Talaaga o le Soifuaga

Na Ou Maua ‘Mea na Manaʻo i ai Loʻu Loto’

FAAMATALAINA E DOMINIQUE MORGOU

Iā Tesema 1998, na taunuu ai loʻu moomooga o se teineitiiti ina ia ou alu i Aferika! Sa ou matuā naunau lava i laufanua tetelē i Aferika, ma maofa i manu. A o lea ua ou iai! Ua faataunuu ai foʻi se isi moomooga. O le avea o aʻu o se faievagelia faataimi atoa o loo auauna i se isi atunuu. Sa ono manatu le toʻatele ailoga e mafai ona ou faataunuuina lenei mea. Talu ai, e lē lelei laʻu vaai, ae o lea ua ou savalia ia auala lauoneone o nuu o Aferika. Ua iai saʻu taʻifau taʻiala ua uma ona aʻoina i auala o aai i Europa. Seʻi oʻu faamatala atu le tala na mafai ai ona ou auauna i Aferika, ma le faataunuuina e Ieova o ‘mea na manaʻo i ai loʻu loto.’—Salamo 37:4.

NA OU fanau iā Iuni 9, 1966, i Falani i saute. O aʻu o le uii o le fanau e toʻafitu; e toʻalua tama ma teine e toʻalima; sa tausia i matou uma lava e ni mātua alolofa. Ae peitaʻi, e tasi lava le mea faigatā na tupu i loʻu olaga a o ou talavou. Sa aafia aʻu i se maʻi tuufaasolo lea na iʻu ai ina ou tauaso e pei o loʻu tinā, ma lona tinā ma se tasi o oʻu uso.

A o ou talavou, sa ou fesagaʻi ai ma ē faailoga lanu, faaituʻau, ma le faafiaamiotonu, lea na ou fouvale i tagata. A o na taimi faigatā, na matou ō atu ai i le vaipanoa o Hérault. I inā na tupu ai se mea matuā lelei lava.

I le taeao o se tasi Aso Sa, na ō mai ai ni Molimau a Ieova se toʻalua i lo matou fale. Sa masani ai loʻu tinā iā i laʻua ma valaaulia i totonu. Na fesili atu se tasi o fafine i loʻu tinā po o ia manatua sa ia folafola atu e iai se aso e faia  ai sana suʻesuʻega faale-Tusi Paia. Sa manatua e loʻu tinā ma fesili atu: “O afea la e amata ai?” Sa latou ioe e feiloaʻi i taeao o Aso Sa uma, ma na amata ai ona aʻoaʻoina e loʻu tinā “le upu moni [o] le tala lelei.”—Kalatia 2:14.

Mauaina o le Malamalama

Sa sogasogā loʻu tinā ina ia malamalama ma manatua mea na ia aʻoaʻoina. Ona e pō lana vaai, o lea sa ia aʻo faatauloto ai mea uma. Sa onosai lava Molimau a Ieova iā te ia. A o aʻu, e so o se taimi lava na ō mai ai, ou te lafi ai i le potu, faatoʻā ou sau lava i fafo ina ua ō. Ae peitaʻi, i se tasi aoauli, na faafeiloaʻi ai aʻu e se tasi o Molimau a Ieova e igoa iā Eugénie, ma talanoa mai iā te aʻu. Sa ia faamatala mai e faapea, o le a faaiʻuina e le Malo o le Atua le pepelo, le feitagaʻi, ma le faailoga lanu i le lalolagi. Na ia faapea mai, e “na o le Atua lava o loo iai le vaifofō.” E ese loʻu fia iloa! I le aso na sosoo ai, na amata ai laʻu suʻesuʻega faale-Tusi Paia.

Sa fou iā te aʻu mea uma na ou aʻoaʻoina. O lea ua ou iloa māfuaaga ua lē taofia ai e le Atua mo sina taimi le amio leaga. (Kenese 3:15; Ioane 3:16; Roma 9:17) Na ou iloa atili ai foʻi, e lē o tuua i tatou e Ieova e aunoa ma se faamoemoe. Ua ia folafola mai iā i tatou se faamoemoe ofoofogia, o le ola lea e faavavau i se lalolagi parataiso. (Salamo 37:29; 96:11, 12; Isaia 35:1, 2; 45:18) I lenā Parataiso, o le a toe faapupulaina o oʻu mata, lea sa faasolosolo malie lava ona lē iloa se mea.—Isaia 35:5.

Faia le Auaunaga Faataimi Atoa

Iā Tesema 12, 1985, na faailogaina ai loʻu tuuina atu iā Ieova i le papatisoina o aʻu i le vai, e pei lava ona sa faia e loʻu uso o Marie-Claire. E leʻi pine, ae papatisoina foʻi loʻu tuagane o Jean-Pierre, faapea loʻu tinā pele.

I la matou faapotopotoga, sa iai ni paeonia sauatoa, po o faievagelia faataimi atoa. Sa faalaeiauina aʻu i lo latou olioli ma le maelega i le faiva. E oo lava iā Marie-Claire, lea e aafia foʻi i le maʻi e lē lelei le vaai, ma ua iai se mea e tuu e faasaʻo ai se tasi o ona vae, sa auai foʻi i le auaunaga faataimi atoa. E oo mai i aso nei, o loo ia faalaeiauina pea aʻu i le itu faaleagaga. Ona o le toʻatele o paeonia i le faapotopotoga, ma i le aiga, na fesoasoani iā te aʻu e atiaʻe ai se faanaunauga ina ia ou auai i le auaunaga faataimi atoa. O lea, iā Novema 1990, na amata ai ona ou galue i Béziers, o se paeonia.—Salamo 94:17-19.

Feagai ma le Lotovaivai

I le talaʻiga, na ou maua ai le fesoasoani e ala i le vaavaaiga a isi paeonia. Ae e ui lava i lenā mea, i nisi taimi sa ou faavaivai, ona o le lē tele o ni mea na ou faia, ma ou moomoo ai e fia faia ni mea e sili atu. Ae peitaʻi, na tausia lava aʻu e Ieova i na taimi o le lotovaivai. Sa faia ni aʻu saʻiliʻiliga i le tusi o le Watch Tower Publications Index, e saʻili ai mo talaaga o soifuaga o paeonia e pei o aʻu, sa mafatia i le faalēlelei o le vaai. Sa ou maofa lava ona o le toʻatele o i latou! O nei faamatalaga aogā ma le faalaeiau na fesoasoani iā te aʻu ia ou talisapaia mea ua mafai ona ou faia, ma ia ou lotomalie i le tulaga o loo ou iai.

Ina ia tausia aʻu, sa matou galulue faatasi ai ma isi Molimau a Ieova i le faamamāina o faleoloa. I se tasi aso, sa ou mātauina ai, na toe foʻi atu isi ma toe faamamā mea ia faatoʻā uma ona ou faamamāina. E manino mai, sa tele ni pefu na ou misia. Sa ou alu ma talanoa atu iā Valérie, le paeonia lea sa ia vaaia la matou ʻaufaamamā, ma sa ou talosaga atu ina ia tautala saʻo mai iā te aʻu, ma taʻu mai po o fai aʻu ma faalavelave i isi tagata. Sa ia tuu mai ma le agalelei iā te aʻu e faia laʻu filifiliga pe a ou lagona ou te lē mafaia ona fai o le galuega. Iā Mati 1994, na ou lē toe galue ai i le faamamāina o fale.

Na toe lofitūina foʻi aʻu i le lagona ua ou lē aogā. Sa ou tatalo faatauanau iā Ieova, ma sa ia faafofogaina aʻu olega. Na ou toe maua foʻi se isi fesoasoani tele i le suʻesuʻeina o le Tusi Paia, ma lomiga faale-Tusi Paia. E ui ua faasolo ina vaivai laʻu vaai, ae sa faateleina loʻu  naunau e auauna iā Ieova. O le ā se mea ou te faia?

Muamua, sa Ou Faatalitali, Ona Faia Vave Loa Lea o se Faaiʻuga

Sa ou talosaga mo le aʻoaʻoina i le Nofoaga mo Ē Lē Lelei le Vaai ma Tagata Tauaso, i Nîmes, ma na talia ai aʻu mo le tolu masina. Sa matuā aogā lava na taimi. Na oo ina ou malamalama ai i le telē o le faalētonu o loʻu tulaga ua iai, ma iloa ai fetuutuunaʻiga e ao ona fai. O le faifaimea faatasi ma ē o loo mafatia i ituaiga eseese o le lē atoatoa o le malosi, na fesoasoani ou te iloa ai le matuā tāua o loʻu faamoemoe mo le lumanaʻi. O le mea e sili, sa iai soʻu sini ma na mafai ai ona ou faia se gaoioiga aogā. E lē gata i lea, sa ou aʻoaʻoina le gagana faa-Falani mo tagata tauaso.

Ina ua ou toe foʻi atu i loʻu aiga, sa latou mātaulia mai le tele o le fesoasoani na ou maua mai i lea aʻoga. Ae e tasi lava le mea sa ou lē fiafia ai, o le faigatā ona ou faaaogāina le tootoo. E manaia pe a maua se isi fesoasoani; atonu po o se taʻifau e fai ma oʻu faasinoala.

Sa avatu saʻu tusi talosaga mo se taʻifau, ae na faailoa mai e umi lava le lisi o tagata faatalitali. E lē gata i lea, e manaʻomia ai ona faia se suʻesuʻega a le faalapotopotoga. E lē mafai ona tuuina atu se taʻifau taʻiala i so o se tagata. I se tasi aso, na fai mai ai e se fafine mai se faalapotopotoga mo ē tauaso, o lea o le a tuuina atu e le kalapu tenisi se taʻifau taʻiala mo sē tauaso po o sē ua lē lelei le vaai e nofo i lo matou vaipanoa. Na ia faapea mai, sa mafaufau mai o ia iā te aʻu. Pe faamata ou te talia? Sa ou iloa le aao o Ieova i lenei mataupu ma talia ai le fesoasoani agalelei. Ae sa ou faatali foʻi mo le taʻifau.

Mafaufau Pea i Aferika

A o ou faatalitali pea, sa uaʻi atu loʻu mafaufau i se isi mea. E pei ona taʻua muamua, talu  mai lava ona ou laʻitiiti, sa ou fia alu i Aferika. E ui ina lē lelei laʻu vaai, ae ua sili atu ona malosi lenā faanaunauga, aemaise lava ona ua ou iloa, e toʻatele tagata i Aferika e fiafia i le Tusi Paia ma e fiafia foʻi e auauna iā Ieova. I se taimi muamua, sa ou fai atu iā Valérie ou te fia asiasi lava i Aferika. Pe fia sau ma te ō? Sa malie i ai o ia, ma na ma tusi atu loa i nisi o ofisa o lālā o Molimau a Ieova e tautala i le gagana Falani i Aferika.

Na maua se tali mai Togo. Na ou fai atu ma le fiafia iā Valérie e faitau mai le tusi. Sa faalaeiauina ai aʻu i le tusi, o lea na fai mai ai Valérie: “Ia, e manaia foʻi.” Ina ua uma ona talanoa atu i uso i le lālā, sa faafesootaʻi atu loa aʻu iā Sandra, o se paeonia i le laumua o Lomé. Na ma fuafua ma te ō iā Tesema 1, 1998.

Ina ua ma taunuu i Lomé, na ma ō i fafo mai le vaalele, na ma lagona le vevela o Aferika e pei ua afīfī taʻita i se palanikeke. O se atunuu ese lea, ae o se atunuu manaia foʻi! Sa matou feiloaʻi ma Sandra. E ui matou te leʻi feiloaʻi muamua, ae na pei lava i matou o ni uō ua leva ona masani. E leʻi umi lava talu ona ma taunuu atu, ae tofia loa ia Sandra ma lana paga o Christine e avea ma paeonia faapito i se taulaga laʻitiiti i nuuāuta o Tabligbo. O lea, na faaeaina ai i maʻua e matou te ō faatasi i lo la tofiga fou. Sa ma nonofo ai mo le lua masina, ma ina ua ou toe foʻi, sa ou manatu ou te toe sau lava i Aferika.

Na Ou Fiafia e Toe Foʻi Atu i Togo

I Falani, na toe fuafua ai loa laʻu malaga lona lua i Togo. O le fesoasoani a loʻu aiga, na mafai ai ona ou fai fuafuaga e nofo i inā mo le ono masina. O lea, iā Setema 1999, na ou toe alu atu ai i le vaalele i Togo. Ae peitaʻi, i le taimi lea, na ou alu ai na o aʻu. Seʻi mafaufau i faalogona o loʻu aiga ina ua vaai mai ua ou alu na o aʻu e ui i le lē lelei o laʻu vaai! Ae, e leai lava se mea e popole ai. Sa ou faamautinoa atu i oʻu mātua, o aʻu uō, ua pei lava o ni oʻu aiga, e faatali maia aʻu i Lomé.

Maʻeu loʻu fiafia ina ua ou toe foʻi atu i se vaipanoa e matuā toʻatele ai tagata e fiafia i le Tusi Paia! E masani lava ona vaaia tagata o faitau le Tusi Paia i le auala. I Tabligbo, e valaau mai iā i matou nisi o le nuu e ō atu ina ia faia ni talanoaga faale-Tusi Paia. Ae maʻeu se avanoa lelei na matou nonofo faatasi ai ma ni paeonia faapito se toʻalua! Na ou iloa ai foʻi se isi aganuu, se isi auala e vaai ai i mea. O le mea muamua ma aupito sili, na ou mātauina ai e faamuamua e uso ma tuafāfine Kerisiano i Aferika le Malo o le Atua i o latou olaga. O se faaaʻoaʻoga, e tusa lava po o le ā le mamao o le mea e savavali i ai i le Maota o le Malo, e lē taofia ai lava i latou mai le ō atu i sauniga. E tele foʻi ni mea na ou iloa mai ai i lo latou alofa ma le agaga talimālō.

I se tasi aso ina ua foʻi mai i le talaʻiga, na ou taʻu atu ai iā Sandra, ua ou fefe e toe foʻi i Falani. Ua agaʻi ina atili leaga laʻu vaai. Sa ou mafaufau i le tumutumu ma le pisapisaō o tagata i auala i Béziers, faapea auala faasitepu i fale mautotogi, ma le tele lava o isi mea ua  faafaigatā ai le olaga mo se tagata ua lē lelei le vaai. E iai le eseesega ma auala i Tabligbo, e ui lava e lē faatāina, ae sa toʻafilemu; e leai ni tagata se toʻatele, ma e faalētele foʻi ni taavale. O le a faapefea ona ou fealuaʻi i Falani, auā o lea ua ou masani i Aferika?

I le lua aso mulimuli ane, ae telefoni mai loʻu tinā e faailoa mai, o la e faatali mai iā te aʻu le aʻoga mo taʻifau taʻiala. O lea ua sauni mai se taʻifau laʻitiiti e igoa iā Océane, e taʻitaʻia aʻu. Ua toe tausia ai foʻi oʻu manaʻoga ma ua uma ai ma loʻu popole. Ina ua uma le ono masina o le auaunaga fiafia i Tabligbo, na ou toe foʻi atu ai i Falani e faafeiloaʻi ia Océane.

Ina ua mavae ni nai masina o toleniga, na tuuina mai ai loa Océane i laʻu tausiga. Sa lē faigofie i le taimi muamua. Sa tatau ona ma aʻoaʻoina ina ia malamalama le tasi i le isi. O lea, sa auaumālie ai lava ona ou iloa, loʻu matuā manaʻomia o Océane. O le mea moni, ua ou matuā faalagolago lava iā Océane. O ā manatu o tagata i Béziers pe a latou vaai mai ua ou alu atu ma se taʻifau i le fale? Sa faaaloalo ma agalelei mai tagata iā te aʻu. Sa taʻutaʻua Océane i tuaoi. Talu ai e toʻatele tagata e lē toʻafilemu pe a alu atu se tagata e lē atoatoa le malosi, ae o le iai o le taʻifau, na mafai ai ona ou talanoa i se auala masani i tagata e uiga i loʻu tulaga. E nonofo lelei lava tagata ma faalogo mai iā te aʻu. Sa avea Océane ma auala na mafai ai ona ou amataina se talanoaga.

Ō i Aferika ma Océane

E leʻi galo iā te aʻu ia Aferika, ma na amata ai ona toe fuafua laʻu malaga lona tolu. O le taimi lea, na ma ō ai ma Océane. Na matou ō faatasi foʻi ma se ulugalii talavou, o Anthony ma Aurore, ma laʻu uō o Caroline; o ni paeonia uma e pei o aʻu. Iā Setema 10, 2000, na matou taunuu ai i Lomé.

I le taimi muamua, sa fefefe ai le toʻatele o tagata iā Océane. E toʻalaʻitiiti lava nai tagata na vaai i se taʻifau ua faapea ona telē, auā o le tele o taʻifau i Togo, e laiti. Ina ua latou vaai i le fusipaʻu i lona ua, na manatu ai nisi e faapea e taufeʻai tele le taʻifau, e manaʻomia ona nonoa. O le galuega a Océane, o le puipuia o aʻu mai ni mea na te iloa e lamatia ai aʻu. Ae, e leʻi pine, ae masani lelei ia Océane i le siʻomaga fou lea ua iai. O le taimi e fusi ai lona fusipaʻu, na te iloa ua oo i lona taimi faigaluega; na te taʻitaʻi lelei iā te aʻu, ma nofo pea i oʻu tafatafa. Ae a tatala ese le fusipaʻu, ua fia taalo, i nisi taimi e fai mea valea ai. E tele taimi ma te fiafia faatasi ai.

Na matou nonofo faatasi uma lava ma Sandra ma Christine i Tabligbo. Ina ia fesoasoani e faamasani uso ma tuafāfine iā Océane, na matou valaaulia ai i latou e asiasi mai ma faamatala atu i ai le galuega a le taʻifau taʻiala, ma le pogai ua ou manaʻomia ai, ma le auala e faamasani ai i ai. Sa faataga e le ʻautoeaina ona ma ō atu ma Océane i le Maota o le Malo. Talu ai e lē masani ona vaaia se mea faapea i Togo, na faia ai se faasilasilaga e faamatala atu ai i le faapotopotoga lea fuafuaga. Ae i le faiva, e faatoʻā ma ō ma Océane pe a ou alu e fai toe asiga ma suʻesuʻega faale-Tusi Paia; o tulaga e malamalamagofie ai tagata pe a ma ō atu.

Sa avea pea o se mea fiafia le galuega talaʻi i lenei oganuu. Sa ou loto faafetai ona o le magafagafa na faaalia e nei tagata agamalu e ala i a latou gaoioiga alofa, e pei o lo latou naunau e tuuina mai se nofoa ou te nofo ai. Iā Oketopa 2001, na ma ō ai ma loʻu tinā i laʻu malaga lona fā i Togo. Ina ua mavae vaiaso e tolu, na toe foʻi atu ai o ia i Falani, ma lona mautinoa ua lelei mea uma ma ua fiafia ai.

Ou te matuā faafetai iā Ieova ona sa mafai ona ou auauna i Togo. Ua ou mautinoa, o le a faaauau ona aumaia e Ieova ‘mea na manaʻo i ai loʻu loto’ a o ou faaaogāina pea mea uma o iā te aʻu i le auaunaga iā te ia. *

[Faamatalaga pito i lalo]

[Ata i le itulau 10]

Sa ou matuā naunau lava i laufanua tetelē i Aferika, ma maofa i manu

[Ata i le itulau 10]

Na ma ō ma Océane e faia toe asiga

[Ata i le itulau 11]

Sa faataga e le ʻautoeaina ona ma ō atu ma Océane i sauniga