1. (a) Kumbi ateŵeti aku Chiuta akali ayiwonanga wuli nchitu yakusambiza, nanga isi tingaŵayezga wuli? (b) Kumbi tikambiskanengenji m’nkhani iyi?

 KUTUWA kali, ateŵeti aku Chiuta awona kuti kusambiza nkhwakovya ukongwa. Mwakuyeruzgiyapu, Abramu “wangulongozge kweniko ŵanthu ŵaki” akusambizika, kuti akataski Loti ndipu angupunda. (Chiy. 14:14-16) Mu nyengu ya Fumu Davidi, ŵanthu wo ambanga sumu pa nyumba yaku Yehova, ‘angusambizika kumbiya Ambuya’ ndipu anguthamika Chiuta. (1 Mik. 25:7) Mazuŵa nganu, tilimbana ndi Satana ndi gulu laki. (Ŵaef. 6:11-13) Ndipu titesesa kuti tithamiki Yehova. (Ŵah. 13:15, 16) Mwakuyana ndi ateŵeti aku Chiuta akali, nasi tikhumbika kusambizika kuti vinthu vitiyendiyengi umampha. Yehova wapaska ŵara udindu wakusambiza abali m’mpingu. (2 Tim. 2:2) Kumbi ndi nthowa nizi zo ŵara agwiriskiya nchitu pakusambiza abali kuti afiski maudindu m’mpingu?

2. Kumbi mura watenere dankha kuchitanji wechendayambi kusambiza m’bali, nanga nchifukwa wuli?

² Tingayeruzgiya mura ndi mlimi. Wechendapandi mbewu,  mlimi wadira dankha manyowa padimba laki kuti dongu lije ndi nyata. Mwakuyana ŵaka, mwechendayambi kusambiza m’bali, mutenere kukambiskana dankha nayu fundu zinyaki za m’Malemba kuti wazisambirengi mwambula kusuzga.​—1 Tim. 4:6.

3. (a) Asani ŵara akambiskana ndi wakusambira, kumbi angagwiriskiya wuli nchitu mazu ngaku Yesu nga pa Marko 12:29, 30? (b) Kumbi rombu la mura lingamuwovya wuli wakusambira?

³ Kuti muziŵi mo wakusambira watanjiya uneneska, mungamufumba kuti, ‘Kumbi kujipereka kwaku Yehova, kwasintha wuli vinthu pa umoyu waku?’ Ivi vingawovya kuti muyambi kukambiskana vo vichitiska kuti titeŵetiyengi ndi mtima wosi. (Ŵerengani Marko 12:29, 30.) Asani mwamaliza kukambiskana, mutenere kuromba kuti Yehova wamupaski mzimu wakupaturika chifukwa ndiwu ungamuwovya kuti wamalizi umampha masambiru ngaki. Kukamba uneneska, wakusambira wangachiskika ukongwa kuwona kuti mutimurombe kutuliya pasi pa mtima!

4. (a) Kumbi ndi nkhani nizi za m’Bayibolo zo zingawovya wakusambira? (b) Kumbi ŵara akhumbika kuja ndi chilatu wuli asani asambiza abali?

⁴ Asani mwayamba kumusambiza, mutenere kukambiskana nayu nkhani zinyaki za m’Bayibolo zo zingamuwovya kuti wawoni kukhumbika kwa kusambira, kugomezgeka ndipuso kujiyuyuwa. (1 Ŵaka. 19:19-21; Neh. 7:2; 13:13; Mac. 18:24-26) Nge manyowa ngo ngadilika kudongu, mijalidu iyi nayu njakukhumbika ukongwa ku wakusambira chifukwa yingamuwovya kuti waluti panthazi mwaliŵi. Mura munyaki wa ku France zina laki Jean-Claude wangukamba kuti: “Chinthu chikulu cho ndikhumba asani ndisambiza m’bali, nkhumuwovya kuti waje pa ubwezi wakukho ndi Chiuta. Nditesesa kusaniya nyengu yakuŵerenga nayu lemba kuti ndi ‘juri masu ngaki’ ku vinthu ‘vakuziziswa’ vo visanirika m’Mazu Ngaku Chiuta.” (Sumu 119:18) Kumbi ndi nthowa zinyaki nizi zo mungawovye wakusambira kuti waje wakukho?

5. (a) Nchifukwa wuli mukhumbika kufumba wakusambira vilatu vo wenavu? (b) Nchifukwa wuli ŵara atenere kwamba kusambiza abali ŵeche anamana? (Wonani mazu ngamumphata.)

⁵ Mutenere kufumba wakusambira vilatu vo wenavu. Asani walivi, muwovyeni kuti waje ndi chilatu chimoza cho wangafiska. Mukambiyeni chilatu cho imwi mwenga nachu ndi kumukokhoske kutuliya pasi pa mtima mo mungukondwe mwati mwafiska chilatu cho. Kuchita ivi kutovya ukongwa. Mwakuyeruzgiyapu, mura munyaki zina laki Victor yo wachita upayiniya ku Africa wangukamba kuti: “Ndeche mwana, mura munyaki wangundifumba mafumbu kuti ndikambi vilatu vo ndenga navu. Mafumbu yanga ngangundiwovya kuti ndiyambi kuŵanaŵaniya ukongwa uteŵeti wangu.” Ŵara alusu aziŵa kukhumbika kwa kwamba kusambiza abali ŵeche anamana ndipu atiŵapaska nchitu zo angafiska m’mpingu. Ndipu ivi vazakuŵawovya kuti azisankhi kuteŵete Yehova asani akuwa ndipuso asani azikumana ndi vinthu vo vingaziŵatimbanyizga.​—Ŵerengani Sumu 71:5, 17. a

6. Nchinthu wuli chakukhumbika cho Yesu wachitanga pa kusambiza?

⁶ Pe so nthowa yinyaki yo mungawovye wakusambira kuti waluti panthazi. Mungamukambiyanga ŵaka vo watenere kuchita cha kweni mutenere so kumukambiya vifukwa vo watenere kuchitiya viyo. Asani muchita ivi, ndikuti mulondo Yesu, Musambizi Mura. Mwakuyeruzgiyapu, wechendapaski akusambira ŵaki  nchitu yakusambiza, wanguŵakonkhoske dankha chifukwa cho atenere kugwiriya nchitu yo. Iyu wanguti: “Wapaskika kwaku ini mtufu wosi kuchanya ndi panupasi.” Ndipu pavuli paki wanguŵakambiya kuti: “Viyo lutani, sambizani mitundu yosi.” (Mat. 28:18, 19) Kumbi mungachita wuli kuti musambizengi nge Yesu?

7, 8. (a) Kumbi ŵara angachita wuli kuti asambizengi nge Yesu? (b) Nchifukwa wuli ŵara atenere kulumba wakusambira? (c) Kumbi ndi masachizgu nanga ngo ngangawovya ŵara pa kusambiza abali? (Wonani bokosi lakuti, “Mo Mungasambiziya Abali.”)

⁷ Mukonkhoskiyengi wakusambira chifukwa cha m’Malemba cho watenere kuchitiya nchitu yo wapaskika. Kuchita viyo kungamuwovya kuti waŵanaŵaniyengi ukongwa fundu za m’Bayibolo. Tiyeruzgiyi kuti mwatuma wakusambira kunozga nthowa yakuluta pa Nyumba ya Ufumu kuti yije yakutowa kweniso kuti ŵanthu ayendengemu umampha. Mungakambiskana nayu lemba la Tito 2:10 ndi kumukonkhoske mo nchitu yakunozga pa Nyumba ya Ufumu yidyoŵeske “chilunguchizgu chaku Chiuta Mtaski widu.” Kweniso, mungamukambiya kuti waŵanaŵaniyengi akukota m’mpingu ndi mo uteŵeti waki ungaŵawovye. Kuchita ivi pakusambiza, kungawovya wakusambira kuti waŵanaŵaniyengi ukongwa ŵanthu m’malu mwakuŵanaŵaniya ŵaka marangu. Ndipu tikayika cha, kuti wangakondwa ukongwa chifukwa chakuwona mo abali ndi azichi m’mpingu ayanduliya ndi uteŵeti waki.

⁸ Muyesesengi kumulumba asani watesesa kugwiriskiya nchitu vo wasambira. Nchifukwa wuli kuchita ivi nkhwakukhumbika? Kulumba wakusambira kuyanana ŵaka ndi kudiliya maji chimiti, chifukwa kungamuwovya kuti waluti panthazi.​—Yeruzgiyani ndi Mateyu 3:17.

9. (a) Kumbi ŵara wo aja m’vyaru vakukhupuka akumana ndi suzgu wuli? (b) Nchifukwa wuli achinyamata anyaki awona kuti kuteŵete Chiuta nkhwakukhumbika ukongwa cha?

⁹ Ŵara anyaki a m’vyaru vakukhupuka akumana ndi suzgu linyaki. Yiwu asuzgika kuchiska abali a vyaka va m’ma 20 pamwenga m’ma 30 kuti achitengi mauteŵeti nganyaki m’mpingu. Tingufumbapu ŵara anyaki alusu akutuliya m’vyaru 20 kuti akonkhoski chifukwa cho achinyamata anyaki aleke kukhumba kuja ndi maudindu m’mpingu. Mura munyaki wangukamba kuti: Pa nyengu yo achinyamata yaŵa akuliyanga, pengavi munthu yo waŵachiskanga kuti aje ndi vilatu vauzimu. Ndipu ŵana anyaki wo akhumbanga kuzija ndi maudindu m’mpingu, apapi ŵawu aŵachiskanga kuti aje ndi vilatu vakugwira nchitu  zakulembeka! Mwaviyo, yiwu awona kuti kuteŵete Chiuta nkhwakukhumbika ukongwa cha.​—Mat. 10:24.

10, 11. (a) Kumbi mura wangawovya wuli m’bali yo wakhumba cha kuja ndi maudindu kuti wasinthi maŵanaŵanu ngaki? (b) Kumbi ndi fundu nizi za m’Malemba zo mura wangakambiskana nayu, nanga nchifukwa wuli? (Wonani mazu ngamumphata.)

¹⁰ Kuti tiwovyi m’bali yo wakhumba cha kuja ndi maudindu m’mpingu , tikhumbika phamphu ndipuso kuzizipizga. Mwakuyanana ndi mlimi yo wanganyolo kamanakamana chimiti cho chabende, ŵara nawu angawovya kamanakamana m’bali yo wakhumba cha kuja ndi maudindu kuti wasinthi maŵanaŵanu ngaki. Kumbi angachita wuli venivi?

¹¹ Muyesesengi kuja pa ubwezi ndi m’bali yo mukhumba kumusambiza. Kweniso musimikizgiyeni kuti ngwakukhumbika m’mpingu. Pa nyengu yo mutimusambiza, kambiskanani nayu malemba ngo ngangamuchiska ndipu muwovyeni kuti waŵanaŵaniyi ukongwa kujipereka kwaki kwaku Yehova. (Wak. 5:4; Yes. 6:8; Mat. 6:24, 33; Luka 9:57-62; 1 Ŵakor. 15:58; 2 Ŵakor. 5:15; 13:5) Mungamufumba kuti, ‘Ungumulayizganji Yehova panyengu yo ungubatizikiya? Kumbi uwona kuti Yehova wanguvwa wuli pa zuŵa lo ungubatizikiya?’ (Nthanthi 27:11) ‘Nanga Satana wanguvwa wuli?’ (1 Pet. 5:8) Mungakayikanga cha kuti wangasintha asani wangaŵerenga nkhani zinyaki za m’Bayibolo zo mwasankha mwakuphwere.​—Ŵerengani Ŵahebere 4:12. b

12, 13. (a) Kumbi Elisha wangulongo jalidu wuli nge wakusambira? (b) Nanga Yehova wangumutumbika wuli chifukwa cha kugomezgeka kwaki?

¹² Kumbi mwaŵana mukhumbika kuchitanji asani musambizika? Kumbi ndi jalidu wuli lo lingakuwovyani kuti muluti panthazi? Kuti timuki mafumbu yanga, tiyeni tikambiskani vo wakusambira munyaki wanguchita kuvuli uku.

¹³ Vyaka pafupifupi 3,000 vajumpha, mchimi Eliya yo wenga wakukota, wangupempha Elisha kuti waje mteŵeti waki. Elisha wanguzomera mwaliŵi ndipu wangwamba kumuteŵete mwakugomezgeka mwakuchita nchitu zakunyozeka. (2 Ŵaka. 3:11) Wati wasambizika kwa vyaka pafupifupi 6, Elisha wanguziŵa kuti nchitu yaku Eliya mu Yisraele yepafupi kumala. Pa nyengu iyi, Eliya wangupempha Elisha yo wangusambizika umampha kuti waleki kumulondo kweni Elisha wangukambiya Eliya maulendu ngatatu kuti: “Ndikakujowonga cha.” Iyu wangusimikizga kuti walekengi cha kuja ndi msambizi waki. Pavuli paki, Yehova wangumutumbika chifukwa cha kugomezgeka kwaki mwakuti wangumuzomerezga kuti wawoni mo Eliya wangunyamukiya mwakuziziswa ndi kavuluvulu.​—2 Ŵaka. 2:1-12.

14. (a) Kumbi akusambira angamuyezga wuli Elisha? (b) Nchifukwa wuli wakusambira wakhumbika ukongwa kuja wakugomezgeka?

¹⁴ Kumbi mungamuyezga wuli Elisha? Muzomerengi mwaliŵi mauteŵeti ngo mungapaskika, kusazgapu ngo ngangawoneka kuti ngakunyozeka. Mumuyanjengi ukongwa msambizi winu ndipu mumukambiyengi kuti muwonga ukongwa nchitu yo wachita yakukusambizani. Asani mugwiriskiya nchitu vo watikusambizani vija nge mutimukambiya kuti: “Ndikakujowonga cha.” Mutenere kuchita uteŵeti wosi wo mwapaskika mwakugomezgeka. Nchifukwa wuli kuchita viyo nkhwakukhumbika ukongwa? Chifukwa ŵara angawona kuti Yehova wakhumba  kuti muje ndi maudindu nganyaki m’mpingu pijapija asani muchita vinthu mwakugomezgeka kweniso asani mulongo kuti mwe akuthembeka.​—Sumu 101:6; ŵerengani 2 Timote 2:2.

15, 16. (a) Kumbi Elisha wangulongo wuli kuti watumbikanga msambizi waki? (Wonani chithuzi cho che papeji 9.) (b) Kumbi Elisha wanguchitanji vo vinguchiska achimi anyaki?

¹⁵ Nkhani yaku Elisha yilongo so mo abali angalongore kuti atumbika ŵara m’mpingu. Eliya ndi Elisha ŵati akumana ndi kagulu ka achimi ku Yeriko, anguluta ku Msinji wa Yordane. Ŵati afika, “Eliya wanguto chivwaru chaki, wanguchizinga wangupuma maji, ndipu maji ngangupatukana.” Ŵati ambuka pambula maji, yiwu ‘angulutirizga kulongoro’ achiyenda. Elisha wavwisiyanga vosi vo msambizi waki wamukambiyanga mpaka po wangumusiyiya. Ivi viwoneke limu kuti Elisha wanguŵanaŵanapu cha kuti waziŵa vinthu vosi. Pavuli paki, Eliya wangukwera kuchanya ndi kavuluvulu. Wati wawere ku Yordane, Elisha wangupuma pamaji ndi chakuvwala chaku Eliya ndipu wangudanirizga kuti: “Ŵepani Ambuya Chiuta waku Eliya?” Ndipu maji ngangupatukana.​—2 Ŵaka. 2:8-14.

¹⁶ Kumbi mwawona kuti chakuziziswa cho Elisha wanguchita chiyanana ŵaka ndi cho Eliya wanguchita? Kumbi nkhani iyi yititisambizanji? Elisha wanguŵanaŵanapu cha kuti wakhumbikanga kusintha mwaliŵi vo Eliya wangumusambiza chifukwa chakuti sonu ndiyu wenga pa udindu. M’malu mwaki, iyu wangulutirizga kuchita vo Eliya wangumusambiza. Ivi vilongo kuti watumbikanga msambizi waki ndipu venivi vinguchiska so achimi anyaki. (2 Ŵaka. 2:15) Elisha wanguteŵete nge mchimi kwa vyaka 60 ndipu pa nyengu yosi yeniyi, Yehova wangumuwovya kuchita vakuziziswa vinandi kuluska vo Eliya wanguchita. Kumbi musambiranjipu?

17. (a) Kumbi akusambira angayezga wuli jalidu laku Elisha? (b) Kumbi Yehova wangagwiriskiya wuli nchitu akusambira akugomezgeka?

¹⁷ Mungaŵanaŵananga cha kuti asani mwalonde ŵaka maudindu m’mpingu, ndikuti mukhumbikengi kusintha vinthu kuti vichitikengi nge mo imwi mukhumbiya. Kusintha kungachitika chifukwa chaku imwi cha kweni chifukwa chakuti mpingu we ndi masuzgu pamwenga asani gulu laku Yehova lasintha mo tingachitiya vinthu vinyaki. Nge mo Elisha wanguchiskiya achimi anyaki ndi kulongo kuti watumbika msambizi waki mwakulutirizga kuchita vo Eliya wangumusambiza, namwi mungachiska Akhristu anyinu kweniso kulongo kuti mutumbika ŵara asani mulutirizga kugwiriskiya nchitu nthowa za m’Bayibolo zo atikusambizani. (Ŵerengani 1 Ŵakorinte 4:17.) Tikayika cha kuti po mulutirizga kuziŵa vinandi, muwovyengi mpingu kuti uchitengi vinthu mwakukoliyana ndi gulu laku Yehova. Mwakuyana ndi Elisha, Yehova wangakuwovyani kuti muchitengi vinthu vikulu kuluska vo asambizi ŵinu achita.​—Yoh. 14:12.

18. Nchifukwa wuli kusambiza abali m’mpingu nkhwakukhumbika ukongwa mazuŵa nganu?

¹⁸ Tiromba kuti masachizgu ngo takonkhoska m’nkhani iyi ndipuso yajumpha, ngawovyi ŵara anandi kuti ayesesi kupatuwa nyengu yakusambiziya abali. Abali akwenere akhumbika kuzomera ndi mtima wosi kuti asambizikengi ndipu atenere kuyesesa kugwiriskiya nchitu mwazeru vo asambira kuti awovyi mbereri zaku Yehova. Kuchita ivi kungawovya kuti mipingu yosi pacharu chapasi yije yakukho kweniso vingawovya kuti weyosi walutirizgi kuja wakugomezgeka po tilindizga vinthu vo vichitikengi kunthazi.