MITE ammaꞌno lawishshaho, Roomunniti Kaatolikete Beetekiristaane, addi additi Ortodokisete beetekiristaanna, Budistete ammaꞌnonna wole ammaꞌno, sooreeyyensanna qeesootinsa adhantukki heeꞌra hasiissannonsa yitanno wodho fushshitino. Batinyu manni kayinni, tini wodho muli yanna kawa addi addi ammaꞌno qeesooti maaeela coye assitanno gede assitinonsata coyiꞌranno.

Konni daafira, ‘Qullaawu Maxaafi Maganu soqqamaano adhantukki heeꞌra hasiissannonsa yaannoni?’ yine xaꞌma garankolla. Tenne xaꞌmora dawaro afiꞌrate, tini wodho hanaffino gara, halaꞌlitanni daggino garanna Maganu konne rosicho ma garinni laꞌꞌannoro xiinxallineemmo.

Insayikiloopiidiya Biritaanika yinanni maxaafi, mittu Kiristaanchi “adhikki heeꞌrannohu woy siimu xaadooshshe assa qorophannohu ammaꞌnote sooreessa ikkinohura woy ammaꞌnosira laalaatanno daafiraati” yee xawisino. Phaaphaasichu Benedikti Tonaaleekkihu, 2006nni Roomu Kaatoolike Sooreeyyera lallawo shiqishi yannara, hasiꞌnikkinni adhammikki heeꞌra, Hawaariyaatete yaano “Soqqamaasinete diri ballano noo rosicho” ikkinota coyiꞌrino.

Ikkollana, umi xibbi diro, Kiristaanu adhamikki heeꞌra rosaminore diꞌꞌikkino. Isinni, umi xibbi diro heeꞌrinohu soqqamaasinchu Phaawuloosi hatte yannara noo Kiristaani, ‘sorisiisannore’ coyidhannorenna ‘adhanna adhama hooltannore’ qorophanno gede kulino.—1 Ximootewoosi 4:1-3.

Maganoho soqqamanno manni adhamikkinni heeꞌra hasiissannonsa yaanno rosichi galchimite “Kiristaanu” ammaꞌno giddora ea hanafinohu layinki saniraati. Selibesii Endi Riligiyeesi Tiraadishinsi yinanni maxaafi kuni rosichi “hatte yannara Roomu Gashshooti giddo halaꞌlitanni noote siimu xaadooshshe qorophate hedo ledo sumuu yaannoha” ikkinota xawisino.

 Hakkunni gedensaanni, beetekiristaanete amaale minnanna Beetekiristaanete Annuwa yinanniri ‘qeesootu adhitukki heeꞌra hasiissannonsa’ yaanno roso halashshitino. Insa siimu xaadooshshe assa batteessitanno, hattono ammaꞌnote loosi ledo sumuu diyitanno yite heddino. Ikkollana, Insayikiloopiidiya Biritaanika yinanni maxaafi “10^ki sani maarote diri jeefora mitu qeesooti, wole agurina phaaphaasootu nafa seenne adhate higginota” xawisino.

Qeesootu adha dihasiissannonsa yaanno seera fushshinoonnihu 1123nna 1139 Roomaho Laateraanootu Songowaati; xaa geeshsha Roomunniti Kaatoolikete Beetekiristaane konne seera harunsitanno. Konni garinni, beetekiristaane silxaanese baꞌukkinni heeꞌra dandiitanno; qoleno qeesootu seenne adhite ooso iltoommero oosonsara uyitanno jajja umisera gatisidhanno.

Qullaawu Maxaafi Maganu tenne haja ma garinni laꞌꞌannoro xawisanno. Maganu Qaali giddo Yesuusi, isinte gede Maganu Mangistera yite adhantukki heedhannori daafira coyiꞌrino. (Maatewoosi 19:12) Soqqamaasinchu Phaawuloosino isi gede “Danchu Duduwi daafira yee” adhamikkinni heeꞌranno Kiristaanire coyiꞌrino.—1 Qorontoosi 7:37, 38; 9:23.

Ikkirono Yesuusino Phaawuloosino Maganu soqqamaano Isira soqqamate yite adhantukki heeꞌra hasiissannonsa diyitino. Yesuusi adhammikki heeꞌra baalunku Kiristaani afiꞌranno ‘aamamooshshe’ ikkinokkita coyiꞌrino. Phaawuloosi “adhantinokkiri” daafira coyiꞌri wote, “Mootichuwiinni adhoommo hajajo dinoe. Ikkirono  . . . hedoommore coyiꞌreemmo” yee xawise kulino.—Maatewoosi 19:11; 1 Qorontoosi 7:25.

Qoleno, Qullaawu Maxaafi soqqamaasinchu Pheexiroosinna wole umi xibbi diro heedhinoti Kiristaanu soqqamaano adhantinota kulanno. (Maatewoosi 8:14; Maarqoosi 1:29-31; 1 Qorontoosi 9:5) Isinni hatte yannara Roomaho maaeela coye assanno manni batiꞌrino daafira, Phaawuloosi cimeeyye ‘mitte galterenna oosonsa kawajjeessidhinore’ ikka hasiissannonsata coyiꞌrino.—1 Ximootewoosi 3:2, 4.

Qullaawu Maxaafi “minaanni galtesira hasiisannore baala wonsho” yaanno, hattono adhantinori siimu xaadooshshe lainohunni ‘mimmitoho qaha’ hasiissannonsakkita kulanno; konnira aleenni kulli manni galtensa ledo siimu xaadooshshe assino yaate. (1 Qorontoosi 7:3-5) Konni daafira, Maganu soqqamaanosi isira soqqamate yite adhantukki heeꞌra hasiissannonsa yee wodho difushshino.

Maganu soqqamaano adhantukki heedhanno gede giddeessinanninsakkiha ikkina, Yesuusinna Phaawuloosi adhammikki heeꞌra dancha ikkitinota coyidhinohu mayiraati? Korkaatuno adhammikki heeꞌra dancha duduwo mannaho kulate roore faro afiꞌnanni gede assitanno. Adhantinokkiri adhantinori geeshsha yaachishannonsari nookki daafira, wongeelu loosira lowore assa dandiitanno.—1 Qorontoosi 7:32-35.

Hanni Deevidi lawishsha laꞌno; isi lowo woxe afiꞌrannoha Meksikote Katamira loosanno looso agure, Kostarika haꞌre gaxarete mannaho Qullaawa Maxaafa rosiisate murciꞌrino. Deevidi seenne adhinokkiha ikkasi tennera kaaꞌlitinosi? Isi togo yiino: “Seenne adha hoogaꞌya baasa kaaꞌlitinoe. Haaro bude rosanna hatte gobba manni heeꞌranno garinni heeꞌra shota diꞌꞌikkitino; kayinni callichoꞌya ikkoommo daafira rahe rosa dandoommo.”

Sabbakanno manni roore hasiisannowa hadhe soqqantannoti Kilawudiya yinanniti mine assidhinokki rodoo togo yitino: “Maganoho soqqama lowo geeshsha hagiirsiissannoe. Maganu towaatannoe gara laꞌꞌaꞌya, ammanaꞌyanna isi ledo nooe jaaloomi kaajjado ikkanno gede assitino.”

Mittu Kiristaanchi adhamummokki heeꞌra hasiissannoe yee umosi gadacha dihasiissannosi. Kilawudiya ledde togo yitino: “Adhantinirono adhama hoogginirono dandaamiꞌne deerrinni Maganu Yihowara soqqantiniro, hagiirraamma ikka dandiitinanni.”—Faarso 119:1, 2.