. . . . Eka tintavila tin’wana, loko ku baleseriwe mana wa kona, tata wa kona u sale a khathalela mavondlo.”

Kunene, hi ku tshembeka vutomi hinkwabyo eka munghana wa yona ni ku khathalela mavondlo ya yona, ntavila yi hanya hi ku pfumelelana ni nhlamuselo ya vito ra yona—“la tshembekaka.” Hikwalaho, tintavila a ti ri xikombiso lexi fanelaka Vaisrayele lava nga tshembekiki lava sihalalaka.

Namuntlha eka vanhu vo tala swinene, ku tshembeka i mhaka ya xikhale—va ku navela ku tshembeka kambe a va tshembeki. Ku andza ka ku dlaya vukati, ku lahliwa ka vana, vukanganyisi ni tindlela tin’wana ta vuxisi ti komba leswaku ku tshembeka a ka ha tekiwi ku ri ka nkoka. Ku hambana ni sweswo, Bibele yi kombisa nkoka wa ku tshembeka loku kondletelaka hi rirhandzu ni musa. Yi khutaza Vakreste leswaku va “ambala vumunhu lebyintshwa lebyi tumbuluxiweke hi ku ya hi ku rhandza ka Xikwembu hi ku lulama ka ntiyiso ni vutshembeki.” (Vaefesa 4:24) Ina, vumunhu lebyintshwa byi hi pfuna leswaku hi tshembeka, kambe hi nga tlhela hi dyondza swo karhi eka ku tshembeka ka ntavila.