Sena Inga Mwakujana Kuliiba Kwamumizeezo?
Sena Inga Mwakujana Kuliiba Kwamumizeezo?
Mumwaka wa 1854, Henry Thoreau imulembi waku Amelika wakalemba kuti: “Ibunji bwabantu bapona buumi bwamapenzi alimwi banyina bulangizi.”
Kulibonya kuti mumazubaakwe, ibunji bwabantu tiibakaliliibide pe mumizeezo. Nokuba boobo, kuliindide myaaka iitandila ku 150 naakaamba makani ayo. Sena zintu ziliindene mazubaano? Ambweni inga twabuzya kuti sena majwi aa Thoreau acibeleka asunu? Ino mbuti kuli ndinywe buya lwenu kumugama? Sena mulijisi zyoonse zyomuyanda akubaa muluumuno? Ambweni mulalibilika naa kutaba masimpe kujatikizya zyakumbele naa “kufwida mucamba kamunyina bulangizi,” ikwaamba munzila imbi majwi aa Thoreau?
MUKUBULA coolwe, kuli zintu zinji munyika zipa kuti bantu kabataliibi mumizeezo. Ikwaamba buyo zisyoonto. Muzisi zinji kubula milimo alimwi akujana buyo mali masyoonto cileta bucete akupa kuti bukkale bubule bulangizi. Bantu banji muzisi zimwi balabeleka canguzu kutegwa bajane lubono alimwi azintu zyakumubili zinji. Pele kanjikanji bukkale bwakuzundana obu buletela buyo kulibilika kutali luumuno pe. Imalwazi, inkondo, milandu, kutalulama alimwi akudyaaminina azyalo zipa kuti bantu batabi aluumuno.
Bakakuyandaula Kuliiba Kwamumizeezo
Ibunji bwabantu tabalibambide kuzumanana abweende bwanyika oobu. Antônio * wakali musololi wamulimo mufakitoli mpati mu São Paulo ku Brazil. Kasola kusumpula bukkale, wakatalika kutola lubazu mukutongooka alimwi amukutondezya kucimwa kwakwe caantangalala kubeendelezi, pele eeci tiicakamuletela kuliiba kwamumizeezo.
Ibamwi balangila kuti lukwatano ndolukonzya kuleta kuliiba kwamumizeezo mubuumi bwabo, pele balakonzya kutyompwa. Marcos wakali simakwebo uuzwidilide. Wakatalika mapolitikisi eelyo wakazi kuba mweendelezi wadolopo lyakajisi mafakitali manji. Nokuba boobo, ibukkale bwakwe bwaaŋanda bwakali bwamapenzi. Iciindi bana bakwe nibakazwaa ŋanda, Marcos wakaandaanaa mukaintu wakwe akaambo kamazwanga ngibatakakonzya kumanizya kwiinda mukwaabandika.
Gerson mwana wakakomena kaide kwiingaila mumigwagwa mu Salvador ku Brazil, wakali kuyanda kusola kukkala buumi butali kabotu. Wakali kweenda abanamutekenya bamaloli kuzwa kudolopo limwi kuya kuli limwi katabbadeli. Tiikwakainda ciindi cilamfwu wakazyibila kubelesya misamu iikola eelyo wakatalika kubbida bantu kutegwa ajane mali aakuuzya misamu eyi. Ziindi zinji wakali kujatwaa bamasilikani. Nokuba kuti Gerson wakalaalunya alimwi wakali sinkondo, kuliiba kwamumizeezo wakali kukulombozya. Sena wakali kukonzya kukujana?
Vania kacili muniini, banyina bakafwa, eelyo walo nguwakacaala kalanganyaa ŋanda alimwi amusyoonto wakwe musimbi wakali kuciswa. Nokuba kuti Vania wakali kuunka kucikombelo, pele wakali kulimvwa kuti Leza tanaakali kumulanganya. Eeci cakamupa kuti abule luumuno lwamumizeezo.
Alimwi kwakali Marcelo. Cilikke ncaakali kuyanda Marcelo nkulikondelezya amapobwe. Wakali kuyandisya kapati kuyanzanaa bakubusi bamwi—ooko nkubakali kuzyana, kunywa makoko alimwi akubelesya misamu iikola. Ciindi cimwi wakalwanaa mukubusi umwi akumucisa kapati. Kuzwawaawo wakausa kapati kuli ceeco ncaakacita eelyo wakapaila kuli Leza kuti amugwasye. Awalo wakali kuyanda luumuno lwamumizeezo.
Eezi zyakuluula zitondezya bukkale bumwi mbobukonzya kunyonyoona luumuno lwamumizeezo. Sena kwakali nzila imwi yakali kukonzya kubajanya kuliiba kwamumizeezo nkubakali kuyandaula aaba bantu mbuli musololi wamulimo, simapolitikisi, mwana wakakomena kaingaila mumigwagwa, musimbi wakali kulanganyaa ŋanda alimwi asikulikondelezya amapobwe? Sena kuli ncotukonzya kwiiya kuzwa kuli zeezyo zyakabacitikila? Bwiinguzi kumibuzyo yoonse yobile mbwakuti inzya, mbubwenya mbotutiibone mucibalo citobela.
Bupanduluzi buyungizidwe
^ munc. 6 Imazinaamwi acincigwa.
[Cifwanikiso icili apeeji 3]
Sena mulakulombozya kuliiba kwamumizeezo?