Çin Yeni Yılı Uygun Bir Kutlama mı?

HER yılın ocak ve şubat aylarında Asya kıtası dünyanın en büyük ziyaretçi akınına uğrar. Yüz milyonlarca Asyalı, Çin Yeni Yılını * kutlamak için ailelerinin yanına gelir.

Çin Yeni Yılı Asya takvimindeki en önemli bayramdır. Kutlamalar, Çin ay takviminin ilk yeni ayında ya da Batı takvimine göre 21 Ocak ile 20 Şubat tarihleri arasında başlar ve birkaç gün ya da en çok iki hafta sürer.

Yeni Yıl kutlamasının ana teması bir yenilenme sürecidir, yani eski şeylerin yerine yenilerinin konulmasıdır. İnsanlar bu kutlamaya hazırlanmak için evlerini temizleyip dekore eder, yeni giysiler alır, “şans” ya da “başarı” sözcükleriyle uyaklı isimler taşıyan yiyecekler hazırlar, borçlarını öder ve anlaşmazlıklarını hallederler. Yeni Yıl Gününde birbirlerine armağanlar vererek genellikle zenginlik ve başarı dileklerinde bulunurlar, “şanslı para” dedikleri kırmızı paketler verirler, özel yemekler yerler, fişekler patlatırlar, rengârenk ejderha ve aslan danslarını izlerler ya da aileleri ve dostlarıyla birlikte sadece tatilin tadını çıkarırlar.

Bu âdetlerin birçok derin anlamı vardır. Bir kitapta şöyle der: “Ailelerin, dostların ve akrabaların başlıca amacı birbirlerine iyi şanslar dilemek, tanrılara ve ruhlara saygı göstermek ve yeni yıl için başarı dileklerinde bulunmaktır” (Mooncakes and Hungry Ghosts: Festivals of China). Birçok geleneksel ve dinsel öğenin bulunduğu bu kutlamalara acaba biz ne gözle bakmalıyız? Tanrı’ya bağlı kişiler için bu âdetlere uymak doğru olur mu? Bunları kutlamak gerçekten uygun mu?

“Kaynağını Hatırla”

Ünlü bir Çin atasözü şöyle der: “Her su içtiğinde, kaynağını hatırla.” Bu sözler, geleneksel olarak birçok Asyalının ana babasına ve atalarına duyduğu derin saygıyı yansıtır. Çocuklar yaşamlarını ana babalarına borçlu olduğundan onlara saygı göstermeleri doğaldır. Yeni Yıl kutlamasında da bu konu büyük önem taşır.

Birçok Asyalı aile için Yılbaşı Gecesi kuşkusuz unutulmaz bir olaydır. O gece, çoğu aile özel bir ziyafet için toplanır. Dünyanın o kısmında yaşayan insanlar, ailelerin bir araya gelmesini sağlayan bu olayı kaçırmamak için ellerinden geleni yaparlar. Ziyafet masasında sadece oradaki aile üyeleri için değil, ruh olarak aralarında bulunduğuna inanılan ölmüş kişiler için de yer ayrılır. Bir ansiklopedi bu yemekle ilgili şöyle der: “Aile  üyeleri ile atalar arasında gerçek bir iletişim oluşur.” Başka bir başvuru kaynağında ise, “Yaşayanlar ile ölüler arasındaki bağlar yenilendiğinden, atalar yeni yıl boyunca aileyi koruyacaktır” der. Peki, bizler bu âdeti nasıl görmeliyiz?

Ana babayı sevmek ve saymak, Kutsal Kitaba inananlar için de önemlidir. Onlar Tanrı’nın şu emrine uyarlar: “Hayata gelmeni sağlayan babanı dinle, yaşlandığı için anneni hor görme” (Özdeyişler 23:22). Aynı zamanda Kutsal Kitaptaki şu sözlere de değer verirler: “‘Annene ve babana saygılı ol’ emri, bir vaat içeren ilk emirdir. ‘Böylece işin iyi gider ve yeryüzünde uzun ömürlü olursun’” (Efesoslular 6:2, 3). Evet, yaşamlarında Kutsal Kitap ilkelerini uygulayan kişiler ana babalarını sevmeyi ve saymayı gerçekten isterler!

Ayrıca Kutsal Kitap, yapıcı aile buluşmalarından övgüyle söz eder (Eyüp 1:4; Luka 15:22-24). Fakat Yehova Tanrı şu emri de verir: “Aranızda . . . . ruh çağıran ya da ölülerin ruhlarına danışan kimse olmasın” (Tekrar 18:10, 11, Yeni Çeviri). Tanrı’nın bunu yasaklamasının sebebi nedir? Çünkü Kutsal Kitap, ölülerin gerçek durumunu şöyle açıklar: “Yaşayanlar öleceklerinin farkındadır; ölüler ise hiçbir şeyin farkında değildir.” Ölüler hiçbir şeyin farkında olmadıkları için yaşayanlarla bir şey paylaşamazlar. Ne bize yardım edebilir ne de zarar verebilirler (Vaiz 9:5, 6, 10). Tanrı’nın Oğlu İsa Mesih ölümü derin bir uykuya benzetti ve ölüler bu uykudan ancak gelecekteki dirilme gününde uyanacaklar (Yuhanna 5:28, 29; 11:11, 14).

Üstelik Kutsal Kitabın da gösterdiği gibi, hayaletler ve “ruhlar” aslında ölmüş kişileri taklit eden kötü ruhlardır. Bunu neden yapıyorlar? İnsanları aldatıp, kendi kontrollerine almak için! (2.  Selanikliler 2:9, 10). Tanrı’nın emirleri aslında bizi büyük zararlardan korur. Bu nedenle Tanrı’nın sözüne bağlı kişiler, Yehova Tanrı’yı sevdikleri ve güvende olmak istedikleri için, ölmüş aile üyelerinin ruhlarına tapınmayı içeren ya da onlardan gelecek bir korunmayı elde etmek amacıyla uygulanan tüm âdetlerden uzak dururlar (İşaya 8:19, 20; 1. Korintoslular 10:20-22).

Öte yandan, Tanrı’ya bağlı kişiler ‘her ailenin ismini borçlu olduğu Babayı’ yüceltmek ister (Efesoslular 3:14, 15). Bu Baba kimdir? O, bizi Yaratan ve Hayat Veren Yehova Tanrı’dır (Elçiler 17:26). Bu nedenle Çin Yeni Yılı âdetlerini düşündüğümüzde kendimize şöyle sormamız iyi olur: Bu âdetlerle ilgili Yehova Tanrı’nın görüşü nedir? O, bunları onaylar mı? (1. Yuhanna 5:3).

Ev Tanrılarını Yüceltmek

Çin Yeni Yılı kutlamaları, sayısız ev tanrıları ve ilahlarını yüceltmek ve onlara saygı göstermek amacıyla yapılan birçok yaygın âdeti içerir. Bu tanrılar arasında kapı tanrısı, toprak tanrısı ya da koruyucu ruh, zenginlik ya da şans tanrısı, mutfak ya da ocak tanrısı vardır. Örneğin, mutfak tanrısını yüceltmek amacıyla yaygın olarak uygulanan bir âdete bakalım. * Bu tanrının Yeni Yıldan birkaç gün önce göğe gittiğine ve aileye haber getirmek üzere Çin panteonunun en büyük tanrısı olan ‘Yeşim İmparatora’ danıştığına inanılır. Mutfak tanrısının iyi bir haber getirmesi umuduyla, aile özel bir yemek hazırlar, tatlılar ve hamur sunularıyla onu uğurlar. Yolculuğunu hızla tamamlaması için aile onun resmini duvardan indirir, bazen dudaklarına şekerli şeyler sürerek bu resmi evin dışında yakar. Yılbaşı gecesi, yeni yıl için onu tekrar eve davet etmek amacıyla mutfak ocağının üstüne bu tanrının yeni bir resmini asarlar.

 Bu âdetlerin birçoğu zararsız gibi görünse de, Tanrı’ya olan tapınmamız söz konusu olduğunda O’nun Sözüne başvurmalıyız. İsa Mesih bu konuda şöyle dedi: “Tanrın Yehova’ya tapınacak ve yalnız O’na ibadet edeceksin” (Matta 4:10). Açıkça görülüyor ki, Tanrı yalnızca Kendisine tapınmamızı istiyor. Çünkü Yehova Tanrı, göklerdeki Babamızdır. Bir baba, eğer çocukları kendisini görmezden gelir ve başka bir babaya yönelirse ne hisseder? Yüreği derinden yaralanmaz mı?

İsa gökteki Babasının “tek gerçek Tanrı” olduğunu söyledi. Yehova Tanrı da Kendisine tapınanlara, “karşımda Benden başka tanrın olmayacak” emrini verdi (Yuhanna 17:3; Çıkış 20:3). Bu nedenle İsa’nın gerçek takipçilerin amacı, Yehova Tanrı’yı memnun etmektir; başka tanrılara tapınarak O’nu düş kırıklığına uğratmak ya da üzmek istemezler (1. Korintoslular 8:4-6).

Boş İnançlar ve Ruhçuluk

Çin Yeni Yılı aynı zamanda astrolojiyle de yakından bağlantılıdır. Ay takviminde her yıl, Çin zodyağında bulunan ejderha, kaplan, maymun, tavşan gibi 12 hayvandan birinin adıyla anılır. O yıla ait olan hayvanın, yıl içinde doğanların kişiliğini ve davranışlarını belirlediğine, aynı zamanda o yıl yapılacak belirli faaliyetlerin uğurlu olmasını sağladığına inanılır. Çin Yeni Yılı kutlamalarında, zenginlik ya da talih tanrısını yüceltmek gibi başka birçok âdet, özellikle “şans” getirmesi amacıyla uygulanır. Tanrı’ya bağlı olan kişiler bu âdetlere ne gözle bakmalıdır?

Yehova Tanrı, Sözü olan Kutsal Kitapta şu kınayıcı sözleri söyler: “Göklere tapanlar, yıldızlara bakanlar, Yeni Ayda başına gelecek olayları bildirenler haydi kalksınlar da başına geleceklerden seni kurtarsınlar.” O aynı zamanda “Talih tanrısına” ve “Kısmet tanrısına” tapınanları da mahkûm eder (İşaya 47:13; 65:11, 12). Ruh diyarıyla ya da yıldızlarla bağlantılı olduğu düşünülen gizemli ve görünmez güçlere güvenmektense, Tanrı’ya doğru şekilde tapınmak isteyenler şu sözleri düşünmeli: “Bütün yüreğinle Yehova’ya güven ve kendi anlayışına dayanma. Tuttuğun her yolda O’nu dikkate al, O da seni düze çıkarır” (Özdeyişler 3:5, 6). Evet, boş inançlar insanları esir alır, fakat Kutsal Kitaptaki hakikatler onları özgür kılar (Yuhanna 8:32).

Tanrı’ya Sevginizi Gösterin

Çin Yeni Yılı kutlamalarındaki âdet ve inançların temelini bilmek önemliyse de, bu kutlamalara katılmamaya karar vermek başka bir konudur. Çin Yeni Yılını her yıl kutlayan bir toplumda yaşıyorsanız ya da aileniz geleneksel olarak Yeni Yıl âdetlerine uyuyorsa, ciddi bir kararla karşı karşıyasınız demektir.

Baskı altında sadık kalmak cesaret ve kararlılık gerektirir. Tanrı’ya iman eden Asyalı bir kadın şöyle dedi: “Etrafımdaki herkes Yeni Yıl bayramını kutlarken ben kutlamadığım için çok korkuyordum.” Ona ne yardım etti? Şöyle ekliyor: “Ancak Tanrı’ya karşı güçlü bir sevgi geliştirerek sadık kalabildim” (Matta 10:32-38).

Siz de Yehova Tanrı’ya böyle bir sevgi geliştirebilir misiniz? O’nu sevmek için birçok nedeniniz var. Bu hayatı size bazı esrarengiz tanrılar değil, Yehova Tanrı vermiştir. Kutsal Kitap O’nun hakkında şöyle der: “Çünkü hayatın kaynağı Sensin; Senin ışığınla ışık görürüz” (Mezmur 36:9). Size gerçekten mutlu bir yaşamı verecek olan, bir talih tanrısı ya da mutfak tanrısı değil, gerçek Tanrı Yehova’dır (Elçiler 14:17; 17:28). Siz de buna karşılık O’nu sevecek misiniz? Bunu yaparsanız Yehova Tanrı’nın size bol bol nimetler vereceğinden emin olun (Markos 10:29, 30).

[Dipnotlar]

 [Sayfa 23’teki çerçeve/resim]

Dost ve Akrabaların Endişelerini Gidermeye Çalışmak

Aile üyelerinden birinin Çin Yeni Yılını kutlamayı bırakması doğal olarak dostları ve akrabalarında bir şok etkisi yaratabilir. Yakınları üzülebilir, incinebilir, hatta kendilerini ihanete uğramış hissedebilirler. Ancak mutlu bir aile ilişkisini korumak için yapılabilecek çok şey vardır. Asya’nın farklı bölgelerinde yaşayan ve Tanrı’ya bağlı kişilerin şu sözlerini düşünün:

Jiang: “Yeni Yıl kutlamaları başlamadan uzun süre önce, akrabalarımı ziyaret edip, neden artık bazı âdetlere katılamayacağımı nazik bir şekilde açıkladım. Onların inançlarını aşağılayan sözler söylememeye özellikle dikkat ettim ve saygılı şekilde sorularına Kutsal Kitaptan cevaplar verdim. Böylece inancımla ilgili güzel sohbetler yapabildik.”

Li: “Çin Yeni Yılından önce kocama, gerçekten mutlu olmam için vicdanımın sesini dinlemem gerektiğini nazik ve saygılı şekilde söyledim. Aynı zamanda tatil süremiz boyunca ailesini ziyaret ettiğimizde onu küçük düşürmeyeceğime söz verdim. Şaşırtıcı olarak ailesinin atalara tapınacağı gün beni cemaat ibadetine katılabilmem için başka bir yere götürdü.”

Xie: “Ailemin onları sevmediğim konusundaki endişelerini gidermeye çalıştım ve inançlarımın beni daha iyi bir insan haline getireceğini söyledim. Daha sonra da Kutsal Kitaptan öğrendiğim yumuşak başlılık, nezaket ve sevgi niteliklerini göstermek için çok çalıştım. Zamanla inancıma saygı göstermeye başladılar. Daha sonra kocam da Kutsal Kitabı inceledi ve İsa’nın gerçek bir takipçisi oldu.”

Min: “Ana babamla yumuşak başlı ve saygılı bir tutumla konuştum. Onlara ‘iyi şanslar’ dilemek yerine Yaratıcımız Yehova’ya onlar adına dua ettiğimi, onları desteklemesini, huzur ve mutluluk vermesini dilediğimi söyledim.”

Fuong: “Ana babama, ailemi ziyaret etmek için Yeni Yılın gelmesini beklemeye gerek olmadığını söyledim ve onları sık sık ziyaret ettim. Bu ana babamı çok sevindirdi ve beni eleştirmeyi bıraktılar. Küçük erkek kardeşim de Kutsal Kitaptaki hakikatlere ilgi göstermeye başladı.”

[Sayfa 20’deki resim tanıtım notu]

Panorama Stock/age Fotostock