ኵላትና ብዛዕባ መጻኢ ንሓስብ ኢና። ንሕናን ፍቑራትናን ኣብ መጻኢ እንታይ ዓይነት ህይወት ከም ዚህልወና የጨንቐና እዩ። ነዚ ዚስዕብ ሕቶታት ንሓትት ኢና፦ ‘ደቀይ ኣብ ዝሓሸት ዓለም ኪነብሩ ድዮም፧ ዓለም ክትጠፍእ ድያ፧ ኣብ መጻኢ ዝሓሸ ናብራ ምእንቲ ኽነብር፡ ሕጂ ክቕይሮ ዝኽእል ነገራት ኣሎ ድዩ፧’ እዚ ኸምዚ ዝኣመሰለ ሃንቀውታ፡ ብእተወሰነ ደረጃ መንነትና ዚገልጽ እዩ። ብተፈጥሮና፡ ውሕስነትን ስርዓትን ርግኣትን ዘለዎ ናብራ ኽንነብር ኢና እንደሊ። ብዛዕባ ዚመጽእ ብዝያዳ ርግጸኛ እንተ ዄንካ፡ ብስጋዊ ዀነ ብስምዒታዊ መዳይ ክትዳለወሉ ኸም እትኽእል ፍሉጥ እዩ።

እሞኸ፡ ኣብ መጻኢ እንታይ እዩ ኼጋጥመካ፧ ብዛዕባኡ ኺፈልጥ ዚኽእል ኣሎዶ፧ ኪንበዩ ዚፍትኑ ሞያውያን፡ ገለ ኻብቲ እተነበይዎ ነገራት እኳ እንተ ተፈጸመ፡ መብዛሕትኡ ፈሺሉ እዩ። ኣምላኽ ግና እተነበዮ ነገራት ብትኽክል ከም ዚፍጸም ገሊጹ ኣሎ። ኣብቲ ቓሉ ዝዀነ መጽሓፍ ቅዱስ፡ “ካብ መጀመርታ ነቲ መወዳእታ፡ ካብ ጥንቲ ገና ኸይኰነ ኸሎ ዝነገርኩ እሞ፡ ምኽረይ ኪቐውም እዩ፡ ፍቓደይ ኵሉውን ክፍጽም እየ፡ ዝበልኩ ኣነ እየ” በለ። (ኢሳይያስ 46:10) እቲ እተዛረቦ ኽሳዕ ክንደይ እዩ ተፈጺሙ፧

ትንቢታት ኣምላኽ ክሳዕ ክንደይ ከም እተፈጸመ ኽትግደስ ዘሎካ ስለምንታይ ኢኻ፧ ብዛዕባ ዅነታት ኣየር ዚንገር ትንቢት፡ ብተደጋጋሚ ኣብ መመዓልቲ ኺፍጸም ከሎ እንተ ትርኢ፡ ትግረም ኢኻ፣ ስለዚ፡ ብዛዕባ ጽባሕ ንዚብሃል እውን ከም እተቕልበሉ ፍሉጥ እዩ። ብተመሳሳሊ፡ ኣምላኽ እተዛረቦ ዘበለ ነገራት ከም እተፈጸመ እንተ ትፈልጥ፡ ብዛዕባ ዚመጽእ እውን እንታይ ኢሉ ኸም እተነበየ ኽትፈልጥ ትደሊ ኢኻ።

ጥፍኣት ሓንቲ ዓባይ ከተማ፦

ንኣብነት፡ ንብዙሕ ዘመናት ሓያል ዝነበረት ዓባይ ከተማ ድሕሪ ቐረባ ግዜ ኸም እትዓኑ ብትንቢት እንተ ዚንገር እሞ፡ እቲ ትንቢት ብትኽክል እንተ ዚፍጸም ኣዝዩ ዜደንቕ ምዀነ። ኣምላኽ ብሓደ ኻብ ኣፈኛታቱ፡ እታ ሓያል ከተማ ዝነበረት ነነዌ ኸም እትጠፍእ ተነብዩ ነይሩ እዩ። (ጸፎንያስ 2:13-15) ጸሓፍቲ ታሪኽ እንታይ  እዮም መዝጊቦም፧ ካብቲ ኣምላኽ እተነበየሉ እዋን ምናልባት ኣስታት 15 ዓመት ጸኒሑ፡ ማለት ኣብ መበል ሻውዓይ ዘመን ቅ.ክ.፡ ባቢሎናውያንን ሜዶናውያንን ንነነዌ ደምሰስዋ። ብዘይካዚ፡ ኣምላኽ ኣቐዲሙ፡ ንነነዌ “ኼባድማን፡ ከም ምድረ በዳ ደረቕ ኪገብራን” ምዃኑ ኣቐዲሙ ነጊሩ ነይሩ እዩ። እሞኸ ብትኽክልዶ ተፈጺሙ እዩ፧ እወ፡ እታ ኸተማን ኣብ ዙርያኣ ዝነበራ ዓድታትን 518 ትርብዒት ኪ.ሜ. ዚሽፍና እኳ እንተ ነበራ፡ እቶም ወረርቲ ግና ነታ ኸተማ ንሒፎም ኣብ ክንዲ ዚጥቀሙላ ኣጥፍእዋ። ከምዚ ዓይነት ብትኽክል ዚፍጸም ትንቢት ኪንበ ዚኽእል ፖለቲካዊ ተንታኒ ኺህሉ ይኽእልዶ፧

ኣዕጽምቲ ሰባት ኪነድድ እዩ፦

ሰለስተ ሚእቲ ዓመት ኣቐዲሙ፡ ኣዕጽምቲ ሰባት ኣብ መሰውኢ ዜንድድ ሰብ ከም ዘሎን ስሙ መን ከም ዚብሃልን ዘርኡ ኻበይ ምዃኑን ስም እታ መሰውኢ ዚትከለላ ኸተማ እንታይ ከም ዚብሃልን ብምንጋር ኪንበ ዚደፍር እሞ መን ኣሎ፧ ሓደ ሰብ ከምዚ ኢሉ እንተ ዚንበ እሞ፡ ከምቲ ዝበሎ ብትኽክል እንተ ዚፍጸም፡ እቲ ነብዪ እቲ ኣዝዩ ህቡብ ከም ዚኸውን ፍሉጥ እዩ። ሓደ ኣፈኛ ኣምላኽ፡ ‘ንቤት ዳዊት፡ ዮስያስ ዝስሙ ወዲ ኺውለደላ’ ምዃኑ፡ ኣብ ቤት-ኤል ኣብ ዚርከብ መሰውኢ ድማ፡ ‘ኣዕጽምቲ ሰብ ኬንድድ’ ምዃኑ ኣወጀ። (1 ነገስት 13:1, 2) ድሕርዚ 300 ዓመት ጸኒሑ፡ ዮስያስ ዝስሙ ንጉስ፡ ካብ ወለዶ ዳዊት መጸ። ዮስያስ ከኣ ኣብ መጽሓፍ ቅዱስ ዝውቱር ስም ኣይኰነን። ከምቲ ብትንቢት እተነግረ፡ ዮስያስ፡ “ነቲ ኣዕጽምቲ ኻብ መቓብራት ወሲዱ፡ ኣብቲ [ኣብ ቤት-ኤል ዚርከብ] መሰውኢ ኣንደዶ” (2 ነገስት 23:14-16) ሓደ ሰብ ብልዕለ ሰብኣዊ ምንጪ ተመሪሑ እንተ ዘይኰይኑ፡ ከመይ ገይሩ እዩ እሞ ኸምዚ ዓይነት ዝርዝር ነገራት ዝሓዘ ትንቢት ኪንበ ዚኽእል፧

ጥፍኣት ሃጸያዊ ግዝኣት፦

ብዛዕባ ሓደ ሰብ፡ ቅድሚ ምውላዱ፡ ስሙ መን ከም ዚብሃል፡ ሓያል ሓይሊ ዓለም ከም ዚስዕር፡ እንታይ ዓይነት ስልቲ እውን ከም ዚጥቀም ኪንበ ዚኽእል ሰብ እንተ ዚህሉ እሞ፡ ከምቲ እተነበዮ ብትኽክል እንተ ዚፍጸም ብሓቂ ዜደንቕ ምዀነ ነይሩ። ኣምላኽ፡ ቂሮስ ዝስሙ ሰብኣይ ንሓንቲ ሃገር ከም ዚወርራ፡ ንምሩኻት ኣይሁድ ሓራ ኣውጺኡ፡ ቤተ መቕደሶም ንኺሃንጹ ኸም ዚሕግዞም ነጊሩ ነይሩ እዩ። ብዘይካዚ፡ እቲ ቒሮስ ዚጥቀመሉ ስልቲ ውግእ፡ ንወሓይዝ ከም ዚነጽፍ ምግባር ዜጠቓልል ምዃኑ ተነበዩ ነይሩ እዩ። መዓጹ ተኸፊቱ ኸም ዚጸንሕ እሞ በዚ ኸምዚ እቲ ዓወት ከም ዚቀላጠፍ እውን ሓቢሩ ነይሩ እዩ።  (ኢሳይያስ 44:27–45:2) እሞኸ እቲ ኣምላኽ ብዝርዝር እተነበዮ ሓያሎ ነገራትሲ ብትኽክልዶ ተፈጺሙ እዩ፧ ጸሓፍቲ ታሪኽ፡ እዚ ብቂሮስ እተረኽበ ዓወት ብሓቂ ኸም እተፈጸመ ይሰማምዑሉ እዮም። ሰራዊት ቂሮስ ዜደንቕ ምህንድስና ተጠቒሞም ንሓደ ኻብቲ መስመራት ማይ ባቢሎን ናብ ካልእ ከም ዚኸይድ ብምግባር ነቲ ወሓይዝ ኣንቀጽዎ። ብዘይካዚ፡ እቲ ሰራዊት በቲ ተኸፊቱ ዝጸንሐ መዓጹ እታ ኸተማ ኣተወ። ድሕርዚ፡ ቂሮስ ንኣይሁድ ሓራ ኣውጺኡ፡ ነታ ኣብ የሩሳሌም እትርከብ ቤተ መቕደሶም እንደገና ንኺሃንጽዋ ኸም ዝፈቐደ ኣወጀ። ቂሮስ ከምዚ ምግባሩ ብሓቂ ዜገርም እዩ፣ ከመይሲ ነቲ ኣይሁድ ዜምልኽዎ ኣምላኽ ኣየምልኽን እዩ ነይሩ። (እዝራ 1:1-3) ብዛዕባ እዚ ታሪኻዊ ፍጻመታት እዚ፡ ኣምላኽ እንተ ዘይኰይኑስ፡ ብዝርዝር ኪንበ ዚኽእል ሰብ ኣሎዶ፧

ኣምላኽ እተነበዮ ነገራት ብትኽክል ከም እተፈጸመ ዚሕብር ሰለስተ ኣብነት ጠቒስና ኣሎና። እዚ ብኣጋጣሚ እተፈጸመ ኣይኰነን። እያሱ ዝስሙ መራሒ ኣይሁድ ዝነበረ ሰብ፡ ብዙሓት ህዝቢ ኣኪቡ፡ “ካብቲ እግዚኣብሄር ኣምላኽኩም ብዛዕባኹም እተዛረቦ ዅሉ ጽቡቕ ነገር፡ ሓደ ነገር እኳ ኸም ዘይወደቐ፡ ብዅሉ ልብኹምን ብዅሉ ነፍስኹምን ፍለጡ። ኵሉ በጽሓኩም እምበር፡ ካብኡስ ሓደ እኳ ኣይወደቐን” ብምባል ብዛዕባ ዚፈልጥዎ ነገራት ኣዘኻኸሮም። (እያሱ 23:1, 2, 14) እቶም ህዝቢ፡ ኣምላኽ እተነበዮ ነገራት ብትኽክል ከም እተፈጸመ ኪኽሕዱ ኣይክእሉን እዮም ነይሮም። ይኹን እምበር፡ ኣምላኽ እቲ እተነበዮ ነገራት ከም ዚፍጸም ኪገብር ዚኽእል ብኸመይ እዩ፧ መገድታት ኣምላኽ ካብ መገድታት ሰብ ኣዝዩ እተፈልየ እዩ። ብዛዕባ እዚ ምፍላጥካ ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ፣ ከመይሲ፡ ኣምላኽ ኣብዚ ቐረባ እዋን ዚፍጸም ንዓኻ እውን ዚጸልወካ ነገራት ተነብዩ ኣሎ።

ትንቢታት ሰባት መብዛሕትኡ ግዜ፡ ኣብ ስነ ፍልጠታዊ ምርምር፡ ንህሉው ጭብጥታትን ኣንፈታትን ብዚምልከት ኣብ ዚግበር ትንተና፡ ወይ ከኣ ልዕለ ባህርያዊ ኽእለት ከም ዘለዎም ኣብ ዚዛረቡ ሰባት እዩ ዚምርኰስ። ሰባት ምስ ተነበዩ፡ ኢዶም ኣጣሚሮም ካብ ምጽባይ ሓሊፎም ኪገብርዎ ዚኽእሉ ነገር የለን።—ምሳሌ 27:1።

ኣምላኽ ግና ንዅሉ ነገራት ይፈልጦ እዩ። ባህርይን ዝንባለን ሰባት ምሉእ ብምሉእ ይርድኦ እዩ። ስለዚ፡ ብዛዕባ ውልቀ ሰባትን ሃገራትን ዚገብርዎ ነገራት ኣቐዲሙ ኺፈልጥ እንተ ደልዩ፡ ብትኽክል ኪፈልጥ ይኽእል እዩ። ይኹን እምበር፡ ካብዚ ንላዕሊ እውን ኪገብር ይኽእል እዩ። ብዛዕባ ውጽኢቱ ኸምቲ ዝሓስቦ ንኺገብር፡ ረቛሒታትን ኣንፈታትን እውን ከይተረፈ ኺቈጻጸር ይኽእል እዩ። ንሱ፡ “እቲ ኻብ ኣፈይ ዚወጽእ ቃለይ . . . ኬቕንዕ እዩ እምበር፡ ብኸንቱ ናባይ ኣይኪምለስን እዩ” ኢሉ እዩ። (ኢሳይያስ 55:11) ስለዚ ድማ፡ ገለ ኻብቲ ኣምላኽ እተነበዮ ነገራት ኣዋጅ ኪብሃል ይከኣል እዩ። እተነበዮ ነገራት ብትኽክል ከም ዚፍጸም ውሕስነት ሂቡና ኣሎ።

ንመጻኢኻን ንመጻኢ ፍቑራትካን ዚትንክፍ ዜተኣማምን ትንቢት ኣሎዶ፧ ማይ እተሓወሶ ህቦብላ ንፋስ ከም ዚመጽእ ኣቐዲምካ እንተ ትፈልጥ፡ ህይወት ንምድሓን ስጕምታት ከም እትወስድ ፍሉጥ እዩ። ብተመሳሳሊ መገዲ፡ ብመጽሓፍ ቅዱስ ንእተነግረ ትንቢት ሰሚዕካ ስጕምቲ ኽትወስድ ትኽእል ኢኻ። ኣምላኽ ድሕሪ ቐረባ ግዜ ዓብዪ ዓለምለኻዊ ለውጢ ኸም ዚመጽእ ኣዊጁ ኣሎ።  (“ኣምላኽ ብዛዕባ መጻኢ ዝገለጾ” ዘርእስታ ሳጹን ርአ።) እዚ መጻኢ እዚ፡ ካብቲ ኽኢላታት ዚብሃሉ ሰባት ብዛዕባ መጻኢ ዚንበይዎ ነገራት ኣዝዩ እተፈልየ እዩ።

ነዚ መጻኢ ትንቢት እዚ፡ በዚ ዚስዕብ መገዲ ኣብ ኣእምሮኻ ኽትስእሎ ትኽእል ኢኻ፦ ኣብ ታሪኽ እዛ ዓለም እዚኣ፡ ሓደ ውዲት ተኣሊሙ ኣሎ። እቲ ታሪኽ እቲ ኣቐዲሙ ስለ እተጻሕፈ መወዳእታኡ እንታይ ከም ዚኸውን ክትፈልጦ ትኽእል ኢኻ። ኣምላኽ ብዛዕባኡ፡ “ካብ መጀመርታ ነቲ መወዳእታ . . . ዝነገርኩ እሞ፡ ምኽረይ ኪቐውም እዩ፡ ፍቓደይ ኵሉውን ክፍጽም እየ፡ ዝበልኩ ኣነ እየ” በለ። (ኢሳይያስ 46:10) ንስኻን ስድራ ቤትካን ዜደንቕ መጻኢ ኺህልወኩም ይኽእል እዩ። ብዛዕባ እቲ ኣብ መጻኢ ዚፍጸም ነገራት መጽሓፍ ቅዱስ እንታይ ከም ዚብል ክትፈልጥ እንተ ደሊኻ ንናይ የሆዋ መሰኻኽር ሕተቶም። ናይ የሆዋ መሰኻኽር ሳይክያተኛታት ኣይኰኑን፣ መንፈሳዊ ድምጺ ኸም ዚሰምዑ እውን ኣይዛረቡን እዮም፣ ንኺንበዩ ዚድርኾም ፍሉይ ሓይሊ እውን የብሎምን። ንሳቶም ብዛዕባ እቲ ኣምላኽ ንመጻኢኻ ኣመልኪቱ ዜዳልዎ ዘሎ ጽቡቕ ነገራት ኬርእዩኻ ዚኽእሉ ተመሃሮ መጽሓፍ ቅዱስ እዮም።