Munthu wakukunthiyapu wawere vuli cha chinanga wangakumana ndi masuzgu kweniso vinthu vakuguŵiska. Munthu waja wakukunthiyapu chifukwa cha vo vitimuchitikiya pa umoyu waki. Vingachitika cha kuti mwana wasambiri kwenda kwambula kuwa pasi. Mwakuyanana waka, masuzgu ngo munthu wakumana nangu nyengu zinyaki, ndingu ngatimusambiza vo wangachita kuti vinthu vimuyendiyengi umampha.

Ŵana anyaki agongowa asani atondeka kuchita chinthu chinyaki, akumana ndi vinthu vakusuzga pamwenga asani anyawu atiŵasuska. Ndipu anyaki aleke limu kuchita vo achitanga. Kweni, ŵana aviyo akhumbika kuvwisa fundu izi:

• Ndi nyengu zosi cha po vinthu vingatiyende umampha.—Yakobe 3:2.

• Weyosi wakumana ndi masuzgu pa umoyu.—Wakutaula 9:11.

• Tikhumbika kuwovyeka ndi anyidu asani tanangisa vinthu vinyaki.—Nthanthi 9:9.

Kukunthiyapu kungawovya ŵana ŵinu kumalana ndi masuzgu ngo angakumana nangu pa umoyu.

Asani mwana winu watondeka chinthu chinyaki.

FUNDU YA M’BAYIBOLU: “Munthu murunji wangawa maulendu 7 ndipu wayukengi so.”—Nthanthi 24:16.

Muwovyengi mwana winu kuziŵa asani suzgu yo wakumana nayu njikulu pamwenga cha. Mwakuyeruzgiyapu, kumbi mungachita wuli asani mwana winu watondeka tesiti kusukulu? Iyu wangakhumba kuleka ndipu wangakamba kuti: “Palivi kamampha ko ndingachita!”

Kuti musambizi mwana winu kuja wakukunthiyapu, mutenere kumuwovya mo wangazichitiya umampha nyengu yinyaki. Asani muchitengi viyo, mumuwovyengi kumalana ndi masuzgu kweniso kuti walekengi kuguŵa.

Pa nyengu yeniyi, mutenere cha kumumalisiya masuzgu mwana winu. M’malu mwaki, mumuwovyengi kusaniya nthowa yakumalisiya masuzgu ngo. Mungamufumba kuti: “Kumbi ungachita wuli kuti uvwisengi umampha chisambizu cho usambira?”

Asani vinthu viheni vakuchitikiyani.

FUNDU YA M’BAYIBOLU: “Muziŵa cha mo umoyu winu uŵiyengi mawa.”—Yakobe 4:14.

Vinthu visintha mwamabuchibuchi pa umoyu wa munthu. Mwakuyeruzgiyapu, munthu yo ngwakukhupuka  msanawale, mawa wangazija mukavu; ndipu munthu yo we ndi liŵavu lanthazi msanawale, mawa wangazitama. Bayibolu likamba kuti: “Wo atchimbiya ukongwa awina cha maphara, pamwenga ŵanthu anthazi awina cha nkhondu, chifukwa nyengu ndipuso vinthu vamabuchibuchi viwiya weyosi.”—Wakutaula 9:11.

Nge mpapi, mutenere kuchita vosi vo mungafiska kuti muvikiriyi mwana winu ku vinthu viheni. Kweni, vingachitika cha kuvikiriya mwana winu ku masuzgu ngosi ngo wangakumana nangu pa umoyu waki.

Mbuneneska kuti mwana winu wechendakumanepu ndi masuzgu ngo arara akumana nangu nge kumala kwa ntchitu pamwenga kusoŵa ndalama. Kweni mungamuwovya kukunthiyapu masuzgu nganyaki nge kutayika kwa mubwezi waki pamwenga munthu munyaki wa m’banja linu. *

Asani mwana winu wapaskika ulongozgi.

FUNDU YA M’BAYIBOLU: “Vwiya ulongozgi . . . kuti uzije wazeru kunthazi.”—Nthanthi 19:20.

Asani mwana winu wapaskika ulongozgi ndi munthu munyaki, nkhumutinkha cha kweni nkhumuwovya kuti wasinthi vo wanangisa.

Ndipu asani musambiza mwana winu kuti walondiyengi ulongozgi, vitovya mosi, yimwi pamoza ndi mwana winu. Mpapi munyaki zina laki John wangukamba kuti: “Asani ŵana akana ulongozgi wo apaskika pa vo anangisa, angasambirapu kanthu cha. Yiwu angakumana ndi masuzgu nganandi pa umoyu wawu ndipu yimwi nge apapi mujaliyengi waka kulimbana ndi masuzgu ngawu. Venivi vingachitiska kuti umoyu uje wakusuzga ku mpapi ndipuso ku mwana.”

Kumbi mungamuwovya wuli mwana winu kuti wayanduwengi ndi ulongozgi wo wangapaskika? Asani mwana winu wapaskika ulongozgi, kwali nkhu sukulu pamwenga ku malu nganyaki, lekani kukamba kuti iyu wakhumbikanga cha kupaskika ulongozgi. M’malu mwaki mungamufumba kuti:

• “Kumbi uŵanaŵana kuti ntchifukwa wuli wapaskika ulongozgi?”

• “Kumbi ungachita wuli kuti usinthi?”

• “Nanga ungazichita wuli asani wazikumana ndi suzgu ya nge yeniyi kunthazi?”

Mukumbukengi kuti ulongozgi wo mwana winu wangapaskika ungamuwovya sonu, ndi kunthazi viyo.