A no makriki fu sabi sortu kado o bun gi wan sma. Awinsi sortu kado yu e gi wan sma, na a sma o bepaal efu a lobi en. Boiti dati, a no ala sma lobi a srefi sani.

Fu eksempre, wan yonguwan ben o breiti efu a ben o kisi a moro nyun telefon noso game. Ma kande wan bigisma ben o warderi en te a ben o kisi wan sani di ben de fu den afo fu en. Na son presi, a moro bun kado gi yonguwan nanga owruwan na moni, fu di a sma kan bai san ensrefi wani.

Awinsi a no makriki, toku furu sma lobi en te densrefi kan suku wan kado gi wan sma di den lobi. A no ala ten wi o man feni so wan kado. Ma te wi e hori son sani na prakseri, dan kande wi o man feni wan kado di a sma lobi. Meki wi go luku fo sani di kan yepi wi fu du disi.

San a sma ben o wani? Wan man na ini a foto Belfast na a noordsei fu Ierland, ben taki dati a baisigri di a kisi di a ben abi 10 noso 11 yari ben de a moro bun kado di a kisi. Fu san ede? A man taki: „Bika mi ben wani en trutru.” A sani di a man taki e sori taki wan sma o lobi wan kado efu na wan sani di a ben wani. Sobun, prakseri san a sma di yu wani gi a kado ben o wani, bika dati o meki taki a breiti. Fu eksempre, granpapa nanga granmama e si en leki wan prenspari sani fu de nanga famiri. Kande den wani si den pikin nanga den granpikin moro furu. Sobun, kande den ben o lobi srefisrefi efu den ben kan go nanga fakansi nanga den pikin èn nanga den granpikin.

Wan prenspari fasi fa yu kan kon sabi san wan sma wani, na fu arki bun. Bijbel e taki dati „ibriwan sma musu de gaw fu yere. A no musu de gaw fu taki” (Yakobus 1:19). Te yu e taki nanga mati noso famiri, dan pruberi fu kon sabi san  den lobi èn san den no lobi. Te yu e du dati, yu o man gi den wan kado di o gi den prisiri.

San a sma abi fanowdu? Awinsi wan kado pikin noso awinsi a no diri, toku wan sma kan lobi en efu na wan sani di a abi fanowdu. Ma fa yu kan kon sabi san wan sma abi fanowdu?

A moro makriki sani di yu kan du na fu aksi a sma san a abi fanowdu noso san a wani. Ma furu sma feni taki a e gi den moro prisiri te den e gi trawan wan kado sondro taki den fruwakti dati. Boiti dati, son sma e taki fri san den lobi èn san den no lobi, ma den no e fruteri san den abi fanowdu.

Fu dati ede a bun fu poti prakseri na a situwâsi fu a sma. A sma yongu, a owru, a trow, a no trow, a broko trow, en patna dede, a e wroko noso a de nanga pensyun? Prakseri sortu kado so wan sma ben o abi fanowdu.

Fu man kon sabi sortu kado yu kan gi wan sma, dan taki nanga trawan di ben de na ini a srefi situwâsi fu a sma. Kande den kan fruteri yu sortu sani a sma abi fanowdu, aladi wan tra sma no ben o sabi dati. Disi o yepi yu fu gi a sma wan kado di trawan kande no ben o prakseri fu gi en.

O ten yu o gi a sma a kado? Bijbel e taki: „Wan sani di taki na a yoisti ten, bun srefisrefi” (Odo 15:23). A tekst disi e sori taki te wi e taki sani na a yoisti ten, dan dati kan gi sma deki-ati. Na so a de tu nanga tra sani di wi e du. Te wi e gi wan sma wan kado na a yoisti ten noso na a yoisti momenti, dan dati kan meki a sma prisiri.

Kande wan mati o trow, wan yonguwan o klari skoro, noso wan trowpaar o kisi wan beibi. Disi na wan tu okasi pe wi kan gi sma wan kado. Son sma lobi fu skrifi tapu den kalender o ten fu a yari son sani o pasa. Disi e yepi den fu prakseri na fesi sortu kado den kan bai gi so wan okasi. *

Ma yu no abi fu wakti wan spesrutu okasi fu kan gi sma wan kado. Iniwan ten yu kan gi wan sma wan kado. Ma wi musu luku bun nanga wan sani. Fu eksempre, efu wan man ben o gi wan uma wan kado sondro taki wan bun reide de fu du dati, na uma ben kan denki taki a du en fu di a lobi en èn a wani leri sabi en moro bun. Efu dati no de so, dan so wan kado ben kan meki na uma firi fruferi èn a kan tyari problema kon. A sani disi e sori taki a prenspari fu luku fu san ede yu e gi wan sma wan kado. Meki wi taki fu a tori disi.

Fu san ede yu wani gi a sma wan kado? Soleki fa wi si na ini na eksempre, dan a bun fu prakseri san a sma di e kisi wan kado o denki fu a sma di e gi en a kado. Ma a sma di e gi a kado musu luku tu fu san ede a e gi wan sma wan kado. Furu sma feni taki den e gi sma wan kado fu di den lobi a sma. Ma na son fesadei, furu sma e gi trawan kado fu di den e firi leki den fruplekti fu du dati. Tra sma e gi kado fu di den howpu taki sma o yepi den nanga wan sani noso taki den o kisi wan sani baka.

Fa yu kan kon sabi fu san ede yu wani gi wan sma wan kado? Bijbel e taki: „Ala sani di unu e du, un musu du nanga lobi” (1 Korentesma 16:14). Efu yu e gi wan sma wan kado fu di yu lobi en èn fu di yu e broko yu ede nanga en, dan a sma o prisiri nanga a kado. Ma a o gi yu furu prisiri tu. Te yu e gi sma sani nanga yu heri ati, dan yu hemel Tata o breiti tu. Na apostel Paulus ben prèise den Kresten fu Korente fu di den ben yepi den brada nanga sisa fu Yudea di ben de na  nowtu. Nanga prisiri den ben seni furu sani gi den di den ben abi fanowdu. Paulus taigi den: „Gado lobi a sma di e gi sani nanga prisiri.”​—2 Korentesma 9:7.

Te yu e poti prakseri na den sani di wi luku na ini na artikel disi, dan yu o man gi sma wan kado di o meki den prisiri. Disi na wan tu fu den sani di Gado srefi ben hori na prakseri di a seti sani fu gi libisma a moro bun kado di de. Grantangi leisi a tra artikel fu kon sabi san na a kado dati.