U Yan Or Anyi—Ka Gbenda u Injaa u Keren Bem

“ZAMBER kpe iyol kpen kpen. Ngu a bee ayôôso a a num shio, shi ngu a sôr mpav u hen atô u ityar a ityar, shi ngu a na ugomoti ian u pasen ican i ior vev ve lu yan la, shi ngu a hime ior mba iyongo i lu paven ve la.” Kape Deborah Tannen, kwase u ngeren takerada man tica u tesen ijô igen ken yunivasiti i i yer ér Georgetown University ken gar u Washington, D.C. la yange nger je la.

Bibilo kpa lumun ér u zamber a or sha mimi wer nana ya ú anyi la hemba kan gbenda u dedoo u kuren mzeyol. Ikyav i tesen yô, Yesu ôr ken injakwagh i wan u a undu ter na la wener, shighe u wan la hide va nyôr hen ya zamber ter na a ishima i môm yô, ter na lumun u ngohol un fele je nyôron a na ken ya na. (Luka 15:17-24) Een, doo u mayange je or nana mor iyol nana venda u zamber mbagenev ér ve de nan a kwaghbo u nan er la ga. Kpa ior mba ve hidi a iyol ve jime sha mimi yô, ka taver ve u kaan a or ér yam anyi ga.

Zamber Ngu aa Tahav

Abigail, kwase u fan kwagh u lu ken Iserael u ngise la ver se ikyav i kwagh u zamber ngu a er yô, shin er zamber u yange na la lu sha ci u kwaghbo u nom na er la nahan kpaa. Shighe u ve lu twev ken taaikyôngo la, Davidi u va hingir tor u Iserael la vea ior nav kuran iyôngo i Nabal, nom u Abigail. Kpa zum u Davidi tindi mbayev ér ve za sôn Nabal bredi man mngerem yô, á lam a ve dang dang shi a zenda ve sha ishigh nagh kera. Yange ishima gba Davidi awambe, tsô á mough a iorov 400 sha u za wuan Nabal kua ior mba hen ya na cii. Yange Abigail ongo kwagh ne nahan yô maa mough sha u za kohol Davidi.  Zum u a nenge a na yô, a gure a kuma ishigh inya hen angahar a na. Tsô a kaa wener: “Terem, ibo ne ka sha a mo i lu ye, ka sha ityough yagh je, shi de kpan wou u kwase a̱ ôr u kwagh sha ato ou, shi ungwa kwaghôron u kpan wou u kwase kpaa.” Nahan Abigail pase Davidi kwagh u a lu cii shi na un iyua i kwaghyan man kwaghman. Tsô, á kaa wener: “Hire hen ya wou doo doo; nenge, m ungwa imo you, m rumun we kpaa.”—1 Samuel 25:2-35.

Abigail war ya na, sha ci u á hide a iyol ijime shi a zamber sha ci u lanegh ku nom na la. Davidi shi wuese un sha er a yange un ikye i awambe yô. Lun yô kape yange i lu Abigail laha Davidi man mbatomov nav ga je la, kpa á lumun ibo sha ci u tsombor na shi á hime iyôngo vea Davidi.

Ikyav igen i or u yange nan fa shighe vough u nana zamber ér i ya nan anyi yô, ka apostoli Paulu. Kwagen la nahan gba u una tile sha ishigh ki Mkohol u Mbaajiriv, u lu atejir u tamen u Mbayuda la. Yange ishima vihi zegepristi Anania sha kwaghôron u Paulu u mimi la nahan a na zwa wener ior mba ve til ikyua a na la ve ta un sambe sha zwa. Tsô Paulu kaa a na wener: “We kpekpe u i kungu u ne, we kpaa Aôndo Una gbidye u; u tema sha u ôron mo ijir sha atindi, kpa u gema u ngu peren tindi kaan wer, i̱ gbidyeme?” Mba ve tile her mbara tam a Paulu ér a tuhwa zegepristi, tsô apostoli lumun ibo fese je kaa wener: “M fa er a lu zegepristi ga, anmgbianev, gadia i nger er: De teren orvesen u nongoior wou sha dang ga”—Aerenakaa 23:1-5.

Kwagh u Paulu yange ôr—ér or u i ver nan orjir doo u nana hingir ipila or ga la—lu kwagh u shami ase je. Kpa, yange zamber ve ér ve ya un anyi sha er un lam a zegepristi sha lan sha gbenda u a fatyô u nengen ér ka u lahan un la. * Kwaghôron u Paulu ôr sha zamber la gema na ian i Mkohol u Mbaajiriv la vea kegh ato a ungwa kwagh u lu a mi u ôron la. Er Paulu vande fan anyiman aa lu hen atô u ior mba ken atejir la yô, a kaa a ve wener ka sha jighjigh u un ne sha kwagh u mnder u shin mbakpenev la í lu ôron un ijir ye. Kaan nahan yô, akperan maa gba, Mbafarishi lu tan ikyaa a Paulu.—Aerenakaa 23:6-10.

Akav a ahar a ken Bibilo ne tese se nyi? Ken akav ne cii, iyol i vaan i sha mimi la yange i na kwaghôron za hemen. Nahan iyol vaan yase sha kwagh u se er u shami ga la ia wase se u keren bem. Ka mimi, u se lumun ibo shi zamber sha kwaghbo u se er la una fatyô u nan se ian i lamen sha gbenda u himen iyongo.

‘Kpa M Er Ma Kwagh Môm u Bo Ga’

Shighe u se kav ser se er shin se ôr kwagh u a doo ma orgen ga yô, alaghga se hen se or la nan ngu eren shami ga shin nan ngu a ngu or u nyoon shima di tsô. Kpa, ngise Yesu Kristu wa mbahenen nav kwagh kaa wener: “Nahan yô, aluer wea va a iwua you u va nan sha atse a nanden nagh sha mi la, man wea umbur her er kwagh a zua anngôu a we yô, undu iwua you her hen kpe atseegh la, za vande himen a anngôu la,  man ú hide, ú va na iwua you ye.”—Mateu 5:23, 24.

Ikyav i tesen yô, alaghga anmgbian ugen nana hen ér u er nan kwaghbo. Sha inja kwagh la nahan yô, Yesu kaa wener, u za u “za vande himen a anngôu la,” a lu u ken ishima er u er kwaghbo shin u er ga kpaa. Sha kwagh u ngeren u ken zwa Grika la a tese yô, ishember i Yesu a yar tom a mi heen ne ‘ngi tesen ér shighe u iyongo i zough se yô se gba den hanma kwagh cii tsô, kwagh a kure.’ (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words) Jim yô, shighe u iyongo i zough ior ihiar yô, hanma vegher kpa ngu a de nan ugen ibo ga, sha er se cii i mar se ken isholibo man se tsum yô. Ka kwagh u a ne ve i gbe u se de ser or a saa avese je la.

Kwagh u a lu yô, ka u fan or u nan lu a ibo shin u nan lu a ishô la i lu ôron ga, kpa ka or u nana ker gbenda u van a bem la. Zum u apostoli Paulu kav er Mbakristu mba ken Korinte ve lu yilan mbacivir Aôndo a ve imôngo ijir hen mbaatejir mba mbatarev sha ayongo a gban amba er akperan a gban sha kwagh u inyar nahan yô, a kôôm ve, a kaa wener: ‘Kera ka guda u ne gba ngohol ibo sha apera tsô gaa? Kera ka guda u kwagh a̱ gba saan ne tsô ga zee?’ (1 Mbakorinte 6:7) Lun yô kape Paulu yange lu ôron kwagh la lu sha u tulen mba ve lu Mbakristu imôngo asema sha u mayange je ve de za kur ayôôso a ve ken mbaatejir mba mbatarev ga je la, kpa kwaghwan u á we heen ne wanger, wener: Bem u hen atô u ior mba ve ne jighjigh imôngo la hemba ngun hange hange a u keren or iboogh man or ishôô la. U kôron kwaghwan ne ken ishima la una na a kera taver se u zamber ser i ya se anyi sha kwaghbo u orgen nan lu henen ér se er sha iyol i nan la ga.

Gba u Se Er sha Mimi

Ior mbagen di yô kpur a asemberakaa a ôron sha u nan zamber la inya. Ikyav i tesen yô, ken tar u Japan, ishember i í yer ér sumimasen la, ka ishember i i yaren tom a mi u kaan a or ér yam anyi yô, nahan kpa i kpur a ishember ne inya je gande. Shighe ugen je yô or ka nan yar tom a i sha u zamber er nan fetyô u eren kwagh sha erdoo u yange i era nan la ga kpa i lu sha apera ga nahan. Er ishember ne i lu sha akaa wuee yum yô, alaghga mbagen vea hen ér ishember ne zende tembe yum shi a lu ve inja er ior mba ve ôron í la mba er ka sha mimi ga nahan. Alaghga ken aeren a ityôô agen kpaa a lu inja er i yar tom a igbenda kposo kposo i kaan a or ér yam anyi la gande nahan.

Ken hanma zwa cii kpa, ka a inja u shighe u se lu zamber a or ér nana ya se anyi yô se er nahan sha mimi wase. Kwaghôron wase man ikyenge yase i tese ér mimi je se zungwe sha kwagh u se er la. Yesu Kristu yange tese mbahenen nav ken Ityesen i sha Uwo la wener: “Kpa kwaghôron wen yô, “Een” wen a̱ lu “een” heregh, man “ei” wen kpaa, a̱ lu “ei” heregh. Kwagh u una seer sha mban yô, ka u a dugh ken ifer je la.” (Mateu 5:37) Aluer u ngu zamber yô, i lu sha ishima you i môm je! U tesen ikyav yô: Orgen u wa nongo u kimbin inyaregh ki nyôron girgi i purugh kuma kwase u tile un ken hemen la inuma, nahan á kaa ér un nenge ga. Miniti mba karen kpuaa, nongo shi ngu kporom yô, ikpa na shi kuma kwase ne ken ijime. Or ne shi kaa ér un er sha apera ga. Kwagh ne shi kimbir yô, nomsoor u lu vea kwase la kaa a na wener aluer ngu zamber ka sha mimi na yô, a ver ishima dedoo ikpa na i de kera kimbir benden a kwase la ga. Een, zamber u a dugh shin ishima la ngu a lu a iniôngon i nôngon ér kwagh la a de kera kimbir eren ga yô.

Aluer se mba ôron ka mimi wase yô, se lumun ibo sha zamber wase shi se zamber ser i de se a kwaghbo shi se nôngo sha afatyô wase u sôron zayol la. A luun nahan yô, or u i er nan kwaghbo la kpaa nana de or u nan er nan kwaghbo la je nana timbir ga cii. (Mateu 18:21, 22; Marku 11:25; Mbaefese 4:32; Mbakolose 3:13) Er ior mba kwagh a zough ve mbara cii ve lu ior mba i mar ve ken isholibo yô, ka ashighe cii alaghga vea fatyô u keren bem zange ga. Kpa zamber ngu aa tahav kpishi mbu van a bem.

Shighe u Zamber A Lu sha Inja Ga Yô

Lun yô kape kwaghôron u vaan iyol shi zungwen ngu a za kwagh biaa shi ngu a wase u van a bem je la, kpa or u fan kwagh ka nan palegh u yaren tom aa asember angara la shighe u ashe a  ver ikyôr i doo u eren nahan ga yô. Ikyav i tesen yô, tôô ase wer zayol la ngu ka sha kwagh u mtile u tilen sha mimi hen Aôndo la. Zum u Yesu Kristu lu shin tar la, “A hide a iyol Na ijime, hingir u ungwan kwagh zan zan ar ken ku, man lu ku u [sha kon u mtsaha] je.” (Mbafilipi 2:8) Nahan kpa, a zamber ma shighe môm sha akaa a a lu tesen la sha ci u i de kera ne un ican ga ze. Shi Yesu zamber ér zegepristi a de un a kwaghbo na shighe u a pine un kwagh ér: “Mzua U vea Aôndo u uma mer: Ôr se dedoo, U ngu Kristu Wan u Aôndo shinii?” la ga. Kpa er Yesu maa gba zamber inja er ka an or u cian kwagh yum yô, a na ikyar sha ishimataver wener: “U kaa tsô! Kpa M ngu kaan ne Mer; hii hegen je né nenge Wan u Or Una tema ken uwegh ku yanegh ku Ageegh, man Una va sha abeen a sha kwavaôndo.” (Mateu 26:63, 64) Mhen u geman bem vea zegepristi veren sha ityough ki mtil u tilen sha mimi hen Ter na, Yehova Aôndo la va Yesu ken ishima ga cii.

Mbakristu mba ne ior mba ve lu sha utaha la icivir shi mba ungwan ve kpaa. Kpa, ityôkyaa ngi i vea zamber sha ci u m-ongo u ve ongo imo i Aôndo man sha ci u mdoo u anmgbianev vev ve doo ve ishima la ga.—Mateu 28:19, 20; Mbaromanu 13:5-7.

Kwagh u Tagher Bem Ngu Ga

Nyian ne, isholibo i í mar se ker shi i lu dyako yase i se zough a mi sha ikyev i ter wase u tse Adam ne ka i na se er akaa sha lan kpen kpen. (Mbaromanu 5:12; 1 Yohane 1:10) Mlu u Adam u isholibo la ka kwagh u yange due ken ihyembeato i hemba Orgban je la. Sha hiihii la yô, Adam man Ifa ve lu ior mba lun vough, lun a isholibo ga, nahan Aôndo shi er ityendezwa u hiden a uumace sha iaven i vough i ngise or lu la. Una ese isholibo kera kua akaa a i̱ ve a mi la cii.—1 Mbakorinte 15:56, 57.

Hen ase er kwagh la una lu la yôô! Er Yakobu, anmgbian u Yesu u sha ngô la lu wan kwagh sha gbenda u se yar tom a nombor wase yô, á kaa wener: “Aluer or nana nôngo gbev sha kwaghôron ga yô, nan ngu or u vough je, iyol cii kpaa nana fatyô u kôron i tsaha.” (Yakobu 3:2) Or u nan lu a isholibo ga nana fatyô u kôron nombor u nan tsaha sha er nana lam ken zwa a vihi nana gema a gba zamber a zamber ga yô. Nana ‘fatyô u kôron iyol i nan tsaha’ kpaa. Nenge er zum u se hingir u lun vough la a pever se iyol sha wono! Gadia ma kwagh u yangen se bem vea ior una kera lu ga. Nahan kpa hegen ne yô, u zamber a mbagen sha mimi man sha inja sha ma kwaghbo la una wase kpishi sha u van a bem.

[Footnote]

[Picture on page 5]

Ikyav i Paulu la tese se nyi?

[Picture on page 7]

Shighe u hanma or a lu vough la, kwagh u tagher bem una kera lu ga