E Faapefea Ona Maua se Olaga Faamalieina?

“Ia e mataʻu i le Atua, ma e anaana i ana poloaʻiga.”—FAI. 12:13.

1, 2. E faapefea ona aogā iā i tatou le iloiloina o le tusi o Failauga?

SEʻI mafaufau i se tamāloa e foliga mai o loo ia mauaina mea uma. O ia o se tagata lauiloa o le malo, o se tasi e aupito sili ona tamaoaiga i le lalolagi, ma e aupito sili lona atamai i ē uma latou te tupulaga. Ae ui lava i mea uma na ia taulau manuia ai, ae o loo ia tuufesili pea lava iā te ia, “Pe faapefea ona maua se olaga faamalieina?”

² Sa iai moni lava se tagata faapena pe tusa o le tolu afe tausaga ua tuanaʻi. O lona igoa o Solomona, ma o loo tatou mauaina i le tusi o Failauga le auala o loo ia faamatalaina ai lana saʻiliga mo le mauaina o se olaga faamalieina. (Fai. 1:13) E telē se mea e tatou te aʻoaʻoina i mea na oo i ai Solomona. O le mea moni, o le atamai o loo tatou maua i le tusi o Failauga, e fesoasoani iā i tatou e faatutū ai ni o tatou sini, e aogā moni i o tatou olaga.

“ʻAi i le Matagi”

3. O le ā le mea moni e faatatau i le olaga o le tagata e tatou te fesagaʻia uma lava?

³ Ua faamatala e Solomona e faapea, o le Atua na faia le anoanoaʻi o mea matagofie i le lalolagi—e anoanoaʻi ma mataʻina mea e fiafia ma maofa ai lea e tatou te lē fiu e matamata i ai. Ae peitaʻi, e lē o atoatoa ona tatou olioli ma fiafia i mea na faia e le Atua ona o le puupuu tele o lo tatou olaga. (Fai. 3:11; 8:17) E pei ona taʻua e le Tusi Paia, e saasaa pe puupuu o tatou aso ma vave mavae atu. (Iopu 14:1, 2; Fai. 6:12) O lenei mea moni, e ao ona uunaʻia ai i tatou e faaaogā ma le atamai o tatou olaga. E lē faigofie ona fai lenā mea, ona e ono mafai ona taaʻina i tatou e le lalolagi a Satani i se itulagi sesē.

4. (a) O le ā le uiga o le upu Eperu o loo faaliliuina “faatauvaa”? (e) O ā galuega i le olaga o le a tatou talanoaina nei?

⁴ Ina ia faamatilatila le mataʻutia o le faaaogā sesē o lo tatou ola, pe tusa e faa-tolu sefulu lima ona faaaogā e Solomona le upu “faatauvaa” i le tusi o Failauga. O le upu Eperu o loo faaliliuina “faatauvaa” e faasino atu i se mea e gaogao, iʻuvale, leai se uiga, po o le leai o se aogā tumau. (Fai. 1:2, 3) Ua faaaogā i nisi taimi e Solomona le upu “faatauvaa” e talitutusa ma le upu “ʻai i le matagi.” (Fai. 1:14; 2:11) Po o ā lava ni taumafaiga e fai e puʻe ai le matagi, e mautinoa e lē aogā. Ma e so o se tasi lava e taumafai e fai, e iʻu ane lava e leai sana mea e maua. O le saʻilia o sini lē aogā e mautinoa lava e tigā ai. E puupuu tele le olaga i lenei faiga o mea, ma e lē tatau ona faamaʻimau i taumafaiga e uma ane e leai se mea o maua mai ai. O lea la, ina ia ʻalofia le faia o lenā mea sesē, seʻi o tatou vaai atu i ni faaaʻoaʻoga a Solomona i le saʻilia o mea masani o le olaga. Muamua, o le a tatou iloiloina le saʻilia o mea e maua ai le fiafia faapea ma meatotino. Pe a uma lenā, ona tatou talanoaina lea o le aogā o galuega e fiafia i ai le Atua.

Po o le a Faamalieina i Tatou i le Saʻilia o Mea e Fiafia Ai?

5. O fea na saʻili atu i ai Solomona mo le mauaina o se olaga faamalieina?

⁵ E pei lava o le toʻatele o tagata i aso nei, na  taumafai Solomona e saʻilia le faamalieina i le saʻilia o mea e maua ai le fiafia. O lana faamatalaga lenei: “Na ou lē taofia foʻi loʻu loto i se mea e tasi e fiafia ai.” (Fai. 2:10) O fea na ia saʻili atu i ai mo le mauaina o se olaga faamalieina? E tusa ai ma le Failauga mataupu e 2, na ia ‘faamasani lona tino i le uaina’—ae i le taimi e tasi na ia pulea o ia lava—ma faia galuega pei o le faamatagofieina o laufanua, tusia o ata mo maota o tupu, faalogologo i musika, ma olioli i taumafa susua.

6. (a) Aiseā e lē o se mea e sesē ai le olioli i nisi o mea lelei i le olaga? (e) E tusa ai ma tafaoga ma mālōlōga, o le ā le gaoioiga paleni e manaʻomia ona fai?

⁶ Pe taʻusalaina ea e le Tusi Paia le faaalu o se taimi e fiafia ai ma uō? E mautinoa e leai. Mo se faataʻitaʻiga, na iloa e Solomona o le olioli i se taumafataga i se siʻomaga e toʻafimālie i le iʻuga o se aso sa galulue mamafa ai, o se meaalofa mai le Atua. (Faitau le Failauga 2:24; 3:12, 13.) E lē gata i lea, ua talosagaina e Ieova talavou ina ia ‘olioli ma fiafia o latou loto.’ (Fai. 11:9) E tatou te manaʻomia se taimi e mālōlō ma tafafao ai. (Faatusatusa i le Mareko 6:31.) Ae ui i lea, e lē tatau ona avea tafaoga ma mālōlōga, ma mea e sili ona tāua i o tatou olaga. Na i lo lenā, e tatau ona avea tafaoga ma mālōlōga e pei o se ʻaiga māmā suamalie i le iʻuga o se taumafataga, ae e lē o le taumafataga mamafa. E te ioe po o le ā lava lou fiafia i meaʻai suamalie lea e sau i tua o se taumafataga mamafa, e lē umi lava ae e fiu pe afai e na o le pau lava lenā o lau mea e ʻai, ma e lē tele se mea e aogā i le tino e maua mai ai. I se tulaga talitutusa, na iloa e Solomona o se olaga e faaautū i mea e fiafia ai, o “le ʻai i le matagi.”—Fai. 2:10, 11.

7. Aiseā e tatou te faaeteete ai i le filifilia o tafaoga ma mālōlōga?

⁷ E lē gata i lea, e lē o tafaoga uma ma mālōlōga uma e lelei. O le tele o na mea e faaleagaina ai i le itu faaleagaga, ma tulaga tau amio. E faitau miliona tagata ua tofu atu o latou olaga i le faanoanoa ona o le ‘manaʻo e faaalu se taimi e fiafia ai,’ faaaogā sesē o fualaau, soona inu i le ʻava malosi, po o le auai i taaloga fai tupe? Ua lapataʻia ma le agalelei i tatou e Ieova, pe a tatou tuu atu i o tatou loto po o o tatou mata e taʻitaʻia i tatou i mea e lamatia ai, e tatou te faatalitalia la mafatiaga e oo mai ona o āuga o a tatou gaoioiga.—Kala. 6:7.

8. Aiseā e atamai ai le mafaufau i ala o lo tatou olaga?

⁸ E lē gata i lea, o le faamuamua o le saʻilia o mea e maua ai le fiafia, o le a taaʻina ese ai i tatou mai le uaʻi lelei atu i mea e sili ona tāua. Ia manatua, e puupuu lava le olaga ma e lē mautinoa foʻi po o le a tumau lo tatou soifua mālōlōina ma leai ni faafitauli. O le māfuaaga lenā na taʻua atili ai e Solomona, e tatou te maua ni aogā e sili atu i le auai i se sauniga o se maliu—aemaise lava pe afai o le maliu o se uso po o se tuafafine Kerisiano faamaoni, nai lo le alu i “le fale o i ai le olioli.” (Faitau le Failauga 7:2, 4.) Aiseā e faapea ai? A o tatou faalogo i le lauga o se maliu ma mafaufau i le olaga o se auauna faamaoni a Ieova lea ua maliu, e ono uunaʻia ai i tatou e toe iloilo lo tatou lava olaga. O le iʻuga, e tatou te ono manatu ai e manaʻomia ona toe fetuunaʻi o tatou sini ina ia faaaogā tatau aso o loo totoe o lo tatou olaga.—Fai. 12:1.

Po o le a Tatou Maua le Faamalieina i Meafaitino?

9. O le ā na iloa e Solomona i le mauaina o le oloa?

⁹ O Solomona o se tasi o tagata aupito i mauʻoa i le lalolagi i le taimi na ia tusia ai le Failauga. (2 No. 9:22) Sa iā te ia tupe e fai ai so o se mea e manaʻo i ai. Na ia tusi mai: “O mea uma foʻi sa fia vaai i ai oʻu mata ua ou lē vaoia i ai.” (Fai. 2:10) Ae ui i lea, na ia iloa o meafaitino a le tagata lava ia e lē faamalieina ai. O lana faaiʻuga: “O lē ua manaʻo i le ario, e lē malie o ia i le ario; o lē ua manaʻo foʻi i le oloa tele, e leai sana mea e maua ai.”—Fai. 5:10.

10. O le ā e maua ai le faamalieina moni lava ma le tamaoaiga moni?

¹⁰ E ui i le puupuu o le aogā o meatotino, ae e malosi tele le faatosina a le ʻoa. I se suʻesuʻega na faia i le Iunaite Setete talu ai nei, na taʻua e le 75 pasene o tamaiti aʻoga o lo latou tausaga muamua lea i le iunivesite e faapea, o lo latou sini autū i le olaga o le “mauʻoa.” E tusa lava pe ausia lo latou sini, ae po o le a latou fiafia moni ea? Atonu e leai. Ua iloa e tagata suʻesuʻe, o le faatāuaina  o le saʻilia ma le matapeʻapeʻa o meafaitino, e faigatā ai iā i latou ona maua le fiafia ma le lotomalie. Anamuā lava, na fai ai le faaiʻuga faapena a Solomona. Na ia tusi: “Na ou faapotopoto foʻi mo aʻu ario, ma auro, ma le oloa tāua o tupu . . . faauta foʻi, o mea faatauvaa uma lava ia, ma le ʻai i le matagi.” * (Fai. 2:8, 11) O le eseesega, pe afai e tatou te faaaogā lo tatou ola e auauna ai iā Ieova ma le loto atoa ma maua ana faamanuiaga, o le a tatou maua ai le ʻoa moni lava.—Faitau le Faataoto 10:22.

O le ā le Ituaiga Galuega e Maua ai le Faamalieina Moni?

11. Ua faapefea ona faaalia i le Tusi Paia le tāua tele o galuega?

¹¹ Na fetalai Iesu: “O loo galue loʻu Tamā e oo mai i le aso nei, ma o loo oʻu galue foʻi.” (Ioa. 5:17) E mautinoa e maua e Ieova ma Iesu le faamalieina ona o galuega. Ua taʻua foʻi i le Tusi Paia le faamalieina o Ieova i ana galuega na fai ina ua faapea mai: “Ua silasila atu le Atua i mea uma ua na faia, faauta foʻi, ua matuā lelei lava.” (Kene. 1:31) Na “alalaga fiafia” agelu ina ua latou vaai i mea uma na faia e le Atua. (Iopu 38:4-7) Na faapena foʻi ona talisapaia e Solomona le tāua tele o galuega aogā.—Fai. 3:13.

12, 13. (a) Ua faaalia faapefea e ni tagata se toʻalua lo la faamalieina i le galulue ma le faamaoni? (e) Aiseā e avea ai galuega totogi i nisi taimi ma mea e lē fiafia ma fiu ai?

¹² E malamalama le tele o tagata i le tāua o le galue mamafa. Mo se faataʻitaʻiga, na faapea mai José, o se tusiata, “Pe a mafai ona e tusia le ata o loo i lou mafaufau, e te lagona e pei ua e āʻea se mauga maualuga.” Na mātau foʻi e Miguel, * o se tamāloa faipisinisi e faapea: “O le galue e te maua ai le faamalieina ona e mafai ai ona e tausia lou aiga. E te lagona ai foʻi lou taulau i se mea na e faia.”

¹³ I le isi itu, o le tele lava o galuega e faaoso vaivai ma e tau lē tele ni avanoa e fai ai ni mea e te mafaufau i ai. I nisi o taimi, e faaoso fiu ma e vaaia ai foʻi faiga lē tonu e fai i tagata i totonu o galuega. E pei lava ona taʻua e Solomona, atonu e faaaogā e le tagata paiē sootaga ma i latou o loo i tulaga pule, ma ono maua ai le taui mai galuega a le tagata galue mamafa. (Fai. 2:21) O nisi o mea e ono oo atu ai foʻi i le lē fiafia. O se pisinisi e ola tele ina ua amata, ae e ono faalētonu ona o le paʻū o le tulaga tau tamaoaiga i le atunuu, po o mea e tutupu faafuaseʻi. (Faitau le Failauga 9:11.) O le tele o taimi, o le tagata lea e tauivi malosi ina ia taulau manuia ana taumafaiga e oo ina lē fiafia ma fiu, ma iloa ai na ia “galue mo le matagi.”—Fai. 5:16.

14. O le ā le galuega e aumaia ai pea le faamalieina?

¹⁴ Pe iai ea se isi ituaiga o galuega e lē taitai ona faanoanoa ai? Na taʻua e José, le tusiata lea na taʻua muamua: “A o faagasolo tausaga, e ono leiloa pe faaleagaina lau ata na tusi. Ae e lē o le tulaga lenā i mea faaleagaga e tatou te faia i le auaunaga i le Atua. O le usitai iā Ieova i le talaʻia  o le tala lelei, ua ou fesoasoani ai e faia se mea e tumau—o le fesoasoani lea i isi ia avea ma Kerisiano e matataʻu i le Atua ma tumau ai. E matuā tāua lenā tulaga.” (1 Kori. 3:9-11) Na faapea mai foʻi Miguel, o le talaʻia o le feʻau o le Malo ua aumaia ai le faamalieina e sili atu i lana galuega totogi. Ua ia faapea mai: “E leai se mea e suia le olioli e te lagona pe a e talanoa i se isi i upu moni o le Tusi Paia, ma e lagona ua pāʻia le loto o lenā tagata.”

‘⁠Lafo Lau Mea e ʻAi’

15. E faapefea ona faamalieina moni le olaga?

¹⁵ I le iʻuga, e faapefea ona faamalieina moni le olaga? E tatou te lagona le faamalieina moni, pe a tatou faaaogā si taimi puupuu o lo tatou olaga i lenei faiga o mea e fai ai mea lelei, ma faafiafia le finagalo o Ieova. E mafai ona tatou ati aʻe se faiā māfana ma le Atua, e mafai ona tatou tuufaasolo atu mea faaleagaga i a tatou fanau, fesoasoani i isi ia iloa Ieova, ma ati aʻe se faiā tumau ma o tatou uso ma tuafāfine. (Kala. 6:10) O nei taumafaiga uma e iai se aogā tumau ma aumaia ai faamanuiaga iā i latou e maua. Na faaaogā e Solomona se faatusatusaga manaia e faamatala ai le aogā o le faia o mea lelei. Na ia faapea mai: “Inā lafo ia lau mea e ʻai i luga o le vai; auā a mavae aso e tele e te toe maua.” (Fai. 11:1) Na timaʻi e Iesu ona soo: “Ia outou foaʻi atu pea, ona foaʻi mai lea o tagata iā te outou.” (Luka 6:38) E lē gata i lea, na folafola e Ieova e tauia i latou e faia mea lelei i isi.—Faata. 19:17; faitau le Eperu 6:10.

16. O fea tonu lava le taimi e faatulaga ai mea e tatou te mananaʻo e faataunuu i lo tatou olaga?

¹⁶ Ua timaʻi mai le Tusi Paia iā i tatou ia fai ni filifiliga atamai i le auala e faaaogā ai o tatou olaga a o tatou talavou pea. O le auala lenā o le a mafai ai ona tatou ʻalofia le lē faamalieina i tausaga mulimuli ane. (Fai. 12:1) Pagā se faanoanoa pe a tatou faamaʻimauina tausaga lelei o o tatou olaga i le tuliloaina o mea faatosina a le lalolagi, ae iloa mulimuli ane e lē aogā e pei lava o le ʻai i le matagi!

17. O le ā e fesoasoani iā te oe e filifili ai le olaga e sili ona lelei?

¹⁷ E pei lava o se tamā alofa, e finagalo Ieova ia e olioli i le olaga, ia faia mea lelei, ma ʻalofia mea e oo ai i le loto tigā. (Fai. 11:9, 10) O le ā e fesoasoani iā te oe e faia lenā mea? Ia faatulaga ni sini faaleagaga, ona taumafai lea e ausia na sini. Toetoe 20 tausaga ua mavae na filifili ai Javier i le mea e fai, po o le galuega faafomaʻi lea e foliga mai e manuia ai, po o le auaunaga faataimi atoa. Na ia faapea mai: “E ui lava e maua le lotomalie i le galuega faafomaʻi, ae e leai se galuega e faatusatusa i le olioli ou te maua i le fesoasoani atu i tagata ia iloa le upu moni. O le auaunaga faataimi atoa ua mafai ai ona ou olioli atoatoa i le  olaga. Pau le mea ou te faanoanoa ai ona o le tuai ona ou amata.”

18. Aiseā na faamalieina moni ai le soifuaga o Iesu a o iai i le lalolagi?

¹⁸ O le ā la le mea e aupito sili ona tāua e tatou te taumafai ia maua? Ua faapea mai le tusi o Failauga: “E sili ona lelei o le [igoa] taʻuleleia i le suāuu lelei; ma le aso e oti ai e sili i le aso e fanau mai ai.” (Failauga 7:1) E leai se mea e sili atu e faataʻitaʻia lelei ai lenā tulaga, na i lo le soifuaga o Iesu. E mautinoa sa ia faia se igoa lelei i le silasila mai a Ieova. Ina ua maliu faamaoni Iesu, na ia faamaonia le tonu o le pule silisiliese a lona Tamā ma saunia le taulaga togiola, lea ua maua ai le avanoa mo lo tatou faaolataga. (Mata. 20:28) I si ona taimi puupuu i le lalolagi, na saunia ai e Iesu se faataʻitaʻiga lelei—lea e tatou te taumafai e faataʻitaʻi i ai—o se olaga e faamalieina moni lava.—1 Kori. 11:1; 1 Pete. 2:21.

19. O le ā le fautuaga atamai na aumai e Solomona?

¹⁹ E mafai foʻi ona tatou taumafai e fai se igoa lelei ma le Atua. O le iai o se talaaga lelei i le silafaga a Ieova, e sili mamao atu ona tāua na i lo le mauaina o ʻoa e tele. (Faitau le Mataio 6:19-21.) I aso uma, e mafai ona tatou faia mea lelei i le silafaga a Ieova lea e faaleleia atili ai o tatou olaga. O se faataʻitaʻiga, e tatou te taʻu atu i isi le tala lelei, faamalosia a tatou faaipoipoga ma o tatou aiga, ma faaleleia atili lo tatou itū faaleagaga e ala i suʻesuʻega a le tagata lava ia ma auai i sauniga. (Fai. 11:6; Epe. 13:16) O lea la, pe e te manaʻo e olioli i se olaga e faamalieina moni lava? Afai o lea, ia mulimuli i le fautuaga a Solomona: “Ia e mataʻu i le Atua, ma e anaana i ana poloaʻiga; auā o mea ia e tatau i tagata uma.”—Fai. 12:13.

[Faaopoopoga i lalo]

O le ā Lau Tali?

• O le ā e uunaʻia ai i tatou e mafaufau loloto i o tatou sini o le olaga?

• E faapefea ona tatou vaai i le saʻilia o mea e maua ai le fiafia ma meatotino?

• O le ā le ituaiga galuega e aumai ai le faamalieina moni?

• O le ā le mea e sili ona tāua e tatou te taumafai ia maua?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 23]

O le ā le tulaga e tatau ona iai tafaoga ma mālōlōga i o tatou olaga?

[Ata i le itulau 24]

O le ā e avea ai le galuega talaʻi ma mea e matuā faamalieina ai?