Mariya—Kumbi Bayibolu Likambanji Vakukwaskana Ndi Iyu?
Vo Bayibolu likamba
Bayibolu likamba kuti Mariya, wenga ndi mwaŵi wapade ukongwa chifukwa wangubala Yesu pa nyengu yo ŵenga mwali. Bayibolu lingukambiya limu vakukwaskana ndi kuwa kwaki mu buku la Yesaya ndipuso likonkhoska za kufiskika kwa uchimi wenuwu mu mabuku nga Uthenga Wamampha nga Mateyu ndi Luka.
Mu uchimi wo wakambanga za kuwoneka kwa Mesiya, Yesaya wangukambiya limu kuti: “Awonani! Mwali wazamuja ndi nthumbu ndipu wazamubala mwana munthulumi.” (Yesaya 7:14) Mateyu mwakulongozgeka ndi mzimu wakupaturika wangulemba za kufiskika kwa uchimi wo Yesaya wangukambiya limu kuti Mariya wazamubala Yesu. Wati wakamba kuti Mariya we ndi nthumbu kuziya mwa mzimu wakupaturika, Mateyu wangukamba so kuti: “Vosi ivi vinguchitika kuti vifiski vo Yehova wangukambiya limu kuporote mwa mchimi waki kuti: ‘Awonani! Mwali a wazamuja ndi nthumbu ndipu wazamubala mwana munthulumi ndipu ŵanthu azakumupaska zina lakuti Emanuwelu,’ kung’anamuwa kuti ‘Chiuta We Nasi.’”—Mateyu 1:22, 23.
Luka yo wangulembaku uthenga wamampha nayu wangukambapuso zaku Mariya yo wenga ndi nthumbu. Iyu wangulemba kuti Chiuta wangutuma mungelu Gabiliyeli “kuti waluti kuchikumana ndi mwali ndipuso Yosefi wa munyumba yaku Davidi ndipu zina la mwali yo wenga Mariya.” (Luka 1:26, 27) Mariya nayu mweneku wangusimikiza kuti wenga wechendagonanepu ndi munthulumi. Wati wavwa kuti wajengi nyina waku Yesu yo ndi Mesiya, Mariya wangufumba kuti: “Pakuti ini ndechendagonanepu ndi munthulumi, vingachitika wuli venivi?”—Luka 1:34.
Kumbi vinguchitika wuli kuti munthu yo wenga wechendagonanepu ndi munthulumi waje ndi mwana?
Mariya wanguja ndi nthumbu kuziya mwa mzimu wakupaturika yo ndi nthazi yo Chiuta wagwiriskiya ntchitu. (Mateyu 1:18) Mungelu wangukambiya Mariya kuti: “Mzimu wakupaturika uzengi paku yiwi ndipu nthazi ya Wapachanya Limu yazakukubenekere. Mwaviyo, yo wazamuwaku wazamudanika kuti wakupaturika, Mwana waku Chiuta.” b (Luka 1:35) Chiuta wanguchita chakuziziswa mwa kusamusiya umoyu wa Mwana waki mumoyu mwaku Mariya. Venivi vinguchitiska kuti Mariya wabali mwana.
Ntchifukwa wuli Yesu wanguwaku kuporote mwaku Mariya?
Chiuta wangugwiriskiya ntchitu mwali kuti wabali Yesu chifukwa wakhumbanga kuti Yesu waweku ndi liŵavu lambula ubudi kuti wataski ŵanthu ku ubudi ndi nyifwa. (Yohane 3:16; Aheberi 10:5) Chiuta wangusamusiya umoyu waku Yesu mumoyu mwaku Mariya. Pavuli paki mzimu wakupaturika ungubenekere mwana yo wenga mumoyu mwaku Mariya kuti waleki kutoliyaku ubudi wa anyina.—Luka 1:35.
Yesu wanguwaku wambula ubudi nge mo venge ndi Adamu wenga wechendabudi. Bayibolu likamba kuti Yesu: “wanguchitapu ubudi wewosi cha.” (1 Peturo 2:22) Nge munthu wakufikapu, Yesu wenga wakunozgeka kupereka umoyu waki sembi kuwombo ŵanthu anandi ku ubudi ndi nyifwa.—1 Akorinto 15:21, 22; 1 Timote 2:5, 6.
Kumbi Mariya wangulutirizga kuja mwali wati wabala Yesu?
Bayibolu lisambiza kuti Mariya wangulutirizga cha kuja mwali. Kweni lilongo kuti Mariya wanguja so ndi ŵana anyaki mukuluta kwa nyengu.—Mateyu 12:46; Mariko 6:3; Luka 2:7; Yohane 7:5.
Kumbi Mariya wengavi ubudi wewosi?
Awa. Pakukamba za chisambizu chakuti Mariya wanguwaku wambula ubudi, buku linyaki likamba kuti “chinanga kuti ŵanthu awaku ndi ubudi kweni Mariya wenga wakuvikilirika kuti wangatoliyangaku cha ubudi waku Adamu. Ŵanthu wosi akuhara ubudi . . . Kweni Mariya, wanguvikilirika MWAPADE kuti waleki kutoliyaku ubudi waku Adamu.” c New Catholic Encyclopedia.
Palivi peposi mu Bayibolu popakamba kuti Mariya wakuharaku cha ubudi waku Adamu. (Sumu 51:5, Aroma 5:12). Ndipu Mariya mweneku wangupereka ukaboni wakuti wenga wakubuda pa nyengu yo wangupeleke sembi wati wabala mwana mwakukoliyana ndi vo Dangu laku Mozesi lakambanga.(Ŵalevi 12:2-8, Luka 2:21-24) Buku linyaki likamba kuti: “Chisambizu chakuti Mariya wanguwaku ndi ubudi cha ntchaboza . . . Chisambizu chenichi chikujalikiskika ndi Tchalitchi.” New Catholic Encyclopedia.
Kumbi Mariya tikhumbika kumuwona wuli?
Mariya ntchakuwoniyapu chamampha ukongwa pa nkhani ya chivwanu, kuvwiya, kujiyuyuwa kweniso kwanja Chiuta. Iyu we mu gulu la ŵanthu akugomezgeka wo tikhumbika kuŵayezga.—Aheberi 6:12.
Chinanga kuti Mariya wenga ndi mwaŵi wakuja nyina waku Yesu, kweni Bayibolu likambapu cha kuti timusopengi. Yesu wangukambapu cha kuti Mariya timupasengi ulemu wapade, chinanga mbakusambira ŵaki nawu wanguŵakambiya kuti achitengi so viyo. Kusazgiyapu pa fundu zenizi, Mariya wazumbulika cha mu mabuku nganyaki 22 ngo nge mu Chipanganu Chasonu kupatuwaku vesi limoza pe mu buku la Machitidu.—Machitidu 1:14.
Bayibolu lilongo cha kuti Mariya walondiyanga ulemu wapade kwa Akhristu akwambiriya. Mumalu mwaki likamba kuti Akhristu akhumbika kusopa Chiuta pe.—Mateyu 4:10.
a Mazu nga Chiheberi ngakuti ʽal·mahʹ ngo akungafwatuliya kuti “mwali” mu uchimi waku Yesaya, ngangakamba za msungwana munamana pamwenga ama wo ŵechendagonanepu ndi munthulumi. Kweni mwakulongozgeka ndi mzimu wakupaturika, Mateyu wangugwiriskiya ntchitu mazu ngachigiriki ngakuti par·theʹnos ngo ngang’anamuwa kuti “mwali.”
b Ŵanthu anyaki asuska mazu ngakuti Yesu ndi “Mwana waku Chiuta” Yiwu agomezga kuti mazu yanga ngang’anamuwa kuti Chiuta wangugonana ndi Mariya. Kweni ivi ndivu Bayibolu likamba cha. Bayibolu likamba kuti Yesu “ndi Mwana waku Chiuta” kweniso kuti iyu “ngwakwamba kuwaku mu chilengedu chosi” chifukwa ndiyu wangwamba kulengeka mwachindunji ndi Chiuta. (Akolose 1:13-15) Bayibolu likamba so za munthulumi wakwamba kulengeka Adamu kuti ndi “mwana waku Chiuta” (Luka 3:38) Ivi ve viyo chifukwa Adamu wangulengeka ndi Chiuta.
c Buku lachiŵi, Volume 7, peji 331.