“NTCHITU yakuvuna njikulu kweni antchitu mbamana. Mwaviyo, pemphani Mweneku wa ntchitu yakuvuna kuti watumizi antchitu anandi ku ntchitu yaki.” (Luka 10:2) Mazu yanga, ngangukambika ndi Yesu vyaka pafupifupi 2,000 vajumpha ndipu ngakonkhoska umampha vo vichitika ku Myanmar. Ntchifukwa wuli tikamba viyo? Ku Myanmar kwe apharazgi pafupifupi 4,200 pe wo apharazga uthenga wamampha ku ŵanthu 55 miliyoni.

Yehova yo ndi “mweneku wa ntchitu yakuvuna,” wachiska apharazgi anandi kuti akawovyi pa ntchitu yakuvuna ku charu ichi. Kumbi ntchifukwa wuli yiwu aluta kuchiteŵete kwenuku? Kumbi awovyeka wuli? Kumbi asaniya vitumbiku wuli? Tiyeni tiwoni.

Vyaka vinandi vo vajumpha, Kazuhiro, mpayiniya wa ku Japan wangutama nthenda ya vizilirisi ndipu angumutore ku chipatala. Dokotala wangumukambiya kuti wangayendesanga galimotu cha kwa vyaka viŵi. Kazuhiro wangudandawula ukongwa. Iyu wangujifumba kuti, ‘Kumbi sonu ndilutirizgengi wuli kuchita upayiniya?’ Iyu wanguŵeyere Yehova kuti wamujuliyi nthowa kuti walutirizgi kuchita upayiniya.

Kazuhiro wangukamba kuti: “Mubwezi wangu yo wateŵetiyanga ku Myanmar wanguvwa suzgu langu. Iyu wangundimbiya foni ndipu wangundikambiya kuti: ‘Kunu ku Myanmar ŵanthu anandi akwera basi asani ŵe pa ulendu. Asani ungaza kunu ungazilutirizga upayiniya kwambula kuja ndi galimotu yaku ndi yaku!’ Chifukwa chakuti ndenga ndi vizilirisi, ndingufumba dokotala wangu kuti ndiziŵi asani ndingaluta ku Myanmar. Iyu wangundikambiya kuti: ‘Dokotala munyaki wa ku Myanmar yo waziŵa va wongu we kunu ku Japan sonu viyo. Ndimukambiyengi vaku iwi. Iyu wakukuwovya asani vachikuchitikiya so.’ Ndinguwona kuti vo dokotala wangundimuka, wenga ukaboni wakuti Yehova wangumuka pempheru langu.”

Nyengu yeniyo, Kazuhiro wangupempha ku ofesi ya nthambi ya ku Myanmar kuti iyu ndi muwolu waki akachitengi upayiniya mucharu ichi. Pati pajumpha mazuŵa 5 pe, ofesi ya nthambi yinguŵamuka kuti: “Zani, tipenja apayiniya anandi kunu!” Kazuhiro ndi muwolu waki Mari angugulisa galimotu zawu ziŵi ndi kusaniya makalata ngakujaliya mucharu chaŵeni. Mazuŵa nganu, ateŵete mu mpingu wa chineneru chamanja mutawuni ya Mandalay. Kazuhiro wangukamba kuti: “Nge mo Chiuta wakulayizgiya pa Sumu 37:5, tiwona kuti chivwanu chidu chakho chifukwa cha vo vatichitikiya. Lemba ili likamba kuti: ‘Ponyiyani Yehova masuzgu nginu ndipu iyu wakuwovyeningi.’”

Mu 2014, Akaboni aku Yehova anguchita unganu wapade ku Myanmar. Ŵanthu akutuliya muvyaru vakupambanapambana anguza. Monique yo we ndi vyaka 34 wa ku United States wanguluta ku unganu wenuwu. Iyu wangukamba kuti: “Ndati ndawe ku unganu, ndingupemphera kwaku Yehova kuti wandiwovyi kufiska vo ndakhumbanga kuchita. Ndingukambiskana so ndi apapi ŵangu vo ndakhumbanga kuchita pakuteŵete Yehova. Tingukoliyana kuti ndiwere so ku Myanmar. Kweni pangujumpha nyengu yitali kuti ndisamuki ndipu ndapempheranga kaŵikaŵi kuti ndisankhi umampha.” Monique wangukonkhoska chifukwa cho wanguchitiya viyo.

“Yesu wangukambiya akusambira ŵaki kuti ‘aŵerengesiyengi kuti awoni asani ŵe ndi ndalama zakukwana.’ Mwaviyo, ndingujifumba kuti: ‘Kumbi nde ndi ndalama zakukwana zakuchijaliya ku charu chinyaki? Kumbi ndamufiska kuja ku charu ichi kwambula kumaliya nyengu yinandi pa ntchitu yakuliŵavu?’” Iyu wangukamba kuti: “Ndati ndajifumba mafumbu yanga, ndinguwona kuti ndilivi ndalama zakukwana zakuchijaliya ku charu chinyaki.” Kumbi wanguchita wuli kuti waluti?—Luka 14:28.

Monique wangukamba kuti: “Zuŵa linyaki abwana ŵangu angundikambiya kuti akumani nani. Ndinguchita mantha chifukwa ndaŵanaŵananga kuti akhumba kundilekeska ntchitu. Kweni yiwu angundidana kuti andiwongi chifukwa chakugwira ntchitu umampha. Pavuli paki, angundikambiya kuti akhumba kundipaska bonasi ya ndalama. Ndalama izi, zenga zakukwana kulipira ngongoli zosi zo ndenga nazu!”

Monique wangwamba kuteŵete ku Myanmar mu December 2014. Kumbi iyu watuvwa wuli chifukwa chakuteŵete ko kukhumbika apharazgi anandi? Iyu wangukamba kuti, “Ndikondwa kuti ndikuza kunu. Ndichitiska masambiru nga Bayibolu ngatatu. Yumoza mwa ŵanthu wo ndisambira nawu we ndi vyaka 67. Kanandi asani watinditawuzga wamwemwete ndi kundivumbatiya. Munthu uyu wati waziŵa kuti zina laku Chiuta ndi Yehova, wanguliya. Iyu wangukamba kuti: ‘Chiwiyi, nkhakwamba kuvwa kuti zina laku Chiuta ndi Yehova. Iwi we munamana ukongwa kwaku ini kweni wandisambiza fundu yakukhumbika ukongwa yo ndechendasambirepu.’ Ndati ndavwa venivi, naniso ndinguliya. Vakuchitika nge ivi, vichitiska kuti munthu ukondwengi asani uteŵete ko kukhumbika apharazgi anandi.” Pambula kuswera yapa, Monique wangusere Sukulu ya Apharazgi a Ufumu.

Chinthu chinyaki cho chinguchiska abali kuti akateŵete ku Myanmar ndi nkhani ya mu Buku Lapachaka la Mboni za Yehova la 2013, yo yikamba za charu ichi. Mzichi munyaki zina laki Li yo we ndi vyaka vakujumpha 30, wajanga kufupi ndi charu cha Myanmar. Iyu wenga pa ntchitu, kweni nkhani yo yenga mu Buku Lapachaka yingumuchiska kuti wakateŵete ku Myanmar. Li wangukamba kuti: “Ndati ndaluta ku unganu wapade wo unguchitikiya mutawuni ya Yangon mu 2014, ndingukumana ndi banja linyaki lo lateŵetiyanga ko kukhumbika apharazgi anandi ku Myanmar mu mpingu wa Chitchayina. Chifukwa chakuti ndiŵereŵeta Chitchayina, ndingusankha kuluta ku Myanmar kuti nkhawovyi kagulu ka chineneru cha Chitchayina. Mwaviyo, ini ndi Monique tinguluta ku Mandalay. Yehova wangutitumbika chifukwa tingusaniya ntchitu ya usambizi pa sukulu yimoza. Tagwiranga ntchitu iyi kwa mazuŵa ngamanavi pa sabata. Tingusaniya so nyumba yapafupi. Chinanga kuti kunu kufunda kweniso tikumana ndi masuzgu nganyaki, ndikondwa ukongwa kuteŵete kunu. Ŵanthu akunu ku Myanmar ŵe ndi katundu munandi cha, kweni ŵe ndi nkharu yamampha ndipu avwisiya uthenga wamampha. Vakukondwesa ukongwa kuwona mo Yehova watovye kuti ntchitu yaki yiluti panthazi. Mwaviyo, ndigomezga kuti ndi Yehova yo wanguchitiska kuti ndizi kunu ku Mandalay.”

Abali ndi azichi anandi wo ateŵete ko kukhumbika apharazgi anandi anguwona kuti pempheru ndakovya ukongwa. Jumpei ndi muwolu waki Nao nawu anguwona viyo. Jumpei we ndi vyaka 37 ndipu Nao we ndi vyaka 35. Yiwu ateŵetiyanga mu mpingu wa chineneru chamanja ku Japan. Ntchifukwa wuli angusamiya ku Myanmar? Jumpei wangukamba kuti: “Kwamba kali, ini ndi muwolu wangu takhumbanga kuchiteŵete ko kukhumbika apharazgi anandi ku charu chinyaki. Mubali munyaki wa mu mpingu widu wa chineneru chamanja ku Japan, wangusamiya ku Myanmar. Chinanga kuti tenga ndi ndalama zimanavi, nasi tingusama mu May 2010. Abali ndi azichi ku Myanmar angutilondere umampha.” Kumbi Jumpei watuvwa wuli kuteŵete mu mpingu wa chineneru chamanja ku Myanmar? Iyu wangukamba kuti: “Ŵanthu akhumba ukongwa kuvwisiya. Yiwu azizwa asani titiŵalongo mavidiyo nga chineneru cha manja. Tikondwa ukongwa kuti tikuza kunu kuziteŵete Yehova!”

Kumbi Jumpei ndi Nao asaniya wuli ndalama? Jumpei wangukamba kuti: “Ndalama zo tingusunga zingumala pati pajumpha vyaka vitatu ndipu tengavi ndalama ya lendi. Ini ndi muwolu wangu tingupemphera kananandi ŵaka kutuliya pasi pamtima. Tingulonde kalata kutuliya ku ofesi ya nthambi kuti tikayambi upayiniya wapade wa kanyengu kamanavi. Tingugomezga Yehova ndipu wangutijowo cha. Iyu watiphwere mu nthowa zinandi.” Pambula kuswera yapa, Jumpei ndi Nao nawu anguluta ku Sukulu ya Apharazgi a Ufumu.

Kumbi ntchinthu wuli chinguchitiska mubali Simone wa ku Italy, wa vyaka 43 ndi muwolu waki Anna wa ku New Zealand, wa vyaka 37 kusamiya ku Myanmar? Anna wangumuka kuti: “Buku Lapachaka la 2013 lo likamba za charu cha Myanmar ndilu lingutiwovya.” Simone wangukamba kuti: “Ndi mwaŵi ukulu ukongwa kuteŵete kunu ku Myanmar. Kunu tija umoyu wambula kukhumba vinthu vinandi. Ivi vitindiwovya kuti ndimaliyengi nyengu yinandi pakuteŵete Yehova. Vakukondwesa ukongwa kuwona mo Yehova watitiphwere asani titeŵete ko kukhumbika apharazgi anandi.” (Sumu 121:5) Anna wangukamba kuti: “Kunu ndikondwa ukongwa kuphara kali. Tija umoyu wambula kukhumba vinandi. Kanandi ndicheza ndi mulumu wangu ndipu sonu te akukoliyana ukongwa. Tikusaniya so anyidu anyaki amampha. Ŵanthu akunu, atiŵatinkha cha Akaboni ndipu uteŵeti utenda umampha ukongwa.” Mu nthowa wuli?

Anna wangukamba kuti: “Zuŵa linyaki ndingupharazgiya mwana wa sukulu wapayunivesite ku msika ndipu tingupangana kuti tizikumani so. Tati takumana, iyu wanguza ndi munyaki. Tati takumana so ulendu unyaki, wanguza so ndi anyaki. Pavuli paki, wanguza ndi anyaki anandi kujumpha wo wanguza nawu pakwamba. Sonu ndisambira ndi wosi ankhondi.” Simone wangukamba kuti: “Ŵanthu akunu ku Myanmar mbamasangu ndipu avwisiya uthenga wo titiŵapharazgiya. Anandi akhumba kusambira Bayibolu ndipu tiŵavi nyengu yakuti tisambirengi ndi wosi.”

 Kweni kumbi abali achitanji kuti asamiyi ku Myanmar? Mizuho wa ku Japan, wangukamba kuti: “Ini ndi mulumu wangu Sachio takhumbanga kuchiteŵete ko kukhumbika apharazgi anandi. Kweni taziŵanga cha ko tingaluta. Tati taŵerenga Buku Lapachaka la 2013, tinguvwa vinthu vakukondwesa vo vichitika ku Myanmar. Mwaviyo, tingwamba kuŵanaŵaniyapu asani tingafiska kusamiya ku Myanmar.” Sachio wangukamba kuti: “Tinguŵanaŵana kuti tikajeku sabata yimoza ku Yangon, yo ndi tawuni yikulu ya charu cha Myanmar, kuti tikawoni mo vinthu vilili. Tati tawona kuti tingafiska kuchija, tingusama.”

Rodney ndi muwolu waki Jane a ku Australia a vyaka vakujumpha 50, aja achiteŵete ku Myanmar kwambiya mu 2010 limoza ndi ŵana wawu Jordan ndi Danica. Rodney wangukamba kuti: “Tinguŵanaŵana kuti tisamiyi kunu tati tawona kuti ŵanthu ŵe ndi nja ya Mazu ngaku Chiuta. Ndingayanja kuti mabanja nganyaki ngaluti kuchiteŵete ko kukhumbika apharazgi anandi nge kunu ku Myanmar.” Chifukwa wuli? Rodney wanguti: “Kuteŵete ko kukhumbika apharazgi anandi, kwatiwovya kuti tiyambi kumuyanja ukongwa Yehova. Ŵana anandi atangwanika ndi mafoni, galimotu, ntchitu ndi vinthu vinyaki. Kweni ŵana ŵidu atangwanika ndi kusambira chineneru cha kunu ku Myanmar kuti aziŵi mazu ngo angachilongoro asani apharazga. Yiwu ayesesa kusambira mo angachikambiskiyana ndi ŵanthu mu upharazgi kweniso mo angachimukiya pa maunganu mu chineneru cha ku Myanmar. Ŵana ŵidu atangwanika so ndi vinthu vinyaki vauzimu.”

Oliver wa ku United States yo we ndi vyaka 37 wangukonkhoska vitumbiku vo munthu wasaniya asani wateŵete ko kukhumbika apharazgi anandi. Iyu wanguti: “Ndasaniya vitumbiku vinandi chifukwa cha kuteŵete Yehova ku charu chinyaki. Kusamiya kunu, kwandiwovya kuti ndimugomezgengi ukongwa Yehova mwemosi mo vingaŵiya pa umoyu wangu. Nditeŵete ndi abali wo kali ndaŵaziŵanga cha ndipu agomezga vo nani ndigomezga. Ivi vingachitika mugulu laku Chiuta pe.” Mazuŵa nganu, Oliver ndi muwolu waki Anna, ŵeche kuteŵete mwaphamphu mu mpingu wa Chitchayina.

Trazel wa ku Australia yo we ndi vyaka 52 waja wachiteŵete ku Myanmar kwambiya mu 2004. Iyu wangukamba kuti: “Ndingayanja kuti abali ndi azichi wo angafiska, akateŵete ko kukhumbika apharazgi anandi. Ndawona kuti asani tikhumba kuteŵete Yehova, iyu watumbika vosi vo titesesa kuchita. Ndaŵanaŵanangaku cha kuti ndingateŵete ko kukhumbika apharazgi anandi. Kuchita viyo, nkhwakukondwesa ukongwa kuluska chinthu chinyaki chechosi.”

Vo akamba abali ndi azichi wo ateŵete ku Myanmar, mphanyi vakuchiskani kuti muŵanaŵaniyi kuchiwovya ŵanthu a mtima wamampha wo aja muvigaŵa vo akaboni ŵechendafikeku. Ŵanthu wo apharazga ko kukhumbika apharazgi anandi akamba kuti, “Chondi, yambukiyani kunu ku Myanmar, kuti muzitiwovyi!”