ข้ามไปยังเนื้อหา

ข้ามไปยังสารบัญ

ความจริงเกี่ยวกับบาป

ความจริงเกี่ยวกับบาป

ความ​จริง​เกี่ยว​กับ​บาป

คน​ป่วย​จะ​พิสูจน์​ว่า​เขา​ไม่​มี​ไข้​โดย​ทุบ​ปรอท​ทิ้ง​ได้​ไหม? ไม่​ได้​แน่ ๆ! ทำนอง​เดียว​กัน การ​ที่​คน​มาก​มาย​ปฏิเสธ​ทัศนะ​ของ​พระเจ้า​ใน​เรื่อง​บาป ก็​ไม่​ได้​หมาย​ความ​ว่า​ไม่​มี​บาป. คัมภีร์​ไบเบิล​พระ​คำ​ของ​พระเจ้า​กล่าว​ถึง​บาป​หลาย​ครั้ง​หลาย​หน. แท้​จริง​แล้ว​พระ​คัมภีร์​สอน​อะไร​เกี่ยว​กับ​บาป?

เรา​ทุก​คน​ล้วน​บกพร่อง

ประมาณ​สอง​พัน​ปี​มา​แล้ว อัครสาวก​เปาโล​กล่าว​ด้วย​ความ​ข้องขัดใจ​ว่า “การ​ดี​ที่​ข้าพเจ้า​อยาก​ทำ ข้าพเจ้า​ไม่​ทำ แต่​การ​ชั่ว​ที่​ข้าพเจ้า​ไม่​อยาก​ทำ ข้าพเจ้า​ก็​ทำ​อยู่​เสมอ.” (โรม 7:19) ถ้า​เรา​ซื่อ​สัตย์ เรา​ต้อง​ยอม​รับ​ว่า​ตัว​เรา​ก็​อยู่​ใน​สภาพ​เดียว​กับ​เปาโล. บาง​ที​เรา​อาจ​ต้องการ​ปฏิบัติ​ตาม​บัญญัติ​สิบ​ประการ​หรือ​มาตรฐาน​ความ​ประพฤติ​อื่น ๆ แต่​เรา​ต้อง​ยอม​รับ​ว่า​ไม่​มี​ใคร​ทำ​ได้​ครบ​ถ้วน. ที่​เป็น​เช่น​นั้น​ไม่​ใช่​เพราะ​เรา​จงใจ​ละเมิด​มาตรฐาน​อย่าง​ใด​อย่าง​หนึ่ง แต่​เป็น​เพราะ​เรา​อ่อนแอ. ทำไม​เรา​จึง​อ่อนแอ? เปาโล​เอง​ให้​คำ​ตอบ​ว่า “ถ้า​ข้าพเจ้า​ทำ​สิ่ง​ที่​ข้าพเจ้า​ไม่​อยาก​ทำ ที่​ทำ​นั้น​ไม่​ใช่​ข้าพเจ้า​อีก​แล้ว แต่​เป็น​บาป​ที่​อยู่​ใน​ตัว​ข้าพเจ้า.”—โรม 7:20

เช่น​เดียว​กับ​เปาโล มนุษย์​ทุก​คน​ได้​รับ​ผล​กระทบ​จาก​ความ​อ่อนแอ​ที่​อยู่​ใน​ตัว ซึ่ง​เป็น​หลักฐาน​ว่า​เรา​มี​บาป​และ​ความ​ไม่​สมบูรณ์​มา​แต่​กำเนิด. อัครสาวก​เปาโล​กล่าว​ว่า “ทุก​คน​ได้​ทำ​บาป​และ​ไม่​ได้​แสดง​คุณลักษณะ​อัน​ยอด​เยี่ยม​ของ​พระเจ้า.” อะไร​ทำ​ให้​เรา​อยู่​ใน​สภาพ​นี้? เปาโล​กล่าว​ต่อ​ไป​ว่า “บาป​เข้า​มา​ใน​โลก​เพราะ​คน​คน​เดียว [อาดาม] และ​ความ​ตาย​เกิด​ขึ้น​เพราะ​บาป​นั้น และ​ความ​ตาย​จึง​ลาม​ไป​ถึง​ทุก​คน​เพราะ​ทุก​คน​เป็น​คน​บาป​อยู่​แล้ว.”—โรม 3:23; 5:12

แม้​คน​มาก​มาย​จะ​ปฏิเสธ​ความ​คิด​ที่ว่าการ​ทำ​ผิด​ของ​พ่อ​แม่​คู่​แรก​ได้​ทำ​ให้​เรา​เหินห่าง​จาก​พระเจ้า​และ​สูญ​เสีย​ความ​สมบูรณ์​ที่​เคย​มี​แต่​แรก แต่​คัมภีร์​ไบเบิล​สอน​เช่น​นี้​จริง ๆ. การ​ที่​พระ​เยซู​ยก​ข้อ​ความ​จาก​บท​แรก ๆ ของ​หนังสือ​เยเนซิศ​เพื่อ​สนับสนุน​เรื่อง​ที่​พระองค์​ตรัส แสดง​ให้​เห็น​ว่า​พระองค์​เชื่อ​ว่า​บันทึก​เกี่ยว​กับ​อาดาม​และ​ฮาวา​เป็น​เรื่อง​จริง.—เยเนซิศ 1:27; 2:24; 5:2; มัดธาย 19:1-5

คำ​สอน​สำคัญ​เรื่อง​หนึ่ง​ใน​คัมภีร์​ไบเบิล​คือ​คำ​สอน​ที่​ว่า​พระ​เยซู​เสด็จ​มา​ยัง​แผ่นดิน​โลก​เพื่อ​ไถ่​ถอน​คน​ที่​แสดง​ความ​เชื่อ​ใน​พระองค์​ให้​หลุด​พ้น​จาก​สภาพ​ผิด​บาป. (โยฮัน 3:16) ความ​หวัง​ของ​เรา​ที่​จะ​มี​ชีวิต​ใน​อนาคต​ขึ้น​อยู่​กับ​การ​ที่​เรา​ยอม​รับ​วิธี​ที่​พระ​ยะโฮวา​ทรง​ใช้​เพื่อ​ช่วย​มนุษย์​ที่​สำนึก​บุญคุณ​ให้​หลุด​พ้น​จาก​สถานการณ์​ที่​พวก​เขา​ไม่​อาจ​ควบคุม​ได้. แต่​ถ้า​เรา​ไม่​เข้าใจ​ชัดเจน​ว่า​บาป​คือ​อะไร​ตาม​ทัศนะ​ของ​พระเจ้า เรา​ก็​ไม่​สามารถ​เข้าใจ​และ​แสดง​ความ​ขอบคุณ​ต่อ​วิธี​ที่​พระองค์​ใช้​เพื่อ​ช่วย​เรา​ให้​พ้น​จาก​บาป.

เครื่อง​บูชา​ของ​พระ​เยซู​และ​เหตุ​ผล​ที่​จำเป็น​ต้อง​มี

พระ​ยะโฮวา​ทรง​ประทาน​ความ​หวัง​ที่​จะ​มี​ชีวิต​ตลอด​ไป​แก่​มนุษย์​คน​แรก. อาดาม​จะ​สูญ​เสีย​ความ​หวัง​นี้​ก็​ต่อ​เมื่อ​เขา​กบฏ​ต่อ​พระเจ้า​เท่า​นั้น. อาดาม​กบฏ​จริง ๆ และ​เมื่อ​เขา​ทำ​เช่น​นั้น​เขา​ได้​กลาย​เป็น​คน​บาป. (เยเนซิศ 2:15-17; 3:6) อาดาม​ได้​กระทำ​ตรง​กัน​ข้าม​กับ​พระทัย​ประสงค์​ของ​พระเจ้า เขา​ไม่​ได้​เชื่อ​ฟัง​พระองค์​อย่าง​ครบ​ถ้วน และ​ทำ​ให้​สัมพันธภาพ​ของ​เขา​กับ​พระเจ้า​เสียหาย. เมื่อ​เขา​ทำ​บาป​โดย​ละเมิด​กฎหมาย​ของ​พระเจ้า เขา​จึง​เริ่ม​แก่​ลง​และ​ใน​ที่​สุด​ก็​ตาย. น่า​เศร้า ลูก​หลาน​ของ​อาดาม​ทั้ง​สิ้น​รวม​ทั้ง​พวก​เรา​ล้วน​เกิด​มา​ใน​ความ​บาป​และ​ต้อง​ตาย​อย่าง​หลีก​เลี่ยง​ไม่​ได้. เหตุ​ใด​จึง​เป็น​เช่น​นั้น?

เหตุ​ผล​เกี่ยว​กับ​เรื่อง​นี้​เข้าใจ​ได้​ไม่​ยาก. พ่อ​แม่​ที่​ไม่​สมบูรณ์​ไม่​สามารถ​ให้​กำเนิด​ลูก​ที่​สมบูรณ์​ได้. ลูก​หลาน​ของ​อาดาม​ทุก​คน​เกิด​มา​เป็น​คน​บาป และ​ดัง​ที่​อัครสาวก​เปาโล​กล่าว​ไว้ “ค่า​จ้าง​ที่​บาป​จ่าย​คือ​ความ​ตาย.” (โรม 6:23) อย่าง​ไร​ก็​ตาม ส่วน​หลัง​ของ​ข้อ​คัมภีร์​นี้​ให้​ความ​หวัง​แก่​เรา​ว่า “แต่​ของ​ประทาน​จาก​พระเจ้า​คือ​ชีวิต​นิรันดร์​เนื่อง​ด้วย​พระ​คริสต์​เยซู​องค์​พระ​ผู้​เป็น​เจ้าของ​เรา.” นี่​หมาย​ความ​ว่า​การ​สละ​ชีวิต​ของ​พระ​เยซู​ทำ​ให้​มนุษย์​ที่​เชื่อ​ฟัง​และ​สำนึก​บุญคุณ​มี​โอกาส​หลุด​พ้น​จาก​ผล​กระทบ​ของ​บาป​ที่​อาดาม​ได้​ทำ​ไว้. * (มัดธาย 20:28; 1 เปโตร 1:18, 19) เรื่อง​นี้​น่า​จะ​ทำ​ให้​คุณ​รู้สึก​อย่าง​ไร?

ความ​รัก​ของ​พระ​คริสต์ “กระตุ้น​เรา”

อัครสาวก​เปาโล​ได้​รับ​การ​ดล​ใจ​ให้​บันทึก​คำ​ตอบ​ของ​พระเจ้า​สำหรับ​คำ​ถาม​ข้าง​ต้น. ท่าน​เขียน​ว่า “ความ​รัก​ของ​พระ​คริสต์​กระตุ้น​เรา เพราะ​เรา​คิด​เห็น​อย่าง​นี้ คือ คน​หนึ่ง​ตาย​เพื่อ​คน​ทั้ง​ปวง . . . และ​พระองค์​สิ้น​พระ​ชนม์​เพื่อ​คน​ทั้ง​ปวง​เพื่อ​ว่า​คน​ที่​มี​ชีวิต​อยู่​จะ​ไม่​อยู่​เพื่อ​ตน​เอง​อีก​ต่อ​ไป แต่​อยู่​เพื่อ​พระองค์​ผู้​ได้​สิ้น​พระ​ชนม์​เพื่อ​พวก​เขา​และ​ถูก​ปลุก​ให้​คืน​พระ​ชนม์​แล้ว.” (2 โครินท์ 5:14, 15) ถ้า​ใคร​คน​หนึ่ง​เข้าใจ​ว่า​เครื่อง​บูชา​ของ​พระ​เยซู​สามารถ​ปลด​ปล่อย​เขา​จาก​ผล​กระทบ​ของ​บาป และ​เขา​ปรารถนา​ที่​จะ​แสดง​ความ​ขอบคุณ​สำหรับ​การ​จัด​เตรียม​นี้ เขา​ควร​พยายาม​ดำเนิน​ชีวิต​ประสาน​กับ​สิ่ง​ที่​พระเจ้า​ประสงค์​ให้​ทำ. นี่​หมาย​ความ​ว่า​เขา​ควร​พยายาม​เข้าใจ​ว่า​พระเจ้า​ต้องการ​อะไร, ฝึกฝน​สติ​รู้สึก​ผิด​ชอบ​ให้​เป็น​ไป​ตาม​มาตรฐาน​ของ​คัมภีร์​ไบเบิล, และ​ดำเนิน​ชีวิต​สอดคล้อง​กับ​มาตรฐาน​เหล่า​นั้น.—โยฮัน 17:3, 17

การ​ทำ​บาป​ทำ​ให้​เรา​สูญ​เสีย​สัมพันธภาพ​ที่​ดี​กับ​พระ​ยะโฮวา​พระเจ้า. เมื่อ​กษัตริย์​ดาวิด​สำนึก​ว่า​การ​เป็น​ชู้​กับ​นาง​บัธเซบะ​และ​ฆ่า​สามี​ของ​นาง​นั้น​เป็น​บาป​ร้ายแรง​เพียง​ไร ท่าน​คง​ต้อง​รู้สึก​อับอาย​มาก​แน่ ๆ. แต่​สิ่ง​ที่​ท่าน​เป็น​ห่วง​มาก​ที่​สุด ซึ่ง​ก็​น่า​จะ​เป็น​เช่น​นั้น คือ​บาป​ของ​ท่าน​ทำ​ให้​พระเจ้า ไม่​พอ​พระทัย. ท่าน​ได้​ยอม​รับ​ต่อ​พระ​ยะโฮวา​ด้วย​ความ​รู้สึก​เสียใจ​อย่าง​ยิ่ง​ว่า “ข้าพเจ้า​ได้​กระทำ​ผิด​ต่อ​พระองค์, ต่อ​พระองค์​แต่​ผู้​เดียว, และ​ได้​กระทำ​ชั่ว​ต่อ​พระ​เนตร​พระองค์.” (บทเพลง​สรรเสริญ 51:4) เช่น​เดียว​กัน เมื่อ​โยเซฟ​ถูก​ล่อ​ใจ​ให้​เล่นชู้ สติ​รู้สึก​ผิด​ชอบ​กระตุ้น​ท่าน​ให้​ถาม​ว่า “ข้าพเจ้า​จะ​ทำ​ผิด​ดัง​นี้​อย่าง​ไร​ได้, เป็น​บาป​ใหญ่​หลวง​นัก​ต่อ​พระเจ้า.”—เยเนซิศ 39:10

ดัง​นั้น บาป​ไม่​ได้​เป็น​เพียง​ความ​รู้สึก​เสีย​หน้า​เพราะ​ถูก​จับ​ได้​ว่า​ทำ​ผิด. บาป​ไม่​ได้​เป็น​เรื่อง​ของ​การ​ถูก​สังคม​ตำหนิ​เนื่อง​จาก​ทำ​สิ่ง​ที่​ไม่​สม​ควร. แต่​บาป​เป็น​การ​ละเมิด​กฎหมาย​ของ​พระเจ้า​ใน​เรื่อง​เพศ, ความ​ซื่อ​สัตย์, ความ​นับถือ, การ​นมัสการ, และ​อื่น ๆ ซึ่ง​ทำ​ให้​สัมพันธภาพ​ของ​เรา​กับ​พระเจ้า​เสียหาย. ถ้า​เรา​จงใจ​ทำ​บาป​เป็น​อาจิณ เรา​ก็​ทำ​ให้​ตัว​เอง​เป็น​ศัตรู​ของ​พระเจ้า. นี่​เป็น​ความ​จริง​ที่​ต้อง​ใคร่ครวญ​อย่าง​จริงจัง.—1 โยฮัน 3:4, 8

ฉะนั้น บาป​ยัง​มี​อยู่​ไหม? ความ​จริง​คือ​ยัง​มี. ผู้​คน​เพียง​แต่​เรียก​บาป​โดย​ใช้​คำ​อื่น​เพื่อ​ให้​ฟัง​ดู​ไม่​ร้ายแรง. หลาย​คน​เพิกเฉย​ต่อ​สติ​รู้สึก​ผิด​ชอบ​หรือ​ไม่​ก็​ปล่อย​ให้​ด้าน​ชา​ไป. คน​ที่​ต้องการ​จะ​ได้​รับ​ความ​พอ​พระทัย​จาก​พระเจ้า​ต้อง​ต้านทาน​แนว​โน้ม​เช่น​นั้น. ดัง​ที่​เรา​ได้​เห็น บาป​ไม่​เพียง​ทำลาย​ความ​ภูมิ​ใจ​ใน​ตัว​เอง​หรือ​ทำ​ให้​รู้สึก​อับอาย แต่​ทำ​ให้​ถึง​ตาย. บาป​เป็น​เรื่อง​ของ​ชีวิต​และ​ความ​ตาย.

ข่าว​ดี​คือ​เรา​สามารถ​ได้​รับ​การ​อภัย​โดย​อาศัย​คุณค่า​แห่ง​เครื่อง​บูชา​ของ​พระ​เยซู​ถ้า​เรา​กลับ​ใจ​อย่าง​แท้​จริง​และ​เลิก​ทำ​บาป. เปาโล​เขียน​ว่า “ผู้​ที่​การ​ชั่ว​ของ​พวก​เขา​ได้​รับ​การ​ยก​โทษ​และ​บาป​ของ​พวก​เขา​ได้​รับ​การ​ปิด​คลุม​แล้ว​ก็​มี​ความ​สุข ผู้​ที่​พระ​ยะโฮวา​ไม่​ทรง​ถือ​โทษ​บาป​ของ​เขา​ก็​มี​ความ​สุข.”—โรม 4:7, 8

[เชิงอรรถ]

^ วรรค 10 สำหรับ​คำ​อธิบาย​อย่าง​ละเอียด​ที่ว่าการ​สละ​ชีวิต​ของ​พระ​เยซู​ช่วย​มนุษย์​ที่​เชื่อ​ฟัง​ให้​รอด​ได้​อย่าง​ไร โปรด​ดู​หนังสือ​คัมภีร์​ไบเบิล​สอน​อะไร​จริง​ๆ? หน้า 47 ถึง 54 จัด​พิมพ์​โดย​พยาน​พระ​ยะโฮวา.

[กรอบ/ภาพ​หน้า 10]

กลับ​คำ

สำหรับ​ชาว​คาทอลิก​ส่วน​ใหญ่ แนว​คิด​เรื่อง​ลิมโบ​เป็น​เรื่อง​ที่​คลุมเครือ​มา​ตลอด. ใน​ช่วง​ไม่​กี่​ทศวรรษ​มา​นี้ แนว​คิด​ดัง​กล่าว​ค่อย ๆ หมด​ความ​นิยม​ไป​เรื่อย ๆ จน​ถึง​จุด​ที่​ไม่​มี​การ​กล่าว​ถึง​เรื่อง​นี้​ใน​คู่มือ​ถาม​ตอบ​ของ​คริสตจักร​อีก​ต่อ​ไป. ใน​ปี 2007 คริสตจักร​คาทอลิก​ได้​ประกาศ​ยก​เลิก​คำ​สอน​เรื่อง​ลิมโบ​อย่าง​เป็น​ทาง​การ​ใน​เอกสาร​ฉบับ​หนึ่ง​ซึ่ง​กล่าว​ว่า “มี​เหตุ​ผล​ทาง​เทววิทยา​และ​ทาง​พิธีกรรม​ที่​จะ​เชื่อ​ว่า​ทารก​ที่​ตาย​โดย​ไม่​ได้​รับ​บัพติสมา​อาจ​ได้​รับ​การ​ช่วย​ให้​รอด​และ​นำ​ไป​สู่​ความ​สุข​ไม่​รู้​สิ้น​สุด.”—คณะ​กรรมการ​ด้าน​ศาสนา​ระหว่าง​ชาติ

ทำไม​คริสตจักร​จึง​กลับ​คำ​หรือ​เปลี่ยน​แปลง​จุด​ยืน​ใน​เรื่อง​นี้? พูด​ง่าย ๆ คือ การ​ทำ​เช่น​นี้​เป็น​การ​ปลด​ตัว​เอง​ออก​จาก​สิ่ง​ที่​นัก​เขียน​คอลัมน์​ชาว​ฝรั่งเศส​ชื่อ​อองรี แต็ง เรียก​ว่า “มรดก​ที่​เป็น​ภาระ​หนัก​ซึ่ง​ได้​รับ​การ​ปก​ป้อง​มา​ตั้ง​แต่​ยุค​กลาง​จน​ถึง​ศตวรรษ​ที่ 20 โดย​คริสตจักร​ที่​อยู่​เบื้อง​หลัง​ได้​ใช้​คำ​สอน​ที่​น่า​กลัว​เรื่อง​ลิมโบ​นี้​เพื่อ​กระตุ้น​ให้​พ่อ​แม่​นำ​ลูก​เข้า​พิธี​บัพติสมา​ให้​เร็ว​ที่​สุด​เท่า​ที่​เป็น​ไป​ได้.” อย่าง​ไร​ก็​ตาม การ​ยก​เลิก​คำ​สอน​เรื่อง​ลิมโบ​ได้​ทำ​ให้​เกิด​ประเด็น​อื่น ๆ ตาม​มา.

คำ​สอน​ที่​สืบ​ต่อ​กัน​มา​หรือ​มา​จาก​พระ​คัมภีร์? ความ​เชื่อ​เรื่อง​ลิมโบ​เริ่ม​มี​มา​ตั้ง​แต่​ศตวรรษ​ที่ 12 จาก​การ​ที่​นัก​เทววิทยา​โต้​แย้ง​กัน​เรื่อง​ไฟ​ชำระ. คริสตจักร​คาทอลิก​สอน​ว่า​จิตวิญญาณ​ยัง​อยู่​หลัง​จาก​ตาย ดัง​นั้น คริสตจักร​จึง​ต้อง​หา​ที่​อยู่​ให้​จิตวิญญาณ​ของ​เด็ก​ที่​ไม่​สามารถ​ไป​สวรรค์​ได้​เนื่อง​จาก​ไม่​ได้​รับ​บัพติสมา​แต่​กระนั้น​ก็​ไม่​สม​ควร​จะ​ตก​นรก. เพราะ​เหตุ​นี้​จึง​เกิด​แนว​คิด​เรื่อง​ลิมโบ​ขึ้น​มา.

อย่าง​ไร​ก็​ตาม คัมภีร์​ไบเบิล​ไม่​ได้​สอน​ว่า​มี​บาง​ส่วน​ของ​มนุษย์​ที่​เป็น​อมตะ​และ​ยัง​อยู่​หลัง​จาก​ตาย. แทน​ที่​จะ​สอน​เช่น​นั้น คัมภีร์​ไบเบิล​กล่าว​ชัดเจน​ว่า​มนุษย์​ที่​ทำ​บาป​จะ “ถูก​ทำลาย” และ “จะ​ตาย.” (กิจการ 3:23; ยะเอศเคล 18:4) เนื่อง​จาก​ไม่​มี​ส่วน​ใด​เหลือ​อยู่​หลัง​จาก​ตาย​จึง​ไม่​อาจ​มี​สถาน​ที่​ที่​เรียก​ว่า​ลิมโบ​ได้. นอก​จาก​นั้น คัมภีร์​ไบเบิล​ยัง​กล่าว​ว่า​ความ​ตาย​เป็น​สภาพ​ที่​ไม่​รับ​รู้​สิ่ง​ใด​คล้าย​กับ​การ​นอน​หลับ.—ท่าน​ผู้​ประกาศ 9:5, 10; โยฮัน 11:11-14

คัมภีร์​ไบเบิล​แสดง​ให้​เห็น​ว่า​พระเจ้า​ทรง​ถือ​ว่า​ลูก​ที่​ยัง​เล็ก​อยู่​ของ​พ่อ​แม่​ที่​เป็น​คริสเตียน​นั้น​บริสุทธิ์. (1 โครินท์ 7:14) คำ​กล่าว​นี้​คง​ไม่​มี​ความ​หมาย​อะไร​ถ้า​การ​รับ​บัพติสมา​สำหรับ​ทารก​เป็น​สิ่ง​จำเป็น​เพื่อ​ความ​รอด.

คำ​สอน​เรื่อง​ลิมโบ​แท้​จริง​แล้ว​เป็น​การ​ดูหมิ่น​พระเจ้า​โดย​ให้​ภาพ​พระองค์​เป็น​เหมือน​ทรราช​ผู้​โหด​เหี้ยม​ซึ่ง​ลง​โทษ​ผู้​บริสุทธิ์ แทน​ที่​จะ​เป็น​พระ​บิดา​ผู้​ยุติธรรม​และ​เปี่ยม​ด้วย​ความ​รัก​อย่าง​ที่​พระองค์​เป็น​จริง ๆ. (พระ​บัญญัติ 32:4; มัดธาย 5:45; 1 โยฮัน 4:8) จึง​ไม่​แปลก​ที่​คริสเตียน​ที่​จริง​ใจ​ไม่​เคย​เข้าใจ​คำ​สอน​ซึ่ง​ไม่​เป็น​ไป​ตาม​หลัก​พระ​คัมภีร์​นี้​เลย!

[ภาพ​หน้า 9]

การ​ดำเนิน​ชีวิต​สอดคล้อง​กับ​พระ​คำ​ของ​พระเจ้า​ทำ​ให้​มี​สัมพันธภาพ​ที่​ดี​กับ​พระเจ้า​และ​มนุษย์