LESWI VANHU VA SWI VULAKA

Vanhu van’wana va vula leswaku swifuwo swi nga khomiwa hi ndlela yin’wana ni yin’wana leyi vanhu va tsakelaka ku swi khoma ha yona. Van’wana va vula leswaku swi fanele swi khomiwa ku fana ni vanhu.

• Munhu un’wana loyi a nga mutivi wa swa timfanelo ta swifuwo, u vule leswaku swifuwo “a swi fanelanga swi khomiwa tanihi switirhisiwa kumbe mathulusi.” U tlhele a ku: “A hi fanelanga hi khoma swifuwo onge hiloko ku ri switirhisiwa swa hina.”

• Van’wana lava khathalaka hi swona vo tanihi Leona Helmsley loyi a nga xigwili, u rhumele R129 600 000 leswaku ku khathaleriwa mbyana yakwe a tlhela a tsala eka papila ra ndzhaka a vula leswaku laha a nga ta lahliwa kona loko a file, u ta tsakela leswaku ni mbyana yakwe yi lahliwa etlhelo ka yena loko na yona yi fa.

Xivutiso xo anakanyisisa ha xona: Xana u anakanya leswaku swifuwo swi fanele swi khomiwa njhani?

LESWI BIBELE YI SWI VULAKA

Yehovha Xikwembu loyi a nga Mutumbuluxi wa vutomi, u byele vanhu leswaku va “fuma tinhlampfi ta lwandle ni swivumbiwa leswi hahaka swa matilo ni swivumbiwa hinkwaswo leswi fambafambaka ehenhla ka misava.” (Genesa 1:28) Swa twisiseka ku gimeta hi ku vula leswaku Xikwembu xi teka vanhu va tlakukile ku tlula swifuwo.

Marito lawa yo gimeta ma tiyisekisiwa hi lama vuriweke emahlweni ka lama tshahiweke laha henhla. Bibele yi vula leswaku “Xikwembu xi [ye] emahlweni xi tumbuluxa munhu hi xifaniso xa xona, xi n’wi tumbuluxe hi xifaniso xa Xikwembu; xi va tumbuluxe va ri waxinuna ni waxisati.”—Genesa 1:27.

Leswi hina vanhu hi endliweke hi “xifaniso xa Xikwembu,” hi hambanile ni swifuwo hikuva hi kota ku kombisa timfanelo ta Xikwembu to tanihi vutlhari, vululami ni rirhandzu. Nakambe vanhu va tumbuluxiwe va ri ni ku navela ko va ni mahanyelo ni ku navela ku va ni vuxaka ni Xikwembu. Swifuwo a swi na kona ku navela koloko hikuva a swi endliwanga hi “xifaniso xa Xikwembu.” Swi le hansi ka vanhu, hikwalaho a ku languteriwanga leswaku swi khomiwa hi ndlela leyi vanhu va khomiwaka ha yona.

Xana sweswo swi vula leswaku vanhu va fanele va nga swi khomi kahle swifuwo? Doo!

• Eka Nawu lowu Xikwembu xi wu nyikeke Vaisrayele, a xi tiyiseka leswaku swifuwo a swi fanele swi wisa, swi nyikiwa swakudya, swi pfuniwa loko swi vabya ni loko swi vavisekile.—Eksoda 23:4, 5; Deteronoma 22:10; 25:4.

“U ta tirha ntirho wa wena masiku ya tsevu; kambe hi siku ra vunkombo u ta tshika, leswaku nkuzi ya wena ni mbhongolo ya wena swi wisa.”—Eksoda 23:12.

LESWI VANHU VA SWI VULAKA

Vahloti van’wana ni vaphasi va tinhlampfi va dlaya swifuwo hikwalaho ka mphikizano kumbe mintlango. Van’wana va nga pfumelelana ni mutsari wa tinovhele Leo Tolstoy wa le Rhaxiya, loyi a tsaleke leswaku ku dlaya swifuwo ni ku swi dya “a hi swinene.”

LESWI BIBELE YI SWI VULAKA

Xikwembu xi pfumelele vanhu leswaku va dlaya swifuwo leswaku va tisirhelela kumbe ku endla swiambalo. (Eksoda 21:28; Marka 1:6) Bibele yi tlhela yi vula leswaku vanhu va nga dlaya swifuwo leswaku va dya. Genesa 9:3 yi ri: “Xiharhi [kumbe xifuwo] xin’wana ni xin’wana lexi famba-fambaka lexi hanyaka xi ta va swakudya swa n’wina.” Hambi ku ri Yesu u pfune vadyondzisiwa vakwe leswaku va phasa tinhlampfi leti va ti dyeke.—Yohane 21:4-13.

Nilokoswiritano, Bibele yi vula leswaku Xikwembu xi “venga un’wana ni un’wana la rhandzaka madzolonga.” (Pisalema 11:5) Hikwalaho, swi le rivaleni leswaku Xikwembu a xi lavi leswaku hi vavisa kumbe ku dlaya swifuwo kumbe swiharhi hikwalaho ko titsakisa kumbe mintlango.

Bibele yi kombisa leswaku Xikwembu xi teka vutomi bya swifuwo byi ri bya nkoka swinene.

• Bibele yi vula leswaku hi nkarhi wa ku tumbuluxa, “Xikwembu xi ya emahlweni xi endla swivandzana swa misava hi ku ya hi mixaka ya swona ni swifuwo hi ku ya hi mixaka ya swona ni hinkwaswo swiharhi leswi famba-fambaka swa misava hi ku ya hi mixaka ya swona. Hiloko Xikwembu xi swi vona leswaku a swi ri swinene.”—Genesa 1:25.

• Loko Bibele yi vulavula hi Yehovha yi ri: “Swiharhi u swi nyika swakudya swa swona.” (Pisalema 147:9) Xikwembu xi tumbuluxe misava yi ri ni swakudya leswi eneleke ni ndhawu ya ku tshama swifuwo.

• Hosi Davhida wa le Israyele u khongele a ku: “Oho Yehovha, u ponisa munhu ni xiharhi.” (Pisalema 36:6) Hi xikombiso, hi nkarhi wa Ndhambhi ya misava hinkwayo, Yehovha u hlayise vanhu va nhungu ni mixaka hinkwayo ya swifuwo ni swiharhi a nga si lovisa vanhu vo homboloka.—Genesa 6:19.

Swi le rivaleni leswaku Yehovha wa swi rhandza swifuwo ni swiharhi naswona u lava leswaku na hina vanhu hi swi khoma kahle.

“Lowo lulama u khathalela moya-xiviri wa xifuwo xakwe.”—Swivuriso 12:10.