ข้ามไปยังเนื้อหา

ข้ามไปยังสารบัญ

คุณควรเคี้ยวหมากไหม?

คุณควรเคี้ยวหมากไหม?

คุณ​ควร​เคี้ยว​หมาก​ไหม?

บน​ถนน​สาย​หนึ่ง​ใน​เอเชีย​ใต้ มี​คน​ส่ง​ยิ้ม​ให้​อย่าง​เป็น​มิตร. แต่​ฟัน​ของ​เขา​เป็น​สี​ดำ และ​ปาก​ของ​เขา​เต็ม​ไป​ด้วย​น้ำลาย​สี​แดง​ดู​เหมือน​เลือด. แล้ว​เขา​ก็​บ้วน​น้ำลาย​ลง​พื้น ทิ้ง​คราบ​แดง​ที่​น่า​เกลียด​ไว้. เขา​คน​นั้น​กำลัง​เคี้ยว​หมาก.

มี​คน​เคี้ยว​หมาก​อยู่​ใน​แอฟริกา​ตะวัน​ออก ปากีสถาน อินเดีย เอเชีย​ตะวัน​ออก​เฉียง​ใต้ ไป​จน​ถึง​ปาปัวนิวกินี​และ​ไมโครนีเซีย ซึ่ง​รวม​แล้ว​เป็น​จำนวน​หลาย​ร้อย​ล้าน​คน หรือ​ประมาณ 10 เปอร์เซ็นต์​ของ​ประชากร​โลก. คน​ขาย​หมาก​ตั้ง​แผง​ใน​ตลาด​และ​ตาม​ถนน และ​บาง​ครั้ง​พา​ลูก ๆ ไป​ด้วย. ส่วน​บาง​คน​ติด​ไฟ​นีออน​และ​จ้าง​ผู้​หญิง​นุ่ง​น้อย​ห่ม​น้อย หรือ “นาง​งาม​หมาก” เพื่อ​เรียก​ลูก​ค้า.

ทั่ว​โลก การ​ขาย​หมาก​สร้าง​ราย​ได้​หลาย​พัน​ล้าน​ดอลลาร์. แต่​หมาก​คือ​อะไร? ทำไม​หลาย​คน​จึง​เคี้ยว​หมาก? การ​เคี้ยว​หมาก​ส่ง​ผล​อย่าง​ไร​ต่อ​สุขภาพ? คัมภีร์​ไบเบิล​มี​ทัศนะ​อย่าง​ไร​เกี่ยว​กับ​เรื่อง​นี้? และ​คน​เคี้ยว​หมาก​จะ​เลิก​ได้​อย่าง​ไร?

หมาก​คือ​อะไร?

หมาก​คือ​ผล​ของ​ต้น​หมาก​ซึ่ง​เป็น​พืช​เขต​ร้อน ขึ้น​อยู่​ใน​แถบ​แปซิฟิก​และ​เอเชีย​ตะวัน​ออก​เฉียง​ใต้. คน​เคี้ยว​หมาก​จะ​ห่อ​เนื้อ​ของ​ผล​หมาก​ด้วย​ใบ​พลู​ผสม​กับ​ปูน​แดง​เล็ก​น้อย. ปูน​จะ​ช่วย​ให้​เกิด​สาร​กระตุ้น​แอลคาลอยด์. บาง​คน​ผสม​เครื่องเทศ ใบ​ยาสูบ หรือ​สาร​ปรุง​แต่ง​รส​หวาน​เพื่อ​เพิ่ม​รสชาติ.

การ​กิน​หมาก​กระตุ้น​ให้​มี​น้ำลาย​มาก​ขึ้น​และ​ทำ​ให้​น้ำลาย​เป็น​สี​แดง. ดัง​นั้น คน​กิน​หมาก​จึง​บ้วน​น้ำ​หมาก​บ่อย บาง​ที​บ้วน​ออก​มา​จาก​รถ​ที่​กำลัง​วิ่ง ซึ่ง​คน​ที่​เดิน​อยู่​ข้าง​ถนน​อาจ​โดน​ลูก​หลง​ได้!

ผล​ของ​การ​เคี้ยว​หมาก

บทความ​ใน​วารสาร​ออรัล เฮลท์ กล่าว​ว่า “มี​การ​ใช้​หมาก​มา​ตั้ง​แต่​สมัย​โบราณ​และ​มี​บทบาท​สำคัญ​ทาง​สังคม วัฒนธรรม และ​แม้​แต่​ศาสนา. คน​ที่​กิน​หมาก​มัก​คิด​ว่า​มัน​ไม่​มี​อันตราย และ​รู้สึก​ว่า​ตน​เอง​มี​สุขภาพ​ดี เคลิบเคลิ้ม ร่าง​กาย​อบอุ่น . . . แต่​มี​หลักฐาน​ว่า​การ​เคี้ยว​หมาก​มี​อันตราย​มาก.” อันตราย​อะไร?

เจ้าหน้าที่​ด้าน​การ​ป้องกัน​ยา​เสพ​ติด​เชื่อ​ว่า​สาร​แอลคาลอยด์​ตัว​หนึ่ง​ใน​หมาก​อาจ​ทำ​ให้​ติด​ได้. ที่​จริง บาง​คน​เคี้ยว​หมาก​ถึง​วัน​ละ 50 ลูก! ไม่​นาน ฟัน​จะ​เป็น​คราบ​ดำ และ​เกิด​โรค​เหงือก​ตาม​มา. วารสาร​ออรัล เฮลท์ กล่าว​ว่า คน​ที่​เคี้ยว​หมาก​เป็น​ประจำ​อาจ​เกิด​รอย​ฝ้า​สี​แดง​อม​น้ำตาล และ​บ่อย​ครั้ง​จะ​มี​รอย​ย่น​ของ​เยื่อ​เมือก​ใน​ปาก. อาการ​เหล่า​นี้​อาจ​รุนแรง​ขึ้น​จน​เป็น “แผล​เป็น​ที่​ลุก​ลาม​และ​เรื้อรัง . . . ที่​เยื่อ​เมือก​ใน​ปาก” ซึ่ง​เรียก​กัน​ว่า​โรค​พังผืด​ใต้​เยื่อ​บุ​ผิว​ช่อง​ปาก.

นอก​จาก​นี้ การ​เคี้ยว​หมาก​อาจ​ก่อ​ให้​เกิด​มะเร็ง​ใน​ช่อง​ปาก​ชนิด​หนึ่ง​ที่​เรียก​ว่า มะเร็ง​เซลล์​สความัส (มะเร็ง​จาก​เซลล์​รูป​ร่าง​แบน​บาง​ใน​ชั้น​เนื้อ​เยื่อ​บุ​ผิว) ซึ่ง​อาจ​เกิด​ขึ้น​บริเวณ​ลำคอ​ด้าน​ใน​ได้​ด้วย. การ​ที่​ผู้​ใหญ่​จำนวน​มาก​ใน​เอเชีย​ตะวัน​ออก​เฉียง​ใต้​เป็น​มะเร็ง​ช่อง​ปาก​สอดคล้อง​กับ​เรื่อง​นี้. ใน​ไต้หวัน ประมาณ 85 เปอร์เซ็นต์​ของ​ผู้​ป่วย​มะเร็ง​ช่อง​ปาก​เป็น​ผู้​เคี้ยว​หมาก. ยิ่ง​กว่า​นั้น หนังสือ​พิมพ์​เดอะ ไชนา โพสต์ รายงาน​ว่า “อัตรา​ของ​มะเร็ง​ช่อง​ปาก​ใน​ไต้หวัน ซึ่ง​เป็น​สาเหตุ​การ​เสีย​ชีวิต​หนึ่ง​ใน 10 อันดับ​แรก ได้​เพิ่ม​สูง​ขึ้น​เกือบ​สี่​เท่า​ใน​ระยะ 40 ปี​ที่​ผ่าน​มา.”

สถานการณ์​ใน​ที่​อื่น ๆ ก็​คล้าย​กัน. หนังสือ​ปาปัวนิวกินี​โพสท์-คูเรียร์ กล่าว​ว่า “ตาม​ที่​สมาคม​การ​แพทย์​แห่ง​ปาปัวนิวกินี​รายงาน หมาก​ซึ่ง​เป็น​สิ่ง​ที่​ผู้​คน​ใน​ปาปัวนิวกินี​ชอบ​เคี้ยว​มาก​ที่​สุด ทำ​ให้​ผู้​คน​เสีย​ชีวิต​อย่าง​น้อย​ปี​ละ 2,000 คน และ​เป็น​สาเหตุ​ของ​ปัญหา​สุขภาพ​หลาย​อย่าง.” แพทย์​คน​หนึ่ง​ซึ่ง​เป็น​นัก​เขียน​ด้าน​การ​แพทย์​ได้​กล่าว​ว่า “การ​เคี้ยว​หมาก​เป็น​ประจำ​มา​ยาว​นาน​มี​ผล​เสีย​มาก​มาย​อย่าง​น้อย​ก็​พอ ๆ กับ​การ​สูบ​บุหรี่” และ​รวม​ไป​ถึง​โรค​หลอด​เลือด​หัวใจ​ด้วย.

คัมภีร์​ไบเบิล​มี​ทัศนะ​อย่าง​ไร?

คัมภีร์​ไบเบิล​ไม่​ใช่​ตำรา​แพทย์ และ​ไม่​ได้​กล่าว​เจาะจง​ถึง​การ​เคี้ยว​หมาก. แต่​คัมภีร์​ไบเบิล​มี​หลักการ​หลาย​อย่าง​ที่​ช่วย​ให้​เรา​มี​ชีวิต​ที่​ดี​ขึ้น สะอาด​ขึ้น และ​มี​สุขภาพ​ดี​ขึ้น. ลอง​คิด​ถึง​ข้อ​คัมภีร์​และ​คำ​ถาม​ต่อ​ไป​นี้.

“พี่​น้อง​ที่​รัก . . . ให้​เรา​ชำระ​ตัว​ให้​ปราศจาก​มลทิน​ทุก​อย่าง​ทั้ง​ทาง​กาย​และ​ทาง​ใจ และ​ทำ​ให้​ความ​บริสุทธิ์​มี​บริบูรณ์​ด้วย​การ​แสดง​ความ​ยำเกรง​พระเจ้า.” (2 โครินท์ 7:1) “ให้​ท่าน​ทั้ง​หลาย​ถวาย​ร่าง​กาย . . . ที่​บริสุทธิ์ ที่​พระเจ้า​ทรง​ยอม​รับ​ได้.” (โรม 12:1) คน​ที่​ทำ​ให้​ร่าง​กาย​สกปรก​ด้วย​การ​เคี้ยว​หมาก​จะ​บริสุทธิ์ หรือ​สะอาด​ใน​สาย​พระ​เนตร​พระเจ้า​ไหม?

“เรา​มี​ชีวิต​ดำรง​อยู่ . . . ได้​ก็​โดย [พระเจ้า].” (กิจการ 17:28) “ของ​ประทาน​อัน​ดี​และ​สมบูรณ์​ทุก​อย่าง​มา​จาก​เบื้อง​บน.” (ยาโกโบ 1:17) ชีวิต​เป็น​ของ​ประทาน​อัน​ล้ำ​ค่า​จาก​พระเจ้า. คน​ที่​ชอบ​กิน​หมาก​ซึ่ง​อาจ​ทำ​ให้​เกิด​โรค​ร้าย​แสดง​ว่า​เขา​นับถือ​ของ​ประทาน​นั้น​ไหม?

“ไม่​มี​ใคร​เป็น​ทาส​ของ​นาย​สอง​คน​ได้.” (มัดธาย 6:24) “ข้าพเจ้า​จะ​ไม่​ยอม​ตก​อยู่​ใต้​อำนาจ​ของ​สิ่ง​ใด.” (1 โครินท์ 6:12) คน​ที่​ต้องการ​ทำ​ให้​พระเจ้า​พอ​พระทัย​ควร​จะ​ยอม​เป็น​ทาส​ของ​นิสัย​ที่​ไม่​สะอาด และ​ให้​นิสัย​นั้น​ควบคุม​ชีวิต​ของ​เขา​ไหม?

“จง​รัก​เพื่อน​บ้าน​เหมือน​รัก​ตน​เอง.” (มาระโก 12:31) “ความ​รัก​ไม่​ทำ​ชั่ว​ต่อ​เพื่อน​บ้าน.” (โรม 13:10) จะ​เป็น​การ​แสดง​ความ​รัก​แท้​ต่อ​คน​อื่น​ไหม ถ้า​เรา​บ้วน​น้ำลาย​สี​แดง​ที่​น่า​เกลียด​และ​สกปรก​บน​ถนน ทาง​เท้า หรือ​ใน​ที่​อื่น ๆ?

แน่นอน​ว่า ‘เรา​หว่าน​อะไร​ก็​จะ​เก็บ​เกี่ยว​สิ่ง​นั้น.’ (กาลาเทีย 6:7, 8) นี่​เป็น​กฎ​พื้น​ฐาน​ทาง​ธรรมชาติ. ดัง​นั้น ถ้า​เรา​หว่าน​นิสัย​ที่​ไม่​ดี เรา​จะ​เก็บ​เกี่ยว​สิ่ง​ที่​ไม่​ดี. อย่าง​ไร​ก็​ตาม เมื่อ​เรา​ดำเนิน​ชีวิต​อย่าง​ที่​พระเจ้า​ทรง​ประสงค์ ซึ่ง​รวม​ถึง​การ​มี​นิสัย​ที่​ดี เรา​ไม่​เพียง​ได้​รับ​ผล​ดี​ทาง​สุขภาพ​เท่า​นั้น แต่​เรา​ยัง​จะ​มี​ความ​สุข​แท้​และ​ยั่งยืน​อีก​ด้วย. ถ้า​คุณ​เคี้ยว​หมาก​เป็น​นิสัย​แต่​ต้องการ​จะ​มี​ชีวิต​ที่​ดี​ขึ้น​และ​มี​ความ​สุข​มาก​ขึ้น​โดย​ทำ​สิ่ง​ที่​ถูก​ต้อง​ใน​สาย​พระ​เนตร​พระเจ้า คุณ​จะ​เลิก​นิสัย​นี้​ได้​อย่าง​ไร? คุณ​น่า​จะ​อธิษฐาน​และ​ทำ​ตาม​สาม​ขั้น​ตอน​ต่อ​ไป​นี้​ซึ่ง​พิสูจน์​แล้ว​ว่า​ได้​ผล.

สาม​ขั้น​ตอน​เพื่อ​จะ​เลิก​เคี้ยว​หมาก

1. มี​แรง​กระตุ้น. เพื่อ​จะ​เอา​ชนะ​นิสัย​ที่​ไม่​ดี คุณ​จำเป็น​ต้อง​มี​แรง​กระตุ้น​มาก​กว่า​เพียง​แค่​รู้​ว่า​นั่น​จะ​ส่ง​ผล​เสีย​ต่อ​สุขภาพ​ของ​คุณ. ที่​จริง หลาย​คน​ยัง​คง​เคี้ยว​หมาก สูบ​บุหรี่ หรือ​ใช้​ยา​เสพ​ติด ทั้ง ๆ ที่​รู้​ดี​ว่า​สิ่ง​เหล่า​นี้​เป็น​อันตราย​ต่อ​สุขภาพ​และ​ชีวิต​ของ​ตน. เพื่อ​จะ​เสริม​ความ​ตั้งใจ​ของ​คุณ ลอง​เรียน​รู้​เกี่ยว​กับ​พระ​ผู้​สร้าง​และ​ความ​รัก​อัน​ลึกซึ้ง​ที่​พระองค์​มี​ต่อ​คุณ​โดย​การ​ตรวจ​สอบ​คัมภีร์​ไบเบิล. ฮีบรู 4:12 บอก​ว่า “พระ​คำ​ของ​พระเจ้า​มี​ชีวิต ทรง​พลัง.”

2. ขอ​ความ​ช่วยเหลือ​จาก​พระเจ้า. พระ​เยซู​คริสต์​ตรัส​ว่า “จง​ขอ​ต่อ ๆ ไป​แล้ว​จะ​ได้​รับ จง​หา​ต่อ ๆ ไป​แล้ว​จะ​พบ จง​เคาะ​ต่อ ๆ ไป​แล้ว​จะ​เปิด​ให้. เพราะ​ทุก​คน​ที่​ขอ​จะ​ได้​รับ ทุก​คน​ที่​หา​จะ​พบ และ​ทุก​คน​ที่​เคาะ​จะ​เปิด​ให้.” (ลูกา 11:9, 10) เมื่อ​พระเจ้า​เที่ยง​แท้ พระ​ยะโฮวา​ทรง​เห็น​คุณ​ทูล​ขอ​ความ​ช่วยเหลือ​และ​กำลัง​จาก​พระองค์​ด้วย​ความ​จริง​ใจ พระองค์​จะ​ไม่​ทรง​นิ่ง​เฉย. 1 โยฮัน 4:8 บอก​ว่า “พระเจ้า​ทรง​เป็น​ความ​รัก.” คริสเตียน​อัครสาวก​เปาโล​เป็น​คน​หนึ่ง​ที่​เคย​ประสบ​ความ​รัก​เช่น​นั้น. ท่าน​เขียน​ว่า “ข้าพเจ้า​มี​กำลัง​สำหรับ​ทุก สิ่ง​โดย​พระองค์​ผู้​ทรง​ประทาน​กำลัง​แก่​ข้าพเจ้า.”—ฟิลิปปอย 4:13

3. จง​ขอ​ความ​ช่วยเหลือ​จาก​คน​อื่น. คน​ที่​เรา​คบหา​อาจ​มี​อิทธิพล​อย่าง​มาก​ต่อ​เรา​ทั้ง​ใน​ทาง​ที่​ดี​หรือ​ไม่​ดี​ก็​ได้. สุภาษิต 13:20 (ล.ม.) บอก​ว่า “คน​ที่​คบ​กับ​คน​มี​ปัญญา​จะ​มี​ปัญญา แต่​คน​ที่​คบ​กับ​คน​โง่​จะ​เดือดร้อน.” ดัง​นั้น จง​เลือก​คน​ที่​คุณ​คบหา​อย่าง​สุขุม! พยาน​พระ​ยะโฮวา​บาง​คน​เคย​เคี้ยว​หมาก. แต่​พวก​เขา​ได้​รับ​ความ​ช่วยเหลือ​พิเศษ​ซึ่ง​จำเป็น​เพื่อ​จะ​เลิก​นิสัย​ที่​ไม่​สะอาด​โดย​การ​คบหา​สมาคม​กับ​เพื่อน​ร่วม​ความ​เชื่อ​และ​การ​ศึกษา​คัมภีร์​ไบเบิล.

[กรอบ/ภาพ​หน้า 24, 25]

คน​เหล่า​นี้​เลิก​ได้

ตื่นเถิด! สัมภาษณ์​ห้า​คน​ที่​เคย​เคี้ยว​หมาก​แต่​เลิก​ได้​แล้ว. ให้​เรา​ดู​ว่า​พวก​เขา​พูด​อย่าง​ไร.

ทำไม​คุณ​จึง​เริ่ม​เคี้ยว​หมาก?

พอลีน: ตั้ง​แต่​ดิฉัน​เป็น​เด็ก พ่อ​แม่​สอน​ให้​ดิฉัน​เคี้ยว​หมาก. การ​เคี้ยว​หมาก​เป็น​ธรรมเนียม​ของ​หมู่​บ้าน​เรา​บน​เกาะ​แห่ง​หนึ่ง​ใน​ปาปัวนิวกินี.

เบตตี: ตอน​ดิฉัน​อายุ​สอง​ขวบ พ่อ​ก็​ยื่น​หมาก​ให้​ดิฉัน. ตอน​เป็น​วัยรุ่น ดิฉัน​มัก​จะ​เอา​หมาก​ติด​ตัว​ไป​มาก​จน​ดิฉัน​ดู​คล้าย​ต้น​หมาก! ดิฉัน​ติด​มาก​ถึง​ขั้น​ที่​ว่า​เมื่อ​ตื่น​นอน​ตอน​เช้า​ต้อง​กิน​หมาก​ก่อน​ทำ​อย่าง​อื่น.

เหวิน-ชุง: ผม​เริ่ม​เคี้ยว​หมาก​ตอน​อายุ 16. ตอน​นั้น​ผู้​คน​ถือ​ว่า​การ​เคี้ยว​หมาก​เป็น​เรื่อง​เท่ และ​แสดง​ว่า​เป็น​ผู้​ใหญ่​แล้ว อีก​ทั้ง​ผม​ต้องการ​ให้​คน​อื่น​ยอม​รับ.

เจียว-เหลียน: ดิฉัน​ขาย​หมาก​เพื่อ​หา​เลี้ยง​ตัว​เอง. เพื่อ​จะ​ขาย​ดี ดิฉัน​คิด​ว่า​จำเป็น​ต้อง​ตรวจ​สอบ​คุณภาพ​สินค้า ดิฉัน​จึง​เริ่ม​เคี้ยว​หมาก. แล้ว​ดิฉัน​ก็​ติด.

การ​เคี้ยว​หมาก​ส่ง​ผล​ต่อ​สุขภาพ​ของ​คุณ​อย่าง​ไร?

เจียว-เหลียน: ปาก ฟัน และ​ริมฝีปาก​ของ​ดิฉัน​เลอะ​น้ำ​หมาก​สี​แดง. ดิฉัน​ไม่​อยาก​ดู​รูป​ตัว​เอง​ใน​สมัย​นั้น. ทุก​วัน​นี้​ดิฉัน​ยัง​เป็น​แผล​เปื่อย​ที่​ริมฝีปาก.

พอลีน: ตอน​นั้น ดิฉัน​เป็น​แผล​เปื่อย​ที่​ปาก คลื่นไส้ และ​ท้องร่วง.

เบตตี: ดิฉัน​หนัก​เพียง 35 กิโลกรัม ซึ่ง​ถือ​ว่า​ผอม​มาก​สำหรับ​ผู้​ใหญ่​ที่​มี​ความ​สูง​เท่า​ดิฉัน. ฟัน​ของ​ดิฉัน​ดู​น่า​เกลียด และ​ดิฉัน​มัก​จะ​ใช้​ฝอย​ขัด​หม้อ​ทำ​ความ​สะอาด​ฟัน.

แซม: ผม​มี​อาการ​ท้องร่วง​และ​เป็น​โรค​เหงือก. ตอน​นี้​ผม​เหลือ​ฟัน​อยู่​ซี่​เดียว! และ​ตอน​นั้น​ที่​ผม​เอา​ฝอย​ขัด​หม้อ​มา​ขัด​ฟัน​คง​ยิ่ง​ทำ​ให้​แย่​ลง.

ทำไม​คุณ​จึง​เลิก​เคี้ยว​หมาก?

พอลีน: ดิฉัน​อ่าน​คัมภีร์​ไบเบิล​ที่ 2 โครินท์ 7:1 ที่​ว่า​พระเจ้า​ต้องการ​ให้​เรา ‘ชำระ​ตัว​ให้​ปราศจาก​มลทิน​ทุก​อย่าง​ทาง​กาย.’ ดิฉัน​ตัดสิน​ใจ​จะ​พยายาม​ทำ​ให้​พระ​ผู้​สร้าง​พอ​พระทัย.

แซม: ผม​อยาก​ให้​พระ​วิญญาณ​บริสุทธิ์​ของ​พระ​ยะโฮวา​พระเจ้า​ดำเนิน​งาน​ใน​ชีวิต​ผม ผม​จึง​อธิษฐาน​ขอ​พระ​ยะโฮวา​ช่วย​ผม​เพื่อ​จะ​อด​ใจ​ไม่​เคี้ยว​หมาก. พระองค์​ตอบ​คำ​อธิษฐาน​ของ​ผม. ผม​ไม่​ได้​เคี้ยว​หมาก​มา​ประมาณ 30 ปี​แล้ว.

เจียว-เหลียน: ขณะ​อ่าน​คัมภีร์​ไบเบิล ดิฉัน​พบ​ข้อ​หนึ่ง​ที่​บอก​ว่า “ท่าน​ทั้ง​หลาย​ที่​เป็น​คน​บาป จง​ชำระ​มือ​พวก​ท่าน​ให้​สะอาด.” (ยาโกโบ 4:8) ถ้อย​คำ​นั้น​ส่ง​ผล​กระทบ​ต่อ​ดิฉัน​อย่าง​มาก. ดิฉัน​จะ​เคี้ยว​หมาก​และ​ขาย​หมาก​ต่อ​ไป​ได้​อย่าง​ไร​ทั้ง ๆ ที่​รู้​ว่า​มัน​มี​อันตราย? ตอน​นั้น​เอง ดิฉัน​ตัดสิน​ใจ ‘ชำระ​มือ​ของ​ดิฉัน’ จาก​นิสัย​ที่​ไม่​สะอาด​นี้.

คุณ​ได้​รับ​ประโยชน์​อย่าง​ไร​จาก​การ​เลิก​เคี้ยว​หมาก?

เหวิน-ชุง: ผม​เริ่ม​เคี้ยว​หมาก​เพื่อ​ให้​เพื่อน ๆ ยอม​รับ. ตอน​นี้​ผม​มี​มิตรภาพ​ที่​ล้ำ​ค่า​กว่า​นั้น​มาก​นัก ทั้ง​กับ​พระ​ยะโฮวา​และ​พี่​น้อง​ร่วม​ความ​เชื่อ​ของ​ผม.

แซม: ตอน​นี้​ผม​มี​สุขภาพ​ดี​ขึ้น​มาก และ​สัมพันธภาพ​กับ​พระเจ้า​ก็​ดี​ขึ้น​มาก​เช่น​กัน. และ​เนื่อง​จาก​ผม​ไม่​เสีย​เงิน​ไป​กับ​นิสัย​ที่​ไม่​ดี​นี้ ผม​จึง​ดู​แล​ครอบครัว​ได้​ดี​ขึ้น.

พอลีน: ดิฉัน​รู้สึก​เป็น​อิสระ​และ​สะอาด. ฟัน​ขาว​แข็งแรง. บ้าน​และ​สวน​ของ​ดิฉัน​ไม่​มี​กาบ​หมาก​เกลื่อน​กลาด​อีก​ต่อ​ไป และ​ไม่​มี​คราบ​แดง​ที่​น่า​เกลียด​ด้วย.

เบตตี: ดิฉัน​มี​สติ​รู้สึก​ผิด​ชอบ​ที่​สะอาด​และ​มี​สุขภาพ​ดี​ขึ้น​มาก. ที่​จริง ดิฉัน​สามารถ​ทำ​งาน​เป็น​ครู​ใน​โรงเรียน​และ​เป็น​ผู้​สอน​คัมภีร์​ไบเบิล​เต็ม​เวลา​ได้​ด้วย.

[ภาพ]

เบตตี

พอลีน

เหวิน-ชุง

เจียว-เหลียน

แซม

[แผน​ภาพ/ภาพ​หน้า 23]

(ดู​ราย​ละเอียด​จาก​วารสาร)

คน​ที่​เคี้ยว​หมาก​มา​นาน​อาจ​มี​ปัญหา​สุขภาพ​ร้ายแรง

ฟัน​เป็น​คราบ​ดำ​และ​โรค​เหงือก

โรค​พังผืด​ใต้​เยื่อ​บุ​ผิว​ช่อง​ปาก

มะเร็ง​เซลล์​สความัส​ใน​ช่อง​ปาก

[ภาพ​หน้า 22]

หมาก​ห่อ​ด้วย​ใบ​พลู