Vijana Huuliza

Je, Niache Shule?

Unafikiri unapaswa kuacha shule ukiwa darasa la ngapi?

․․․․․

Wazazi wako wangependa uache shule ukiwa katika darasa la ngapi?

․․․․․

JE, MAJIBU yaliyo hapa juu yanafanana? Hata ikiwa yanafanana na bado uko shuleni, huenda wakati mwingine ukatamani kuacha kwenda shuleni. Je, umewahi kuwa na mawazo kama haya yafuatayo?

● “Nyakati nyingine nilijihisi nikiwa nimefadhaika sana hivi kwamba sikutaka kuamka asubuhi. Ningejiambia, ‘Kwa nini niende shuleni nikajifunze mambo ambayo hata sitawahi kutumia maishani?’”—Rachel.

● “Mara nyingi nimejihisi nikiwa nimechoshwa na shule na ninataka kuacha masomo nitafute kazi. Nimewahi kuhisi kwamba sipati faida yoyote ninapoenda shuleni na kwamba ingekuwa afadhali ikiwa ningepata kazi niwe nikilipwa.”—John.

● “Kila siku nilikuwa nikitumia saa nne hivi kufanya kazi za shule! Nililemewa sana na migawo, miradi, na mitihani ya shule, ambayo yote ilikuja ikifuatana, hivi kwamba nilijihisi nimelemewa na nilitaka tu kuacha shule.”—Cindy.

● “Shuleni kwetu kumekuwa na tishio la bomu mara moja, wanafunzi watatu wamejaribu kujiua, mwanafunzi mmoja alijiua, na pia kumekuwa na magenge yanayopigana. Nyakati nyingine hali iliharibika sana hivi kwamba nilitaka tu kuacha shule!”—Rose.

Je, umewahi kupitia hali kama hizo? Ikiwa ndivyo, ni mambo gani ambayo yamefanya utake kuacha shule?

․․․․․

Huenda sasa unafikiria kuhusu kuacha shule. Unaweza kujua jinsi gani kama kwa kweli umekomaa na umepata elimu ya kutosha, au ni kwamba tu umechoshwa na shule na ungependa kuacha? Ili kupata majibu, itafaa kwanza tuchunguze inamaanisha nini kuacha shule.

Kumaliza au Kuacha?

Ungefafanua jinsi gani tofauti kati ya kumaliza shule na kuacha shule?

․․․․․

Je, unajua kwamba kulingana na sheria za nchi fulani, vijana wanapaswa kwenda shuleni kwa kipindi cha miaka mitano hadi minane? Katika nchi nyingine, wanafunzi wanapaswa kwenda shuleni kwa miaka kumi hadi kumi na miwili. Kwa hiyo, hakuna darasa au umri maalumu ambao kila mtu ulimwenguni pote anapaswa kufikia kabla ya kuacha shule.

 Isitoshe, nchi fulani huwaruhusu wanafunzi kufanyia baadhi ya masomo yao au masomo yote nyumbani, badala ya kwenda kwenye shule ya kawaida. Haimaanishi kwamba wanafunzi wanaoruhusiwa na kutegemezwa na wazazi wao kujifunza wakiwa nyumbani wameacha shule.

Hata hivyo, ikiwa unafikiria kuacha shule kabla ya wakati wako kufika—iwe ni shule ya kawaida au ni masomo ya nyumbani—unapaswa kufikiria maswali yafuatayo kwa uzito:

Sheria ya nchi yangu inadai nini? Kama ilivyotajwa, sheria zinazoonyesha kiwango cha elimu ambacho mwanafunzi anapaswa kupata hutofautiana katika nchi mbalimbali. Sheria ya eneo lenu inasema ni kiwango gani cha chini zaidi cha elimu ambacho kila mtu anapaswa kupata? Je, tayari umefikia kiwango hicho? Ikiwa utapuuza ushauri kutoka kwa Biblia wa ‘kujitiisha kwa mamlaka zilizo kubwa’ na kukatiza masomo yako kabla ya wakati uliowekwa kisheria, basi unaacha shule.—Waroma 13:1.

Je, nimefikia miradi yangu ya elimu? Ungependa elimu yako ikusaidie kufikia miradi gani? Je, umefikiria hilo? Unahitaji kujua! La sivyo, utakuwa kama abiria anayesafiri kwenye treni lakini hajui anakoelekea. Kwa hiyo, keti na wazazi wako, na mjaze chati inayosema  “Miradi Yangu ya Elimu,” inayopatikana kwenye ukurasa wa 28. Kufanya hivyo kutakusaidia kukaza fikira, na pia wewe na wazazi wako mtaamua ni wakati gani ambapo utamaliza shule.—Methali 21:5.

Bila shaka, walimu wako na watu wengine watakupa mashauri kuhusu kiwango cha elimu unachopaswa kupata. Hata hivyo, wazazi wako ndio walio na mamlaka ya kukufanyia uamuzi. (Methali 1:8; Wakolosai 3:20) Ukikatiza masomo yako kabla ya kufikia ile miradi ya kielimu mliyoweka pamoja na wazazi wako, basi umeacha shule.

Nia yangu ya kuacha shule ni nini? Jihadhari usijidanganye. (Yeremia 17:9) Ni tabia ya wanadamu kujitetea kwamba wana sababu zinazofaa za kutenda kwa ubinafsi.—Yakobo 1:22.

Andika sababu nzuri unazoona kuwa zinakufanya ustahili kuacha shule kabla ya wakati unaofaa.

․․․․․

Andika sababu za ubinafsi zinazofanya uache shule.

․․․․․

Uliandika sababu gani nzuri zinazokufanya ustahili kuacha shule? Huenda baadhi ya sababu ulizoandika ni kuisaidia familia yako kifedha au kushiriki katika kazi ya kujitolea kuwasaidia wengine wajifunze kumhusu Mungu. Huenda sababu za ubinafsi zikawa kuepuka mitihani au kazi za shule. Jambo kuu ni kutambua sababu yako ya kufanya hivyo—je, ni sababu nzuri au zinachochewa na ubinafsi?

Hebu tazama tena sababu ulizoandika na uorodheshe kuanzia 1 hadi 5 kwa nini unataka kuacha shule (nambari 1 ikionyesha sababu isiyo muhimu sana, 5 ikionyesha sababu muhimu zaidi). Ukiacha shule kwa sababu tu unataka  kuepuka matatizo, huenda hali isiwe kama unavyotarajia.

Kuna Ubaya Gani wa Kuacha Shule?

Kuacha shule ni kama kushuka kutoka kwa treni kabla ya kufika unakoelekea. Huenda usiwe na starehe kwenye treni hiyo na huenda abiria wasiwe wenye urafiki. Lakini ukiruka kutoka kwenye treni inayosonga, hutafika ulipokuwa ukielekea na huenda hata ukaumia vibaya. Vivyo hivyo, unapoacha shule, huenda usifikie miradi yako ya elimu, na pia unaweza kujiletea matatizo ya kawaida na yale usiyotarajia, kama haya yafuatayo:

Matatizo ya kawaida Huenda ikawa vigumu kupata kazi, na hata ukiajiriwa, huenda ukalipwa mshahara mdogo sana ikilinganishwa ule ambao ungelipwa kama ungemaliza shule. Ili kuishi tu maisha ya kawaida, huenda ukalazimika kufanya kazi kwa saa nyingi zaidi na chini ya hali ngumu zaidi kuliko zile zilizopo shuleni.

Matatizo usiyotarajia Utafiti unaonyesha kwamba kuna uwezekano mkubwa kwa watu ambao huacha shule kupatwa na matatizo mengi ya afya, kupata watoto wakiwa na umri mchanga, kufungwa gerezani, na kutegemea msaada kutoka kwa programu za kusaidia jamii.

Ni kweli kwamba kumaliza shule hakumaanishi utaepuka shida hizo. Lakini kwa nini ujiletee matatizo kwa kuacha shule?

Faida za Kumaliza Shule

Ni kweli kwamba ikiwa umeanguka mtihani, au umekuwa na matatizo mengine shuleni, huenda ukataka kuacha shule. Huenda ukaona kuwa matatizo yoyote ya wakati ujao si muhimu yakilinganishwa na yale unayopitia sasa. Lakini kabla ya kuamua kuacha, hebu ona jinsi wanafunzi walionukuliwa hapo awali wanavyoonyesha kuwa walifaidika kwa kutoacha shule.

● “Nimekuza sifa ya uvumilivu, sasa nina nguvu zaidi kiakili. Pia nimetambua kwamba ikiwa ungependa kufurahia kufanya jambo fulani,  lazima uwe na maoni yanayofaa kuelekea jambo hilo. Kwa kuwa sikuacha shule, nimejifunza mambo mengi ambayo nitatumia baadaye nitakapomaliza shule.”—Rachel.

● “Sasa nimetambua kwamba nikitia bidii, ninaweza kufikia miradi yangu. Nikiwa kwenye shule ya sekondari ninajifunza jinsi ya kurekebisha mitambo. Ujuzi huo utanisaidia kupata kazi ninayopenda ya kurekebisha mashini za uchapishaji.”—John.

● “Shule imenisaidia sana kujua jinsi ya kutatua matatizo, iwe ni darasani au mahali pengine. Kujifunza jinsi ya kushughulikia matatizo shuleni, matatizo na watu wengine, na matatizo mengine maishani kumenisaidia sana kukomaa.”—Cindy.

● “Shule imenisaidia sana kwa kunitayarisha kukabiliana na magumu ambayo hutokea kazini. Pia, nilikabiliana na hali nyingi ambazo zilinifanya nichunguze imani yangu, kwa hiyo, shule imeimarisha sana imani yangu.”—Rose.

Mfalme Sulemani mwenye hekima aliandika hivi: “Mwisho wa jambo ni bora kuliko mwanzo wake. Mtu mwenye subira ni bora kuliko mwenye roho ya majivuno.” (Mhubiri 7:8) Kwa hiyo, badala ya kuacha shule, kabiliana na matatizo unayopata shuleni kwa subira. Ukifanya hivyo, utaona kwamba mwishowe utafaidika sana.

MAMBO YA KUFIKIRIA

● Miradi ya muda mfupi ya elimu inaweza kukusaidia jinsi gani unapokuwa shuleni?

● Kwa nini ni muhimu ufikirie kuhusu kazi ambayo ungependa kufanya baada ya kumaliza shule?

[Sanduku/Picha katika ukurasa wa 27]

VIJANA WENZAKO WANASEMA NINI

“Shule ilinisaidia nipende kusoma. Ni jambo la kupendeza unapoweza kuelewa mawazo na hisia za mtu mwingine unaposoma.”

“Ni vigumu kwangu kupanga wakati wangu vizuri. Lakini kama singeenda shule, mambo yangekuwa mabaya hata zaidi! Shule hunisaidia niwe na ratiba, niifuate, na kuhakikisha kwamba nimefanya mambo muhimu ninayopaswa kufanya.”

[Picha]

Esme

Christopher

[Sanduku katika ukurasa wa 28]

MIRADI YANGU YA ELIMU

  Sababu ya msingi ya kupata elimu ni kukutayarisha upate kazi ambayo itakusaidia kujitegemeza mwenyewe na kuandalia familia ambayo huenda utaanzisha baadaye. (2 Wathesalonike 3:10, 12) Je, umeamua ungependa kufanya kazi gani na jinsi kwenda shule kunavyoweza kukutayarisha kwa ajili ya kazi hiyo? Ili uweze kutambua ikiwa elimu yako inakusaidia kufikia malengo yako, jibu maswali yafuatayo:

Nina sifa gani nzuri? (Kwa mfano, wewe hushirikiana vizuri na watu wengine? Je, wewe hufurahia kufanya kazi kwa mikono yako, kutengeneza au kuunda vitu? Wewe huchanganua na kusuluhisha matatizo vizuri?)

․․․․․

Ninaweza kufanya kazi gani ambazo zitaniwezesha kutumia sifa zangu nzuri?

․․․․․

Ni kazi gani za kuajiriwa zinazopatikana katika eneo ninamoishi?

․․․․․

Nimechagua masomo gani sasa ambayo yatanitayarisha kupata kazi?

․․․․․

Nina nafasi gani za elimu ambazo zitanisaidia kufikia miradi yangu vizuri zaidi?

․․․․․

Kumbuka, lengo lako ni kumaliza shule ukiwa na elimu itakayokusaidia. Kwa hiyo, usikose usawaziko na kuendelea kuwa mwanafunzi daima—mwanafunzi ambaye “hashuki kutoka kwenye treni” ili asiwajibike na madaraka ambayo mtu anapaswa kushughulikia akiwa mtu mzima.

[Sanduku katika ukurasa wa 29]

TAARIFA KWA WAZAZI

“Walimu wangu wanachosha sana!” “Mimi hupewa kazi nyingi sana za shule!” “Ni vigumu sana kupita mtihani—sioni faida hata kujaribu!” Sababu kama hizo zenye kukatisha tamaa huwafanya wanafunzi fulani waache shule hata kabla hawajapata ujuzi ambao utawasaidia kujiruzuku. Ikiwa mwana au binti yako anataka kuacha shule, unaweza kufanya nini?

Chunguza mtazamo wako kuelekea elimu. Je, uliona kuwa kwenda shuleni ni kupoteza wakati—ni kama kuwa jela na kuvumilia tu hadi wakati ambapo ungefuatia miradi mingine yenye kupendeza zaidi? Ikiwa ndivyo, huenda watoto wako wakawa na mtazamo huo. Ukweli wa mambo ni kwamba kupata elimu nzuri kutawasaidia watoto wako wapate “hekima inayotumika na uwezo wa kufikiri”—sifa watakazohitaji ili wafanikiwe maishani wakiwa watu wazima.—Methali 3:21.

Andaa msaada unaohitajika. Baadhi ya wanafunzi ambao wanaweza kufanya vizuri zaidi shuleni hawajui jinsi ya kujifunza—au hawana mazingira yanayohitajika kufanya hivyo. Mahali pazuri pa kujifunza huenda pawe na meza isiyo na vitu vingi pamoja na mwangaza wa kutosha na vifaa vya kufanya utafiti. Unaweza kumsaidia mtoto wako afanye maendeleo—yawe ni ya kimwili au ya kiroho—kwa kuandaa mazoezi na vitu vinavyohitajika ili aweze kutafakari kuhusu mawazo na fikira mpya.—1 Timotheo 4:15.

Jihusishe katika elimu ya mtoto wako. Usiwaone walimu na washauri wa shule kuwa maadui, bali waone kuwa marafiki. Kutana nao na uwajue kwa majina. Zungumza nao kuhusu miradi ya mtoto wako na magumu anayopitia. Ikiwa mtoto wako anapata maksi za chini, jaribu kuchunguza sababu ni nini. Kwa mfano, je, mtoto wako anahisi kwamba akipita mitihani ataonewa na wenzake? Je, kuna mwalimu anayemsumbua? Namna gani kuhusu masomo? Masomo yanapaswa kumsaidia mtoto wako akuze vipawa vyake si kumfanya ajihisi amelemewa. Uwezekano mwingine: Je, huenda mtoto wako ana tatizo fulani la afya, kama vile tatizo la macho au tatizo la kujifunza?

Kadiri unavyojihusisha katika elimu ya mtoto wako, iwe ni ya kimwili au ya kiroho, ndivyo itakavyokuwa rahisi zaidi kwake kufaulu.—Methali 22:6.

[Picha katika ukurasa wa 29]

Kuacha shule ni kama kuruka kutoka kwenye treni kabla ya kufika unakoelekea