Usitazame “Mambo Yaliyo Nyuma”

‘Hakuna mutu ambaye ameweka mukono wake kwenye jembe la ngombe na kutazama mambo yaliyo nyuma anayefaa kwa ajili ya ufalme wa Mungu.’​—LUKA 9:62.

UNAWEZA KUJIBU NAMNA GANI?

Kwa nini ni lazima ‘tumukumbuke muke wa Loti’?

Ni mambo gani matatu ambayo ni lazima tuepuke kufikiria sana?

Namna gani tunatembea pamoja na tengenezo la Yehova?

1. Yesu alitoa onyo gani, na hilo linatokeza ulizo gani?

 ‘MUKUMBUKENI muke wa Loti.’ (Luka 17:32) Yesu alitoa onyo hilo kumepita sasa miaka karibu 2 000 na onyo hilo ni la maana sana leo. Lakini onyo hilo la Yesu lilimaanisha nini? Wasikilizaji wake Wayahudi walielewa onyo hilo vizuri kwa kuwa walijua mambo yaliyomupata muke wa Loti. Loti na familia yake walipokuwa wakikimbia kutoka katika Sodoma, muke wake hakutii; alitazama nyuma na akawa nguzo ya chumvi.​—Soma Mwanzo 19:17, 26.

2. Ni nini labda kilichomufanya muke wa Loti atazame nyuma, na kwa kuwa alikosa kutii alipatwa na nini?

² Lakini kwa nini muke wa Loti alitazama nyuma? Je, alipenda tu kuona yale yaliyokuwa yakitokea katika muji? Je, alitazama nyuma kwa sababu imani yake ilikuwa ndogo ao kwa sababu hakuamini kabisa kwamba jambo hilo lingeweza kutokea? Ao, je, alitamani sana vitu vyote alivyoacha katika Sodoma hivi kwamba alipenda kurudi ili kuvichukua? (Luka 17:31) Bila shaka kuna sababu iliyomufanya atazame nyuma, hata hivyo alikufa kwa kuwa hakutii. Fikiria jambo hilo! Alikufa siku ileile ambayo watu waovu wa Sodoma na Gomora waliharibiwa. Haishangazi kwamba Yesu alisema: ‘Mukumbukeni muke wa Loti’!

3. Yesu alikazia namna gani umaana wa kuepuka kutazama nyuma?

³ Sisi pia tunaishi wakati ambao ni lazima tuepuke kutazama mambo yaliyo nyuma. Yesu alikazia jambo hilo alipomujibu mwanaume fulani aliyemwomba amuruhusu kwanza aende kuwaaga watu wa familia yake mbele ya kumufuata ili kuwa mwanafunzi wake. Yesu alisema: ‘Hakuna mutu ambaye ameweka mukono wake kwenye jembe la ngombe na kutazama mambo yaliyo nyuma anayefaa kwa ajili ya ufalme wa Mungu.’ (Luka 9:62) Je, Yesu alimujibu mwanaume huyo vibaya ao kwa namna ya kumuvunja moyo?  Hapana, Yesu alijua kwamba mwanaume huyo alisema hivyo ili tu kuepuka daraka la kuwa mwanafunzi wake. Yesu alionyesha kwamba tabia hiyo ya kuchelewesha mambo ni kama ‘kutazama mambo yaliyo nyuma.’ Iwe mulimaji anatazama nyuma kidogo anapolima ao anatia kabisa jembe lake chini na kuangalia nyuma; kufanya hivyo kunaweza kumukengeusha, na kazi yake haitakuwa nzuri.

4. Tunapaswa kukazia uangalifu wetu juu ya mambo gani?

⁴ Kuliko kufikiria​-fikiria mambo ya zamani, tunapaswa kuendelea kukazia uangalifu wetu juu ya mambo yaliyo mbele. Ona jinsi jambo hilo linavyozungumuziwa waziwazi kwenye Methali 4:25: ‘Macho yako yatazame mbele moja kwa moja, ndiyo, macho yako yenye kungaa yanapaswa kutazama mbele yako moja kwa moja.’

5. Ni sababu gani inayopaswa kutuchochea tuepuke kutazama mambo yaliyo nyuma?

⁵ Ikiwa tunapaswa kuepuka kutazama mambo yaliyo nyuma, kuna sababu. Ni sababu gani? Tunaishi “siku za mwisho.” (2 Tim. 3:1) Uharibifu tunaongojea hivi karibuni si wa miji miwili tu, lakini wa ulimwengu wote muovu. Ni nini kitakachotusaidia tuepuke kuangukia katika mutego uliomunasa muke wa Loti? Jambo la kwanza, ni lazima tujue mambo hayo yaliyo nyuma yetu ambayo tunaweza kushawishiwa kutazama. (2 Kor. 2:11) Acheni tuchunguze mambo hayo na tuone jinsi tunavyoweza kuepuka kuyafikiria​-fikiria.

KUFIKIRI KWAMBA SIKU ZILIZOPITA NDIZO ZILIZOKUWA NZURI ZAIDI

6. Kwa nini akili yetu inaweza kutudanganya kabisa?

⁶ Kuna hatari ya kufikiri kimakosa kwamba siku zilizopita maisha yalikuwa mazuri zaidi. Akili yetu inaweza kutudanganya kabisa. Bila kujua tunaweza kusahau kwamba wakati uliopita tulikuwa pia na matatizo na kuanza kufikiri kwamba mambo yote yalikuwa tu mazuri wakati huo. Kufikiri hivyo kimakosa kunaweza kutufanya tuanze kutamani mambo mazuri tuliyokuwa nayo siku zilizopita. Lakini Biblia inatuonya hivi: “Usiseme: ‘Kwa nini siku za zamani zilikuwa bora kuliko hizi?’ kwa maana hukuuliza hilo kwa hekima.” (Mhu. 7:10) Kwa nini kuna hatari ya kufikiri namna hiyo?

7-9. (a) Maisha ya Waisraeli yalikuwa namna gani katika Misri? (b) Ni mambo gani ambayo Waisraeli walijionea ambayo yaliwafurahisha? (c) Waisraeli walianza kunungunika na kulalamika kwa sababu ya nini?

⁷ Fikiria maisha ya Waisraeli wakati wa Musa. Ijapokuwa hapo mwanzoni Waisraeli walikaribishwa vizuri katika inchi ya Misri, kisha kifo cha Yosefu, Wamisri “wakaweka juu [ya Waisraeli] wakuu wa kazi ya kulazimishwa kusudi wawakandamize katika kazi yao ya kubeba mizigo.” (Kut. 1:11) Mwishowe, ili kupunguza hesabu ya watu hao wa Mungu, Farao aliamuru mauaji makubwa yafanyike, yaani, kwamba watoto wa kiume waliozaliwa wauawe. (Kut. 1:15, 16, 22) Kwa hiyo haishangazi kwamba Yehova alimuambia Musa hivi: “Pasipo shaka nimeyaona mateso ya watu wangu walio Misri, nami nimesikia kilio chao kwa sababu ya wale wanaowalazimisha kufanya kazi; kwa sababu nayajua vizuri maumivu waliyo nayo.”​—Kut. 3:7.

⁸ Fikiria jinsi Waisraeli walivyofurahi walipotoka katika inchi ya utumwa wakiwa  huru! Walishangaa sana walipojionea nguvu ya Yehova alipomupiga mufalme mwenye kiburi Farao Mapigo Kumi na pia watu wake. (Soma Kutoka 6:1, 6, 7.) Kwa hiyo, Wamisri waliwaruhusu Waisraeli waondoke, na pia waliwahimiza waondoke haraka, na kuwatolea zahabu nyingi na feza, hivi kwamba Biblia inasema kuwa watu wa Mungu “wakawaacha Wamisri bila chochote.” (Kut. 12:33-36) Waisraeli walifurahi pia walipoona Farao na majeshi yake wakiangamizwa katika Bahari Nyekundu. (Kut. 14:30, 31) Imani yao ilitiwa nguvu kabisa walipojionea mambo hayo ya ajabu!

⁹ Jambo la kushangaza ni kwamba wakati mufupi tu kisha kuokolewa kimuujiza, Waisraeli walianza kulalamika na kunungunika kwa sababu tu ya chakula. Hawakutosheka na mambo ambayo Yehova aliwatolea, wakaanza kunungunika na kusema: “Jinsi tunavyokumbuka samaki tuliokuwa tukila bure huko Misri, matango na matikiti​-maji na vitunguu vya majani na vitunguu na vitunguu saumu! Lakini sasa nafsi yetu imekauka. Macho yetu hayaoni chochote isipokuwa mana.” (Hes. 11:5, 6) Kwa kweli, maoni yao yalipotoka; yalipotoka sana hivi kwamba walitaka hata kurudi katika inchi ya utumwa! (Hes. 14:2-4) Waisraeli walitazama mambo yaliyobaki nyuma na kupoteza kibali cha Yehova.​—Hes. 11:10.

10. Tunajifunza nini kutokana na habari ya Waisraeli

¹⁰ Tunajifunza nini kutokana na habari hiyo? Tunapopambana na matatizo na pia magumu, tusianze kufikiri-fikiri juu ya mambo ambayo yalionekana kuwa mazuri wakati wa zamani​—Labda hata mbele tujue kweli. Ijapokuwa si vibaya kutafakari juu ya mambo ambayo tumejifunza wakati uliopita ao kukumbuka mambo mazuri ya zamani, tunapaswa kuwa na maoni yenye kusawazika na kujua kwamba wakati huo kulikuwa pia na magumu. Ikiwa sivyo, hatutatosheka na hali zetu za sasa na tutashawishiwa kurudilia maisha yetu ya zamani.​—Soma 2 Petro 2:20-22.

KUFIKIRIA MAMBO TULIYOJINYIMA

11. Namna gani ndugu na dada fulani wanaona mambo waliyojinyima?

¹¹ Inahuzunisha kwamba, wengine wanapofikiria mambo waliyojinyima hapo zamani wanaona kwamba walikosea kwa kujinyima mambo hayo. Labda ulikuwa na uwezo wa kuendelea na masomo ya juu, labda ulikuwa ukifanya mambo ambayo yangekufanya ujulikane, ao upate feza, lakini uliamua kutofuatia mambo hayo. Ndugu na dada zetu wengi wameacha mambo ambayo yangewaletea faida nyingi katika mambo ya biashara, ya kujifurahisha, ya masomo ao michezo. Lakini sasa siku zimepita, na bado mwisho haujafika. Je, unawazia​-wazia jinsi ambavyo ungekuwa ikiwa ungefuatia mambo hayo?

12. Paulo alifikiri namna gani kuhusu mambo aliyoacha nyuma?

¹² Mutume Paulo aliacha mambo mengi ili kuwa mufuasi wa Kristo. (Flp. 3:4-6) Alifikiri namna gani kuhusu mambo aliyoacha nyuma yake? Yeye anatuambia hivi: “Lakini vitu vilivyokuwa faida kwangu, hivyo nimeviona kuwa hasara kwa sababu ya Kristo.” Na kwa nini? Anajibu hivi: ‘Kwa kweli naviona vitu vyote kuwa hasara kwa sababu ya samani bora zaidi ya kumujua Kristo Yesu Bwana wangu. Kwa sababu yake nimekubali hasara ya vitu vyote nami naviona  kuwa takataka nyingi, ili niweze kumupata Kristo.’ * (Flp. 3:7, 8) Mutu anayetupa uchafu ao takataka, haoni kwamba anapoteza kitu fulani, Paulo pia hakusikitikia kitu chochote ambacho aliacha nyuma, ambacho kingeweza kumuletea faida katika ulimwengu. Hakufikiria tena mambo hayo kuwa ya lazima kwake.

13, 14. Namna gani tunaweza kufuata mufano wa Paulo?

¹³ Ni nini kitakachokusaidia ikiwa unaanza kuwazia-wazia mambo ambayo umejinyima? Fuata mufano wa Paulo. Namna gani? Fikiria bei ya kile ulicho nacho sasa. Una uhusiano muzuri pamoja na Yehova na anajua kwamba wewe ni mutu mwaminifu. (Ebr. 6:10) Unafikiri kwamba kuna faida za kimwili ambazo ulimwengu unaweza kututolea zinazolingana na baraka za kiroho tunazopata leo na zile tutakazopata wakati ujao?​—Soma Marko 10:28-30.

¹⁴ Paulo anazungumuzia jambo lingine linaloweza kutusaidia tuendelee kuwa waaminifu. Anasema kwamba ‘aliyasahau mambo ya nyuma na kujinyoosha kwenda mbele kuelekea mambo yaliyo mbele.’ (Flp. 3:13) Ona kwamba Paulo anazungumuzia mambo mawili ya lazima. Jambo la kwanza, tunapaswa kusahau mambo tuliyoacha nyuma, yaani, kuepuka kupoteza nguvu na wakati wetu kwa kuyafikiria​-fikiria kupita kiasi. Jambo la pili, kama mukimbiaji anayemalizia kabisa mbio lake, ni lazima tujinyooshe kwenda mbele, tukazie akili juu ya mambo yaliyo mbele yetu.

15. Tunapata faida gani tunapofikiri sana kuhusu mifano ya watumishi waaminifu wa Mungu?

¹⁵ Tunapofikiri sana kuhusu mifano ya watumishi waaminifu wa Mungu wa wakati wa zamani ao wa siku zetu, tunaweza kuchochewa zaidi kuendelea kusonga mbele kuliko kutazama mambo yaliyo nyuma. Kwa mufano, ikiwa, Abrahamu na Sara walikumbuka mambo waliyoacha Uru, “wangepata nafasi ya kurudi.” (Ebr. 11:13-15) Lakini hawakurudi huko. Kila Mwisraeli aliacha mambo fulani huko Misri, lakini Musa aliacha mambo mengi hata zaidi. Hata hivyo, Biblia inasema kwamba Musa ‘aliona shutuma ya Kristo kuwa ni utajiri mukubwa kuliko hazina za Misri; kwa maana alikaza macho kwenye malipo ya thawabu.’​—Ebr. 11:26.

KUFIKIRIA MAKOSA TULIYOFANYA ZAMANI

16. Namna gani tunaweza kusumbuliwa na makosa tuliyofanya hapo zamani?

¹⁶ Ni kweli kwamba, kati ya mambo tuliyofanya zamani, kuna mambo mazuri na mabaya. Labda tunasumbuliwa sana tunapofikiria zambi ao makosa tuliyofanya hapo zamani. (Zab. 51:3) Labda tunaendelea kuumizwa na shauri nzito tulilopewa. (Ebr. 12:11) Ao labda tunaendelea kukumbuka jinsi tulivyotendewa bila haki ao tunafikiri tulitendewa bila haki. (Zab. 55:2) Tunaweza kufanya nini ili mawazo kama hayo yasitufanye tukazie akili zetu juu ya mambo tuliyoacha nyuma? Acheni tufikirie mambo matatu.

17. (a) Kwa nini mutume Paulo alisema kwamba alikuwa ‘mutu mudogo kuliko aliye mudogo zaidi kati ya watakatifu wote’? (b) Ni nini kilichomusaidia Paulo asisumbuliwe na makosa yake ya zamani?

 ¹⁷ Makosa yetu ya zamani. Mutume Paulo alisema kwamba yeye alikuwa ‘mutu mudogo kuliko aliye mudogo zaidi kati ya watakatifu wote.’ (Efe. 3:8) Kwa nini alifikiri hivyo? Anasema hivi: “Kwa sababu nililitesa kutaniko la Mungu.” (1 Kor. 15:9) Wazia jinsi Paulo alivyojisikia alipokutana na wale ambao alitesa hapo zamani! Hata hivyo, kuliko kuruhusu mawazo ya kosa hilo la zamani limusumbue, alikazia akili yake juu ya fazili isiyostahiliwa aliyoonyeshwa. (1 Tim. 1:12-16) Ili kuonyesha shukrani kwa ajili ya fazili hiyo, Paulo alichochewa kuendelea na huduma yake. Makosa yake ya zamani yalikuwa kati ya mambo ambayo Paulo aliazimia kusahau. Sisi pia, tukifikiria rehema ambayo Yehova ametuonyesha, tutaepuka kuvunjika moyo kwa sababu ya kufikiria kupita kiasi mambo ya zamani ambayo hatuwezi kubadili. Tunaweza kutumia vizuri nguvu tuliyo nayo sasa kwa kumutumikia Yehova.

18. (a) Matokeo yanaweza kuwa nini ikiwa tunachunga kinyongo kwa sababu ya mashauri tuliyopewa hapo mbele? (b)  Namna gani tunaweza kutii maneno ya Sulemani kuhusu kukubali shauri?

¹⁸ Shauri nzito. Tuseme nini ikiwa tumechunga kinyongo kwa sababu ya mashauri fulani tuliyopewa zamani? Hilo linaweza kutuumiza na kusumbua akili yetu, na hivyo kutufanya tuvunjike moyo. (Ebr. 12:5) Iwe ‘tunapuuza’ shauri kwa kuwa hatulikubali ao ‘tunazimia’ ao kuregea kwa sababu tunalikubali, na hivyo kulitumia, matokeo ni yaleyale​—hatufaidike kabisa na haturekebishwe nalo. Ni vizuri kabisa kufuata maneno ya Sulemani: ‘Shika nizamu; usiiache. Ilinde, kwa maana hiyo ndiyo uzima wako.’ (Met. 4:13) Kama shofere anayetii ishara za barabarani, wewe pia kubali mashauri, tumia mashauri unayopewa, na usonge mbele.​—Met. 4:26, 27; Soma Waebrania 12:12, 13.

19. Namna gani tunaweza kuiga imani ya nabii Habakuki na nabii Yeremia?

¹⁹ Kutendewa bila haki—ao kufikiri ulitendewa bila haki. Wakati fulani tunaweza kujisikia kama nabii Habakuki, aliyemulilia Yehova atende kwa haki, hakuelewa kwa nini Yehova aliruhusu mambo fulani yasiyo ya haki yatendeke. (Hab. 1:2, 3) Ni lazima tuige imani ya nabii huyo, alisema hivi: “Lakini mimi, nitafurahi katika Yehova mwenyewe; nitakuwa na shangwe katika Mungu wa wokovu wangu.” (Hab. 3:18) Kama nabii Yeremia, tukiendelea kuwa na ‘mutazamo wa kungojea,’ na pia kuwa na imani kabisa katika Yehova, Mungu wa haki, tunaweza kuwa hakika kwamba atatengeneza kila jambo kwa wakati unaofaa.​—Omb. 3:19-24.

20. Namna gani tunaweza kuonyesha kwamba ‘tunamukumbuka muke wa Loti’?

²⁰ Tunaishi katika wakati wenye kusisimua sana. Kuna mambo mengi mazuri ya ajabu yanayoendelea kutukia leo na mengine yatatukia wakati ujao. Acheni basi kila mumoja wetu atembee pamoja na tengenezo la Yehova. Acheni tutii shauri la Biblia la kutazama mbele, na tuepuke kutazama mambo yaliyo nyuma. Kwa kufanya hivyo, tutaonyesha kwamba ‘tunamukumbuka muke wa Loti’!

[Maelezo ya chini]

[Maulizo ya Funzo]