O Fea e Mafai Ona E Maua ai Tapulaa Moni Faaleagaga?

NA FESILI faaamuamu atu ia Rodolphe: “Afai o le a e fia mulimuli atu i se lotu ona o uputuu faaleaiga, aiseā e lē filifili ai le lotu Celtic lea na faatinoina e o tatou augātamā i le 2,000 tausaga ua mavae?” O lenei manatu, na toē ai lana ʻaufaalogologo.

Na faapea mai ia Rodolphe: “E matuā tāua lava iā te aʻu la ma faiā ma le Atua. Ou te matuā tetee lava i le manatu e faapea, ona o uputuu, e tatau ai ona faaofi famalosi mai iā te aʻu ia talitonuga faalotu, auā o le lotu lea sa faia e tagata o loʻu aiga o ē na soifua i le sefulu po o le faitau selau foʻi tausaga ua mavae.” Sa iloilo ma le faaeteete e Rodolphe mea uma; ma e leʻi manatu māmā o ia i lenei mataupu tāua e faapea o se mea na tuufaasolo mai iā te ia.

E ui ua lē o toe manatu mamafa i aso nei i le tuufaasolo mai o lotu i augātupulaga, ae o loo tausisia pea e le toʻatele le lotu a lo latou aiga. Ae po o se mea saʻo le pipii atu pea o se tasi i tapulaa faalotu a ona tuaʻā? O le ā o fai mai ai le Tusi Paia?

Ina ua mavae le 40 tausaga i le toafa, na faataatia atu ai e Iosua o lē na suitulaga iā Mose se filifiliga i luma o le nuu o Isaraelu: “Pe afai foʻi e leaga iā te outou ona auauna iā Ieova, inā filifili ia o outou i le aso nei, po o ai tou te auauna i ai; po o atua na auauna i ai o outou tamā, o ē sa i le la itu o le vaitafe, po o atua o sā Amorī, e ō latou le nuu ua outou nonofo ai; a o aʻu nei ma loʻu aiga, matou te auauna iā Ieova.”—Iosua 24:15.

O le tasi o “tamā” lea sa taʻua e Iosua, o Tara, le tamā o Aperaamo, o lē sa nofo i le aai o Uro, i le taimi lenā o loo iai i le itu i sasaʻe o le vaitafe o le Eufirate. E lē o tele ni faamatalaga a le Tusi Paia e uiga iā Tara, e ese ai mai le mea moni e faapea, sa tapuaʻi o ia i atua ese. (Iosua 24:2) E ui lava sa lē tele se malamalama o lona atalii o Aperaamo e uiga i fuafuaga a le Atua, ae na lotomalie e tuua lona nuu ina ua poloaʻiina o ia e Ieova e faia faapea. Ioe, na filifilia e Aperaamo se lotu e ese mai i le lotu a lona tamā o Tara. Ona o le faia faapea, na maua ai e Aperaamo ia faamanuiaga ia na folafola mai e le Atua iā te ia, ma na lauiloa ai o ia e le toʻatele o tagata lotu e faapea o le “tamā o ē faatuatua uma lava” i le Atua.—Roma 4:11.

E manaia foʻi le faamatalaga a le Tusi Paia e uiga i le tala iā Ruta, lea na avea ma tupuaga o Iesu Keriso. O Ruta, o se fafine Moapi na faaipoipo i se tagata Isaraelu, na oo ina oti lana tane, ma sa fesagaʻi ma se filifiliga: po o le nofo i lona nuu moni pe e toe foʻi atu ma le tinā o lana tane i Isaraelu. I le iloaina o le silisili ona tāua o le tapuaʻiga iā Ieova pe a faatusatusa atu i tapuaʻiga ifo i tupua na faia e ona mātua, na folafola atu e Ruta i le tinā o lana tane e faapea: “E  fai lou nuu moʻu nuu; e fai lou Atua moʻu Atua.”—Ruta 1:16, 17.

I le faia o se faamatalaga e faatatau i le tāua o lenei faamaumauga i le Tusi Paia, ua faapea mai le Dictionnaire de la Bible, ua taʻua i lenei faamatalaga “le auala na avea ai se fafine na fanau i se isi atunuu faapaupau sa itagia ma inosia e tagata Isaraelu, . . . ae o lona alofa i tagata ma le tapuaʻiga iā Ieova, na avea ai o ia ma tupuaga o le tupu paia o Tavita.” Sa leʻi faalotolotolua Ruta e filifilia se lotu e ese mai le lotu a ona mātua, ma o le iʻuga o lenā filifiliga, na ia maua ai le faamanuiaga a le Atua.

E sili atu ona manino ma malamalama le faamatalaga i le amataga o le Faa-Kerisiano e uiga i māfuaaga, na lafoaʻiina ai e soo o Iesu tapuaʻiga a o latou tupuaga. I se lauga matuā faatauanau, na valaaulia ai e le aposetolo o Peteru lana ʻaufaalogologo ina “ia faaolaina outou ai lenei tupulaga faapiopio” e ala i le salamō mai a latou agasala ma ia papatisoina i le suafa o Iesu Keriso. (Galuega 2:37-41) O se tasi o faaaʻoaʻoga e sili ona mataʻina, o Saulo, o se tagata Iutaia sa faasauā i Kerisiano. A o malaga i le auala i Tamaseko, sa ia vaaia ai se faaaliga iā Keriso, lea na avea ai Saulo ma Kerisiano ma lauiloa ai o le aposetolo o Paulo.—Galuega 9:1-9.

E leʻi vaaia e le toʻatele o uluaʻi Kerisiano se vaaiga mataʻina faapena. Ae e ui i lea, e tatau ona lafoaʻia e i latou uma a lē o faiga faa-Iutaia, o tapuaʻiga i le tele o atua faapaupau eseese. O i latou na talia le Faa-Kerisiano, sa malamalama lelei i mea moni, e masani ona latou faia ina ua uma ni talanoaga uumi e uiga i le vaega a Iesu le Mesia. (Galuega 8:26-40; 13:16-43; 17:22-34) Sa manino lelei i na uluaʻi Kerisiano le manaʻomia ona faia o ni suiga i o latou olaga. Sa tuuina atu le valaaulia i tagata uma, Iutaia ma ē e lē o ni Iutaia, ae sa tumau pea lava le feʻau. Ina ia faafiafia le Atua, sa tatau ai ona mulimuli atu i se isi tapuaʻiga fou, le Faa-Kerisiano.

Se Filifiliga Tatau mo i Tatou

O le mea moni, sa manaʻomia le lototele i le uluaʻi senituri, e teena ai uputuu faalotu a le aiga, o faiga faa-Iutaia, tapuaʻiga i le emeperoa, tapuaʻiga i atua faapaupau, ma le auai i se lotu sa teena e tagata Iutaia ma Roma. O lenei filifiliga na iʻu i sauāga ogaoga. E manaʻomia foʻi se lototele faapena i aso nei, e teena ai le “aafia ma le faataʻitaʻi atu i le agaga o loo taatele o le fai o mea uma e loto i ai le tagata,” e pei ona tusia ai e Hippolyte Simon, o se epikopō Katoliko o Clermont-Ferrand, i lana tusi Vers une France païenne? (Ua Avea ea Falani ma Atunuu Faapaupau?) E manaʻomia le lototele e auaufaatasi ai ma se lotu toʻalaʻitiiti lea e faitioina i nisi taimi, o Molimau a Ieova.

O se tamāloa talavou mai Bastia i Corsica e igoa iā Paulo, na ola aʻe i le lotu Katoliko, i nisi taimi, sa auai o ia i gaoioiga a le lotu, e pei o le faatauina atu o keke ina ia maua ai ni tupe mo se faalapotopotoga a le Katoliko mo tagata matitiva. I le fia mauaina o se malamalamaga lelei i le Tusi Paia, na malie ai o ia e faia e lē aunoa ni talanoaga ma Molimau a Ieova. I le taimi lea, sa ia iloa ai o mea ia na te aʻoaʻoina o le a ia maua ai aogā tumau. Mulimuli ane, na talia atoatoa ai e Paulo tapulaa a le Tusi Paia ma avea ai loa o se Molimau a Ieova. Sa aloaʻia e ona mātua lana filifiliga, lea sa leʻi aafia ai la latou faiā vavalalata faaleaiga.

O Amélie, e nofo i le itu i saute o Falani. E fā augātupulaga o avea tagata o lona aiga ma Molimau a Ieova. Aiseā na ia filifili ai e talia tapulaa faalelotu a ona mātua? Ua faapea mai o ia: “E lē avea oe o se tasi o Molimau a Ieova ona ua avea ou mātua po o la mātua ma Molimau a Ieova. Ae mulimuli ane, o le a e faapea ifo iā te oe lava, ‘O laʻu lotu  auā o oʻu talitonuga nei.’” I le pei o le toʻatele o isi talavou Molimau a Ieova, ua iloa e Amélie e faapea, o ona talitonuga maumaututū faalotu ua ia maua ai se fuafuaga i le olaga, ma o se puna o le fiafiaga tumau.

Le Pogai e Talia ai Tapulaa a le Atua

Ua faalaeiauina e le tusi o Faataoto, mataupu e 6, fuaiupu e 20, i latou e mananaʻo e faafiafia le Atua e faapea: “Loʻu atalii e, ia e tausi i poloaʻiga a lou tamā; aua foʻi e te tuulafoaʻiina le upu e aʻoaʻo atu a lou tinā.” Na i lo o le fautuaina o se usiusitai aunoa ma le malamalama, ua apoapoaʻia e lenā fautuaga ia talavou ina ia talia tapulaa a le Atua e ala i le faamalosia o lo latou faatuatua ma tutū i latou lava mo le Atua. Na uunaʻia e le aposetolo o Paulo ana aumea ina ia “tofotofo i mea uma lava,” ina ia iloa ai po o ōgatusa mea na latou aʻoaʻoina ma le Afioga a le Atua ma Lona finagalo, ma ia gaoioi e ōgatusa ma na mea.—1 Tesalonia 5:21.

Pe na ola aʻe i se aiga Kerisiano pe leai, ae o le filifiliga lenā na faia e le sili atu i le ono miliona Molimau a Ieova, o talavou ma ē matutua. E ala i le suʻesuʻeina lelei o le Tusi Paia, na latou maua ai tali maufaatuatuaina i a latou fesili e uiga i se fuafuaga o le olaga, ma maua ai se malamalamaga manino i le finagalo o le Atua mo tagata. O le mauaina o lenei malamalama, ua latou talia ai tapulaa ma faia le finagalo o le Atua i le mea sili latou te mafaia.

Po o oe o se tasi e masani ona faitau i lenei mekasini pe leai, aiseā e te lē talia ai le ofo a Molimau a Ieova e fesoasoani atu iā te oe e malamalama i le Tusi Paia ma iloiloina ana tapulaa faaleagaga. O le auala lenei, o le a mafai ai ona e ‘tofotofo ma iloa e lelei Ieova’ ma maua ai le poto lea e mafai ona taʻitaʻia ai i le ola e faavavau pe afai e faatinoina.—Salamo 34:8; Ioane 17:3.

[Ata i le itulau 5]

O tupulaga e fā o se aiga Molimau a Ieova i Falani

[Ata i le itulau 7]

Na filifili Ruta e auauna iā Ieova na i lo o atua sa tapuaʻi i ai ona tuaʻā