Ka se er mkombo u Kwaghyan u Ter u Aikighe, u i yer un kpaa ér “kwaghyan u Ter,” shin Kwaghyan u Aikighe u Masetyô, shin Mkombo u Umbur ku u Yesu la, vough er Bibilo i tese nahan. Kpa atesen man akaa a ucôôci kpishi ve eren sha kwagh u kwaghyan ne zua sha kwagh u Bibilo i tese la ga.

 Mba eren mkombo u Kwaghyan u Ter u Aikighe la sha u umbur Yesu, nahan tesen ser nagh ku yange na sha ci wase la ku se a inja kpishi. (Mateu 20:28; 1 Mbakorinte 11:24) Mkombo ne ka sakeramenta, shin ma kwagh u i eren ken nongo u Kristu u or a dondo ve Aôndo una nenge ér nan kuma u zungwen nan mhôônom shin den nan asorabo ga. a Bibilo tese ér ma kwagh ugen u se er ve Aôndo una de se asorabo ngu ga, saa se na Yesu jighjigh. A fatyô u den se asorabo sha ma iniongo i kwaghaôndo ga.—Mbaromanu 3:25; 1 Yohane 2:1, 2.

 Yesu yange wa mbahenen nav tindi ér ve eren mkombo u umbur Kwaghyan u Ter u Aikighe la, kpa ter acin a vea eren un ken inyom ga. (Luka 22:19) Mbagenev nenge ér doo u vea eren kwagh ne kwa môm ken hanma uwer, mbagenev di mba eren kwa môm ken hanma kasua, shin ayange ayange, shin acin imôngo ken iyange i môm, shi orgen ka nan eren un faa faa er nan nenge i doo nan la. Nahan kpa, nenge ase atôakyaa agen a i doo u se time sha mi yô.

 Yesu yange hii kwagh u mkombo u Kwaghyan u Ter u Aikighe la sha iyange i Mbayuda lu eren iniongo i Paseka yô, shi lu sha iyange shon i môm i va wua un ye. (Mateu 26:1, 2) Akaa a ahar ne cii yange gba zua sha shighe môm ga. Ruamabera tôô nagh ku Yesu na sha u yiman se la kar sha wanyôngo u Paseka. (1 Mbakorinte 5:7, 8) Yange i eren iniongo i Paseka la kwa môm tseegh ken inyom. (Ekesodu 12:1-6; Levitiku 23:5) Nahan kape Mbakristu mba sha ayange a mbaapostoli la kpa eren mkombo u Umbur ku u Yesu la kwa môm tseegh ken inyom je la, b shi kape Mbashiada mba Yehova kpa ve eren nyian vough er Bibilo i tese je la.

 Ka gbenda u Yesu yange tese ér i eren mkombo ne la u wase se u fan acin a i gbe u se eren un ken inyom la tseegh ga, kpa se fa iyange man shighe u mkombo shon kpaa. Werayange u ken Bibilo tese ér Yesu yange hii eren mkombo ne aikighe, sha iyange i Nisan 14, ken inyom i 33 la. (Mateu 26:18-20, 26) Nyian kpa se mba eren mkombo u Umbur ku u Yesu sha werayange ne ken hanma inyom, er Mbakristu mba sha ayange a mbaapostoli la eren la nahan vough. c

 Shin er iyange i Nisan 14, ken inyom i 33 la lu iyange i Tomataan nahan kpa, hanma inyom yô, mkombo u sha werayange ne una fatyô u gban sha ma iyange igen kposo ken atô u kasua. Hanma inyom yô, ka se fa iyange i uwer u Nisan ua nyôr ayange 14 la sha gbenda u yange i faan i sha shighe u Yesu la, se mba dondon gbenda u i tese ken kalenda u Mbayuda u sha ayange ne la ga. d

 Lu bredi u yange i ya sha iniongo i Paseka neer her, kua wain u nyian u shi la, Yesu yange tôô kar mbahenen nav hen mkombo u he ne ye. (Mateu 26:26-28) Nahan ka sea eren mkombo ne yô, se dondo ikyav i Yesu ver la, se kar ior bredi u i we kwa sha mi ga, shin i nungwa ilyôônov mbigen sha mi kpaa ga yô, kua wain kpôô kpôô, u a nyian yô. Ka i lu zar alumbu u yuan shin wain u i nungwa akaa agen sha mi ve a nyoho shin a taver ga.

 Mbaaduav mbagenev ka ve ya bredi u i we kwa sha mi yô, kpa ishember i kwa la tile sha ityough ki isholibo shin mvihi, sha ajiir kpishi a i ter i ken Bibilo la. (Luka 12:1; 1 Mbakorinte 5:6-8; Mbagalatia 5:7-9) Sha nahan yô, ka bredi u i we kwa sha mi ga la tseegh una fatyô u tilen sha ityough ki iyol i Kristu, i i lu a isholibo ga la ye. (1 Peteru 2:22) Shi kwagh ugen u Bibilo i lumun a mi ga yô, ka u karen ior zar alum u yuan, u i we kwa sha mi ga, inja vough er ka wain la. Ucôôci mbagenev ka ve er kwagh ne sha ci u kuran tindi ve u a tswer msôrom ma man, u a dugh ken Bibilo ga la.—1 Timoteu 5:23.

 Bredi man wain u nyian u i we kwa sha mi ga, u ka i kar ior ken mkombo u Umbur ku u Yesu la ka ikyav shin akaa a tilen sha ityough ki iyol man awambe a Kristu di tsô. Akaa ne nga gem sha ivande nga hingir iyol man awambe kpôô kpôô, er mbagenev ve hen la ga. Nenge ase er Bibilo i te iwanger sha kwagh ne yô.

•   Yesu yange una we mbahenen nav tindi ér ve ma awambe a na yô, ma i tese ér lu kaan a ve ér ve per tindi u Aôndo a we ér i de ye awambe ga la. (Genese 9:4; Aerenakaa 15:28, 29) Nahan kpa, kwagh a fatyô u lun nahan ga, sha ci u mayange Yesu una wa ior kwagh ér ve per tindi u Aôndo a we sha kwagh u awambe, a a lu icighan kwagh la ga.—Yohane 8:28, 29.

•   Wain u mbaapostoli lu man la yange a lu awambe a Yesu kpôô kpôô ga. Sha ci u shighe la Yesu lu uma shi lu gbong gbong. Yange i lu a haa awambe a na inya ga.—Mateu 26:28.

•   Yesu yange na nagh nav kura “kwa môm.” (Mbaheberu 9:25, 26) Nahan kpa, luun er yange bredi man wain la gema hingir iyol man awambe a Yesu kpôô kpôô shighe u ve lu yan Kwaghyan u Ter u Aikighe la yô, ma tese ér mba ve lu yan mbara hide mba kimbir u nan nagh kura.

•   Yesu yange kaa ér: ‘Eren nen kwagh ne sha u umbur Mo,’ yange kaa ér “sha u nan nagh sha mo ga.”—1 Mbakorinte 11:24.

 Mba ve ne jighjigh ér bredi la ka a hingir iyol i Yesu shi wain a hingir awambe a na kpôô kpôô la har ityesen ne sha asember a avur a Bibilo agen. U tesen ikyav yô, i nger mkaanem ma Yesu ken Ubibilo mbagenev kpishi ér: ‘Ka awambe Am a ikyuryan je ne.’ (Mateu 26:28) Nahan kpa, shi a fatyô u geman mkaanem ma Yesu man sha gbenda ugen kpaa, ér: “Ka ikyav i awambe a am je ne,” shin “Ngun tile sha ityough ki awambe a am,” gayô “Ngun ngu tesen ér ka awambe a am je ne.” e Yesu ôr kwagh ne lu injakwagh i tesen kwagh di tsô, er vanden ôron ior kwagh sha injakwagh nahan.—Mateu 13:34, 35.

 Mbashiada mba Yehova ka vea eren mkombo u Kwaghyan u Ter u Aikighe la yô, ka i lu asande a ior ken a vese kpuaa tseegh ve ya bredi shi ve ma wain la ye. Sha ci u nyi?

 Awambe a Yesu a i hee a inya la hingir “ikuryan i he,” i i kar i tile sha ityough ki ikyuryan i Yehova Aôndo yange ya a ikyurior i Iserael i tsuaa la yô. (Mbaheberu 8:10-13) Ka mba ve lu ken ikyuryan i he ne tseegh ve ye bredi man wain u Umbur ku u Yesu la ye. Ikyuryan ne ngi sha ci u hanma Orkristu ga, kpa ka “mba i yer ve” sha gbenda u vesen la tseegh Aôndo a ye ikyur ne a ve ye. (Mbaheberu 9:15; Luka 22:20) Mban ka mba vea yem sha vea za tema tor a Kristu imôngo yô, shi Bibilo kaa ér ka iorov 144,000 tseegh vea zua a ian i civirigh ne ye.—Luka 22:28-30; Mpase 5:9, 10; 14:1, 3.

 Dugh mba ve lu “anikyumuile u kpeghee,” mba i yer ve ér ve tema tor a Kristu imôngo la sha yô, ikpela i se mbagenev cii se mba a ishimaverenkeghen i lun ken “zegeikpelaior,” i mba vea zua a uma u tsôron shin tar la. (Luka 12:32; Mpase 7:9, 10) Er se mba se lu a ishimaverenkeghen u va lun uma shin tar la se ye bredi man wain u Umbur ku u Kristu la ga nahan kpa, ka se za mkombo ne sha u tesen ser nagh ku Yesu a ne sha ci wase la gba se kwagh tsung.—1 Yohane 2:2.