TINYENYANA ti kumeka emisaveni hinkwayo naswona i swin’wana swa swivumbiwa leswi swi olovaka ku swi vona. Ku hambana ka tona hi xivumbeko, muhlovo, miloti, matlangelo ni mahanyelo ya tona, ma nga endla leswaku ku ti hlalela swi phyuphyisa swi tlhela swi vuyerisa.

U nga tlhela u kota ku vona swilo leswi tinyenyana ti swi endlaka u ri ekaya ra wena: swinyenyana leswi vuriwaka turdus merula swi ri karhi swi handza swivungu, masowa ma ri karhi ma hlota switsotswana, matuva ma ri karhi ma gangisana, tinyenga ti ri karhi ti aka swisaka swa tona ti nga wisi kumbe swinyenyana leswi vuriwaka goldfinch swi ri karhi swi dyisa mavondlo ya swona.

Tinyenyana tin’wana to tanihi magama, swikhozana ni tihokwe loko swi ri karhi swi haha empfhukeni swi nga ku tsakisa. Swin’wana swi nga ku hlekisa: swindzingiri swi ri karhi swi lwela swakudya, tuva ri ri karhi ri kukumuxa xifuva xa rona leswaku ri tsakisa ra xisati kumbe ntlawa wa swinyenyana leswi vuriwaka ti-galah ti ri karhi ti tlanga-tlanga eka ntambhu ya gezi. Swin’wana swa swona leswi u swi vonaka swi ta ku chuhisa ku fana ni leswi hundzaka  swi ri ehenhla swi rhurha swo tanihi tihukumihlanga, tintsavila kumbe masekwa. Hakunene ku rhurha ko tano ku hlaleriwe magidi ya malembe ku tlhela ku siya vahlaleri va hlamarile hikwalaho ka vuswikoti bya swinyenyana byo famba mipfhuka yo leha hi nkarhi lowu fanaka. Entiyisweni Muvumbi u te: “Hambi ku ri ntavila ematilweni—yi yi tiva kahle minkarhi ya yona leyi vekiweke; gugurhwana ni mbewulana ni bokota—swi wu hlayisa khwatsi nkarhi wa ku fika ka swona.”—Yeremiya 8:7.

Bibele yi vulavula ngopfu hi swinyenyana leswaku yi hi dyondzisa tidyondzo ta nkoka. Hi xikombiso, malunghana ni yimbhu ni rivilo ra yona lerikulu, Xikwembu xi byele Yobo xi ku: “Nkarhi lowu yi kavatelaka timpapa ta yona ehenhla, yi hleka hanci ni mugadi wa yona.” * (Yobo 39:13, 18) Xikwembu xi tlhele xi vutisa Yobo xi ku: “Xana wa swi twisisa leswaku ha yini xikhozana xi haha, . . . kumbe, xana gama ri hahela ehenhla hikwalaho ka xileriso xa wena?” (Yobo 39:26, 27) Hi dyondza yini? Swinyenyana swi endla nkhuvo wa swona swi nga pfuniwi hi munhu. Vuswikoti bya swona byi kombisa vutlhari bya Xikwembu ku nga ri bya hina.

Hosi Solomoni u tsale hi “rito ra gugurhwana” leri tivisaka ku ta ka ximun’wana. (Risimu Ra Solomoni 2:12) Mupisalema u vulavule hi nyenga loko a a tsala malunghana ni ku navela kakwe ko tirha etempeleni ya Xikwembu. Hi ku khumbiwa hi ku navela u te: ‘Ni nyenyana yi kume yindlu, ni nyenga yi tikumele xisaka, laha yi vekeke mavondlo ya yona—eAlitarini ya wena leyikulu, Wena Yehovha.’—Pisalema 84:1-3.

Minkarhi yin’wana Yesu Kreste a a vulavula hi swinyenyana hi ndlela leyi tsakisaka swinene. Xiya marito lawa lama kumekaka eka Matewu 6:26: “Xiyisisani swinene tinyenyana ta tilo, hikuva a ti byali mbewu, a ti tshoveli, a ti hlengeleti eswitlatini; kambe, Tata wa n’wina wa le tilweni wa ti wundla. Xana a mi ti tluli hi risima?” Xifaniso xolexo lexi khumbaka mbilu xi tiyisekise valandzeri va Yesu leswaku i va risima eka Xikwembu nileswaku a va fanelanga va karhateka hi ku kuma swilaveko swa nkoka swa vutomi.—Matewu 6:31-33.

Namuntlha ku hlalela swinyenyana i vutihungasi lebyi tolovelekeke ni lebyi vanhu va byi rhandzaka swinene hikuva swinyenyana swa hi hlamarisa hi ku saseka ka swona, ku gangisana ka swona ni miloti ya swona. Xin’wana hi leswaku swi nga tlhela swi dyondzisa muhlaleri dyondzo ya nkoka hi vutomi. Xana u ta ‘xiyisisa swinene tinyenyana’?