HI MIXO wa November 1, 1755, ku ve ni ku tsekatseka ka misava edorobeni ra Lisbon, le Portugal. Endzhaku ka sweswo, tsunami ni ndzilo swi onhe doroba swi tlhela swi dlaya magidi ya vanhu.

Endzhaku ka ku tsekatseka ka misava loku veke kona le Haiti hi 2010, muhleri wa phepha-hungu ra le Canada leri vuriwaka National Post u te: “Leswaku ripfumelo ra vanhu ri tiye ku fikela kwihi swi vonaka kahle loko ku ri ni timhangu letikulu. Kambe ku fana ni [mhangu leyikulu leyi veke kona] eLisbon, ku tsekatseka ka misava ka manguva lawa, loku fanaka ni loku veke kona le Haiti, ku ringa ripfumelo ra vanhu ku tlula nchumu wihi ni wihi lowu nga va ringaka.” Phepha-hungu leri ri gimete hi ku vula leswi: “Swi nga endleka leswaku Xikwembu xi ri fularherile tiko ra Haiti.”

Matimba ya Yehovha Xikwembu a ma pimeki naswona a nga swi kota ku herisa ku xaniseka hikuva u vuriwa “Lowa Matimba Hinkwawo.” (Pisalema 91:1) Ku engetela kwalaho, hi nga tiyiseka leswaku wa khathala. Ha yini?

Xikwembu xi va twela vusiwana vanhu lava xanisekaka. Loko Vaisrayele va ri evuhlongeni aEgipta naswona va xanisiwa, Xikwembu xi byele Muxe xi ku: “Entiyisweni ndzi vone ku xaniseka ka vanhu va mina lava nga aEgipta, naswona ndzi twe xirilo xa vona hikwalaho ka lava va va sindzisaka ku tirha; hikuva ndza ku tiva swinene ku vava loku va ku twaka.” (Eksoda 3:7) Xana leswi a swi vula yini? A swi vula leswaku Xikwembu xa khathala hi vanhu lava xanisekaka. Ku engetela kwalaho, loko muprofeta Esaya a vulavula hi Vaisrayele eka malembe-xidzana lama landzeleke u te: “Enkarhini wa maxangu ya vona hinkwawo, na yena a a ri emaxangwini.”—Esaya 63:9.

“Tindlela takwe hinkwato i vululami.” (Deteronoma 32:4) Hinkwaswo leswi Xikwembu xi swi endlaka swi lulamile naswona a xi na xihlawuhlawu. ‘Xi ta rindza ndlela ya lavo tshembeka va xona,’ xi tlhela ‘xi tlherisela nhlomulo eka lava tiselaka lavo lulama nhlomulo.’ (Swivuriso 2:8; 2 Vatesalonika 1:6, 7) A xi na xihlawuhlawu hikuva “a xi yimi na tihosana kumbe ku rhandza swigwili ku tlula swisiwana hikuva hinkwavo va vumbiwe hi xona.” (Yobo 34:19, Today’s English Version) Nakambe Xikwembu xi tiva ndlela leyinene yo herisa ku xaniseka ka vanhu. Ku tlula kwalaho, matshalatshala ya vanhu yo herisa ku xaniseka ma nga fanisiwa ni ku bandhicha mbanga ya munhu la duvuriweke. I ntiyiso leswaku bandhichi yoleyo yi nga pfala mbanga kambe a yi nge yi horisi, hambi ku ri ku endla leswaku munhu yoloye a nga ha twi ku vava.

Xikwembu xi ni ‘tintswalo ni nsovo naswona xi tele musa wa rirhandzu.’ (Eksoda 34:6) Rito leri nge “tintswalo,” hilaha ri tirhisiweke hakona eBibeleni, ri vula ku va ni ntwela-vusiwana lowu susumetelaka munhu ku pfuna un’wana. Rito ro sungula ra Xiheveru leri hundzuluxeriweke ri va “nsovo,” ri hlamusela “munhu la susumetiwaka hi mbilu leswaku a pfuna munhu un’wana.” Hi ku ya hi Theological Dictionary of the Old Testament, xiga lexi hundzuluxeriweke xi va “musa wa rirhandzu” xi katsa ku “pfuna munhu la nga enhlomulweni kumbe la nga ni gome.” Yehovha Xikwembu  a ngo va twela vusiwana ntsena vanhu lava xanisekaka, kambe tintswalo, nsovo ni musa wakwe wa rirhandzu swi n’wi susumetela ku va pfuna. Xisweswo, hi nga tiyiseka leswaku u ta herisa ku xaniseka.

Xihloko lexi hundzeke xi boxe swivangelo swinharhu leswi endlaka leswaku vanhu va dya mbitsi va xeva hi nhlomulo namuntlha, kambe eka swivangelo sweswo hinkwaswo a xi kona lexi ku nga vuriwaka leswaku xi vangiwa hi Xikwembu. Sweswi a hi kambisiseni leswi endlaka leswaku swilo sweswo swi humelela.

Eku sunguleni Adamu a a fumiwa hi Xikwembu. Kambe loko a pfulekeriwa hi nkarhi wo tiendlela xiboho, a nga wu landzelanga nkongomiso wa Xikwembu naswona leswi swi endle leswaku a langutana ni vuyelo bya ku hanya a nga kongomisiwi hi Xikwembu. A nga xi yingisanga xileriso xa Yehovha lexi nga eka Genesa 2:17 lexi nge: “U ta fa hakunene.” Ku tsandzeka ku landzela nkongomiso wa Xikwembu lowu hetisekeke swi vange xidyoho ni ku nga hetiseki. Bibele yi ri: “Leswi xidyoho xi ngheneke emisaveni hi munhu un’we, ni rifu hikwalaho ka xidyoho, xisweswo rifu ri tlulele vanhu hinkwavo hikuva hinkwavo va dyohile.” (Varhoma 5:12) Kambe Xikwembu xi ta herisa vuyelo bya xidyoho.

Adamu wanuna wo sungula u ale nkongomiso wa Xikwembu—ku nga nkongomiso lowu a wu ta pfuna vanhu leswaku va nga xaniseki. Xiboho xakwe xi nga fanisiwa ni muvabyi la alaka ku landzela swiletelo swa dokodela la nga ni ntokoto. Loko muvabyi wa kona a nga ma tivi makhombo ni ndlela leyi rihanyo rakwe ri nga vaka ekhombyeni ha yona, a nga tshovela leswi a swi byaleke. Hilaha ku fanaka, hakanyingi makhombo ya ntumbuluko ma vangiwa hi ku va vanhu va khoma misava hi ndlela yo biha—ku katsa ni ku aka hi ndlela leyi nga hlayisekangiki ni ku honisa matimba ya ntumbuluko. Kambe Xikwembu a xi nge swi pfumeleli swilo leswi leswaku swi ya emahlweni.

Ha yini Xikwembu xi pfumelele Sathana leswaku a fuma misava endzhaku ka loko a xandzukile? Rungula rin’wana ri vula leswaku “hulumendhe yin’wana ni yin’wana leyintshwa loko ya ha ku sungula ku fuma kutani ku va ni swiphiqo, yi tala ku sola hulumendhe leyi a yi fuma.” Loko Yehovha a a lo namba a lovisa “mufumi wa misava leyi,” loko swilo swi nga fambi kahle Sathana a a ta va a sole Mufumi la fumeke emahlweni kakwe, ku nga Xikwembu. (Yohane 12:31) Kambe ku va xi pfumelele Sathana leswaku a fuma misava swi swi veke erivaleni leswaku u tsandzekile ku fuma. Nilokoswiritano, xivutiso lexa ha tlakukaka hi lexi, Hi nga tiyiseka njhani leswaku ku xaniseka ku ta hela?