Skip to content

Skip to table of contents

Amubaumbulizye Ibalila

Amubaumbulizye Ibalila

Amubaumbulizye Ibalila

‘Jehova wandinanika kuti nduumbulizye boonse balila.’—ISAYA 61:1, 2.

1, 2. Ino mbaani mbotweelede kuumbulizya, alimwi nkaambo nzi?

JEHOVA, Leza siluumbulizyo loonse ulatuyiisya kuti katubikkila maano bantu nobasikilwa manyongwe. Ulatuyiisya ‘kuumbulizya batyompedwe’ abalila boonse. (1 Ba-Tesalonika 5:14) Ikuti naa lwayandika, tulapa lugwasyo luli boobo kubasyomima. Alimwi tulatondezya luyando akuli baabo ibatali mumbungano, nobaba baabo ibatakali kutuyanda kaindi.—Matayo 5:43-48; Ba-Galatiya 6:10.

2 Jesu Kristo wakabala akupandulula mulimo ngwaakapegwa mubusinsimi kuti: “Muuya wa-Mwami Jehova mpuuli alindime, nkaambo Jehova wandinanika kuti nkambaukile bacete makani mabotu, wandituma kuzooanga batyokede mumyoyo, . . . kuumbulizya boonse balila.” (Isaya 61:1, 2; Luka 4:16-19) Banakristo bananike bamazubaano balizyi kuzwa kaindi kuti, imulimo ooyu ulabajatikizya alimwi a “mbelele zimwi” zitola lubazu mumulimo ooyu.—Johane 10:16.

3. Bantu nobabuzya kuti, “Nkaambo nzi Leza ncazumizyila manyongwe?”, ino mbuti mbotukonzya kubagwasya?

3 Nokwacitika manyongwe bantu balacaala kabatyompedwe, eelyo ziindi zinji balabuzya kuti, “Nkaambo nzi Leza ncazumizyila manyongwe?” Ibbaibbele lilawiingula cakusalazya mubuzyo ooyu. Nokuba boobo, cilakonzya kumubwezela ciindi uutayiyi Bbaibbele ikuzumina bwiinguzi mbolipa. Ilugwasyo lulapegwa kwiinda mumabbuku aa Bakamboni ba Jehova. * Nokuba boobo, kumatalikilo lyazwidilila mukuumbulizya bantu bamwi nobabona lugwalo lwamu Ibbaibbele mbuli cibalo cili kuli Isaya 61:1, 2, nkaambo cilatondezya kuti Leza uliyandide kuti bantu baumbulizyigwe.

4. Ino mbuti kamboni mbwaakakonzya kugwasya musimbi umwi sicikolo ku Poland, alimwi ino eeci inga camugwasya buti mukugwasya bamwi?

4 Ibana-bana kubikkilizya abapati boonse balayanda kuumbulizyigwa. Mukubusi umwi wakatyompedwe ku Poland wakalomba musimbi umwi ngwaakazyi kuti amulaye. Kaambaula kabotu-kabotu, imweenzinyina ooyu umwi wa Bakamboni ba Jehova wakajana kuti musimbi ooyu wakalijisi mibuzyo minji kapati alimwi akudooneka mbuli kooku: “Ino nkaambo nzi ncokuvwulide bubi? Ino nkaambo nzi bantu ncobapengela? Ino nkaambo nzi musyoonto wangu ulebukide mubili ncapengela? Ino nkaambo nzi moyo wangu ncuutali kabotu? Kucikombelo baamba kuti Leza mbwayanda kuti kauli mbubo. Pele ikuti naa mbocibede oobu, nkokuti ndilaleka buyo kumusyoma!” Kamboni wakapaila cakaumuumu kuli Jehova amane ulaamba: “Ndakkomana ikuti wandibuzya mibuzyo eeyi. Ndilasola kukugwasya.” Kamboni wakaluula kuti awalo wakali kudooneka kacili mwana akuti Bakamboni ba Jehova bakamugwasya. Wakapandulula kuti: “Ndakayiya kuti Leza tali nguupenzya bantu pe. Ulabayanda, uyanda kuti kabali kabotu alimwi ino-ino uyoobucinca bukkale anyika. Malwazi, mapenzi aakucembala alimwi alufwu tazyikabi pe, eelyo bantu baswiilila bayoopona kukabe kutamani aano anyika.” Wakamutondezya Ciyubunuzyo 21:3, 4; Jobu 33:25; Isaya 35:5–7; 65:21-25. Nobakamana kubandika kwaciindi cilamfwu, musimbi ooyu wakaamba boobu cakukatalukwa: “Lino ndacizyiba ncondiponena. Sena ndikaboole alimwi kukubona?” Iciiyo ca Bbaibbele cakali kucitwa ziindi zyobilo ansondo.

Amuumbulizye Bamwi Aluumbulizyo Leza Ndwapa

5. Iciindi notutondezya lubomba, ino ncinzi ciyoopa luumbulizyo lwini-lwini?

5 Notuyanda kuumbulizya bantu, imajwi alubomba ngaayandika kubelesya. Tuleelede kubelesya majwi aatondezya kuti andiswe tulijatikizyidwe mubukkale bwakwe muntu uuside. Eeci tacikonzyi kucitwa kuti katwaamba makani aatagwasyi pe. Ibbaibbele litwaambila kuti, “kubukakatilo akubukombelezyo bwamalembe tujane bulangizi bwakutontozya moyo.” (Ba-Roma 15:4) Akaambo kamajwi aaya, tulakonzya kupandulula zya Bwami bwa Leza aciindi ceelede, alimwi tulakonzya kutondezya kuzwa mu Bbaibbele mbobuyookonzya kumana mapenzi aliko sunu. Eelyo tulakonzya kuyeeya ikaambo ncobusyomeka bulangizi oobo. Kwiinda munzila eeyi, tuyoobaumbulizya.

6. Ino mbuti mbotukonzya kugwasya bantu kumvwisya ikutegwa bagwasyigwe kapati aluumbulizyo luli mu Magwalo?

6 Ikutegwa muntu ajane lugwasyo lwini-lwini mukuumbulizyigwa, muntu weelede kujana luzibo lwa Leza mwini-mwini, Mbwabede alimwi akusyomeka kwazisyomezyo zyakwe. Notugwasya muntu uutali mukombi kale wa Jehova, inga cainda kugwasya ikupandulula twaambo ootu. (1) Iluumbulizyo lujanika mu Bbaibbele luzwa kuli Jehova, Leza mwini-mwini. (2) Jehova ngu Singuzuzyoonse, Mulengi wajulu anyika. Ngu Leza siluyando, ngusiluzyalo alimwi akasimpe. (3) Tulakonzya kuyuma mukumanizya mapenzi ikuti naa twabamba cilongwe a Leza kwiinda mukujana luzibo lwini-lwini kuzwa mu Jwi lyakwe. (4) Ibbaibbele lilijisi magwalo aamba masukusyo aagaminide aakasikila bantu baindene-indene.

7. (a) Ino ncinzi cikonzya kuzuzikizyigwa kwiinda mukukankaizya kuti luumbulizyo Leza ndwapa “lulavula muli-Kristo”? (b) Ino mbuti mbotukonzya kuumbulizya muntu waibaluka kuti ikulilemeka kwakwe kwakali kubyaabi?

7 Ibamwi babakulwaizya aabo bauside ibalizyi kale Ibbaibbele kwiinda mukubala 2 Ba-Korinto 1:3-7. Nobacita oobo, balakankaizya imajwi aakuti “luumbulizyo lwesu lulavula muli-Kristo mbubonya.” Ilugwalo oolu lulakonzya kumugwasya muntu kuzyiba kuti Ibbaibbele lilijisi luumbulizyo ndweelede kubikkila maano kapati. Cilakonzya kubamba ntalisyo yamubandi uuzumanana, ambweni ciindi cimbi. Ikuti naa muntu ulimvwide bubi akaambo kazintu zibi nzyaakacita, eelyo tulakonzya kumwaambila kakunyina kumubeteka kuti cilaumbulizya ikuzyiba cilembedwe kuli 1 Johane 2:1, alimwi aku Intembauzyo 103:11-14. Kwiinda munzila eezi, tulabaumbulizya bantu aluumbulizyo Leza ndwapa.

Ibuumi Nobwanyonganyizyigwa Akaambo Kalunya naa Mapenzi Aakubula Mali

8, 9. Ino mbuti luumbulizyo mbolukonzya kupegwa munzila yeelede kubantu ibacitilwa calunya?

8 Ibantu bali mbobabede banyonganyizyigwa alunya lwabujayi lucitwa mumunzi naa munkondo. Ino mbuti mbotukonzya kubaumbulizya?

9 Banakristo bakasimpe balabikkila maano ikutegwa batabwezi lubazu lumwi munkondo zyamunyika kwiinda mumajwi naa mumicito. (Johane 17:16) Pele balabelesya Ibbaibbele munzila yeelede ikutondezya kuti ibukkale bubyaabi buliko tabukazumanani pe. Balakonzya kubala Intembauzyo 11:5 ikutegwa batondezye mbuli Jehova mbwalimvwa kuli baabo bayanda kucita lunya, naa Intembauzyo 37:1-4 ikutondezya kuti Leza takulwaizyi kujolela cibi, pele ikusyoma muli Leza. Imajwi aali ku Intembauzyo 72:12-14 alatondezya mbuli Solomoni Mupati, Jesu Kristo uulela kali Mwami wakujulu mbwalimvwa kubantu ibaide kupenga cabuyo.

10. Ikuti naa mwali kukkala mubusena bulwanwa nkondo kwamyaka minji, ino mbuti imagwalo aatondezyedwe mbwaakonzya kumuumbulizya?

10 Bantu bamwi baliyumya mumazwanga aide kutobelana ciindi inkamu nozilwanina bweendelezi. Bayeeya kuti inkondo alimwi azitobelwa anjiyo mbobuumi bwamuntu. Ibulangizi mbobayeeya kuti bulakonzya kugwasya nkulongela kucisi cimbi. Pele bunji bwabo tabazwidilili kwiinda mukucita boobu alimwi bunji bwabaabo ibakacita boobo bakamana kufwa. Aabo ibalonga ziindi zinji bajana kuti bacinca buyo mapenzi nkaambo kubasikila aambi. Intembauzyo 146:3-6 ilakonzya kubelesyegwa kubantu ibali boobo ikutegwa babikkile maano kubulangizi busyomeka muciindi cakulonga. Ibusinsimi buli kuli Matayo 24:3, 7, 14 naa 2 Timoteo 3:1-5, bulakonzya kubagwasya ikubona kabotu alimwi ancaapandulula mapenzi ngobalwana ikuti tupona mumazuba aakumamanino aabweende bwazintu bubi. Imagwalo mbuli Intembauzyo 46:1-3, 8, 9 alimwi a Isaya 2:2-4 alakonzya kubagwasya ikubona kuti kuli bulangizi bubotu bwaluumuno kumbele.

11. Ino magwalo nzi akaumbulizya mukaintu umwi ku West Africa, alimwi nkaambo nzi?

11 Munkondo iizumanana ku West Africa, imukaintu wakayiinda ŋanda akaambo kakubboloka kwamisyonga yantobolo. Wakayoowa kapati, kuusa alimwi akutyompwa kapati. Kumane boobo, imukwasyi ooyu nowakali kukkala mucisi cimbi, imulumaakwe wakayeeya kuumpa cipepa calukwatano akumutanda mukaintu ooyu kumwi kamitide antoomwe amwana wabo musankwa ulaa myaka iili kkumi, ikutegwa abe mupaizi. Naakabalilwa lugwalo lwa Ba-Filipi 4:6, 7 alimwi a Intembauzyo 55:22 kubikkilizya azibalo zyamu Magwalo zijanika mu Ngazi Yamulindizi alimwi a Awake!, mukaintu ooyu wakakonzya kujana luumbulizyo alimwi ampindu yabuumi.

12. (a) Ino ndukatalusyo luli buti Magwalo ndwaapa kuli baabo batyompedwe abweende bwamakwebo? (b) Ino mbuti Kamboni mbwaakakonzya kugwasya sikuula waku Asia?

12 Ipenzi lyakujana mali lyabanyonganya kapati bantu banji. Ziindi zimwi lilaboola akaambo kankondo alimwi azitobela noyamana. Ziindi zimwi, imilawo imwi yamfwulumende iitagwasyi abulyatu alimwi akutasyomeka kwabaabo ibali mubweendelezi kwanyonganya mali alimwi akusungilizya bantu kwaaba lubono lwabo. Ibantu bamwi kunyina nobakajisi zintu zinji zyamunyika. Boonse aaba balakonzya kuumbulizyigwa kwiinda mukuzyiba kuti Leza ulasyomezya kuyoobaumbulizya ibamusyoma akusinizya kuti kuya kuba nyika bantu mobayookondwa amilimo yamaanza aabo. (Intembauzyo 146:6, 7; Isaya 65:17, 21-23; 2 Petro 3:13) Kamboni naakamvwa sikuula umwi katongooka kujatikizya bweende bwamakwebo mucisi cimwi caku Asia, wakapandulula kuti zintu mbozibede ncibeela cimwi cazintu zili mukucitika munyika yoonse. Imubandi kuzwa kuli Matayo 24:3-14 a Intembauzyo 37:9-11 wakasololela kukutalisyigwa kwaciiyo ca Bbaibbele calyoonse.

13. (a) Ibantu nobatyompedwe akaambo kazisyomezyo zitazwidilili, ino mbuti mbotukozya kubelesya Bbaibbele kubagwasya? (b) Ikuti naa bantu bayeeya kuti bukkale bubi butondezya kuti Leza tako, ino mbuti mbotukonzya kubandika ambabo?

13 Ikuti bantu bapenga kwamyaka minji ambweni kutyompwa akaambo kazisyomezyo zitazwidilili, balakonzya kuba mbuli bana Israyeli mu Egepita bakaleka kuswiilila akaambo “kakupenga kumyoyo yabo.” (Kulonga 6:9) Mubukkale buli boobu, cilakonzya kugwasya ikwaamba twaambo tupati tuli mu Bbaibbele kutegwa bazwidilile mumapenzi aasunu alimwi akutantamuka ntenda zikonzya kubanyonyoona akaambo kabuyamba. (1 Timoteo 4:8b) Ibamwi balakonzya kuyeeya kuti bukkale bwabo bubi ncitondezyo cakuti Leza tako naa kuti tabalanganyi pe. Mulakonzya kubandika lugwalo lweelede ikubagwasya kuzyiba kuti Leza wapa lugwasyo, pele banji balukaka.—Isaya 48:17, 18.

Amubaumbulizye Aabo Banyonyookelwa Zintu a Guwo Amuzuzumo Wanyika

14, 15. Imanyongwe naakabakopa bantu bakacaala, ino mbuti Bakamboni ba Jehova mbobakabikkila maano?

14 Manyongwe alakonzya kucitika akaambo kaguwo, kuzuzuma kwanyika, mulilo naa kubboloka kwacintu cimwi. Kuusa kulakonzya kubasikila boonse. Ino ncinzi cikonzya kucitwa kuumbulizya baabo bafwutuka?

15 Ibantu beelede kuzyiba kuti kuli ubalanganya. Zigwebenga nozyakalwana cisi cimwi, ibanji bakacaala kabakopenyi. Ibanji bakafwidwa banamukwasyi, munamukwasyi wakali kubalela, balongwe, kumaninwa milimo naa lukwabililo ndobakajisi. Bakamboni ba Jehova bakasika mumasena aaya akutondezya kuusa kwabo akaambo kakunyonyookelwa alimwi akubaumbulizya kwiinda mumajwi aamu Bbaibbele. Ibanji bakalumba kapati kukubabikkila maano ooku.

16. Imanyongwe naakasikila cibeela cimwi ca El Salvador, ino nkaambo nzi mulimo wamumuunda wa Bakamboni ncowakagwasya kapati?

16 Nowakamana muzuzumo wanyika wakacitika mu 2001 kucisi ca El Salvador, kwakaba matipa akali kukunka alo akajaya bantu banji. Mwana musankwa wakajisi myaka iili 25 wamukaintu Kamboni, wakajaigwa kubikkilizya abana bakwabo bobilo musimbi ngwaakali kuyanda kukwata. Banyina musankwa ooyu alimwi amusimbi ngwaakali kuyanda kukwata, bakajata bubi mumulimo wamumuunda. Ibanji bakabaambila kuti ngu Leza wababweza aabo bakafwa naa kuti nkuyanda kwa Leza. Bakamboni bakazubulula lugwalo lwa Tusimpi 10:22 kuti batondezye kuti Leza tayandi kuti katumvwa kucisa. Bakabala Ba-Roma 5:12 kuti batondezye kuti lufwu lwakaboola akaambo kakubisya kwamuntu omwe, ikutali kuti nkuyanda kwa Leza pe. Alimwi bakaamba majwi aalumbulizyo aaku Intembauzyo 34:18, Intembauzyo 37:29, Isaya 25:8 alimwi a Ciyubunuzyo 21:3, 4. Bantu bakalilibambilide kuswiilila, ikapati akaambo kakuti bamakaintu aaba bobilo bakafwidwa banamukwasyi mumanyongwe, eelyo ziiyo zinji zya Bbaibbele zyakatalisyigwa.

17. Muciindi camanyongwe, ino ndugwasyo nzi ndotukonzya kupa?

17 Nokwacitika manyongwe, mulakonzya kujana muntu uuyandika lugwasyo lwakumubili cakufwambaana. Eeci cilakonzya kubikkilizya akwiita musilisi, kumusenseezya kucibbadela naa kumujanina cakulya antela akoona. Mu 1998 nokwakacitika manyongwe mu Italy, sikulemba makani wakabona kuti Bakamboni ba Jehova “balabeleka munzila igwasya, ikugwasya baabo bali mumapenzi kakunyina kusala ikuti naa mbacikombelo nzi.” Mumasena amwi, izintu zyakasinsimwa zyakumazuba aakumamanino zileta mapenzi mapati. Mumasena aayo, Bakamboni ba Jehova balaamba businsimi bwa Bbaibbele alimwi balaumbulizya bantu acisyomezyo cili mu Bbaibbele ikuti, Bwami bwa Leza buyooletela bantu kuliiba kwini-kwini.—Tusimpi 1:33; Mika 4:4.

Munamukwasyi naa Wafwa

18-20. Ikuti naa kuli wafwidwa wamumukwasyi, ino ncinzi ncomukonzya kwaamba naa kucita kutegwa mubaumbulizye?

18 Abuzuba bantu banji balausa akaambo kakufwidwa uuyandwa wabo. Mulakonzya kubajana ibalila ciindi nomuli mumulimo wa Bunakristo naa nomuli mukuyandaula ziyandika zyaabuzuba. Ino ncinzi ncomukonzya kwaamba naa kucita icikonzya kubaumbulizya?

19 Sena muntu ooyu uluuside kapati? Sena muŋanda muli buyo bamukowa bauside kapati? Nzinji nzyomukonzya kuyanda kuti mwaambe, pele bupampu bulayandika. (Mukambausi 3:1, 7) Ambweni cintu cibotu kucita, nkwaamba majwi aawumbulizya akusiya bbuku lyaamba zyamu Bbaibbele lyeelela (broshuwa, magazini naa tulakiti), eelyo akuyoopilukila kwainda mazuba masyoonto ikutegwa mubone naa kuli lugwasyo alumbi luyandika. Kwajanika ciindi cibotu, amubandike makani aakulwaizya kuzwa mu Bbaibbele. Eeci cilakonzya kugwasya akubaumbulizya. (Tusimpi 16:24; 25:11) Tamukonzyi kumubusya wafwa mbuli bwakacita Jesu pe. Pele mulakonzya kwaamba Ibbaibbele ncolyaamba kujatikizya ciimo camuntu uufwide, nokuba kuti eeci tacili ciindi cakukazya mizeezo iilubide. (Intembauzyo 146:4; Mukambausi 9:5, 10; Ezekiele 18:4) Mulakonzya kubala antoomwe izisyomezyo zili mu Bbaibbele zyabubuke. (Johane 5:28, 29; Incito 24:15) Mulakonzya kubandika ncozipandulula, kamubelesya makani aali mu Bbaibbele aabubuke. (Luka 8:49-56; Johane 11:39-44) Alimwi amubikkile maano kubube bwa Leza siluyando uupa bulangizi buli boobo. (Jobu 14:14, 15; Johane 3:16) Amupandulule njiisyo eezi mbozyamugwasya alimwi ancomuzisyomena.

20 Ikumutamba ku Ŋanda ya Bwami uuli mumause kulakonzya kumugwasya ikuzyiba bantu ibabayanda ncobeni basimukobonyina, alimwi ibazyi mbobagwasyigwa bantu. Imukaintu umwi ku Sweden wakajana kuti eeci ncencico ncaakali kuyandaula mubuumi bwakwe boonse.—Johane 13:35; 1 Ba-Tesalonika 5:11.

21, 22. (a) Ino ncinzi ciyandika kulindiswe ikuti katuyanda kupa luumbulizyo? (b) Ino mbuti mbomukonzya kumugwasya muntu waazyi kale Magwalo?

21 Nomwazyiba kuti umwi uli mumause kufwumbwa naa muumbungano ya Bunakristo naa pe, sena ziindi zimwi zilamuzimina zyakwaamba naa zyakucita? Ibbala lya Cigiliki ziindi zinji lisanduludwe kuti “luumbulizyo” mu Bbaibbele lyaamba “kukkala munsi amuntu umwi.” Ikuba siluumbulizyo mwini-mwini caamba kujanika ooko kuli baabo ibali mumause.—Tusimpi 17:17.

22 Ino mbuti ikuti naa muntu ngomuyanda kuumbulizya ulizyi kale ncolyaamba Bbaibbele kujatikizya lufwu, cinunuzyo alimwi abubuke? Ikujanika kwamulongwe uusyoma nzyomusyoma kulaumbulizya. Ikuti kajisi zyakwaamba, amuswiilile kabotu-kabotu. Mutayeeyi kuti mweelede kupa makani malamfwu buya pe. Ikuti naa kuli magwalo aabalwa, amwaabone kuba majwi aazwa kuli Leza aakumuyumya-yumya nyoonse nyobilo. Amulitondezye kuti mulijisi ilusyomo nyoonse nyobilo muzisyomezyo eezyo nzyaambwa. Kwiinda mukutondezya lubomba lwabunaleza akwaamba kasimpe kayandika kapati ikali mu Jwi lya Leza, mulakonzya kugwasya baabo bali mukuusa ikutegwa baumbulizyigwe akujana nguzu kuzwa kuli “Leza siluumbulizyo loonse” Jehova.—2 Ba-Korinto 1:3.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 3 Amubone mabbuku aaya, Luzibo Litola Kubuumi Butamani cibalo 8; Kukambitsirana za m’Malemba mapeeji 222-229, 183-187; Is There a Creator Who Cares About You? cibalo 10; alimwi alyakuti Sena Ncobeni Leza Ulatulanganya?

Ino Inga Mwaingula Buti?

• Ino nguni bantu banji ngobatongooka akaambo kamapenzi, alimwi mbuti mbotukonzya kubagwasya?

• Ino ncinzi ncotukonzya kucita ikutegwa tubagwasye bantu kujana mpindu kuzwa kuluumbulizyo Ibbaibbele ndolipa?

• Ino mbukkale buli buti buletela mapenzi mubusena momukkala, alimwi mbuti mbomukonzya kubaumbulizya?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 31]

Ikwaamba mulumbe waluumbulizyo lwini-lwini muziindi zyamapenzi

[Kulumba]

Inkambi yabasimuccija nkondo: UN PHOTO 186811/J. Isaac

[Cifwanikiso icili apeeji 32]

Ikujanika buyo kwamulongwe kulakonzya kumbuulizya