Ia Faamaonia Lou Faatuatua i le Auala E te Soifua Ai

“E faapea foʻi le faatuatua, pe afai e lē i ai galuega, e mate lava ia ina ua na o ia.”—IAKOPO 2:17.

1. Aiseā na uaʻi ai uluaʻi Kerisiano i le faatuatua ma galuega?

O LE toʻatele o uluaʻi Kerisiano, na faamaonia lo latou faatuatua i le auala na latou ola ai. Na timaʻi e le soo o Iakopo Kerisiano uma e faapea: “Ia fai outou ma ē anaana i le upu, a e aua le na ona faalogologo i ai.” Ona ia toe faaopoopo mai lea: “E faapei o le tino ua oti ia pe a teʻa le agaga, e faapea foʻi le faatuatua ua mate pe a leai ni galuega.” (Iakopo 1:22; 2:26) E tusa ma le 35 tausaga talu ona ia tusia na upu, e toʻatele Kerisiano na faaauau pea ona faamaonia lo latou faatuatua e ala i galuega lelei. Ae faanoanoa ona e leʻi faia faapena e isi. Na faamālō atu Iesu i le faapotopotoga i Semurana; ae sa ia fetalai atu i le toʻatele i le faapotopotoga i Sarataisa: “Ua ou iloa au galuega, ua iā te oe le igoa ua e ola, a ua e oti.”—Faaaliga 2:8-11; 3:1.

2. O ā fesili e ao ona fesili ifo ai Kerisiano iā i latou lava e uiga i le faatuatua?

² O lea, na faalaeiauina e Iesu i latou i Sarataisa faapea ma isi o le a faitau i ana fetalaiga, ina ia faamaonia lo latou uluaʻi alofa na iai mo le upu moni faa-Kerisiano, ma ia mataala i le tausisia o se faiā lelei ma le Atua. (Faaaliga 3:2, 3) E mafai ona fesili ifo le tagata lava ia iā te ia: ‘O faapeʻī aʻu gaoioiga? Po o faaalia manino i aʻu gaoioiga o loo oʻu faia taumafaiga uma e faamaonia loʻu faatuatua i mea uma ou te faia, e oo lava i vala e lē fesootaʻi ma le talaʻiga, po o sauniga a le faapotopotoga?’ (Luka 16:10) E tele vala o le olaga e ono talanoaina, ae seʻi o tatou tilofaʻia se vala se tasi: o faatasitasiga, ia e aofia ai le taumafataga o le faaipoipoga Kerisiano ma isi faatasitasiga mulimuli ane.

Faatasitasiga Laiti

3. O ā fā a le Tusi Paia e uiga i le auai i faatasitasiga?

³ O le toʻatele o i tatou e fiafia ma talisapaia se valaaulia i ni faatasitasiga a ni Kerisiano. O Ieova o “le Atua fiafia,” e finagalo foʻi ia fiafia ana auauna. (1 Timoteo 1:11, NW) Na ia  uunaʻia Solomona e tusia le mea moni lenei i le Tusi Paia: “Ona ou viia ai lea o le olioli; auā ua leai se mea lelei i le tagata i lalo o le lā, na ona ia ʻai, ma inu, ma olioli; auā e tumau lea iā te ia mai lana galuega, i aso o lona ola.” (Failauga 3:1, 4, 13; 8:15) O lenā olioli e ono maua i le taimi o se ʻaiga a se aiga, po o isi faatasitasiga laiti faasamasamanoa ma ni tagata tapuaʻi moni.—Iopu 1:4, 5, 18; Luka 10:38-42; 14:12-14.

4. O le ā se mea e ao ona uaʻi i ai le tagata e fuafuaina se faatasitasiga?

⁴ Pe afai o loo e fuafua e fai se faatasitasiga faapena ma ua iā te oe lenā tiute tauave, e ao ona e uaʻi totoʻa i mea ua e fuafua o le a faia ai, e tusa lava pe toʻalaiti ni tagata talitonu o le a valaaulia mo sina ʻaiga ma ni talatalanoaga faaleuō. (Roma 12:13) Ia mautinoa o le a “faia mea uma lava ma le matagofie,” ma ia taʻitaʻia e “le poto mai lugā.” (1 Korinito 14:40; Iakopo 3:17) Na tusi le aposetolo o Paulo: “Pe tou te aai, pe tou te inu, po o se tasi mea tou te faia, ia outou faia mea uma lava ia viia ai le Atua. Aua le avea outou ma mea e tautevateva ai.” (1 Korinito 10:31, 32) O ā ni vala e ao ona uaʻi totoʻa atu i ai? O le manatu muamua i nei mea a o leʻi faia se faatasitasiga, o le a fesoasoani e faamautinoa ai po o ā lava mea o le a faia, e lē gata o oe a o au mālō, o le a faaalia ai e te gaoioi e tusa ma lou faatuatua.—Roma 12:2.

O le a Faapeʻī Lea Faatasitasiga?

5. Aiseā e ao ai i lē talimālō ona manatunatu ma le faaeteete pe ao ona faaaogā le ʻava malosi faapea ma ni musika?

⁵ E toʻatele tagata talimālō ua fesiligia le tulaga lenei, pe ao ona faaaogā le ʻava malosi. E lē tau manaʻomia fua le ʻava malosi ina ia fiafia ai i se faatasitasiga. Manatua na saunia e Iesu ni mea taumafa mo se motu o tagata na ō ane iā te ia, na ia faateleina ni areto ma ni iʻa. E lē o taʻu mai i le tala na sauniunia faavavega e Iesu se uaina, e ui sa mafai ona ia faia. (Mataio 14:14-21) Pe afai e te filifili e faaaogā le ʻava malosi i se faatasitasiga, ia fuafua tatau po o le ā le tele o le ʻava malosi o le a faaaogā, ma ia faamautinoa o le a iai nisi vai taumafa mananaia mo i latou e lē tagofia le ʻava malosi. (1 Timoteo 3:2, 3, 8; 5:23; 1 Peteru 4:3) Ia aua lava neʻi faamalosia se isi e inuina se mea e pei ai e ū e “se gata.” (Faataoto 23:29-32) Ae faapefea musika ma pesepesega? Pe afai o le a aofia ai ni musika, e mautinoa o le a e iloilo lelei pese o le a tāina, e lē gata o le fati a o upu. (Kolose 3:8; Iakopo 1:21) E iloa e le toʻatele o Kerisiano o le tāina o pese o le Malo pe usuina na pese, e faafiafiaina ai foʻi le faatasitasiga. (Efeso 5:19, 20) E ao foʻi ona manatua e fai ma siaki le leo o le musika, ina ia aua neʻi soona leotele, ma lē lagona ai talanoaga fiafia pe faalavelave ai i tuaoi.—Mataio 7:12.

6. E faapefea e se tagata talimālō ona faaalia o loo ola lona faatuatua, pe a oo i talanoaga po o nisi mea e fai i faatasitasiga?

⁶ Pe a faia se faatasitasiga a ni Kerisiano, e mafai ona faaaofia i talanoaga ni mataupu eseese, pe faitauina ni mea i luma o le lautele, pe  faamatala ni tala mataʻina i mea na tutupu i olaga o nisi. Pe a see ese le talanoaga mai ni mea lelei po o tapulaa faa-Kerisiano, e mafai e lē o loo talimālō ona toe suia le mataupu. E ao foʻi ona mataala lē o loo talimālō, ia aua neʻi pulea uma e se tagata se toʻatasi le talanoaga. Pe a ia mātauina lenā tulaga, atonu e mafai ona fai sana faamatalaga ina ia faaaofia ai isi, atonu o se mataupu e fiafia i ai talavou, ma mafai ona faia ai so latou sao i le talanoaga. O le a fiafia talavou ma tagata matutua i lenei vala o le faatasitasiga. Pe afai e faafoeina ma le atamai ma le faaaloalo e lē o loo talimālō le faatasitasiga, o le a ‘iloa lou agamalu’ e i latou uma e auai. (Filipi 4:5) O le a latou iloa ai o loo ola lou faatuatua, ma o loo aafia uma ai vala o lou olaga.

Sauniga o Faaipoipoga Faapea ma le ʻAiga

7. Aiseā e ao ai ona manatu mamafa i le fuafuaina o se faaipoipoga ma ni faatasitasiga e mulimuli ane ai?

⁷ O se tasi o faatasitasiga faapitoa e olioli ai, o se faaipoipoga lea faa-Kerisiano. Na saosaolaumea ma le olioli nisi o auauna anamua a le Atua, e aofia ai ma Iesu ma ona soo i na faatasitasiga fiafia, lea na aofia ai ma ni tausamaaga na fai ai. (Kenese 29:21, 22; Ioane 2:1, 2) I taimi nei, ua faaalia i mea na tutupu, e manaʻomia taumafaiga faapitoa ina ia fuafua lelei ai faatasitasiga mo faaipoipoga, ina ia talafeagai ma paleni ma tulaga faa-Kerisiano. Peitaʻi, o nei ituaiga o faatasitasiga o ni vala masani o le soifuaga, e mafai ai e se Kerisiano ona faaalia lona faatuatua.

8, 9. Ua faapefea i faiga masani i le tele o faaipoipoga ona faamaonia ai upu a le 1 Ioane 2:16, 17?

⁸ O le toʻatele o tagata e lē iloa pe lē manatu mamafa i taʻiala a le Atua, latou te manatu i faaipoipoga o se avanoa e faataga ai ona faia so o se mea, pe lē afāina le faia o mea e sopolia ai tapulaa masani. Na faapea mai se faatoʻā nofotane i se mekasini mai Europa, e uiga i lana faaipoipoga “mataʻina” na faia: ‘Na ma tiʻetiʻe i se taavale na tosoina e ni solofanua se fā, ae mulimuli mai ai i tua nisi tamaʻi taavale solofanua e 12, sosoo ai lea ma se isi taavale solofanua telē na aveina ai le fāʻili sa tāina ni musika. Ona faia lea o la matou ʻaiga i taumafa e sili ona lelei ma taugatā, ma musika mananaia, na matuā matagofie mea uma i lenā aso. Na faia mea uma i le auala na ou manaʻo ai, na pei ai aʻu o se masiofo i lenā aso.’

⁹ E ui ina eseese tū mai lea atunuu i lea atunuu, a ua faaalia i na uiga le moni o mea na tusia e le aposetolo o Ioane: “O mea uma lava o i le lalolagi, o le tuʻinanau o le tino, ma le tuʻinanau o mata, ma le faalialia o lenei olaga, e lē mai le Tamā ia, a e mai le lalolagi.” Pe e te manatu e mafai e se ulugalii taʻumatuaina faa-Kerisiano, ona faia sa la faaipoipoga “mataʻina” ma se ʻaiga telē? Na i lo lenā, e tatau ona atagia atu i taualumaga uma o la la faaipoipoga, o loo la manatuaina le fautuaga, “o lē fai le finagalo o le Atua, e tumau lea e faavavau.”—1 Ioane 2:16, 17.

10. (a) Aiseā e tāua ai le fuafua lelei, ina ia talafeagai ai mea uma i se faaipoipoga? (e) E ao faapefea ona faia filifiliga mo i latou o le a valaaulia?

¹⁰ E ao i alii ma tamaʻitaʻi Kerisiano ona saʻo le manatu ma ia talafeagai, ma e mafai ona fesoasoani le Tusi Paia iā i latou. E ui ina tāua le aso o le faaipoipoga, ae latou te iloa ua na o se amataga o le olaga faaipoipo o ni Kerisiano se toʻalua, o loo faamoemoe e ola e faavavau i le lumanaʻi. E lē manaʻomia fua ona faatelē se ʻaiga o le faaipoipoga. Afai la te filifili e fai se faatasitasiga, ia muaʻi nonofo lelei i lalo ma faitau tupe o le a totogi ai, ma le ituaiga faatasitasiga o le a faia. (Luka 14:28) I lo la ola faatasi o ni Kerisiano, o le a avea ai le tane ma ulu e tusa ai ma faatulagaga a le Tusi Paia. (1 Korinito 11:3; Efeso 5:22, 23) O lea la, o le alii faaipoipo e gafa ma le matafaioi o le fuafuaina o le ʻaiga o le faaipoipoga. O le mea moni na te muaʻi talanoaina ma le tamaʻitaʻi faaipoipo fuafuaga uma o na mea, e pei o a la valaaulia mo le ʻaiga. Atonu o le a lē mafai pe lē fetaui ma lo la tulaga le valaaulia uma o a la uō ma tauaiga, peitaʻi, e manaʻomia ona faia ni filifiliga talafeagai. Pe afai e lē valaaulia e le ulugalii nisi o uō  Kerisiano, e ao ona la mautinoa o le a latou malamalama ma lē feita i le filifiliga ua la faia.—Failauga 7:9.

“Pule o le Tausamaaga”

11. O le ā le tiute tauave a le “pule o le tausamaaga” i se faaipoipoga?

¹¹ Pe a filifili se ulugalii e faia se faatasitasiga e faamanatu ai le la faaipoipoga, e faapefea ona la faamautinoa o le a tausisia pea le mamalu o lea aso? E tele tausaga ua faataʻitaʻia ai e Molimau a Ieova se vala na fesootaʻi ma le aufaatasiga na auai atu i ai Iesu i Kana. Sa iai se “pule o le tausamaaga,” e mautinoa o se tagata talitonu e taʻumatuaina. (Ioane 2:9, 10) O se alii faaipoipo e iai le faautaga mamao, o le a ia filifilia se uso Kerisiano taʻumatuaina ina ia gafa ma lea tiute tauave tāua. Pe a uma ona faamalamalama manaʻoga ma mea e fiafia i ai le alii faaipoipo, ona mulimuli lea o le pule o le tausamaaga e lē gata i le taimi a o leʻi faia, ae i le taimi foʻi o le faatasitasiga.

12. O le ā e ao ona manatu i ai le alii faaipoipo e faatatau i le faaaogāina o le ʻava malosi?

¹² I le ōgatusa ma manatu na talanoaina i le palakalafa e 5, e filifili nisi ulugalii e lē faaaogāina le ʻava malosi i le ʻaiga o le faaipoipoga, ina ia lē faaleagaina ai le fiafia ma le taulau manuia o le faatasitasiga, e i latou e lē pulea le tagofia o le ʻava malosi. (Roma 13:13; 1 Korinito 5:11) Ae peitaʻi, pe afai e faatagaina le ʻava malosi, e ao i le alii faaipoipo ona vaavaai lelei ina ia fuafua ma pulea le faaaogāina. Sa faaaogā le uaina i le faaipoipoga na auai ai Iesu i Kana, ma sa ia saunia foʻi se uaina e lelei tele. Ae o le mea e mataʻina ai, na faapea le pule o le tausamaaga: “E muamua ona au mai e tagata uma o le uaina lelei; pe a tele foʻi le inu i ai o tagata, ona au mai ai lea o le uaina leaga; a ua tuu e oe le uaina lelei, ua oo mai i lenei itu aso.” (Ioane 2:10) E mautinoa e leʻi lagolagoina e Iesu le onā, auā sa ia vaai i ai o se mea e sesē. (Luka 12:45, 46) O le faaalia o le ofo o le pule o le tausamaaga i le lelei o le uaina, na manino ai sa ia auai i ni faaipoipoga sa onanā ai nisi na valaaulia. (Galuega 2:15; 1 Tesalonia 5:7) E ao i le alii faaipoipo ma le Kerisiano taʻumatuaina lea na te tofia e fai ma pule o le tausamaaga, ona faamautinoa o le a utagia e ē uma e auai, le faatonuga lenei: “Aua foʻi neʻi onā outou i le uaina, o le mea e ulavale ai.”—Efeso 5:18; Faataoto 20:1; Hosea 4:11.

13. O le ā se mea e ao ona manatu i ai se ulugalii pe afai o le a tāina ni musika i le ʻaiga o le faaipoipoga, ma aiseā?

¹³ E pei lava foʻi o isi faatasitasiga, pe afai e tāina ni musika, e ao ona uaʻi atu ia lē soona leotele, ina ia lagona lelei ai talanoaga a tagata. Na mātauina e se tasi toeaina: “Pe a faasolo ina leva le afiafi, ma ua faasolo ina pisapisaō talanoaga ma amata faiga siva, o nisi taimi e alu aʻe ai foʻi i luga ma le leo o le musika. Na amata le faatasitasiga o lemū, ae uma aʻe ua leo tele ma lē lagona ai talanoaga o fai. O le ʻaiga o le faaipoipoga e maua ai se avanoa mo faatasitasiga fiafia. Pagā le faanoanoa pe afai o le a faaleagaina lenei avanoa i le leo tele o le musika!” E manaʻomia foʻi ona gaoioi ma le poto i inei le alii faaipoipo ma le pule o le tausamaaga, ia lē tuu atu i le fāʻili e pulea ituaiga musika ma le leo e ao ona iai. Na tusi Paulo: “O mea uma foʻi tou te faia, i le tautalatala po o le amio, ia faia uma lava ia mea i le suafa o le Alii o Iesu.” (Kolose 3:17) Seʻi manatu foʻi, pe a foʻi tagata valaaulia i le fale ina ua uma le ʻaiga, po o le a latou manatua na atagia i musika na tāina, le faia e le ulugalii o mea uma lava i le suafa o le Alii o Iesu? O le tulaga lenā e tatau ona iai.

14. O ā ni mea e ao ona manatua ma le fiafia e Kerisiano i se faaipoipoga?

¹⁴ Ioe, o se faaipoipoga sa lelei ona fuafuaina, e manatua pea e tagata. Na faapea mai Adam ma Edyta ua 30 tausaga talu ona faaipoipo, e uiga i se tasi faaipoipoga: “Na e lagonaina lou iai i se siʻomaga faa-Kerisiano. Sa usuina ai pese  o viiga iā Ieova ma isi foʻi faafiafiaga lelei. E leʻi tāua tele siva ma musika. Sa matagofie ma ati aʻe ai, ma sa ōgatusa foʻi mea uma ma taʻiala a le Tusi Paia.” E manino la, e tele mea e mafai ona faia e le alii ma le tamaʻitaʻi faaipoipo, e faamaonia ai lo la faatuatua e ala i a la gaoioiga.

Meaalofa o le Faaipoipoga

15. O le ā le fautuaga a le Tusi Paia e mafai ona faatatauina i meaalofa mo se faaipoipoga?

¹⁵ I le tele o atunuu, o se mea masani mo uō ma tauaiga ona ave se meaalofa mo le ulugalii faaipoipo. Pe a e faia faapea, o le ā se mea e ao ona manatua? Seʻi manatu i le faamatalaga a le aposetolo o Ioane e uiga i “le faalialia o lenei olaga.” Sa ia faafesootaʻi atu lea faaalialia, e lē i Kerisiano ua faamaonia lo latou faatuatua e ala i gaoioiga, ae i le ‘lalolagi o le a mavae atu.’ (1 Ioane 2:16, 17) Pe a mafaufau i le manatu faagaeeina o Ioane, pe tatau i le ulugalii fou ona faailoa atu i luma o le lautele le tagata na aumai ai se meaalofa? Na ave e Kerisiano mai Maketonia ma Akaia ni foaʻi alofa mo uso i Ierusalema, ae lē o taʻu mai po o ai o latou igoa. (Roma 15:26) O le toʻatele o Kerisiano e foaʻi se meaalofa mo se faaipoipoga latou te mananaʻo ia lē faailoaina i latou, ina ia ʻalofia ai le uaʻi atu ai iā i latou. Seʻi iloilo ane fautuaga a Iesu o loo maua i le Mataio 6:1-4 e faatatau i lenei mataupu.

16. E mafai faapefea e ulugalii fou ona ʻalofia le faatigā o faalogona o isi e tusa ai ma meaalofa o le faaipoipoga?

¹⁶ O le faailoa atu o le tagata na aumai ai le meaalofa, e ono tupu ai le “feluʻiaʻi,” po o le tauvā, po o ai e sili atu lana meaalofa. O le mea lea o le a lē faailoaina ai e le ulugalii fou, i luma o le lautele igoa o i latou na aumai ai meaalofa. O le faailoa atu o igoa o i latou na aumai ai, e faamāsiasi ai isi atonu na lē gafatia se meaalofa. (Kalatia 5:26; 6:10) E lē o se mea sesē le iloaina e le alii ma le tamaʻitaʻi faaipoipo o tagata na avatu ai a la meaalofa. Atonu o le a la iloaina e ala i se tusi e maua faatasi ma le meaalofa, ae lē manaʻomia fua ona faailoaina i le lautele. Pe a faatau mai, avatu, pe mauaina se meaalofa mo se faaipoipoga, o se avanoa lea e tatou te faamaonia atu ai e oo lava i mataupu patino a le tagata lava ia, ae o loo aafia ai lo tatou faatuatua i a tatou gaoioiga e fai. *

17. O le ā le sini e ao ona iai i Kerisiano e faatatau i lo latou faatuatua ma galuega?

¹⁷ O le faamaonia o lo tatou faatuatua e lē na o le amio lelei, auai i sauniga faa-Kerisiano, ma faia se sao i le galuega talaʻi. Tau ina ia maua e i tatou uma se faatuatua e ola, ma aafia ai mea uma tatou te faia. Ioe, e mafai ona faaalia lo tatou faatuatua i ‘galuega atoatoa,’ ia e aofia ai vala na talanoaina i luga.—Faaaliga 3:2.

18. E faapefea ona moni upu o loo i le Ioane 13:17 e faatatau i faaipoipoga faa-Kerisiano ma isi faatasitasiga?

¹⁸ Ina ua uma ona faataatia e Iesu se faaaʻoaʻoga lelei mo ona aposetolo faamaoni, e ala i lona mulumuluina o o latou vae, na ia fetalai: “Afai ua outou iloa ia mea, amuia outou pe a outou faia.” (Ioane 13:4-17) Atonu i nofoaga o loo tatou nonofo ai e lē o se mea masani le mulumuluina o vae o se isi tagata, e pei o se isi tatou te talimālō i ai. Ae pei ona talanoaina i lenei mataupu, e iai nisi vala o le olaga e mafai ona faaalia ai lo tatou faatuatua, e ala i gaoioiga alofa ma agalelei, e aofia ai vala o faatasitasiga ma faaipoipoga Kerisiano. O le tulaga lenā e lē gata mo i latou o loo sauni e faaipoipo, po o ē valaaulia i se faaipoipoga, po o so o se faatasitasiga fiafia a ni Kerisiano e fia faaalia lo latou faatuatua e ala i gaoioiga.

[Faamatalaga pito i lalo]

E Faapefea Ona E Tali?

E faapefea ona faamaonia lou faatuatua

• pe a fuafua se faatasitasiga?

• pe a fuafua se faaipoipoga po o se ʻaiga?

• pe a avatu pe mauaina mai se meaalofa mo le faaipoipoga?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 24]

E tusa lava pe valaaulia na o ni nai tagata, ia taʻitaʻia pea e le “poto mai lugā”