Nkarhi wun’wana ni wun’wana lowu ku pfukaka mholovo, wena ni nkataku mi tshamela ku hoxana hi marito lama tlhavaka. Mavulavulelo lama tlhavaka se i tshamelo-maxelo evukatini bya n’wina lerova se mi swi toloverile ku vulavurisana tano.

Loko mi ri ni mukhuva lowu evukatini bya n’wina, mi nga swi kota ku wu tshika. Kambe, xo sungula, mi fanele mi tiva leswaku wu vangiwa hi yini nileswaku swi nga mi vuyerisa njhani loko mo wu tshika.

Ndyangu lowu u velekeriweke eka wona. Vavanuna ni vavasati vo tala va velekeriwe emindyangwini leyi eka yona mavulavulelo lama tlhavaka a ku ri tshamelo-maxelo. Nuna kumbe nsati kumbe havumbirhi bya vona va nga ha tirhisa mavulavulelo lawa va ma dyondzeke eka vatswari va vona.

Nkucetelo wa vuhungasi. Tifilimi ni minongonoko ya mafenya ya le ka thelevhixini swi hundzula mavulavulelo lama tlhavaka swi ma endla xihlekiso, xisweswo swi endla leswaku vahlaleri va ma teka ma ri lama nga riki na khombo kumbe lama nyanyulaka.

Ndhavuko. Tinxaka tin’wana ti dyondzisa leswaku wanuna loyi a vuriwaka wa xiviri hi loyi a khomaka nghamu yakwe hi voko ra nsimbi kumbe ti dyondzisa leswaku wansati u fanele a va ni nkani ku kombisa leswaku a nga tsananga. Kutani loko vatekani lava ehleketaka tano va holova, va nga ha langutana tanihi valala ematshan’weni yo langutana tanihi vanghana naswona va nga tirhisa marito lama tlhavaka ematshan’weni ya marito lama khutazaka.

Ku nga khathariseki xivangelo xa kona, marito lama tlhavaka ma nga endla leswaku vatekani va dlaya vukati swin’we ni ku va vangela mavabyi yo hlayanyana. Kasi van’wana va vula leswaku marito lama tlhavaka ma vava ngopfu ku tlula ku biwa. Hi xikombiso, nsati un’wana loyi a a khahliwa a tlhela a biwa hi nuna wakwe u ri: “Ndzi xiye leswaku a swi ndzi tikela swinene ku tiyiselela ku rhukaniwa ku tlula ku biwa. A ndzi ta va ndzi hlawule ku biwa ematshan’weni yo khahliwa.”

I yini leswi mi nga swi endlaka loko mi pfumelele mavulavulelo lama tlhavaka ma hlakata vukati bya n’wina?

Vana ni ntwela-vusiwana. Tiveke exiyin’weni xa nkataku kutani u ringeta ku twisisa ndlela leyi marito ya wena ma n’wi khumbaka ha yona. Loko swi koteka, ehleketa hi xiyimo xo karhi hi ku kongoma laha nkataku a ku byeleke leswaku u n’wi tlhave hi marito. U nga ringeti ku tiyimelela; mhaka-nkulu i ndlela leyi marito ya wena ma n’wi khumbeke ha yona. Xana u ehleketa leswaku ti kona tindlela leti a wu ta va u sive marito lama tlhavaka hi marito ya musa? Bibele yi ri: “Loko nhlamulo yi olova, yi tlherisa vukarhi, kambe rito leri tlhavaka ri pfuxa ku hlundzuka.”—Swivuriso 15:1.

Xiyisisani vatekani lava xiximanaka. Loko vatekani lava nga riki swikombiso leswinene va kucetele ndlela leyi mi vulavurisanaka ha yona, xiyisisani lava nga swikombiso leswinene. Yingiselani vatekani lava mavulavulelo ya vona ma faneriwaka hi ku tekeleriwa.—Nawu wa Bibele: Vafilipiya 3:17.

Pfuxetani rirhandzu leri mi tshameke mi va na rona. Hakanyingi mavulavulelo lama tlhavaka a ma sunguli enon’wini kambe ma sungula embilwini. Kutani tikarhatele ku rhandza nkataku ni ku ehleketa swilo leswinene ha yena. Tsundzuka mintirho yo tsakisa leyi mi tshameke mi tiphina ha yona swin’we. Languta swinepe swa n’wina swa khale. I yini leswi a swi mi hlekisa? Hi tihi timfanelo leti endleke leswaku mi rhandzana?—Nawu wa Bibele: Luka 6:45.

Tirhisa risivi “ndzi” loko u vulavula. Ematshan’weni yo hlasela nkataku hi marito, n’wi byele leswi ku karhataka. Hi xikombiso, loko u ku, “Ndzi vona onge mavonelo ya mina a wu ma teki ma ri ya nkoka loko u endla swilo u nga rhanganga hi ku ndzi tivisa,” swi nga ha endla leswaku a hlamula kahle ku tlula loko a wu te, “U tolovele ku endla tano, minkarhi hinkwayo u endla swilo u nga ndzi tivisanga!”—Nawu wa Bibele: Vakolosa 4:6.

Tiva nkarhi lowu u faneleke u miyela ha wona. Loko u sungula ku hlundzuka naswona u nga ha swi koti ku lawula mavulavulelo ya wena, swi nga va swinene ku tshika mhaka ya kona u yi vekela nkarhi wun’wana. Hakanyingi a swi bihanga ku suka u famba loko ku pfuka mholovo leyikulu ivi endzhaku ka nkarhi mi yi tlhantlha hi ku rhula loko se u ehlise mbilu.—Nawu wa Bibele: Swivuriso 17:14.