1, 2. Ka nyi yange Saulu wa ishima u za eren ken Damaseku?

 YANGE ior mbagenev mough lu zan zende, ve lu ikyua ikyua u nyôron Damaseku. Kwagh u ve wa ishima u za eren ker la lu kwaghbo. Ve soo ér vea za kôr mbahenen mba Yesu sha uya vev vea kange ve, vea hee ve shi vea va a ve ken Yerusalem vea va na atejir u Sanhederin a tsaha ve.

² Or u lu hemen ubombaiorov mban u i yilan un ér Saulu la, vande lun uwegh sha ku u Sefanu. a Shighe u Mbayuda mba toron asema ta Sefanu, orhenen u Yesu awen wua ken ayange a karen ken ijime la, Saulu lu her lu nengen shi lumun a ieren ve la kpaa. (Aer. 7:57–8:1) Saulu yange hii u tôvon mbadondon mba Yesu mba ve lu ken Yerusalem la a ican, kpa kuma un ga, shi a hemen gbenda u za keren mbahenen mba Yesu mba ve lu sha ugar mbagenev la kpaa, sha u eren ve ican. Yange soo u been a nongo u kwaghaôndo u bo u i yilan ér, “Gbenda u Ter” la.—Aer. 9:1, 2; nenge ngeren u kiriki u a lu a itinekwagh ér “ Kwagh u Saulu Wa Ishima u Za Eren ken Damaseku” la.

3, 4. (a) Ka nyi yange i er Saulu? (b) Ka mbampin mba nyi se lu timen sha mini?

³ Ica i gbe ga yô, iwanger i usu ta kase Saulu. Ior mba ve lu zan zende vea na la nenge a iwanger la nahan cier ve iyol, je iliam kpa hemba ve. Iwanger la pir Saulu ashe maa a yem a gba hen inya. Saulu u kera lu nengen ga ne ungwa imo due sha kaa ér: “Saulu, Saulu, er nan u tôvon mo a icana?” Cier un iyol nahan a pine ér: “Ka we ana, Terem?” Mlumun u i na Saulu la cier un iyol. I kaa a na ér: “Ka mo Yesu, u u lu tôvon mo a ican ne.”—Aer. 9:3-5; 22:9.

⁴ Ka nyi se hen ken mkaanem ma Yesu hii ôron a Saulu laa? Aluer se time sha akaa a yange za hemen hen shighe u Saulu hingir orhenen la yô, kwagh la una wase se nena? Zum u Saulu hingir orhenen ve bem gba la, tiônnongo er tom sha shighe u bem ne, nahan ka akaa a nyi se fatyô u henen ken gbenda u tiônnongo er tom a shighe ne laa?

5, 6. Ka nyi se fatyô u henen ken kwagh u Yesu yange ôr a Saulu laa?

⁵ Shighe u Yesu za kôr Saulu tile a mi hen gbenda er Saulu lu yemen ken Damaseku la, yange pine un ér: “Er nan ve u lu tôvon mbahenen av a icana?” ga. Er se vande ôron nahan yange pine ér: “Er nan u tôvon mo a icana?” (Aer. 9:4) Kwagh ne tese wang ér, Yesu yange nenge ican i i lu tôvon mbadondon un a mi la ér ka un jighilii i lu tôvon un a ican la ye.—Mat. 25:34-40, 45.

⁶ Aluer mba tôvon we a ican sha ci u u na Kristu jighjigh yum yô, fa wer Yehova man Yesu fa kwagh u i lu eren a we la. (Mat. 10:22, 28-31) Alaghga hegen ne yô, Yehova una bee a ican la kera ga. Umbur wer Yesu yange nenge kwagh u Saulu er shighe u i lu wuan Sefanu la shi nenge er Saulu lu kôron mbahenen nav sha uya vev sha agee ken Yerusalem yô. (Aer. 8:3) Nahan kpa, Yesu yange bee a ican i i lu tôvon mbahenen nav a mi la hen shighe la ga. Nahan cii kpa, Yehova yange na Sefanu kua mbahenen mba Yesu mbagenev mbara agee sha ikyev i Kristu sha er vea za hemen u civir un sha mimi yô.

7. Ka nyi u er ve u fatyô u wan ishima shighe u i lu tôvon we a icana?

⁷ We kpa aluer u er akaa a a lu shin heen ne yô, u fatyô u wan ishima shighe u i lu tôvon we a ican yô: (1) Kange ishima wer u za hemen u civir Yehova sha mimi aluer ka nyi je i er kpaa. (2) Sôn Yehova a wase u. (Fil. 4:6, 7) (3) De oron iyev ga, wa hanma kwagh sha ikyev i Yehova. (Rom. 12:17-21) (4) Na jighjigh wer Yehova una na u agee a wan ishima zan zan shighe u una va kar been a ican shon kera la.—Fil. 4:12, 13.

8, 9. U nenge wer yange a lu Anania ken ishima nena sha ityom i i tindi un laa?

⁸ Yesu yange ne Saulu mlumun sha mpin u Saulu pine un ér, “Ka we ana, Terem?” la yô, Yesu shi kaa a na ér: “Mough sha yem ken gar, tsô a ôr u kwagh u i gbe u u er yô.” (Aer. 9:6) Yange i kôr Saulu u hingir orapirashe hen shighe ne la sha uwe i yem a na ken Damaseku ape lu u una za lu la, a za hôô kwaghyan shi a er msen ayange atar.  Hen shighe ne Yesu ôr orhenen ugen ken gar la kwagh u Saulu ne. I yilan orhenen ne ér Anania, yange lu or u ‘Mbayuda mba hen Damaseku cii wuese un yô.’—Aer. 22:12.

⁹ Hen ase er kwagh ne yange una doo Anania kpa shi a gema a cier un iyol yô! Yesu Kristu u yange i nder un shin ku shi a lu orhemen u tiônnongo la iyol na lam a na shi tindi un ér a za er tom ugen. Kwagh ne lu ian i icivirigh kpishi, nahan kpa shi tom u gba u una za er la lu tom u cier iyol! Shighe u Yesu kaa a na ér a za lam a Saulu la, Anania kaa ér: “Tere, m ungwa kwagh u or ne hen ior kpishi; akaa a vihin a a lu eren uicighanmbaiorov ou ken Yerusalem la cii. Man hegen ne, upristi mba tamen na un ian ér a̱ kôr hanma or u nan yer sha iti you cii.”—Aer. 9:13, 14.

10. Ka nyi se hen ken Yesu sha gbenda u er kwagh a Anania laa?

 ¹⁰ Er Anania pase Yesu ishima nahan kpa, Yesu zôhô a na ga. Kpa Yesu gema tese un kwagh u una er yô. Shi Yesu yange tese ér un wa Anania ikyo sha u pasen shi tesen un ityôkyaa i un soo ér a za er tom u cier iyol la yô. Yesu ôr kwagh u Saulu ér: “Or ne ka ikyagh ki tomov yagh ki m tsough sha u a̱ pase iti yam hen akuraior man hen utor kua ônov mba Iserael yô. Gadia me tese un wang er i gbe u una ya atsan kpishi sha ci u iti yam yô.” (Aer. 9:15, 16) Anania yange er kwagh u Yesu ôr ne fese. A za ker Saulu u tôvon ior a ican la, zough a na yô, a kaa ér: “Saulu, anmgbian, Ter Yesu u yange ande hen a we sha gbenda zum u u lu van heen la, tindim hen a we sha er u hide u hii u nengen shi u iv a icighan jijingi yô.”—Aer. 9:17.

11, 12. Ka nyi se hen ken akaa a Bibilo i er sha kwagh u Yesu man Anania kua Saulu laa?

¹¹ Se fatyô u henen akaa kpishi ken kwagh u Bibilo i er sha kwagh u Yesu man Anania kua Saulu ne. Ikyav i tesen yô, Yesu ngu hemen tom u pasen kwagh ne er yange tôndo zwa ér una er nahan. (Mat. 28:20) Er nyian ne Yesu a lamen a ior jighilii ga nahan kpa, ngu hemen tom ne sha ikyev i wanakiriki u jighjigh u a tsough un a ver un ér a nengen sha ya na la. (Mat. 24:45-47) Mbahemenev mba Shin Itine ka ve na ian sha er mbapasenkwagh kua upania vea za ker mbara mba ve soo u seer fan kwagh u Kristu yô. Er se ter ken ityough ki sha utaankaruhar kira nahan, ior mban mbagenev kpishi ka ve er msen ve sôn Aôndo ér a hemen ve, ica i gba ga maa Mbashiada mba Yehova ve va pase ve kwagh.—Aer. 9:11.

¹² Anania yange ungwa imo i Yesu, za ityom la nahan a zua a iveren. U kor tindi u a kaa ér se er shiada vighe vighe la shin er alaghga tom la ua na u ishimanyian nahan kpa? Mbagenev yô, u zan sha uya uya shi za zuan ishigh a ior mba ve vande fan ve ga la, ka i lu ve zange ga cii. Mbagenev yô, ka i taver ve u pasen ior kwagh sha ajiir a ve eren ikpenga man sha godobi shin sha telefon, gayô ngeren ve uwashika. Anania yange hemba mciem mara nahan zua a ian i icivirigh i wasen Saulu u ngohol icighan jighjigh. b Anania yange za ityom la shi er tom na doo doo sha ci u suur sha Yesu shi nenge Saulu ér ka anmgbian na. Se kpa, se fatyô u hemban mciem asev er Anania nahan, aluer se na jighjigh ser Yesu ngu hemen tom u pasen kwagh ne shi mhôônom kôr se a ior shi se nenge ve kua mba ve hendan a vese kpoghuloo la je kpaa ser, vea fatyô u va hingir anmgbianev asev.—Mat. 9:36.

13, 14. Aluer u ngu henen Bibilo man u ngu a er batisema ga yô, ka nyi u fatyô u henen ken ikyav i Saulu laa?

¹³ Saulu yange dondo kwagh u hen la ken uma na a shighe u vihin shio.  Yange mba bughun un ashe hiin u nengen yô, a mough a er batisema maa a hii u kohol imôngo vea mbahenen mba ken Damaseku. Kpa shi a er kwagh ugen kpaa. “A kera ngôôr ga maa a hii u pasen kwagh u Yesu ken ushinagoge kaan ér, ngun ka Wan u Aôndo je.”—Aer. 9:20.

¹⁴ Aluer u ngu henen Bibilo man u ngu a er batisema ga yô, u fatyô u eren kwagh er Saulu nahan sha u dondon kwagh u u lu henen la a shighe u vihin shio kpa? Ka mimi, Saulu yange nenge ivande i Kristu er yô, man alaghga lu kwagh la mgbegha un er batisema ye. Nahan kpa, mbagenev yange ve nenge uivande mba Yesu kpa kwagh la mgbegha ve u dondon un ga. Ikyav i tesen yô, nongo u Mbafarishi ugen yange ve nenge er Yesu bee or u uman uwegh iwan shi Mbayuda kpishi nenge er yange Yesu nder Lasaru shin ku yô. Nahan cii kpa, kwagh gba ve sha kwagh la ga. (Mar. 3:1-6; Yoh. 12:9, 10) Nahan kpa, Saulu yô yange gema ishima. Er nan ve Saulu yange gema ishima kpa mbagenev yô, ve er nahan ga. Ka sha ci u yange cia Aôndo, lu orumace ga shi lu a iwuese kpishi sha mhôônom ma Kristu zungwe un la. (Fil. 3:8) Aluer u er kwagh sha imba gbenda ne yô, mayange u de wer kwagh môm a yange u u kohol mbagenev u eren tom u pasen kwagh ga, shi u de wer kwagh môm a yange u u eren batisema ga.

15, 16. Ka nyi Saulu yange er ken shinagoge, man Mbayuda mba ken Damaseku er nena?

¹⁵ Nenge er yange kpiligh ikpelaior iyol er Saulu hii u pasen kwagh u Yesu ken shinagoge yô. Mbagenev yô kpiligh ve iyol, kpa mbagenev yô yange ishima vihi ve ker kpishi, ve pine ér: “Ka or u a nzughul a mba ken Yerusalem mba ve yilan sha iti shon ne gaa?” (Aer. 9:21) Saulu nguren pasen er i hii ve un hingir u dondon Yesu yô, Saulu “lu ôron kwagh shi tesen akav vough vough ér, ka Kristu je ne.” (Aer. 9:22) Kpa ka hanma or nana gema ishima sha ci u mba ôron kwagh shi tesen akav vough vough yum ga. Shi kwagh la una fatyô u geman mba ve uve ityough ken aeren a ityôô kua mba ve gengese iyol la kpaa ga. Nahan kpa, Saulu yina ishima ga.

¹⁶ Anyom atar yange kar kpa, Mbayuda mba ken Damaseku lu hendan a Saulu her. Ken masejime yô, ve gba keren gbenda u wuan un. (Aer. 9:23; 2 Kor. 11:32, 33; Gal. 1:13-18) Yange mba va fe kwagh ne yô, Saulu maa er kwagh sha kwaghfan. A de ér i wa un shin ikyese i hungwa a mi sha kpekpe u gar. Luka yila mba yange ve wase Saulu war hen tugh mbura ér ka “mbahenen nav [mba Saulu].” (Aer. 9:25) Mkaanem man tese ér alaghga mbagenev ken Damaseku ungwa kwaghpasen u Saulu nahan hingir mbadondon Kristu.

17. (a) Ka a pase ior mimi u Bibilo la vea ungwa nahan, ve er kwagh sha igbenda kposo kposo nena? (b) Ka nyi i gbe u se za hemen u erene, man ka sha ci u nyi?

¹⁷ Shighe u u hii u pasen tsombor wou man azende a ou kua mbagenev akaa a doon a u lu henen la, alaghga u hen wer hanma or yô, nana lumun a kwagh u Bibilo i pase vough vough la. Alaghga mbagenev vea lumun kpa mba kpishiv yô vea lumun ga. Jighilii yô, adooga mba hen ya wou yange ve er kwagh a we er u ngu orhyom ve nahan. (Mat. 10:32-38) Nahan kpa, aluer u za hemen u seer fan u pasen ve kwagh u ken Bibilo shi u ngu seer lun a aeren a Orkristu yô, mba ve hendan a we la je kpa, alaghga vea va gema ishima ken hemen.—Aer. 17:2; 1 Pet. 2:12; 3:1, 2, 7.

18, 19. (a) Shighe u Barnaba va wase Saulu la, lu nyi i ere? (b) Se fatyô u dondon ikyav i Barnaba man Saulu la nena?

 ¹⁸ Shighe u Saulu nyôr ken Yerusalem lu kaan ér un hingir orhenen la, kwagh la shi mbahenen mbagenev a na kpishi je, man se kav er hii ve lu nahan yô. Nahan kpa, Barnaba va kaan a ve ér Saulu hingir orhenen yô mbaapostoli lumun un shi lu vea ve shighe kar. (Aer. 9:26-28) Saulu yange lu tsevaa, nahan kpa mayange kunya kôr un u pasen loho u dedoo ga. (Rom. 1:16) Yange pasen kwagh ken Yerusalem a mciem shio, man lu hen ijiir ne hii u tôvon mbahenen mba Yesu Kristu a ican kpoghuloo ye. Shighe u Mbayuda mba ken Yerusalem nenge a or u ve hen ér una hemen gbenda sha u been a Mbakristu cii la hingir Orkristu iyol na yô, ishima vihi ve tsung nahan hen shighe ne ve soo u wuan un. Kpa Bibilo kaa ér: “Anmgbianev mba va fe kwagh ne yô, ve sen a na shin Sesaria, ve va ver un gbenda, a yem ken Tarsu.” (Aer. 9:30) Saulu yange dondo kwaghwan u Yesu wa un sha ikyev i anmgbianev la. Nahan Saulu man tiônnongo jimin cii zua a mtsera.

¹⁹ Aluer u nenge yô, Barnaba yange kar a ishima wase Saulu. Ieren i kundu kundu ne yange i wase mbacivir Yehova sha gbashima mban, ve hingir u yan ijende kôôsôô. We u karen a ishima er Barnaba nahan u wasen mbahev mba ve lu van ken tiônnongo la sha u duen kwaghpasen a ve imôngo shi u wasen ve u seer lun kôôsôô a Yehova kpa? Aluer u ngu eren nahan yô, u zua a averen kpishi je. Aluer u ngu or u pasen loho u dedoo u he yô, u ngu ngohol iwasen i i lu nan we la, er Saulu nahan kpa? Aluer u ngu duen kwaghpasen vea mbapasenkwagh mba ve tse ken tom ne yô, kwagh la una wase u u seer fan u pasen kwagh nahan a seer saan we iyol shi u kôr ijende a ve man ijende yen la ia fatyô u lun gbem sha won.

20, 21. Mba civir Aôndo mba sha ayange a tsuaa la man mba sha ayange ase ne er tom a ‘shighe u bem gba’ la nena?

²⁰ Saulu yange hingir orhenen shi waren sha ikyughur dugh ken Yerusalem kera yô, “bem gba ken tiônnongo jimin cii hen haregh u Yudia man Galilia man Samaria la cii.” (Aer. 9:31) Nahan mbahenen yange ve er nena hen shighe u bem gba nee? (2 Tim. 4:2) Bibilo kaa ér ve “lu taver seer a seer.” Mbaapostoli man anmgbianev mbagen mba ve lu hemen la yange ve seer taver jighjigh u mbahenen shi ve wase tiônnongo u “cian Yehova shi eren kwagh sha gbenda u tesen ér icighan jijingi na ve msurshima.” Ikyav i tesen yô, Peteru yange er tom a shighe la, u za seer taver mbahenen mba ken gar u Lida ishima. Gar ne lu hen gburumaa u Saron la. Tom u Peteru er ne na yô, ior kpishi mba hen haregh la “hide hen Ter.” (Aer. 9:32-35) Yange mbahenen yem zendan akaa a ve hen shighe u bem gba ne ga, kpa ve lu eren tom kpoghuloo sha u wasen ayol a ve shi pasen loho u dedoo. Nahan lu nyi u due kere? Tiônnongo “za hemen u ngeen seer a seer.”

²¹ Mbashiada mba Yehova mba ken ityar kpishi yange ve “zua a bem ne” er  ken inyom i 1990 la nahan. Ugomoti mba yange ve tôv ior mba Aôndo a ican anyom kpishi la, yange ve va gba, nahan i dugh mba atabam mba yange ve wa sha tom u kwaghpasen la kera, maa hingir zange u pasen kwagh ken ityar shon. Mbashiada mba Yehova udubu imôngo yange ve er tom a ian ne u pasen kwagh ken igbar, nahan kwagh u injaa due ker.

22. U er tom a ian i lu a mi la hegen gbangelaa la nena?

²² U ngu eren tom a ian i u lu a mi gbanger gbanger ne sha inja kpa? Aluer u ngu ken tar u i yange or u civir Aôndo ga yô, alaghga Satan una mgbegha u u keren shagba u tar, a lu Tartor u a Aôndo ga. (Mat. 13:22) De deen we kwagh môm a yange u ga. Er tom a shighe u bem u u lu ker hegen ne sha inja. Nenge shighe ne wer ka ian i eren shiada vighe vighe man i wasen tiônnongo kpaa. Umbur wer mlu wou u u lu ker ne una fatyô u va geman kpoo.

23, 24. (a) Ka nyi se hen ken kwagh u er Tabita laa? (b) Ka nyi i doo u se kange ishima u erene?

²³ Nenge ase kwagh u yange er orhenen ugen u i yilan iti na ér Tabita shin Doka ne. Yange lu hen gar u Yopa u lu ikyua a gar u Lida la. Anmgbian u kwase u civir Yehova sha mimi ne, yange er tom a akaa a a lu a mi ne sha inja, “a lu a aeren a dedoo kpishi shi naan uiyua kpishi.” Kpa angev va kôr un kpoo maa a kpe. c Yange mbahenen mba ken Yopa zungwe ku na ne tsung hemban je yô, kasev mba côgholov mba eren a ve doo doo shi naan ve uiyua la. Kpa Peteru za nyer hen ya ape i lu sôron ikyom na sha u a za ii la yô, a er ivande i apostoli u Yesu Kristu môm lu a vande eren ga yô. Peteru yange er msen nahan a nder Tabita shin ku! Nenge ase imba er yange a saan kasev mba côgholov kua mbahenen mbagenev mbara iyol zum u Peteru yila ve, ve hide ve nyôr ken iyou nahan kende Tabita na ve, lu uma la! Akaa a a er ne yange a seer wan ve ago iyol u va tagher ishigh a atsan a ica i gba ga tsô ve tagher a mi la kpen kpen! Ior “ungwa kwagh” u ivande ne “ken Yopa cii, nahan ior kpishi hingir mba nan Ter jighjigh.”—Aer. 9:36-42.

²⁴ Se hen akaa a vesen ahar sha kwagh u yange er Tabita ne. (1) Akaa aa fatyô u geman ken uma wase kpoo shin a lu ku je kpaa. Sha nahan yô, gba hange hange u se ker u luun a iti i dedoo vea Aôndo hen shighe u se lu a ian i eren nahan la! (Orpa. 7:1) (2) Mba va nderen ior shin ku ka kwagh u bunden ga. Yehova yange nenge a akaa a dedoo a Tabita eren la, nahan a na  un injar. Se kpa una va umbur akaa a se eren kpoghuloo la shi aluer se kpe cii ve Armagedon kpa, Yehova una nder se. (Heb. 6:10) Nahan yô, aluer hegen ne, se mba wan ishima a “ashighe a i taver” shin se mba ken shighe u ‘bem a gbe’ kpa, se za nen hemen u eren shiada vighe vighe sha kwagh u Kristu.—2 Tim. 4:2.