Je, Sayansi Imethibitisha Kwamba Hakuna Mungu?

KWA miaka 50, mwanafalsafa Mwingereza Antony Flew, aliheshimiwa sana na wanasayansi wenzake kuwa mtetezi mkuu wa fundisho la kwamba hakuna Mungu. Kichapo chake “Theology and Falsification” (Theolojia na Uwongo) alichoandika mwaka wa 1950, “kilikuwa ndicho kichapo cha falsafa kilichochapishwa mara nyingi sana katika karne yote [ya 20].” Mnamo 1986, Flew aliitwa “mchambuzi mkuu wa fundisho la kwamba kuna Mungu.” Kwa hiyo, watu wengi walishtuka sana Flew alipotangaza katika mwaka wa 2004 kwamba amebadili maoni yake.

Kwa nini Flew alibadili maoni yake? Kwa sababu ya sayansi. Alikuja kusadiki kwamba ulimwengu, sheria zinazoongoza vitu vya asili, na uhai haukujitokeza wenyewe tu. Je, hilo linapatana na akili?

Sheria za Asili Zilitokea Jinsi Gani?

Mwanafizikia na mwandishi Paul Davies anasema kwamba sayansi inaeleza vizuri sana matukio ya kiasili kama mvua. Lakini anasema hivi: “Maswali yanapozuka kama vile ‘Kwa nini kuna sheria za asili?’ [sayansi] haitoi jibu la wazi. Mambo hususa ambayo wanasayansi wamevumbua hayajajibu maswali kama hayo: maswali mengi muhimu hayajajibiwa tangu zamani na bado yanatutatanisha leo.”

Flew aliandika hivi katika mwaka wa 2007: “Jambo muhimu si kwamba tu kuna sheria za asili, bali ni kwamba sheria hizo ni sahihi kihisabati, ni za kweli kabisa, na ‘zina upatano.’ Einstein alisema kwamba ‘zinathibitisha kuwa kuna mtu mwenye akili aliyezibuni.’ Swali tunalopaswa kuuliza ni sheria hizi za asili zilitokea jinsi gani? Bila shaka hilo ndilo swali ambalo wanasayansi kuanzia wakati wa Newton kufikia wakati wa Einstein hadi wakati wa Heisenberg wameuliza—na wakajibu. Jibu lao ni zilitokezwa na Akili ya Mungu.”

Kwa kweli, wanasayansi wengi wenye kuheshimiwa sana hawaoni kwamba inapingana na sayansi kuamini kuwa kuna Mwanzilishi mwenye akili. Kwa upande mwingine, haipatani na akili kusema kwamba ulimwengu, sheria zinazouongoza, na uhai ulijitokeza wenyewe. Tunajua kwamba vifaa vyovyote tunavyotumia, na hasa vifaa vyenye ubuni wa hali ya juu, vilibuniwa na mtu fulani.

 Utaamini Nini?

Ingawa wale wanaoamini kwamba hakuna Mungu wanadai kwamba sayansi inaunga mkono maoni yao, ukweli ni kwamba iwe mtu atasema kwamba hakuna Mungu au aseme kwamba yuko, maoni yake hayategemei sayansi tu. Pande zote mbili zinategemea imani—wale wanaosema kwamba hakuna Mungu wana imani kwamba vitu vyote vilijitokeza vyenyewe; wale wanaosema kuna Mungu wana imani kwamba yeye ndiye Mwanzilishi mwenye akili wa vitu vyote. John Lennox, profesa wa hesabu katika Chuo Kikuu cha Oxford, Uingereza, anaandika kwamba wale wanaoamini kwamba hakuna Mungu wanasema kwamba “imani ya dini zote haina msingi.” Anaongezea hivi: “Tunahitaji kukazia kwamba wamekosea sana.” Kwa hiyo, swali ni: Ni imani gani inayoweza kuthibitishwa kuwa kweli—ile ya watu wanaosema kwamba hakuna Mungu au ya watu wa kidini? Kwa mfano, hebu fikiria kuhusu chanzo cha uhai.

Wanamageuzi hukubali waziwazi kwamba chanzo cha uhai ni fumbo, ingawa kuna nadharia nyingi zinazopingana. Richard Dawkins, mtetezi mkuu wa fundisho la kwamba hakuna Mungu, anadai kwamba kwa kuwa ulimwengu una sayari nyingi sana, ilikuwa lazima uhai utokee katika mojawapo ya sayari hizo. Lakini wanasayansi wengi maarufu hawakubaliani naye. Profesa John Barrow, wa Chuo Kikuu cha Cambridge anasema kwamba imani ya kwamba “uhai na akili vilitokana na mageuzi” hukabili “vipingamizi katika kila hatua. Kuna sababu nyingi zinazoweza kufanya uhai usijitokeze wenyewe katika mazingira tata na yasiyofaa hivi kwamba ni mtu mwenye kiburi tu anayeweza kudhani kwamba maajabu yanaweza kujitokeza kukiwa tu na kaboni na wakati wa kutosha.”

Pia, zingatia kwamba uhai si mchanganyiko tu wa kemikali tofauti-tofauti. Badala yake, umefanyizwa na habari tata zilizofichwa kwenye chembe za urithi (DNA). Kwa hiyo, uhai ulitoka mahali palepale ambapo habari za kibiolojia zilitoka. Habari hizo zilitoka wapi? Zilitokana na akili fulani. Je, habari tata kama zile zilizo kwenye programu ya kompyuta, hesabu, ensaiklopedia, au hata kuhusu jinsi ya kuoka keki zinaweza kujitokeza zenyewe tu? Bila shaka, la. Hata hivyo, hakuna habari za hali ya juu na zilizopangwa vizuri kuliko zile zinazopatikana katika chembe za urithi za viumbe.

Je, Inapatana na Sayansi Kuamini Kila Kitu Kilijitokeza Tu?

Kulingana na wanaoamini kwamba hakuna Mungu, “ulimwengu ulitokea tu kwa njia isiyojulikana, na unategemeza uhai kwa njia isiyojulikana,” anaeleza Paul Davies. Wale wanaoamini hakuna Mungu wanasema kwamba “kama haingekuwa hivyo, hatungekuwapo na hivyo hatungekuwa tukizungumzia jambo hilo. Huenda ulimwengu na vitu vyote vilivyomo vinategemeana au huenda havitegemeani, lakini havikubuniwa, havina kusudi, au sababu ya kuwepo—na hata ikiwa kungekuwa na sababu, hatungeielewa.” Davis anasema kwamba “maoni hayo yanafaa kwa sababu unaweza kuyatetea,” yaani, ni rahisi kuepuka masuala mengi.

Katika kitabu chake Evolution: A Theory in Crisis, mwanabiolojia ya molekuli, Michael Denton alifikia mkataa wa kwamba nadharia ya mageuzi ‘si nadharia ya kisayansi inayochukuliwa kwa uzito bali ni kama imani ya wanajimu wa enzi za kati.’ Pia alisema kwamba nadharia ya Darwin ya mageuzi ni moja kati ya udanganyifu mkubwa zaidi wa wakati wetu.

Kwa kweli, kusema kwamba kila kitu kilijitokeza tu ni hadithi ya kubuniwa. Wazia hili:  Mtaalamu anayechunguza vitu vya kale anaona jiwe lenye umbo la mraba. Huenda akasema kwamba umbo hilo lilijitokeza lenyewe, na pengine ni kweli. Lakini baadaye akipata jiwe lenye umbo la kichwa na mabega ya mwanadamu, je, atasema lilijitokeza lenyewe? La. Kwa kuwa ana akili atajibu, ‘Mtu fulani alichonga jiwe hilo.’ Kwa kupatana na mfano huo, Biblia inasema: “Kila nyumba hujengwa na mtu fulani, lakini yeye aliyevijenga vitu vyote ni Mungu.” (Waebrania 3:4) Unakubaliana na maneno hayo?

Profesa Lennox anasema: “Kadiri tunavyouelewa ulimwengu wetu, ndivyo wazo la kwamba kuna Muumba Mungu, aliyebuni ulimwengu kwa kusudi fulani linavyozidi kuthibitisha kwa nini tuko hapa.”

Kwa kusikitisha, kati ya mambo yanayofanya watu wasiamini kwamba kuna Mungu ni uovu unaofanywa katika jina lake. Kwa sababu hiyo, wengi wamekata kauli kwamba ulimwengu ungekuwa mahali bora zaidi ikiwa hakungekuwa na dini. Wewe una maoni gani?