Ia Olioli i Lau Faaipoipoga

“Ua atiina aʻe le fale i le poto; a e faamausalīina i le faautauta.”—FAATA. 24:3.

1. Na faapefea ona iloa le poto o le Atua e tusa ai ma le uluaʻi tagata?

UA SILAFIA e lo tatou Tamā poto i le lagi mea e tatou te lelei ai. O se faaaʻoaʻoga, na silafia e le Atua, ina ia taunuu Lona finagalo, “e lē lelei ina toʻatasi o le tagata” i le faatoʻaga o Etena. O se vala tāua o lona finagalo, ia fai fanau a ulugalii faaipoipo ma “tumu ai le lalolagi.”—Kene. 1:28; 2:18.

2. O le ā le faatulagaga na faia e Ieova lea e aogā i tagata?

² Na fetalai Ieova: “Ou te faia sona fesoasoani e tatau ma ia.” Na faamoegase e le Atua le uluaʻi tagata, ma ia aveesea ai se tasi o ona ivi ʻasoʻaso mai lona tino lelei atoatoa, ona ia faia ai lea o le fafine. Ina ua aumaia e Ieova le fafine lelei atoatoa o Eva iā Atamu, ona fai atu lea o Atamu: “O le ivi lava lenei o oʻu ivi, ma le aano o oʻu aano; e taʻua o ia o le fafine, auā na toina atu o ia ai le tane.” Ioe, na fetaui lelei Eva mo Atamu. E tofu lava i laʻua ma o la uiga mataʻina, e ui ina lelei atoatoa ma faia i laʻua i le faatusa o le Atua. O le uluaʻi faaipoipoga lenā na faatulaga e le Atua. Na talia fiafia e Atamu ma Eva lenei faatulagaga a le Atua, lea e fesoasoani ai le tasi i le isi.—Kene. 1:27; 2:21-23.

3. O le ā le manatu o le toʻatele i le meaalofa o le faaipoipoga, ma o ā fesili ua tulaʻi mai ai?

³ O le mea e faanoanoa ai, ona ua taatele i aso nei le agaga fouvale i le lalolagi. E lē o le Atua na māfua ai na faafitauli. Ua manatu faatauvaa le toʻatele o tagata i le meaalofa a le Atua o le faaipoipoga, e latou te manatu ua  pasiā lenā faatulagaga, e tupu ai le atuatuvale ma le vevesi. Ua toʻatele foʻi ulugalii ua tatala a latou faaipoipoga. Ua tau lē alolofa mātua i fanau, ma ua avea fanau e fai ma faamolemolega i mea e mananaʻo i ai. Ua mumusu le toʻatele o mātua e lolo atu ina ia tausia le filemu ma le autasi. (2 Timo. 3:3) E faapefea ona fiafia pea se ulugalii faaipoipo e ui i nei taimi faigatā? Aiseā e tāua ai le lolo atu i isi ina ia ʻalofia ai le teteʻa o se ulugalii? O ā ni mea e tatou te aʻoaʻoina mai ulugalii i aso nei, o ē o loo tumau pea ona fiafia a latou faaipoipoga?

Ia Lolo Atu i le Taʻitaʻiga a Ieova

4. (a) O le ā le fautuaga a Paulo e uiga i faaipoipoga? (e) E faapefea ona mulimuli Kerisiano usiusitai i le fautuaga a Paulo?

⁴ Na tusi atu le aposetolo o Paulo i fafine ua oti a latou tane, afai e toe fia faaipoipo, e tatau ona latou faaipoipo e “tau lava o lē ua i le Alii.” (1 Kori. 7:39) E lē fou lenā manatu i Kerisiano Iutaia. Na manino lava le Tulafono a le Atua iā Isaraelu, e lē tatau ona ‘fetaiaʻi o latou gafa’ ma tagata o nuu faapaupau. Na faamalamalama mai e Ieova lamatiaga e oo i ai pe a latou teena lana faatonuga lenā. “Auā e faaliliueseina [e le tagata o nuu ese] lou atalii, ia lē mulimuli mai iā te aʻu, a e auauna i atua ese; ona tupu ai lea o le toʻasā o Ieova iā te outou, ma vave faaumatia ai oe.” (Teu. 7:3, 4) O le ā le finagalo o Ieova mo ana auauna i aso nei pe a fia faaipoipo? E manino le mata o le vai, e tatau i se auauna a le Atua ona filifili e faaipoipo i se tagata “ua i le Alii,” o se tasi e tapuaʻi iā Ieova, ua tuuina atu lona ola iā te ia, ma ua papatisoina. Afai e filifili se tasi e faaipoipo, o se filifiliga poto le lolo atu i le taʻitaʻiga lenā a Ieova.

5. O le ā le silafaga a Ieova ma Kerisiano faaipoipo e faatatau i tautoga o le faaipoipoga?

⁵ E paia i le silafaga a le Atua tautoga o le faaipoipoga. Na fetalai Iesu, o le Alo lea o le Atua, e faatatau i le uluaʻi faaipoipoga e faapea: “O ē ua faatasia e le Atua, aua neʻi tuueseeseina e se tagata.” (Mata. 19:6) Na faamanatu mai e le faisalamo le tāua o tautoga: “O le viiga, ia e faia lea ma taulaga i le Atua; ia e avatu foʻi i lē Silisili ese mea na e tautō ai.” (Sala. 50:14) E matuā fiafia se ulugalii e faaipoipo, peitaʻi ane, e tāua tele tautoga e faia i le aso o le faaipoipoga, ma e anoanoaʻi foʻi tiute tauave e aofia ai.—Teu. 23:21.

6. O le ā se mea e tatou te aʻoaʻoina mai le faaaʻoaʻoga a Iefata?

⁶ Seʻi manatu i le tulaga o Iefata, o le alii faamasino i Isaraelu i le senituri lona 12 T.L.M. O lana tautoga lenei na fai iā Ieova: “Afai e te tuuna mai lava le fanauga a Amoni i loʻu lima; ona fai lea mo Ieova o sē na te ulufafo i faitotoʻa o loʻu fale e faafetaiaʻi iā te aʻu i loʻu foʻi atu ma le manuia nai le fanauga a Amoni; pe ou te fai ai le taulaga mū.” Pe na taumafai ea Iefata e faalēaogā lana tautoga ina ua ia iloa atu lona afafine e toʻatasi, o loo sau e faafetaiaʻi o ia ina ua toe foʻi atu i lona fale i Mesepa? E leai. Na ia faapea atu: “Ua ou tautala atu iā Ieova, ou te lē mafai ona faafoʻi mai laʻu upu.” (Faama. 11:30, 31, 35) Na tausisi pea Iefata i lana tautoga iā Ieova, e ui lava o le a leai sona suli e faaauau lona igoa. E ui lava o le tautoga a Iefata e lē o se tautoga o le faaipoipoga, ae o lona tausisi pea i lana tautoga, ua fai ma faaaʻoaʻoga lelei i tane ma avā Kerisiano i a latou tautoga.

E Faapefea Ona Manuia se Faaipoipoga?

7. O ā ni fetuutuunaʻiga e tatau ona faia e tagata faatoʻā faaipoipo?

⁷ O le toʻatele o ulugalii faaipoipo, latou te manatua ma le fiafia le taimi na feoaʻi ai. O se fiafiaga iā i latou le faamasani i le tagata o le a faaipoipo i ai! Na matuā māfana le la faiā ona o le tele o le taimi na mafuta ai. Peitaʻi, na tatau lava ona faia ni fetuutuunaʻiga ina ua faatoʻā avea i latou ma tane ma avā, e tusa lava pe na latou filifili e faaipoipo, pe na faatulaga mai e o latou mātua, e tusa ai ma isi aganuu. Na taʻutino mai se tasi tane: “O le  faafitauli tele ina ua ma faatoʻā faaipoipo, o le manatua lea, e ma te lē o toe nonofofua. Na fai si umi o tau faapaleni i a ma uō ma o ma aiga.” Ua faapea mai se tasi tane ua 30 nei tausaga talu ona faaipoipo, na ia iloa i le amataga o lana faaipoipoga, ina ia paleni lana vaai, sa tatau ona ia manatu e lē o toe nofofua, “a ua toʻalua i laʻua.” A o leʻi taliaina se valaaulia pe fai foʻi se filifiliga tāua, e talatalanoa muamua o ia i lana avā ona fai lea o le filifiliga, e fua i o la manaʻoga. I tulaga faapena, e tāua tele le lolo atu i le isi paaga.—Faata. 13:10.

8, 9. (a) Aiseā e tāua ai le talatalanoa lelei? (e) O ā itu e tāua ai le fetuutuunaʻi, ma aiseā?

⁸ O isi faaipoipoga ua faatasia ai ni tagata se toʻalua e eseese aganuu na ola mai ai. O faaipoipoga faapena, e tāua tele ona saʻoloto le talanoa. E eseese auala e talanoa ai. E mafai ona e malamalama atili i lau paaga, pe a e mātau le auala e talanoa ai i lona aiga. O nisi taimi, e iloa manatu lilo o se tagata i le auala e fai ai ana faaupuga. E mafai ona tatou iloa lelei mafaufauga o se tasi e ui lava e lē o tele ni ana tala o fai mai. (Faata. 16:24; Kolo. 4:6) Ina ia maua le fiafia, e tāua tele le iai o le faautauta.—Faitau le Faataoto 24:3.

⁹ Ua iloa e le toʻatele o ulugalii le tāua o le fetuutuunaʻi, pe a filifili mea e fiafia ai ma tafaoga. A o leʻi lua faaipoipo ma lau paaga, atonu na fiafia o ia i taaloga ma isi mea faafiafia. Pe e tatau la ona toe fetuunaʻi? (1 Timo. 4:8) E faapena foʻi le taimi e faatasitasi ai ma aiga. E tatau lava i se ulugalii faaipoipo ona la uaʻi faatasi atu i mea faaleagaga, faapea foʻi ma isi meafai.—Mata. 6:33.

10. E faapefea ona fesoasoani le uiga o le lolo atu, e lelei ai mafutaga a mātua ma le fanau ua faaipoipo?

¹⁰ E tuua e le tane lona tamā ma lona tinā pe a faaipoipo o ia, ma e faapena foʻi le avā. (Faitau le Kenese 2:24.) Peitaʻi, e faaauau pea ona āva i laʻua i o la mātua e tusa ai ma taʻiala a le Atua. Pe a uma ona faaipoipo se ulugalii, atonu e latou te faifaimea faatasi pea ma o la mātua ma aiga. Na faapea mai se tane ua 25 tausaga talu ona faaipoipo: “E faigatā i nisi taimi ona ou uaʻi i manaʻoga o laʻu avā, ae o loo iai foʻi manaʻoga o oʻu mātua, o oʻu uso  ma tuafāfine, ma le aiga o loʻu toʻalua. Na matuā aogā le Kenese 2:24 iā te aʻu ou te iloa ai le mea e tatau ona fai. E moni e tatau ona tatou fesoasoani i o tatou aiga, ae ua taʻu mai e lenei mau iā te aʻu, e tatau ona ou fesoasoani muamua lava i laʻu avā.” O mātua Kerisiano e iai le uiga o le lolo atu, e latou te amanaʻia ua fai foʻi aiga o a latou fanau faaipoipo, ma e paʻū i le tane le tiute tauave o le taʻitaʻia o lona lava aiga.

11, 12. Aiseā e tāua ai mo ulugalii faaipoipo ona fai suʻesuʻega a le aiga ma tatalo?

¹¹ E tāua le iai o se faasologa lelei o suʻesuʻega a le aiga. Ua faaalia le moni o lenā manatu i mea ua tutupu i le tele o aiga Kerisiano. E lē faigofie le amataina po o le taumafai e pipii i lenā faasologa. Na taʻutino mai se tasi tane: “Ana iloa lava ma te pipii i se faasologa lelei o suʻesuʻega a le aiga ina ua faatoʻā uma ona ma faaipoipo.” Na toe faapea mai o ia: “E faagaeetia loʻu loto pe a ou mātau le fiafia o si aʻu avā, ona o se manatu faaleagaga na ma maua a o fai la ma suʻesuʻega.”

¹² E aogā foʻi le tatalo faatasi. (Roma 12:12) Afai e autasi le tane ma le avā i le tapuaʻiga iā Ieova, o la latou mafutaga lelei ma le Atua e faamalosia ai le fusi o la laʻua faaipoipoga. (Iako. 4:8) Na faamatala mai e se tane Kerisiano: “O le vave faatoese atu mo mea sesē na faia, ma o le taʻua o na mea sesē pe a ma tatalo faatasi, e faaalia ai le salamō moni i masei laiti, lea e tigā ai faalogona.”—Efe. 6:18.

Ia Lolo Atu i le Faaipoipoga

13. O le ā le fautuaga a Paulo e faatatau i feusuaʻiga i le faaipoipoga?

¹³ E tatau ona taumamao Kerisiano faaipoipo mai amioga e faaleagaina ai feusuaʻiga a ulugalii, e pei ona taatele i lenei lalolagi ua tuʻinanau i feusuaʻiga. Na fautua mai Paulo e tusa ai ma lenei mataupu: “Ia avatu e le tane i le avā le mea e tatau ai; ma ia faapena foʻi le avā i lana tane. E lē pule le avā i lona lava tino, ae e pule ai lana tane; e faapena foʻi ona lē pule le tane i lona lava tino, ae e pule ai lana avā.” Ona taʻua lea e Paulo o lenei taʻiala manino: “Aua le faafiti le tasi i le isi i lenei mea, seʻiloga e malilie faatasi i se taimi ua fuafuaina.” Aiseā? “Ina ia mafai ai ona sema se taimi mo tatalo, ma ia toe faatasi ai ina neʻi faaosoosoina outou e Satani ona o le lē puleaina o outou faalogona.” (1 Kori. 7:3-5) Ina ua taʻua e Paulo le tatalo, na ia faaalia ai mea e faamuamua e Kerisiano. Ae na ia faaalia manino mai, e tatau i Kerisiano taʻitoʻatasi ona amanaʻia manaʻoga faaletino ma faalogona o lana paaga.

14. E faapefea ona faatatauina taʻiala a le Tusi Paia e tusa ai ma feusuaʻiga i le faaipoipoga?

¹⁴ E tatau ona fetalanoaaʻi ma le faamaoni le tane ma le avā, ma ia laʻua iloa e tutupu  faafitauli, pe a leai se faapelepele i taimi o feusuaʻiga. (Faitau le Filipi 2:3, 4; faatusatusa le Mataio 7:12.) O le mea lenā ua tupu i nisi o ulugalii e lē upu moni le isi o le paaga. E tusa foʻi pe e iai ni feeseeseaʻiga, ae e mafai lava e le paaga Kerisiano ona faaleleia le faafitauli e ala i lana amiolelei, o lona agalelei ma le felagolagomaʻi. (Faitau le 1 Peteru 3:1, 2.) O le alofa iā Ieova ma le paaga, aemaise le iai o le uiga o le lolo atu, e aogā tele i lenei vala o le faaipoipoga.

15. Aiseā e tāua ai le faaaloalo i se faaipoipoga fiafia?

¹⁵ O le tane e agalelei, e faaaloalo o ia i lana avā i isi foʻi mataupu. O se faaaʻoaʻoga, e na te amanaʻia ona faalogona e oo lava i mataupu laiti. Na faapea mai se tane ua 47 tausaga talu ona faaipoipo: “O lea lava ou te taumafai i lea itu.” O loo iai foʻi le apoapoaʻiga i avā Kerisiano ina ia matuā faaaloalo i a latou tane. (Efe. 5:33) O le faia o tala o a latou tane, ma faailoa masei o a latou tane pe a talanoa ma isi, e faaalia ai le leai o se faaaloalo. Ua faamanatu mai e le Faataoto 14:1 e faapea: “E taʻitasi uma fafine popoto ma atiina aʻe lona fale; a o le fafine valea na te lepetia ai i ona lima.”

Aua le Lolo Atu i le Tiapolo

16. E faapefea ona faatatauina e ulugalii le Efeso 4:26, 27 i a latou faaipoipoga?

¹⁶ “Pe a outou ita, aua le agasala ai, aua neʻi goto le lā o tumau pea lo outou ita, aua foʻi neʻi tuua e outou se mea e mautū ai le Tiapolo.” (Efe. 4:26, 27) O le faatatauina o lenā mau, e aogā tele iā i tatou ina ia foʻia ma ʻalofia ai foʻi feeseeseaʻiga i le va o le ulugalii. Na faapea mai se tuafafine: “Afai e iai ni ma faafitauli, ou te manatua e ma te taumafai lava ma loʻu toʻalua e talatalanoa faatasi ina ia foʻia le mea o tupu, e tusa lava po ua tele se taimi e alu ai.” Ina ua faatoʻā uma ona la faaipoipo, na la filifili ai ma lana tane e foʻia o la feeseeseaʻiga i le aso lava lenā, e lē tuua i le isi aso. “Na fai le ma tonu, po o le ā lava le faafitauli e tulaʻi mai, ae e ma te faamagalo ma faagalo, ma ia toe taumafai i le isi aso.” Ioe, e la te leʻi ‘⁠tuua se mea e mautū ai le Tiapolo.’

17. E tusa lava pe e lē fetaui lelei le tane ma le avā, ae o ā manatu e aogā iā i laʻua?

¹⁷ Ae ā pe afai ua e salamō i le tagata ua e faaipoipo i ai? Atonu e te manatu, e lē o matuā māfana la oulua mafutaga e pei o mafutaga a isi ulugalii. Peitaʻi, e aogā tele iā te oe le manatuaina o le silafaga a Lē na faia i tatou e faatatau i faaipoipoga. Na tusi Paulo i Kerisiano ina ua osofia o ia e le agaga paia, e faapea: “Ia faatāuaina e tagata uma le faaipoipoga, ma ia leai se mea e faaleagaina ai le moega o le faaipoipoga, auā e faamasino e le Atua o ē e faitaaga ma ē e mulilulua.” (Epe. 13:4) E tāua foʻi upu o lenei mau: “O le maea foʻi e sāutuatolu e lē vave motusia.” (Fai. 4:12) Afai e manatu mamafa le tane ma le avā i le faapaiaina o le suafa o Ieova, e faamausalī ai la laʻua mafutaga, atoa foʻi ma la latou mafutaga ma le Atua. E tatau ona la galulue malosi ina ia taulau manuia le la faaipoipoga, auā e la te iloa e viia ai Ieova, o Lē na amataina faaipoipoga.—1 Pete. 3:11.

18. O le ā e mafai ona e mautinoa e faatatau i faaipoipoga?

¹⁸ E mautinoa lava e mafai ona olioli Kerisiano i a latou faaipoipoga. Ae e tatau ona galulue malolosi ma faaalia uiga faa-Kerisiano, lea e aofia ai le lolo atu. Ioe, e pei ona faaalia e le toʻatele o ulugalii i faapotopotoga o Molimau a Ieova i le lalolagi aoao, e mafai ona fiafia a latou faaipoipoga.

O le ā Lau Tali?

• Aiseā e mafai ai ona maua le olioli i le faaipoipoga?

• O ā ni manatu e fesoasoani e taulau manuia ai le faaipoipoga?

• O ā ni uiga e tatau ona atiaʻe e ulugalii faaipoipo?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 9]

E lelei ona talanoa muamua ulugalii faaipoipo a o leʻi talia se valaaulia pe faia se isi fuafuaga

[Ata i le itulau 10]

Ia taumafai e foʻia feeseeseaʻiga i le aso lava lenā, ae ‘⁠aua neʻi tuua se mea e mautū ai le Tiapolo’