Yu Ting Stori Bilong Evolusen i Stret Wantaim Baibel?

YU TING God i bin kamapim man long rot bilong evolusen? Yu ting God i bin kirapim ol liklik binatang long kamap pis na bihain ol i senis senis na kamap snek na animal, na bihain wanpela lain monki ol i kamap man? Sampela saientis na bikman bilong lotu ol i tok ol i bilip long evolusen na long Baibel wantaim. Ol i tok, ol stori bilong Baibel long Buk Stat em ol tok piksa tasol. Ating sampela taim yu bin tingting, ‘Dispela tok olsem ol man i bin kamap long rot bilong ol animal, em i stret wantaim tok bilong Baibel o nogat?’

Yumi mas save yumi bin kamap olsem wanem, na bai yumi ken save yumi husat tru na olsem wanem long i stap bilong yumi long bihain, na yumi mas i stap olsem wanem. Sapos yumi save yumi bin kamap olsem wanem, orait nau yumi inap save long as na God i bin larim pen na hevi i stap, na God i gat wanem laik long ol man long bihain. Yumi no inap pas gut wantaim God sapos yumi no kliagut olsem em i Man Bilong Wokim yumi. Olsem na yumi ken skelim ol tok bilong Baibel long ol man i bin kamap olsem wanem, na i stap bilong ol man long nau na long bihain. Orait taim yumi kisim save long dispela, yumi ken lukim olsem stori bilong evolusen i stret wantaim Baibel o nogat.

Pastaim i Gat Wanpela Man Tasol

Ol lain i bilip long evolusen i save tok, isi isi wanpela lain animal i bin senis na kamap wanpela lain man, na ol i sakim dispela tok olsem pastaim tru i gat wanpela man tasol i stap. Tasol Baibel i mekim narapela tok. Em i tok yumi bin kamap long rot bilong wanpela man tasol, em Adam. Stori bilong Baibel i soim olsem Adam em i wanpela man tru tru. Baibel i kolim nem bilong meri bilong Adam na nem bilong sampela pikinini bilong em. Em i stori gut long ol samting Adam i bin mekim, na ol tok bilong em, na em i bin sindaun we, na wanem taim em i dai. Jisas i no tingim dispela stori bilong Adam olsem wanpela stori nating bilong ol lain i no bin skul. Taim Jisas i toktok wantaim ol hetman bilong lotu i bin skul gut, em i tok: “Ating yupela i no bin ritim tok i stap long buk bilong God? Dispela tok i tok olsem, ‘Bipo tru taim God i wokim olgeta samting, em i wokim ol manmeri, na em i mekim ol i kamap man na meri.’ ” (Matyu 19:​3-5) Orait nau Jisas i kamapim tok bilong Stat 2:24 i stori long Adam na Iv.

Luk, em wanpela man bilong raitim Baibel na em i saveman bilong ol samting i bin kamap bipo, em i stori long Adam olsem em i man tru tru olsem Jisas. Luk i kolim ol tumbuna bilong Jisas i go i go inap long namba wan man Adam. (Luk 3:​23-​38) Na taim aposel Pol i givim tok long ol man, em sampela namel long ol i saveman na ol i bin skul long ol bikpela skul bilong Grik i gat nem, em i tokim ol: “God i bin wokim skai na graun wantaim olgeta samting i stap long en . . . Long wanpela tumbuna tasol em i bin mekim olgeta lain manmeri i kamap. Na em i putim ol i stap long olgeta hap bilong graun.” (Aposel 17:​24-​26) Em nau, tok bilong Baibel i klia tru, olsem yumi bin kamap long “wanpela tumbuna tasol.” Orait tok bilong Baibel long man i bin stap olsem wanem long pastaim tru, yu ting em i wankain olsem stori bilong evolusen?

Sin i Kamap Long Man

Baibel i tok Jehova i bin wokim Adam i gutpela olgeta. God i no inap tru long wokim ol samting i  no gutpela. Baibel i tok: “God i wokim ol manmeri na ol i kamap olsem God yet. . . . God i lukim olgeta dispela samting i gutpela, na em i amamas tru.” (Stat 1:​27, 31) Man i gutpela olgeta, em i gat wanem kain pasin?

Man i gutpela olgeta, em i stap fri long makim ol samting em i laik mekim, na em inap bihainim tru ol pasin bilong God. Baibel i tok: “God i bin makim rot bilong ol manmeri, na ol i no hatwok long bihainim. Tasol ol yet i kamapim planti kain tingting na pasin.” (Saveman 7:29) Long laik bilong em yet Adam i bikhet long God. Taim Adam i bikhet, em i no stap moa olsem man i gutpela olgeta, na i wankain tu long ol pikinini bilong em. Long dispela as, planti taim yumi save mekim ol pasin kranki, maski yumi gat laik long mekim pasin i stret. Aposel Pol i tok: “Ol pasin mi laikim tumas long mekim, em mi no save mekim. Tasol ol pasin mi no laikim tru, em oltaim mi save mekim.”​—⁠Rom 7:⁠15.

Olsem Baibel i makim, sapos man i gutpela olgeta, em bai stap oltaim oltaim na skin bilong em bai gutpela olgeta, no gat sik. Tok God i bin givim long Adam i kamapim klia olsem, sapos namba wan man i no bin sakim tok bilong God, em i no inap i dai. (Stat 2:​16, 17; 3:​22, 23) Taim Jehova i wokim pinis man, em i no ken tok dispela wok bilong em “i gutpela” sapos man inap kisim sik o em i gat hap tingting long bikhet. Tasol man i pundaun na mekim sin, na dispela yet i as na kain kain sik i save painim ol man, maski God i bin wokim bodi bilong man i gutpela tru. Olsem na stori bilong evolusen i no stret wantaim tok bilong Baibel. Evolusen i makim olsem man em i wanpela animal i wok long kamap gutpela moa. Baibel i makim olsem yumi ol man bilong nau i tumbuna pikinini bilong wanpela man pastaim em i gutpela olgeta, tasol skin bilong yumi i wok long go nogut nogut.

Na dispela tingting olsem God i bin kamapim man long rot bilong evolusen, em i no stret wantaim tok bilong Baibel long pasin bilong God. Sapos tru God i bin kamapim ol man long rot bilong evolusen, i olsem God yet i as na long nau ol man i gat ol kain kain sik na hevi. Tasol Baibel i tok: “God . . . i olsem wanpela bikpela strongpela ston i no save senis. Oltaim em i save bihainim tok bilong en na em i no save giaman. Na pasin bilong en i gutpela na stretpela tasol. Tasol . . . [ol] i manmeri bilong mekim sin tasol. Olsem na [ol] i no inap i stap lain pikinini bilong God.” (Lo 32:​4, 5) Olsem na ol pen na hevi bilong ol man bilong nau i no samting i bin kamap long rot bilong evolusen na God i as bilong en, nogat. Ol dispela hevi i kamap, long wanem, wanpela man i bin bikhet long God na nau em i no gutpela olgeta, na ol pikinini bilong em tu i olsem. Orait yumi stori pinis long Adam, na nau yumi ken tingim Jisas. Yu ting stori bilong evolusen i stret wantaim ol tok Baibel i mekim long Jisas?

Yu Inap Bilip Long Evolusen na Lotu Kristen Wantaim?

“Krais i bin i dai bilong rausim olgeta sin bilong yumi.” Ating yu save pinis, dispela em i wanpela bikpela as tok bilong lotu Kristen. (1 Korin 15:3; 1 Pita 3:18) Bilong kliagut olsem stori bilong evolusen i no stret wantaim dispela tok bilong Baibel, pastaim yumi mas save bilong wanem Baibel i  kolim yumi olsem sinman, na sin i mekim wanem long yumi.

Yumi olgeta i sinman, olsem yumi no inap bihainim stret ol gutpela pasin bilong God, olsem pasin laikim na stretpela pasin. Olsem na Baibel i tok: “Olgeta man i bin mekim sin, na olgeta i no inap i stap olsem piksa i soim biknem na strong bilong God.” (Rom 3:​23, NW ) Baibel i tok sin i as bilong i dai. Olsem 1 Korin 15:56 i tok, “Spia bilong dai em sin tasol.” Sin yumi bin kisim long namba wan tumbuna, dispela i as bilong sik. Jisas i bin makim olsem sin bilong yumi i mekim na sik i save painim yumi. Em i bin tokim wanpela man bun bilong en i dai olgeta: “Mi lusim pinis ol sin bilong yu.” Orait nau, dispela man i kamap orait pinis.​—⁠Matyu 9:​2-7.

I dai bilong Jisas i helpim yumi olsem wanem? Baibel i skelim Adam wantaim Jisas na i tok: “Olgeta man bilong lain bilong Adam ol i save dai. Na olsem tasol olgeta man bilong lain bilong Krais bai ol i kisim laip.” (1 Korin 15:22) Taim Jisas i givim laip bilong em olsem ofa, em i baim bek yumi long sin yumi bin kisim long Adam. Olsem na olgeta manmeri i bilip long Jisas na i bihainim tok bilong em ol inap kisim samting Adam i bin tromoi​—⁠em laip i stap oltaim oltaim.​—⁠Jon 3:16; Rom 6:⁠23.

Em nau, ating yu lukim pinis olsem stori bilong evolusen i no stret wantaim bilip Kristen. Sapos yumi no bilip olsem “olgeta man bilong lain bilong Adam ol i save dai,” olsem wanem yumi inap bilip olsem “olgeta man bilong lain bilong Krais bai ol i kisim laip”?

As na Evolusen i Save Pulim Ol Man

Baibel i kamapim klia as na planti man i save laikim stori bilong evolusen. Em i tok: “Bihain ol man bai i no laik harim moa ol stretpela tok. Nogat. Yau bilong ol bai i skrap long harim ol narakain narakain tok, na ol bai i kisim planti man bilong skulim ol long kain tok ol i save laik long harim. Olsem na ol bai i givim baksait long tok tru na putim yau long ol kain kain stori nating.” (2 Timoti 4:​3, 4) Taim ol i toktok long evolusen, ol i kolim ol tok bilong saiens, tasol em i wanpela bilip bilong lotu. Em i kamapim wanpela kain tingting long laip bilong ol samting, na wanpela kain tingting long God. Ol bilip bilong en i pulim ol man em ol i save tingim ol yet tasol na ol i laik bosim wokabaut bilong ol yet. Planti man bilong bilip long evolusen ol i tok ol i bilip tu long God. Tasol ol i laik tingting olsem God i no bin wokim ol samting, na em i no ken pasim ol wok bilong ol man, na em i no ken skelim ol man long kot. Em wanpela bilip i skrapim yau bilong ol man na ol i save laik long harim.

Samting i kirapim ol tisa bilong evolusen, i no tok i tru, nogat; em ol tok “ol i save laik long harim”​—⁠ating ol i laik harim ol saveman bilong saiens i bilip long evolusen ol i tok orait long ol. Profesa Michael Behe, em i bin lusim planti yia moa long stadi long ol kain kain wok bilong ol sel i stap long bodi bilong ol samting i gat laip, em i tok, ol lain i save skulim man olsem ol dispela sel i bin kamap long rot bilong evolusen, i no gat as bilong dispela tok bilong ol. Yu ting evolusen inap kamapim ol dispela sel i liklik tumas? Behe i tok, save bilong saiens i no bin kamapim dispela tingting. ‘Ol buk bilong saiens i no as bilong dispela tok. I no gat wanpela buk o nius bilong ol saientis i gat nem i stori olsem wanem evolusen i bin kamapim ol dispela sel em wok bilong ol i narapela kain tru. Ol stori bilong Darwin long ol sel i bin kamap long rot bilong evolusen i olsem mauswara nating.’

Orait sapos ol lain bilong evolusen i no inap kamapim as bilong dispela bilip bilong ol, bilong wanem ol i strong long kamapim dispela tingting long ol man? Behe i tok: “Planti man, na planti saientis i gat biknem, ol i no laik ting olsem wanpela kain strong bilong antap, olsem God, i bin wokim olgeta samting.”

Dispela bilip bilong evolusen i save pulim planti pris pasto em ol i laik mekim olsem ol i gat gutpela tingting na save. Ol i wankain olsem ol man aposel Pol i stori long ol long pas em i raitim long ol Kristen long Rom. Pol i tok: “Ol man i lukim ol samting [God] i bin wokim. Long dispela rot ol man inap save long sampela pasin bilong God i stap hait. Ol inap save long as bilong pasin bilong God, na ol inap save long bikpela strong bilong en i stap oltaim oltaim. Olsem na i no gat man inap long tok olsem, ‘Mi no gat asua, long wanem, mi no bin  save long God.’ Ol i save long God, tasol ol i no ting long em i God tru . . . I olsem ol i no gat tingting na save, na ol i stap long tudak. Ol i hambak na i tok, ‘Mipela i gat save,’ tasol ol i kamap longlong tru.” (Rom 1:​19-​22) Yu ken mekim wanem na bai ol dispela tisa giaman i no ken giamanim yu?

As Bilong Bilip Long Man Bilong Wokim Yumi

Taim Baibel i toktok long bilip em i wanem samting tru, em i soim olsem as bilong bilip i mas kamap ples klia. Em i tok: “Pasin bilong bilip em i olsem. Yumi save gut tru olsem, olgeta gutpela samting God i promis pinis long givim yumi na yumi wet long kisim, em bai yumi kisim tru. Maski ai bilong yumi i no lukim ol dispela samting, yumi save gut tru olsem, dispela olgeta samting i stap.” (Hibru 11:⁠1) As bilong bilip tru long God i olsem, i mas i gat sampela samting yumi inap lukim na i soim olsem Man Bilong Wokim olgeta samting em i stap tru tru. Baibel i soim yu long dispela samting.

Devit, man bilong raitim song, em i tok: “Mi pret long yu, olsem na mi save litimapim nem bilong yu. Olgeta samting yu wokim i narakain na i nambawan tru.” (Song 139:14) Taim yumi tingim bodi bilong yumi yet na bilong ol narapela samting i gat laip, yumi kirap nogut long bikpela save bilong Man i bin wokim yumi. Em i bin wokim gut olgeta tausen tausen samting long bodi bilong yumi i save wok gut wantaim bambai yumi ken i stap laip. Na tu, ol sta samting bilong ples antap i kamapim klia olsem i gat lo i bosim wokabaut bilong ol na ol i bihainim stret taim na i no abrusim taim liklik. Devit i tok: “Skai i soim yumi olsem God em i nambawan tru. Olgeta samting bilong antap i soim yumi gutpela wok bilong em.”​—⁠Song 19:⁠1.

Baibel yet i kamapim klia planti samting i soim olsem Man Bilong Wokim olgeta samting em i stap. Sapos yu skelim gut ol tok bilong 66 liklik buk bilong Baibel em ol tok bilong ol i stret wantaim, na ol gutpela lo bilong ol samting bilong marit na stretpela pasin, na ol tok profet bilong en i save kamap tru na i no popaia liklik, ol bai kamapim klia olsem Man Bilong Wokim yumi em i as bilong ol tok bilong Baibel. Na sapos yu kliagut long ol tok bilong Baibel, bai yu inap bilip olsem Baibel em i Tok bilong Man i bin wokim yumi. Olsem: Taim yu kisimgut ol tok bilong Baibel long as bilong pen na hevi, Kingdom Bilong God, i stap bilong yumi ol man long bihain, na rot bilong i stap amamas, bai yu lukim ol samting i kamapim klia savetingting bilong God. Ating bai yu pilim olsem Pol taim em i tok: “Olaman! Ol gutpela pasin bilong God na tingting na save bilong en i pulap tru, na i daun tumas olsem solwara! Yumi man i no inap tru long painim as bilong olgeta tingting bilong en.”​—⁠Rom 11:⁠33.

Taim yu skelim ol dispela samting i soim olsem God i stap na bilip bilong yu i wok long kamap strong, bai yu bilip tru olsem taim yu ritim Baibel yu wok long harim ol tok bilong Man i bin wokim yumi. Em i tok: “Mi tasol mi bin wokim graun, na wokim tu ol manmeri i stap long en. Long strong bilong mi yet mi bin putim skai i stap long ples bilong en. Na mi yet mi save bosim san na mun na ol sta.” (Aisaia 45:12) Sapos yu wok strong long kamapim klia long yu yet olsem Jehova em Man Bilong Wokim olgeta samting, bai yu no bel hevi long yu bin wok strong olsem.

[Rait long pes 14]

Aposel Pol i tokim ol Grik i bin skul gut: “Long wanpela tumbuna tasol [God] i bin mekim olgeta lain manmeri i kamap”

[Rait long pes 15]

Evolusen i makim olsem man em i wanpela animal i wok long kamap gutpela moa. Tasol Baibel i makim olsem yumi ol man bilong nau i tumbuna pikinini bilong wanpela man pastaim em i gutpela olgeta, tasol skin bilong yumi i wok long go nogut nogut

[Rait long pes 16]

Ol save bilong saiens i no as bilong tingting olsem evolusen i bin kamapim ol sel i liklik tumas

[Rait long pes 17]

Yumi lukim bodi bilong ol samting i gat laip na yumi kirap nogut long savetingting bilong Man i bin wokim yumi