‘Hanganaki Le‘o’ Ko e Hā ‘Oku Mātu‘aki Mahu‘inga Aí?
‘Hanganaki Le‘o’ Ko e Hā ‘Oku Mātu‘aki Mahu‘inga Aí?
“KO E ha nai ‘a e faka‘ilonga ‘o ha‘o ha mai, mo e faka ‘osi ‘o e kuonga?” (Mt. 24:3) ‘I he tali ki he fehu‘i ko iá, na‘e ‘oange ‘e Sīsū ki he‘ene kau ākongá ha faka‘ilonga na‘e mā‘ala‘ala, fakaikiiki, ‘ilo‘ingofua, pea ta‘etoealafehālaaki, hangē ko ia ‘oku lēkooti he Mātiu vahe 24, Maake vahe 13, mo e Luke vahe 21. Na‘á ne tānaki mai: ‘Hanganaki le‘o.’—Mt. 24:42, NW.
Kapau ko e faka‘ilongá ‘iate ia pē na‘e pau ke mātu‘aki hā mahino, ko e hā ‘a e toe ekinaki ko ení? Fakakaukau ange ki he ongo me‘a ‘e ua ‘e ala hoko ko ení. ‘Uluakí, ko e ngaahi fakahoha‘á te ne ue‘i nai e ni‘ihi ke ta‘etoka‘i ‘a e faka‘ilongá, ‘o iku ai ki he mole e tu‘unga fakalaumālié mo e fa‘a le‘ó. Uá, ‘e ‘ilo‘i nai ‘e ha Kalisitiane ha ngaahi me‘a tefito ‘o e faka‘ilongá ka koe‘uhí ko hono ngaahi ‘ātakaí tonu ‘oku ‘ikai ai te ne ongo‘i ‘oku uesia fakahangatonu ia. Te ne faka‘uhinga leva nai ko e “mamahi lahi,” ‘a e tumutumu ‘o e kikite ‘a Sīsuú, na‘e kei fu‘u mama‘o pea ko ia ai na‘e te‘eki ai fiema‘u ia ke ‘hanganaki le‘o.’—Mt. 24:21, NW.
‘Na‘e ‘Ikai Te Nau Tokanga’
Na‘e fakamanatu ‘e Sīsū ki hono kau muimuí fekau‘aki mo e ngaahi to‘ume‘a ‘o Noá. Ko e malanga ‘a Noá, ko hono fo‘u ‘o e fu‘u ‘a‘aké, pea mo e fakamālohi ‘o e ‘aho ko iá na‘e ‘ikai lava ke ‘alu ta‘efakatokanga‘i. Kae kehe, ko e tokolahi tahá ‘na‘e ‘ikai te nau tokanga.’ (Mt. 24:37-39, NW) ‘Oku mafolalahia he ‘ahó ni ‘a e fakakaukau pehē ki he ngaahi fakatokangá. Ko e fakatātaá, ko e ngaahi faka‘ilonga-hala fakangatangata ‘o e lelé ‘okú ne ‘oatu e pōpoaki ta‘etoealafehālaaki, ka ‘oku kei ta‘etoka‘i pē ia ‘e he tokolahi. ‘Oku fa‘a ongo‘i ‘e he kau ma‘u mafaí ‘oku ue‘i kinautolu ke fokotu‘u ha ngaahi tafunga ke fakamāmālie‘i‘aki e lele ‘i he ngaahi hala he kolo lahí ke fakamālohi‘i e kau faka‘ulí ke māmālie hifo. ‘Oku pehē pē, ‘oku ‘ilo‘i nai ‘e ha Kalisitiane e faka‘ilonga ‘o e kuonga fakamuí ka ‘okú ne kei hoko pē ‘o kau he ngaahi ngāue ‘oku ‘ikai faitatau mo hono ‘uhingá. Ko Arielle, ko ha ta‘u hongofulu tupu ‘i ‘Afilika Hihifo, na‘á ne hokosia eni.
Na‘e manako ‘a Arielle he sio he tolo pulu ‘a e kakai fefiné he televīsoné. ‘I he taimi na‘e fokotu‘utu‘u ai he‘ene ‘apiakó ha timí, na‘e hanga ‘e he ‘amanaki atu ke va‘ingá ‘o fakanenefu‘i ‘ene tokanga ki he ngaahi fakatu‘utāmaki ‘e ala hoko ki hono tu‘unga fakalaumālié. Na‘á ne fakamo‘oni ke hoko ko ha tokotaha malu kolo. Ko e hā na‘e muimui atu aí? ‘Okú ne fakamatala: “Ko e ni‘ihi hoku kaungātimí na‘e ‘i ai honau kaume‘a tangata na‘a nau ngāue‘aki ‘a e faito‘o kona tapú mo ifi. Na‘a nau fakakata‘aki au he‘eku kehé, ka na‘á ku fakakaukau te u lava‘i ia. ‘I he ta‘e‘amanekiná, na‘e kamata ke hanga ‘e he va‘ingá tonu ‘o fakavaivai‘i hoku tu‘unga fakalaumālié. Na‘e fonu hoku ‘atamaí mo e lotó ‘i he tolo pulú. Lolotonga e ngaahi fakataha faka-Kalisitiané, na‘e fa‘a tākakau atu ‘eku fakakaukaú mei he Fale Fakataha‘angá ki he mala‘e tolo pulú. Na‘e toe uesia kovi hoku ‘ulungaanga faka-Kalisitiané. Ko e ‘ofa ki he va‘ingá na‘e mafuli ia ki ha holi ke ikuna. Na‘á ku fakamālohisino mālohi ke fakalato hoku laumālie fe‘au‘auhi fo‘oú. Ne fakatupulekina ai e
loto-mafasiá. Ne a‘u ‘o u feilaulau‘i ‘a e ngaahi tu‘unga kaungāme‘á koe‘uhi ko e tolo pulú.“Na‘e a‘u ki he tumutumú he taimi na‘e ‘oange ai e tautea tolo fakahuú ki he fa‘ahi ‘e tahá ‘i ha fo‘i va‘inga ‘e taha. Na‘á ku mateuteu ke malu‘i e koló. Ki mu‘a ke u fakatokanga‘i iá, kuó u lotu au kia Sihova ke tokoni‘i au ke poloka‘i e fo‘i toló! Na‘e ‘ai au ‘e he me‘a ko eni na‘e hokó ke u ‘ilo‘i e anga hono uesia lahi hoku tu‘unga fakalaumālié. Na‘e fēfē ‘eku toe ma‘u mai iá?
“Na‘á ku sio ‘i he‘etau DVD Young People Ask—What Will I Do With My Life? * Na‘á ku fili ke toe sio ai pea he taimi ko ení ke u ngāue‘aki fakamātoato ia. He ko ē, na‘á ku ‘i he tu‘unga tatau hangē ko André, ‘a e ki‘i talavou he tulamá. Na‘á ku tokanga tautefito ki he me‘a na‘e fokotu‘u atu ‘e ha mātu‘a kia André ke faí—ko e lau mo fakalaulauloto ki he Filipai 3:8. Na‘e ngāue ‘a e me‘a ko iá. Na‘á ku nofo mei he timí.
“He faikehekehe ē na‘e hokó! Ne mole atu hoku laumālie fe‘au‘auhí mo e loto-mafasia na‘e ha‘u fakataha mo iá. Na‘á ku ongo‘i fiefia ange mo ofi ange ki hoku ngaahi kaungāme‘a Kalisitiané. Na‘e mohu ‘uhinga ange ‘a e ngaahi ngāue fakalaumālié. Na‘á ku tokanga ‘aupito he ngaahi fakatahá pea toe fiefia ai. Na‘e toe fakalakalaka ‘eku ngāue fakafaifekaú. ‘Oku ou ngāue tu‘uma‘u he taimí ni ko ha tāimu‘a tokoni.”
Kapau ‘oku fusi mālohi koe ‘e ha fakahoha‘a ke ta‘etoka‘i e faka‘ilonga na‘e ‘omi ‘e Sīsuú, laka ‘i ha ngaahi sitepu fakamātoato, hangē ko ia na‘e fai ‘e Arielle. Te ke ‘ahi‘ahi‘i nai ha ni‘ihi ‘o e ngaahi me‘á ni. Sio ki he Watch Tower Publications Index, ‘a ia ‘oku ui ko ha mape ki he ngaahi koloa fufū. ‘Oku ‘i ai e ngaahi ma‘u‘anga fakamatala ki he akonaki lelei mo e ngaahi fakamatala hangatonu ki he founga kuo fehangahangai ai e ni‘ihi kehé mo e ngaahi ‘ahi‘ahi ‘oku fakatatali mai kiate koé. Ma‘u ‘aonga kakato mei he ngaahi fakataha faka-Kalisitiané ‘aki e teuteu lelei mo e hiki nouti. Kuo ‘ilo‘i ‘e he ni‘ihi ko e tangutu ofi ki mu‘a he holó ‘oku tokoni lahi ia. ‘I he taimi ‘oku kau ai ki ai e kau fanongó, feinga ke fai ha tali vave. Tānaki atu ki aí, hanganaki ‘ā‘ā fakalaumālie ‘aki hono fakahoa e ngaahi ongoongo lolotongá mo e ngaahi tafa‘aki ‘o e faka‘ilongá mo e ngaahi tafa‘aki kehe ‘o e “kuonga fakamui.”—2 Tim. 3:1-5; 2 Pita 3:3, 4; Fkh. 6:1-8.
“Toka Teuteu ‘a Kimoutolu”
Ko e faka‘ilonga ‘o e kuonga fakamuí ‘oku fakavaha‘apule‘anga, ‘o kau ai ‘a “mamani katoa.” (Mt. 24:7, 14) ‘Oku nofo ‘a e laui miliona he ngaahi feitu‘u ‘oku tō lahi ai e ngaahi mahaki faka‘auha, ngaahi honge, mo e ngaahi fu‘u mofuike, mo e ngaahi me‘a kehe na‘e tomu‘a tala. ‘I hono kehé, ‘oku nofo ‘a e tokolahi kehe ‘i ha ki‘i tu‘unga melino mo nonga. Kapau kuo te‘eki ai ke ke hokosia fakafo‘ituitui ha ngaahi tafa‘aki ‘e ni‘ihi ‘o e faka‘ilongá, ‘oku totonu ke ke faka‘uhinga ko e mamahi lahí ‘oku kei fu‘u mama‘o? ‘E ‘ikai fakapotopoto ia.
Ko e fakatātaá, fakakaukau ki he me‘a na‘e tomu‘a tala ‘e Sīsū fekau‘aki mo e ‘ngaahi hongé mo e ngaahi mahaki faka‘auhá.’ (Luke 21:11) ‘Uluakí, na‘e ‘ikai te ne pehē ‘e uesia e feitu‘u kotoa pē he taimi tatau pe ko e lahi tatau. Ka, na‘á ne pehē ko e ngaahi me‘á ni ‘e hoko “‘i he ngaahi potu kehekehe.” Ko ia ai, he‘ikai ke tau ‘amanekina ‘e hoko e ngaahi me‘a tatau he feitu‘u kotoa pē he taimi tatau. Uá, hili si‘i atu pē mei he lave ki he ngaahi hongé, na‘e fakahaa‘i ‘e Sīsū ko e ni‘ihi hono kau muimuí kuo pau ke nau tokanga ke ‘oua ‘e fa‘a kai: “Mou lamasi kimoutolu, na‘a ‘iloange ‘e mafatukituki homou loto, ko e me‘a ‘i he fa‘a kai.” (Luke 21:34) Ko ia ai, ko e kau Kalisitiane kotoa pē ‘oku ‘ikai totonu ke nau ‘amanekina te nau hokosia e tafa‘aki kotoa ‘o e faka‘ilongá. Ka, na‘e pehē ‘e Sīsuú: “Ka mou ka vakai kuo hoko ‘a e ngaahi me‘a ko ia, pea mou ‘ilo kuo ofi ‘a e Pule‘anga ‘o e ‘Otua.” (Luke 21:31) ‘Oku faka‘atā ‘e he fetu‘utaki ‘i onopōní ke tau vakai ki he tafa‘aki kotoa ‘o e faka‘ilongá, tatau ai pē pe ko e hā ‘oku tau hokosia fakafo‘ituitui ‘i hotau feitu‘ú.
Manatu‘i foki, kuo ‘osi fokotu‘u ‘e Sihova ‘a e ‘‘aho mo hono houa’ ke kamata ai e mamahi lahí. (Mt. 24:36) Ko e hokohoko ‘a e hoko ‘a e ngaahi me‘a he māmaní ‘e ‘ikai te ne liliu ai e ‘aho ko ení.
Na‘e na‘ina‘i ‘a Sīsū ki he kau Kalisitiane ‘i he feitu‘u kotoa pē: “Toka teuteu ‘a kimoutolu.” (Mt. 24:44) ‘Oku totonu ke tau toka teuteu ma‘u pē. Ko e mo‘oni, he‘ikai lava ke tau kau he ngaahi ngāue fakateokalatí he ‘ahó kakato he ‘aho kotoa pē. ‘Ikai ko ia pē, ‘oku ‘ikai ha taha ‘o kitautolu te ne ‘ilo pe ko e hā te tau fai he mōmeniti ‘e kamata ai e mamahi lahí. ‘E ngāue nai e ni‘ihi ‘i ha ngoue pe tokanga‘i e ngaahi ngāue faka‘apí. (Mt. 24:40, 41) Ko ia, ko e hā ‘e lava ke tau faí ke tau toka teuteu aí?
Ko Emmanuel mo Victorine, pea mo ‘ena fānau fefine ‘e toko ono ‘oku nau nofo ‘i ha feitu‘u ‘i ‘Afilika ‘a ia ‘oku ‘ikai te nau ongo‘i ai e mālohi kakato kotoa ‘o e ngaahi me‘a ‘okú ne faka‘ilonga‘i e faka‘ilongá. Ko ia na‘a nau fili ke fai ha lāulea fakalaumālie he ‘aho kotoa pē ke tokoni ke nau toka teuteu ai. ‘Oku fakamatala ‘a Emmanuel: “Na‘e faingata‘a ke ma‘u ha taimi fe‘ungamālie ki he tokotaha kotoa. Ne mau iku ‘o fili ‘a e haafe houa he vaha‘a ‘o e onó mo e haafe ‘a e fitú ‘i he pongipongí. Hili e lāulea ki he konga tohi faka‘ahó, ‘oku mau teuteu ha ngaahi palakalafi ‘i he taha ‘o e ‘ū tohi ‘oku fakataimitēpile‘i ki he ako ‘a e fakataha‘angá lolotonga ‘a e uiké.” Kuo tokoni‘i ‘e he polokalama ko ení kinautolu ke nofo‘aki ‘ā‘ā? ‘Aupito! Ko Emmanuel ko e sea ia e kulupu ‘o e kau mātu‘a ‘i he fakataha‘angá. Ko e Victorine ‘okú ne fa‘a ngāue tāimu‘a tokoni pea kuó ne tokoni‘i e tokolahi ke nau tali e mo‘oní. Ko ‘ena fānau fefiné ‘oku nau fakalakalaka fakalaumālie lelei kotoa.
‘Oku na‘ina‘i mai ‘a Sīsū: ‘Hanganaki fakasio, hanganaki ‘ā.’ (Mk. 13:33, NW) ‘Oua e faka‘atā ha fakahoha‘a ke holoki ai ho‘o tokanga fakalaumālié. Kae, tokanga ki he akonaki lelei ‘i he‘etau ‘ū tohí pea ‘i he ngaahi fakataha he fakataha‘angá, hangē ko ia na‘e fai ‘e Arielle. Hangē ko e fāmili ‘o Emmanuel, feinga ke fai ha me‘a he ‘aho kotoa pē ke ke toka teuteu ai mo ‘hanganaki le‘o.’
[Fakamatala ‘i lalo]
^ pal. 8 Ko ha tulama ‘i onopooni fekau‘aki mo e fāinga ha talavou Kalisitiane ke fai e me‘a ‘oku totonú ‘i he ‘afio mai ‘a Sihová.
[Fakatātā ‘i he peesi 4]
Ko e fetalanoa‘aki fakalaumālie he ‘aho ki he ‘ahó na‘e tokoni‘i ai ‘a Emmanuel mo hono fāmilí ke nau “toka teuteu”