U NENGE er ior kpishi nyian ka ve soo ér i hemba eren kwagh a ve doon a mbagenev shi vea lu sha aan a hemban doon kpa? Ka a hemba eren a ve doon kpa, ve soo ér ma i er ma doo ma i hemba nahala. Ior mba ve lu a mnenge ne ka ve wa iyol ve ikyo tseegh, shi mba lun a iwuese sha kwagh u ve lu a mi la ga. Man ka ieren i Bibilo i kaa ér ior vea lu a mi ken ayange a masejime ne je ne.—2 Tim. 3:2.

Nahan kpa, ieren i or soon iyol i nan tseegh ne hii ka kwagh u nyian a mi ga. Ikyav i tesen yô, Adam man Ifa yange ve soo ér vea lu a ian i tsuan kwagh u ve nenge ér ka u dedoo man u bo la ayol a ve. Man kwagh u ve tsua ne na yô, se cii se mba yan ican. Anyom nga kar yô, Tor Ushia u Yuda nenge ér un ngu a ian i nanden kwaghhumandoon ken tempel, kpa lu a ian cuku i eren kwagh nahan ga. (2 Kron. 26:18, 19) Shi Mbafarishi man Mbasadushi kpa, yange ve nenge ér ve due ken tsombor u Aberaham, nahan Aôndo a hemba eren kwagh a ve doon a mbagenev.—Mat. 3:9.

Se mba hen atô u ior mba ve we ayol a ve ikyo tseegh shi ve keren icivir yô, nahan ieren ve la ia fatyô u tsaren se. (Gal. 5:26) Alaghga se hii u henen ser ma se lu sha ian i hemban doon, shin ma i hemba eren kwagh a vese doon a mbagenev. Nahan ka nyi ia wase se u palegh mhen ne? Gba u se fa mnenge u Yehova sha ikyaa ne. Akaawan a Bibilo a ahar ne, aa fatyô u wasen se.

Ka Yehova ka a tsua kwagh u a nenge ér se kuma u lun a mi la ye. Nenge ase ikyav sha akaa a Yehova a kaa ér se ver ishima ser i eren a vese yô.

•   Hen tsombor yô, Yehova soo ér nom nana ver ishima ér kwase u nan a naan nan icivir, shi kwase di nana nenge ér gba u nana doo nom u nan ishima. (Ef. 5:33) Gba u mba ve vese ayol a ve vea ver ishima ér ikyar ve u ken ivese la nana hian a ve tseegh, nana de hian a orgen ga. (1 Kor. 7:3) Mbamaren vea fatyô u veren ishima ér mbayev vev ve ungwan imo ve, shi mbayev di vea fatyô u veren ishima ér vea doo mbamaren vev ishima shi vea nenge sha a ve kpaa.—2 Kor. 12:14; Ef. 6:2.

• Ken tiônnongo di Yehova kaa ér se naan mbatamen civir sha ci u tom u ve eren kpoghuloo la. (1 Tes. 5:12) Nahan kpa, mbatamen mba a ian i kighir anmgbianev ér ve er kwagh u sha ishima ve ga.—1 Pet. 5:2, 3.

• Aôndo na ugomoti mba uumace ian i ngohol kpandegh, shi nengen ér ior mba ugomoti mban ve lu hemen sha a ve la mba nan ve icivir.—Rom. 13:1, 6, 7.

Yehova tese se dooshima sha u nan se akaa je hemban er ma a ne se la. Se ya dyako i isholibo hen Adam, nahan ka ku tseegh se kuma ye. (Rom. 6:23) Kpa, er se doo Yehova ishima yô, a na se averen kpishi. (Ps. 103:10, 11) A na se akaa a dedoo kpishi ka sha ci u se kuma u una na se ga. Kpa ka er se doo un ishima kpishi ve a tese se erdoo ne ye.—Rom. 12:6-8; Ef. 2:8.

Wa ikyo sha er u hii u henen kwagh er ior i tar u Satan ne ga yô. Alaghga se hii u henen ser gba u ma i hemba eren a vese doon a mbagenev, a u se fan shio. Yesu yange ôr kwagh u a tese er ka i lu zange u henen kwagh sha imba gbenda ne yô. Yange ôr kwagh u mbatomov mba ve yar tom iyange jimin ve i kimbi ve denariu môm la. A kaa ér mbatomov mbagen yange ve yar tom pepe pepe, shi ve er tom iyange jimin ken oo, kpa mbagen yô, va er tom ihwa i môm tseegh. Mba yange ve hii yaren la ve nenge ér ma i hemba kimbin ve sha tom u ve er la, a mbagenev mbara. (Mat. 20:1-16) Ken ikyav ne, Yesu lu tesen mbahenen nav ér kwagh u Aôndo a nenge ér una na ve la a kuma ve.

Lu a ishughun, de veren ishima wer mbagenev ve naan we akaa ga. (1 Tes. 5:18) Dondo ikyav i apostoli Paulu la. Paulu yange lu a ian i kaan a anmgbianev mba ken Korinte ér ve na un akaa, kpa er nahan ga. (1 Kor. 9:11-14) Gba u se wuese hanma kwagh u or nan ne se cii, kpa se veren ishima ser ior ve naan se akaa ga.

 Hiden a iyol ijime. Or ka nana nengen iyol i nan a hemban er ma nan nenge la yô, nan hii u henen ér gba u ma nan lu a akaa kpishi ma i hemba er nan lu a mi la. Aluer se mba hiden a iyol ijime yô, kwagh la una wase se mayange se hen kwagh sha imba gbenda la nahan ga.

Profeti Daniel ver ikyav i dedoo sha kwagh u hiden a iyol ijime. Yange una lu or u hiden a iyol ijime ga yô, ma nenge ér ka er un due hen tsombor u u ze iti shi un doo or, shi un lu tsev tsev, shi un fe u eren akaa kpishi ve, i ver un sha aan a tom a vesen ye. (Dan. 1:3, 4, 19, 20) Kpa Daniel za hemen u hiden a iyol ijime, nahan ieren na ne na yô, kwagh na doo Yehova.—Dan. 2:30; 10:11, 12.

Nahan yô, se venda nen ieren i or wan iyol i nan ikyo tseegh kua i keren icivir, i i ngee ken tar yum ne. Kpa i za hemen u saan se iyol sha averen a Yehova a ne se sha erdoo na u sha mhôôn la.