อุทยานผืนน้อย
อุทยานผืนน้อย
โดยผู้เขียนตื่นเถิด! ในโกตดิวัวร์
คุณอยากจะย้อนเวลากลับไปเยี่ยมชมในสมัยที่โลกยังเป็นป่าดึกดำบรรพ์ บริบูรณ์ไปด้วยชีวิตพืชและสัตว์ไหม? สถานที่เช่นนั้นยังคงมีอยู่ไหม? อุทยานผืนน้อยแห่งหนึ่งซึ่งดูเหมือนยังไม่เคยถูกรบกวนคืออุทยานแห่งชาติไทอี สุดเขตทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของประเทศโกตดิวัวร์ ใกล้กับพรมแดนประเทศไลบีเรีย.
อุทยานแห่งชาติไทอีเป็นผืนป่าส่วนที่ใหญ่ที่สุดที่เหลืออยู่ของป่าดิบชื้นบริสุทธิ์ซึ่งในอดีตเคยครอบคลุมพื้นที่ในปัจจุบันของประเทศกานา, โกตดิวัวร์, ไลบีเรีย, และเซียร์ราลีโอน. อุทยานแห่งนี้ครอบคลุมพื้นที่มากกว่าครึ่งหนึ่งของป่าดิบชื้นที่มีอยู่ในปัจจุบันในแอฟริกาตะวันตก. เนื่องจากมีการนำมาตรการป้องกันแบบใหม่ ๆ มาใช้ตั้งแต่ปี 1926 สถานอันล้ำค่าทางชีววิทยาแห่งนี้จึงได้รับการอนุรักษ์ไว้. เชิญมากับเราขณะที่เราเข้าไปสำรวจความหลากหลายอันน่าทึ่งในอุทยานแห่งนี้.
ป่าดิบชื้นที่มีความหลากหลาย
ขณะที่เราเดินเข้าไปในป่า ท่ามกลางการประสานเสียงร้องเพลงของนกและเสียงร้องของลิง เรารู้สึกทึ่งเมื่อมองเห็นต้นไม้โบราณซึ่งมีลำต้นขนาดมหึมาสูงถึง 60 เมตร. มัคคุเทศก์บอกเราว่า กว่าครึ่งของพันธุ์ไม้ 1,300 ชนิดในอุทยานขนาด 3,500 ตารางกิโลเมตรแห่งนี้ เป็นพืชที่พบได้เฉพาะในภูมิภาคแอฟริกาตะวันตกเท่านั้น.
พืชพรรณที่นี่มีอุดมสมบูรณ์และหลากหลายมาก. ต้นไม้หลายชนิดขึ้นในป่าทึบ ชนิดที่สำคัญคือมะฮอกกานี, มะเกลือ, ดาเบมา, และมากอรี. เราต้องก้าวเท้าใหญ่ ๆ ข้ามรากต้นไม้ เพราะรากของต้นไม้บางต้นโผล่ขึ้นมาสูงเกือบหนึ่งเมตรจากพื้นดินและแผ่ออกไปไกลถึง 15 เมตร. บางครั้งสัตว์ต่าง ๆ เข้าไปหลบสัตว์นักล่าหรือหลบพายุฝนตามรากต้นไม้เหล่านี้.
กิ่งก้านสาขาตอนบนของต้นไม้เป็นเรือนยอดที่ต่อติดเนื่องกันไป ซึ่งทำให้แสงแดดส่องลงมาไม่ถึงพื้นดินและทำให้ต้นไม้ที่เล็กกว่าไม่ค่อยเติบโต. อย่างไรก็ตาม ไม้เถาเนื้อแข็งหรือเถาวัลย์ รวมทั้งกาฝากก็เจริญเติบโตที่นี่. เถาวัลย์บางชนิดเลื้อยขึ้นต้นไม้เพื่อเกาะและพันต้นไม้เหล่านั้น ซึ่งบางครั้งก็รัดจนต้นไม้ตาย. มัคคุเทศก์ชี้ให้เราดูต้นมะเดื่อชนิดหนึ่งที่รัดรอบต้นไม้ต้นหนึ่งที่มีขนาดใหญ่จนแน่น. เมื่อเวลาผ่านไป ต้นไม้นั้นจะถูกมะเดื่อรัดจนตาย.
อุทยานแห่งชาติไทอีเป็นแหล่งอาหารและยารักษาโรคที่อุดมสมบูรณ์. มัคคุเทศก์ของเราบอกว่า ชาวเผ่ากรูใช้เปลือกของต้นที่อยู่ในวงศ์เดียวกับต้นรกฟ้าเพื่อรักษาไข้มาลาเรีย. ผลของต้นไม้อีกชนิดหนึ่งมีโปรตีนที่มีความหวานมากกว่าน้ำตาลทรายหลายพันเท่า.
ชีวิตสัตว์ป่านานาพันธุ์
ทันใดนั้นเราก็ได้ยินเสียงใบไม้สั่นไหวอยู่ข้างบน. เสียงนี้เกิดจากลิงไดอานากับลิงโมนาจอมเจี๊ยวจ๊าวฝูงใหญ่. พวกมันส่งเสียงร้องเตือนดังลั่นและกระโจนจากกิ่งนั้นไปกิ่งนี้. ลิงโมนาตัวหนึ่งที่ใบหน้ามีแถบสีขาวดูตลกจ้องเราเขม็งเหมือนกับที่เราจ้องดูมัน! มีลิง, ลิงชิมแปนซี, และนกนานาพันธุ์คอยกินผลไม้และถั่วเปลือกแข็งที่มียู่มากมายตามเรือนยอดไม้. เรามักมองเห็นลิงกับนกหลายชนิดต่างพากันมากินผลไม้จากต้นไม้ต้นเดียวกันพร้อมทั้งส่งเสียงเอะอะวุ่นวาย.
มีสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม 50 ชนิดในอุทยานแห่งชาติไทอี และหลายชนิดพบได้ทั่วไปในภูมิภาคนี้. ที่นี่ยังมีควายและช้างป่า เช่นเดียวกับบองโก, หมูป่า, ไดเกอร์, หมูป่ายักษ์, เสือดาว, และฮิปโปโปเตมัสพันธุ์พิกมี. สัตว์ขนาดย่อมลงมาก็มีชะมด, แมวป่าสีทอง, เกเนตป่า, พังพอน, ตัวนิ่ม, และกาลาโกที่ออกหากินตอนกลางคืน.
มัคคุเทศก์ชี้ให้เราดูรอยเท้าของสัตว์มากมาย เช่น รอยเท้าของไดเกอร์ ซึ่งเป็นแอนทีโลปขนาดเล็ก. ในป่านี้ มีไดเกอร์อยู่เจ็ดชนิด เช่น ชนิดเจนทิงค์ที่หายาก, ชนิดม้าลาย, และชนิดโอกิลบี. เราเห็นรอยเท้าของหมูป่ายักษ์ที่มาขุดรากไม้กิน และเราสำรวจโพรงของตัวนิ่มยักษ์ที่เต็มไปด้วยเกล็ด ซึ่งกินมดและปลวกเป็นอาหาร. ตัวนิ่มคู่หนึ่งขุดโพรงขนาดใหญ่ในพื้นป่าโดยทำเป็นสองห้อง. ห้องใต้ดินเหล่านี้มีความยาวถึง 40 เมตรและลึก 5 เมตร. ตัวนิ่มออกหากินในเวลากลางคืน โดยท่องไปเป็นระยะทางหลายกิโลเมตรแล้วกลับเข้าโพรงก่อนรุ่งสาง. มันตะกุยจอมปลวกด้วยกรงเล็บที่คล้ายคราด และแลบลิ้นเหนียว ๆ ออกมาตวัดปลวกกิน.
มัคคุเทศก์ชี้ให้เราดูฝูงลิงชิมแปนซีซึ่งท่องไปในพื้นที่ขนาด 20 ตารางกิโลเมตรนี้. มีลิงชิมแปนซีมากกว่า 2,000 ตัวในอุทยานแห่งนี้. เราเคยได้ยินว่าลิงพวกนี้ใช้ก้อนหินหรือกิ่งไม้ที่มันถือไปด้วยเพื่อทุบเปลือกถั่วให้กะเทาะออก. เราตื่นเต้นที่เห็นชิมแปนซีตัวหนึ่งนั่งอยู่บนพื้นป่าห่างจากเราประมาณ 5 เมตร ซึ่งกำลังใช้กิ่งไม้ทุบเปลือกถั่วอยู่.
อุทยานของนักดูนก
วันรุ่งขึ้นเราล่องเรือแคนูไปตามแม่น้ำฮานา. ขณะที่มัคคุเทศก์ของเราพายเรือไปเงียบ ๆ พวกเขาบอกชื่อนกหลายชนิดที่เราพบเห็น. เราได้ยินเสียงนกเงือกโหนกดำ ซึ่งสังเกตได้จากเสียงร้องแสบแก้วหูของมันและเสียงปีกขณะที่มันบิน. นกเงือกเจ็ดในหลาย ๆ ชนิดอาศัยอยู่ในอุทยานแห่งชาติไทอี. รวมทั้งหมดแล้ว มีนกมากกว่า 200 ชนิดที่พบได้ที่นี่. นกเหล่านี้รวมไปถึงนกกระเต็นหกชนิด และยังมีเหยี่ยว, นกทูราโก, นกแก้ว, นกพิราบ, นกเขา, นกกระทา, นกกินปลี, และนกจับแมลง. นอกจากนี้ เคยมีผู้พบเห็นนกขุนแผนนารีนาซึ่งหายากและมีสีสวยสดที่นี่ด้วย. นกตัวผู้ชนิดนี้จะมีปีกสีเขียวเงาแวววาว, อกสีแดง, และขนหางสีขาว. เราเห็นนกที่มีสีสวยสะดุดตาหลายตัว เช่น นกกินกล้วยสีฟ้า, นกเปล้าสีเขียว, นกแก้วสีเทา, นกกระเต็นอกฟ้า, และนกช้อนหอยฮาเดดาห์ซึ่งมีขนสีเขียวเลื่อมพราย. อุทยานแห่งชาติไทอีเป็นอุทยานของนักดูนกจริง ๆ!
ตามริมฝั่งแม่น้ำยังมีรอยเท้าของสัตว์อื่นอีก รวมทั้งรอยเท้าของฮิปโปโปเตมัสพันธุ์พิกมี ซึ่งเป็นพันธุ์ที่เล็กกว่าฮิปโปโปเตมัสทั่วไป. สัตว์ชนิดนี้มีขนาดพอ ๆ กับหมูตัวเขื่อง ๆ. ฮิปโปโปเตมัสพันธุ์พิกมีชอบอยู่ในน้ำน้อยกว่าญาติของมันที่ตัวใหญ่กว่า และไม่เคยอยู่รวมกันเป็นฝูงเลย. ฮิปโปโปเตมัสชนิดนี้จะพบได้ในแอฟริกาตะวันตกเท่านั้น. เรายังเห็นตะกวดแม่น้ำไนล์ซึ่งเป็นสัตว์เลื้อยคลานลายจุดขนาดใหญ่คล้ายจระเข้แต่ตัวเล็กกว่ามาก. มีจระเข้ 3 ชนิดที่พบในอุทยานนี้รวมทั้งงูอีก 34 ชนิด อีกทั้งกิ้งก่าหลากหลายชนิดและแมลงจำนวนนับไม่ถ้วน ซึ่งล้วนแต่มีอยู่มากมายในป่านี้. แมลงจำนวนมากยังไม่มีการระบุชนิด.
น่าเศร้า ป่าดิบชื้นในโลกของเรากำลังสูญหายไปในอัตราที่น่าตกใจ. ภัยคุกคามที่สำคัญคือการขยายพื้นที่เพื่อการเกษตรและอุตสาหกรรมการทำไม้. เป็นเรื่องที่ให้กำลังใจที่รู้ว่าอนาคตของโลกเราอยู่ในพระหัตถ์อันทรงฤทธิ์ของพระผู้สร้างเอง.—บทเพลงสรรเสริญ 96:12, 13.
[แผนที่หน้า 14]
(รายละเอียดดูจากวารสาร)
เซียร์ราลีโอน
ไลบีเรีย
โกตดิวัวร์
อุทยานแห่งชาติไทอี
กานา
[ภาพหน้า 15]
รากไม้ที่โผล่ขึ้นมา
มะฮอกกานี
[ภาพหน้า 15]
ลูกช้าง
[ภาพหน้า 15]
แมวป่าแอฟริกาสีทอง
[ภาพหน้า 15]
ไดเกอร์เบย์
[ภาพหน้า 15]
ไดเกอร์ม้าลาย
[ภาพหน้า 15]
ควายแอฟริกา
[ภาพหน้า 16]
นกขุนแผนนารีนา
[ภาพหน้า 16]
นกอินทรีแม่น้ำแอฟริกาตะวันตก
[ภาพหน้า 16]
นกกินกล้วยสีฟ้า
[ภาพหน้า 16]
นกช้อนหอยฮาเดดาห์
[ภาพหน้า 16]
นกกระเต็นอกฟ้า
[ภาพหน้า 16]
นิ่มหางยาว
[ภาพหน้า 16]
ฮิปโปโปเตมัสพันธุ์พิกมี
[ภาพหน้า 16]
กบต้นไม้
[ภาพหน้า 16]
ตะกวดแม่น้ำไนล์
[ภาพหน้า 16]
พังพอนดำ
[ภาพหน้า 17]
ลิงโมนา
[ภาพหน้า 17]
ลิงโคโลบัสแดงตะวันตก
[ภาพหน้า 17]
ลิงชิมแปนซี
[ภาพหน้า 17]
ลิงจมูกขาวเล็ก
[ภาพหน้า 17]
เสือดาว
[ภาพหน้า 17]
หมูป่า
[ภาพหน้า 17]
ชะมดแอฟริกา
[ที่มาของภาพหน้า 14]
Parc National de Taï
[ที่มาของภาพหน้า 15]
Golden cat: © Art Wolfe/Photo Researchers, Inc.; all other photos except elephant: Parc National de Taï
[ที่มาของภาพหน้า 16]
Ibis: © Joe McDonald/Visuals Unlimited; kingfisher: Keith Warmington; hippo: © NHPA/Anthony Bannister; narina trogon: © P&H Harris; all other photos: Parc National de Taï
[ที่มาของภาพหน้า 17]
Pig: © Ken Lucas/Visuals Unlimited; all other photos except chimp and leopard: Parc National de Taï
