A kiri a wu mingi tongaso ngbanga ti nyen?

TËNË ti yengingo ti sese na ti sukungo ti ngu nga na ambeni ye tongaso asi singo na yâ ti asango. Aye so asi na azo mingi laso ahon ti kozo. Mbeni ndokua na kodoro ti Belgique so ayeke gi nda ti ye na ndo ti akpale so afa na yâ ti mbeni tondo so gi na ngu 2010 mara ti akota kpale so asi fani 373 na azo 296 000 tongaso akui na yâ ni.

Wungo ti akota kpale so a sara tënë ni ague nga na li ni mingi ahon ti angu so ahon. Na tapande, ti londo na ngu 1975 ti si na ngu 1999, a bâ so akota kpale tongana ti so e sara tënë ni kozo asi fani 300 na ndo ni ngu oko oko. Me, na popo ti ngu 2000 na ngu 2010, wungo so aga nduru na 400 ngu oko oko. Peut-être mo yeke na popo ti azo so ayeke hunda tere ti ala, ‘Ngbanga ti nyen akota kpale so akiri awu mingi laso tongaso?’

Atâa so azo ayeke tene ka so a yeke “ye ti maboko ti Nzapa,” ti tâ tënë ni a yeke tongaso pëpe. Nzapa la ayeke pëpe na peko ti akpale so ayeke si na azo mingi laso. Me, Bible atene kozo awe so akota kpale ayeke si na ngoi ti e. Na tapande, na Matthieu 24:7, 8, Jésus atene: “Fade kota nzara ayeke tï nga sese ayeke yengi, na aye so ayeke si na ando nde nde na peko ti tere. Aye so kue ayeke tongo nda ti aye ti vundu so akpa songo yâ so agbu wali so aye ti dü.” Ngbanga ti nyen Jésus asara tënë ti aye so? Nga a ye ti tene nyen na e la?

Jésus, Molenge ti Nzapa, asara lani tënë so ndali ti so a hunda tënë na lo, a tene: “Fade fä . . . ti ngoi so aye ti ngoi so ayeke gue ti hunzi ayeke nyen?” (Matthieu 24:3). Lo sara lani tënë ti aye mingi so ayeke si, nga ti aye so e sara tënë ni fade. Na pekoni lo tene kpengba tënë so: “Tongana ala bâ aye so ayeke si, . . . zia ala hinga so royaume ti Nzapa aga nduru awe.” (Luc 21:31). Tongaso, akota kpale so aye ti fa ye mingi na e. A ye ti fa so akota changement aga nduru awe.

Aye so ayeke na gunda ni

Atâa so kue, azo mingi angbâ ti hunda tere ti ala, Tongana a yeke Nzapa pëpe, me nyen la asara si aye ni so kue asi? E yeke gbu nda ti kiringo tënë ni gi tongana e yeda na mbeni kpengba tâ tënë ti Bible so, so atene: “Dunia so  kue ayeke na gbe ti Zo ti sioni.” (1 Jean 5:19). Versê ni afa so Nzapa la ayeke pëpe na peko ti aye ti mawa so ayeke si na yâ ti dunia so, me mingi ni a yeke wato ti lo, “Zo ti sioni”, lo so Bible airi lo “Zabolo”.​—Apocalypse 12:9, 12.

Wato ti Nzapa so, so ayeke gi gi ye ti lo wani, abâ azo tongana senge senge ye na lê ti lo. Teti so dunia kue ayeke na tïtî lo, lo yeke maï gi mara ti bibe ni so na popo ti azo. Ni la, Bible afa kozo awe so na “alango ti nda ni, . . . azo ayeke duti ande azo so andoye gi tere ti ala wani, azo so andoye nginza, azo so abâ tere ti ala kota na ndo ti amba ti ala, azo ti baba”. (2 Timothée 3:1, 2). Tongaso, a yeke ye ti dongo bê pëpe so Zabolo aleke aye kue na yâ ti dunia so ti pusu azo ti duti na mara ti asarango ye tongaso nga na ambeni mara ni nde. Lo yeke pusu azo ti gi ti wara gbâ ti nginza na lege ti kion, me mingi ni sarango tongaso azia azo na lê ti kpale.

Na lege wa sarango ye tongaso laso asara si akota kpale ahon ndo ni? Mbeni tondo ti Bendo ti Gigi atene: “Mingi ni, gbâ ti azo ayeke lango ka na ando so kpale alingbi ti si dä, na tapande ando so ngu alingbi ti suku dä hio. Na ndo ni, bubango agbako nga na ando so adë dengo, so popoto ayeke dä mingi, ayeke sara si a yeke ngangu na aye so angoro e ti kanga lege na aye so alingbi ti sara sioni na zo. Na ndo ti aye so kue a yeke kpale ti chauffengo ndo na ti sukungo ti angu-ingo so aga na lege ti asioni yorö so azo ayeke tokua mingi na yâ ti pupu.” Atâa so azo atene mingi ti akusala so ala yeke sara ayeke ti tene akodoro amaï, ti tâ tënë ni ala sara ni ngbanga ti bibe ti kion nga na ti warango gbâ ti ye, bibe so amû yâ ti dunia kue.

Ni la, laso mingi ti awandara ayeda so sioni kusala so azo ayeke sara, ni la ayeke sara si na tapande tongana sese ayengi azo ayeke wara sioni dä mingi. Ti tâ tënë ni, Zabolo ayeke sara kusala na azo ti sara si aye so lo zia na sese aga na ala kpale mingi.

Tongaso, e bâ so mingi ti akpale so ayeke si a yeke ndali ti so azo ayeke sara hange pëpe na ye so ala yeke sara. Ambeni kpale ni ayeke buba ye mingi ngbanga ti ndo so ye ni asi dä. Na ambeni ndo mingi, a yeke sarango ye ti asioni zo la asara si akpale ni akiri aga ngangu mingi wala a yeke ndali ti so azo mingi ayeke lango na ando so kpale ni alingbi ti si dä ndali ti so ala yeke na moyen pëpe. Biani, ambeni zo ayeke bâ pasi na akota kpale ndali ti so “lâ na pasa asi na [azo] kue”, me pëpe ndali ti so ambeni zo la ayeke na gunda ni.​—Zo-ti-fa-tene 9:11.

Atâa raison ni ayeke so wa, tongana mbeni lâ mbeni kpale asi na mo, nyen la mo lingbi ti sara na yâ ti ye tongaso? Fadeso e yeke bâ ye so zo alingbi ti sara ti tene lo bâ pasi mingi pëpe tongana akpale ni asi.

[Foto na lembeti 5]

Gbâ ti azo na ndo oko

[Foto na lembeti 5]

Bubango agbako

[Foto na lembeti 5]

Bubango pupu na ngu

[Lingu ti afoto na lembeti 5]

Na mbage ti wali: © Mark Henley/​Panos Pictures

Na milieu: © Jeroen Oerlemans/Panos Pictures