Maymunlar İçin Böceksavar!

VENEZUELA’NIN tropik ormanları, son derece zeki olan kepli kapuçin maymunlarının vatanıdır. Maymunun evi olan ormana, yağmur mevsimi geldiğinde hiç de yabana atılmayacak bir şey daha gelir: Acımazsız sivrisinek ordusu. Bir başbelası olan bu saldırgan böcekler aynı zamanda tehlikelidirler de. Bu sinekler genellikle bir parazit türü olan dermatobia cinsi sineklerin yumurtalarını taşırlar; bu yumurtalar maymunların derisinin altında iltihaplı kistler oluşmasına ve hayvanın zayıflamasına yol açabilir.

Kapuçinler de kendilerini şiddetli saldırılardan korumak için vücutlarını doğal bir böceksavar madde ile kaplarlar: Orman kırkayağının salgısıyla. Bu kırkayaklar, böcekleri kaçırmakta oldukça etkili iki bileşik salgılar. Aslında onların salgısı askeriyede kullanılan insan yapımı böceksavarlardan bile daha güçlüdür!

Bu nedenle mayıs ayından kasım ayına kadar süren yağmur mevsimi boyunca kapuçin, ağaç kabuklarını ya da termit tepeciklerini karıştırıp 10 santim uzunluğundaki kırkayağı arar. Maymun bir tane kırkayak bulduğunda, onu başından ayağına kadar tüm vücuduna sürer. Journal of Chemical Ecology’de şu belirtiliyor: “Salgı, maymunlar arasında öylesine rağbet görür ki, dört maymun bir kırkayağı paylaşır.” Hatta maymunlar, kırkayak masajı başladığı anda, yemek zamanlarında ve diğer olaylarda uygulanan öncelik sırasını bile bir kenara atarlar.

[Sayfa 15’teki resim]

Kırkayak salgısı

[Tanıtım notu]

Thomas Eisner/Cornell Üniversitesi

[Sayfa 15’teki resim tanıtım notu]

Dr. . Zoltan Takacs