Dekadat e fundit jeta familjare në vendet perëndimore ka ndryshuar tej mase. Dikur komandonin prindërit, kurse fëmijët u bindeshin. Sot në disa familje duket se rolet kanë ndryshuar. Për shembull, le të mendojmë për skenat e mëposhtme të bazuara në situata të zakonshme.

• Ndërsa është në dyqan me mamin, djali katërvjeçar zgjatet të marrë një lodër. Mami mundohet t’ia prishë mendjen: «Nuk të mjaftojnë lodrat që ke në shtëpi?» Ajo e kupton vonë se nuk duhej ta linte vetëm me një pyetje. Djali ankohet: «Po unë e dua!» Nga frika se mos shpërthen gjithë nerva—taktika e tij normale—mami dorëzohet.

• Një vajzë pesëvjeçare e ndërpret babanë teksa ai flet me një të rritur tjetër. Ajo i thotë: «U mërzita! Dua të ikim në shtëpi.» Babai e lë fjalën në mes, përkulet drejt vajzës dhe i flet me zë të qetë: «Ja edhe pak zemra e babit, si thua?»

• Xhejmsin 12-vjeçar e akuzojnë sërish se ka ngritur zërin me mësuesen. Nga ana tjetër, babai i tij mërzitet me mësuesen e jo me të birin. Ai i thotë të birit: «Ajo kapet gjithmonë me ty. Do të ankohem në drejtorinë e shkollës!»

Këto skena janë imagjinare, por jo të ekzagjeruara. Tregojnë një problem real në shtëpitë ku prindërit tolerojnë sjelljen e paedukatë të fëmijëve, dorëzohen para kërkesave të tyre dhe gjoja i shpëtojnë nga pasojat e sjelljes së keqe. Libri The Narcissism Epidemic thotë: «Është tejet e zakonshme të shohësh prindër teksa u bie autoriteti para fëmijëve të tyre të vegjël. Jo shumë kohë më parë, fëmijët e dinin mirë kush ishte shefi, dhe s’ishin ata.»

 Natyrisht, mjaft prindër përpiqen t’u mësojnë fëmijëve vlerat e duhura, jo vetëm duke u lënë shembullin e mirë, por edhe duke i ndrequr me vendosmëri e dashuri kur është e nevojshme. Sidoqoftë, siç citonte libri i përmendur më sipër, prindërit që ia dinë vlerën kësaj «po ecin kundër rrymës».

Si arritën gjërat deri në këtë pikë? Ku humbi disiplina?

Disa thonë se autoriteti i prindërve nisi të dobësohej në vitet 60 kur ekspertët i nxitnin prindërit të ishin më tolerantë me fëmijët: «Jini miq, jo figurë autoritare. Lavdërimet janë më të mira se disiplina. Mos ndreqni të keqen, por shihni gjërat e mira te fëmijët.» Në vend që të gjenin një ekuilibër mes lavdërimeve dhe ndreqjes, mbase ekspertët donin të thoshin se qortimi ua lëndonte ndjenjat e brishta fëmijëve dhe do t’u ushqente mëri ndaj prindërve për gjithë jetën.

S’kaloi shumë dhe ekspertët po ngrinin në qiell edhe rëndësinë e vlerësimit për veten. Dukej sikur papritur u zbulua sekreti i prindit të mirë dhe ky ishte thjesht: bëjini fëmijët të ndihen mirë me veten. Patjetër që është e rëndësishme t’u ngulitësh fëmijëve sigurinë te vetja. Mirëpo, vetëvlerësimit iu dha më tepër rëndësi seç duhej. Për shembull, ekspertët udhëzonin prindërit: «Mos përdorni fjalë negative, si jo dhe keq. Vazhdoni t’u thoni fëmijëve se janë të veçantë dhe se mund të bëhen çfarë të duan.» Të ndiheshe mirë ishte më e rëndësishme se të ishe i mirë.

Së fundi, disa thonë se vetëvlerësimi i tepërt nuk ka bërë gjë tjetër veçse u ka dhënë më shumë autoritet fëmijëve, a thua se e gjithë bota ua ka për borxh. Gjithashtu, siç thotë libri Generation Me, mjaft të rinj i ka lënë «të papërgatitur për kritikat e pashmangshme dhe dështimet e herëpashershme në jetën reale». Është siç tha një baba që citohej në këtë libër: «Kur bie fjala te puna, njerëzit nuk  duan t’ia dinë për vetëvlerësimin tënd. . . . Nëse paraqet një raport të keq në zyrë, shefi nuk do të të thotë: ‘O sa më pëlqejnë fletët e tua të bukura!’ Kur fëmijët rriten kështu, dëmtohen jashtë mase.»

Gjatë dekadave, zakonet e prindërve shpesh kanë pasqyruar pikëpamjet e lëkundshme njerëzore. Edukatori Ronald Morrish shkruan: «Disiplina ndryshon vazhdimisht. Ajo pasqyron ndryshimin e shoqërisë sonë.» * Është kaq e lehtë që prindërit të jenë ashtu siç thotë Bibla: «Të lëkundur nga dallgët e të çuar andej-këtej nga çdo erë mësimi.»—Efesianëve 4:14.

Qartë, disiplina tolerante e sotme ka sjellë pasoja të këqija. Jo vetëm ka dobësuar autoritetin prindëror, por s’u ka dhënë as fëmijëve drejtimin e duhur që të bëjnë zgjedhje të mira e ta përballojnë jetën me vetësiguri të vërtetë.

A ka ndonjë mënyrë më të mirë për rritjen e fëmijëve?