Ala amaseka, ala zia si azo abâ maïngo ti ala

“Mo gbu li ti mo na ndo ti aye so, mo bi tere ti mo kue na yâ ni, si azo kue abâ maïngo ti mo.”​—1 TIM. 4:15.

1. Nzapa aye ti tene amaseka aduti tongana nyen?

 GBIA SALOMON ti Israël ti giriri atene: “Mo sara ngia, pendere-koli, na lâ ti pendere ti mo; na mo zia bê ti mo amû ngia na mo na lâ ti pendere ti mo.” (Zo-ti. 12:1). Jéhovah Nzapa so tënë so alondo na lo aye biani si ala amaseka aduti na ngia. Kota ahon so, Jéhovah aye ti tene ala wara ngia gi na ngoi so ala ngbâ maseka pëpe me nga na yâ ti angu so ayeke ga na pekoni. Ye oko, na ngoi so zo ade maseka, fani mingi lo yeke sara afaute so alingbi ti buba ngia ti lo ti kekereke. Même Job so ayeke be-ta-zo adema tere lani ndali ti aye ti peko ti “sioye ti lâ ti pendere ti [lo]” so lo wara (Job 13:26). A-Chrétien so ngu ti ala alondo na ngu 13 ti si na ngu 25, a lingbi ala mû akpengba desizion. Me tongana ala mû asioni desizion, a lingbi ti zia vundu mingi na bê ti ala nga ti sara si ala wara kpale na yâ ti tanga ti gigi ti ala kue.​—Zo-ti. 12:2.

2. Sarango ye alingbi na wango wa ti Bible alingbi ti mû maboko na amaseka ti kpe ti sara akota faute?

² Amaseka ayeke na bezoin ti bâ yâ ti aye nzoni. Bâ wango so bazengele Paul amû na aChrétien ti Corinthe. Lo tene: “Ala ga akete  molenge pëpe na lege ti gbungo nda ti ye . . . Zia ala ga akangba na lege ti gbungo nda ti ye.” (1 aCor. 14:20). Tongana amaseka ayeda na wango so a hunda ti tene aChrétien ahinga ti gbu li nzoni tongana ti abiazo, a yeke mû maboko na ala ti kpe ti sara akota faute.

3. Mo lingbi ti sara nyen si mo ga biazo?

³ Tongana mo yeke maseka, hinga so a lingbi mo sara ngangu si mo ga biazo. Paul atene na Timothée: “Zia lege oko pëpe na mbeni zo ti bâ mo tongana mbumbuse zo ndali ti so mo de maseka. Me mo ga mbeni tapande ndali ti azo so ayeke be-ta-zo, na lege ti tënë ti yanga ti mo, sarango ye ti mo, ndoye so mo yeke na ni, na lege ti mabe nga na dutingo so ayeke na sioni oko pëpe. . . . mo ngbâ ti mû bê ti mo kue na dikongo mbeti na gbele azo, na mungo wango na ala nga na fango ye na ala. . . . Mo gbu li ti mo na ndo ti aye so, mo bi tere ti mo kue na yâ ni, si azo kue abâ maïngo ti mo.” (1 Tim. 4:12-15). A lingbi aChrétien so ade maseka ague na li ni nga ala sara si azo abâ maïngo ti ala.

Ti maï aye ti tene nyen?

4. Ti maï na lege ti yingo aye ti tene nyen?

⁴ Ti maï aye ti tene “ti gue na li ni, ti changé ti ga nzoni ahon ti kozo.” Paul ahunda na Timothée ti ngbâ ti mû bê ti lo na ye so lo yeke sara si lo maï na lege ti tënë ti yanga ti lo, sarango ye ti lo, ndoye so lo yeke na ni, mabe ti lo nga na dutingo so ayeke na sioni oko pëpe; tënë so andu nga lege so lo yeke sara na kua ti lo ti fango tënë. A lingbi lo sara ngangu ti duti mbeni nzoni tapande. Tongaso, Timothée ayeke na bezoin ti ngbâ lani lakue ti gue na li ni na lege ti yingo.

5, 6. (a) Na ngoi wa azo ato nda ti bâ maïngo ti Timothée? (b) Amaseka laso alingbi ti sara nyen ti maï tongana ti Timothée?

⁵ Na ngoi so Paul asû wango so ambeni ngoi na popo ti ngu 61 na ngu 64 tongaso, Timothée ayeke lani mbeni ancien so ahinga kusala ti lo nzoni. A yeke pëpe na ngoi ni so la lo to nda ni ti gue na li ni na lege ti yingo. Na ngu 49 wala ngu 50, na ngoi so Timothée ayeke peut-être na ngu 20 tongaso, “aita na Lystres nga na Iconium” so abâ maïngo ti lo na lege ti yingo “ayeke sara nzoni tënë ti lo mingi.” (Kus. 16:1-5). Na ngoi ni so, Paul amû Timothée na tere ti lo ndali ti voyage ti missionnaire. Na pekoni so Paul abâ guengo na li ni ti Timothée na yâ ti ambeni nze, lo tokua lo na Thessalonique ti dë bê ti aChrétien ti gbata ni nga ti sara si mabe ti ala akpengba. (Diko 1 aThessalonicien 3:1-3, 6.) A yeke polele so azo ato nda ti bâ maïngo ti Timothée ngbene ye na ngoi so lo de maseka mingi.

⁶ Ala amaseka so ayeke na yâ ti congrégation, ala sara ngangu fadeso ti duti na asarango ye so a hunda, ti tene azo abâ polele so ala ga aChrétien so ayeke abiazo nga so kode so ala yeke fa na tâ tënë ti Bible ayeke maï. Na ngoi so Jésus ayeke lani na ngu 12, ‘ndara ti lo ayeke maï’. (Luc 2:52). Tongaso, zia e bâ aye ota so na ngoi ni ala amaseka alingbi ti sara si azo abâ maïngo ti ala: (1) na ngoi so ala yeke na yâ ti akpale, (2) na ngoi so ala yeke leke tere ndali ti mariage, nga (3) na ngoi so ala yeke sara ngangu ti ga “tâ nzoni wakua”.​—1 Tim. 4:6.

 ‘Bata bibe ti mo nzoni’ na ngoi ti akpale

7. Akpale alingbi ti sara nyen na ndo ti amaseka?

⁷ Carole, mbeni ita-wali so ayeke na ngu 17 atene: “A si na mbeni ngoi, vundu ayeke sara mbi mingi nga ngangu ti mbi ahunzi kue na ye so asara si a yeke ngangu na mbi ti londo na ndapre.” * Ngbanga ti nyen lo yeke na vundu mingi? Na ngoi so Carole ayeke na ngu bale-oko, babâ na mama ti lo asara divorce, na ye so asara si lo lango na ndo ti mama ti lo so ake akpengba-ndia ti Bible na ndo ti nzoni sarango ye. Tongana ti Carole, mo lingbi ti duti na mbeni kpale so azia vundu mingi na bê ti mo, na mo bâ so kpale ni ayeke ngbâ ande gi tongaso.

8. Akpale wa Timothée ayeke lani na ni?

⁸ Na ngoi so Timothée ayeke gi lani ti gue na li ni na lege ti yingo, lo nga lo sara ngangu ti hon ndo ti akpale so lo yeke wara. Na tapande, ‘kobela ayeke sara lo lakue’ na yâ ti lo (1 Tim. 5:23). Ambeni Chrétien ti Corinthe aga na kpale na yâ ti congrégation na lege so ala tene so Paul ayeke tâ bazengele pëpe; na ngoi so Paul atokua Timothée kâ ti bâ lege ti tënë so, Paul awa aita ti congrégation ni ti sara kua maboko na maboko na Timothée, tongaso si lo duti na popo ti ala “na mbeto pëpe”. (1 aCor. 4:17; 16:10, 11). Ye so afa polele so Timothée ayeke zo ti kamene.

9. Batango bibe nzoni aye ti tene nyen? Na lege wa a yeke nde na yingo ti mbeto?

⁹ Ti mû maboko na Timothée, Paul adabe ti lo, lo tene: “Nzapa amû na e yingo ti zo ti mbeto pëpe, me yingo ti ngangu, ti ndoye nga na ti batango bibe ti e nzoni.” (2 Tim. 1:7). ‘Batango bibe nzoni’ andu hingango ti gbu li nzoni. A ndu nga ngangu so zo ayeke na ni ti gbu ngangu atâa akpale so lo yeke na yâ ni. Ambeni maseka ayeke sara ye na mbeto na ala ye ti kpe akpale na lege so ala yeke lango ahon ndo ni wala ala yeke bâ télé ahon ndo ni, ala yeke nyon mbangi wala ala yeke nyon sämba ahon ndo ni, ala yeke sara amatanga lakue wala ala yeke sara lango-sioni. A wa aChrétien “ti ke asarango ye so ayeke nde na ye so Nzapa aye, ti ke anzara ti dunia so; a fa na e ti tene na lege ti dutingo ti e, e bata bibe ti e nzoni, e sara ye ti mbilimbili nga e gbu tënë ti Nzapa ngangu na yâ ti aye ti ngoi ti laso”.​—Tite 2:12.

10, 11. Na lege wa batango bibe nzoni alingbi ti mû maboko na e ti kpengba na lege ti yingo?

¹⁰ Bible awa “amaseka-koli ti bata bibe ti ala nzoni”. (Tite 2:6). Tongana mo sara ye alingbi na wango so, a yeke sara si mo yeke sambela nga mo yeke zia bê ti mo kue na ndo ti Nzapa ti kpengba mo na ngoi so mo yeke na yâ ti akpale. (Diko 1 Pierre 4:7.) Ye so ayeke sara si mo zia bê ti mo kue na ndo ti “ngangu so Nzapa ayeke mû”.​—1 Pi. 4:11.

¹¹ Batango bibe nzoni nga na sambela ayeke aye so amû maboko lani na Carole. Lo tene: “Mbeni ye so ayeke lani ngangu mingi na mbi ti sara ayeke ti duti ndo oko na mama ti mbi so asarango ye ti lo ayeke na lege ni pëpe. Me sambela amû maboko biani na mbi ti sara ni. Mbi hinga so Jéhovah ayeke na mbi, ni la mbi zia mbeto.” Girisa pëpe so akpale alingbi ti leke mo na ti sara si mo kpengba (Ps. 105:17-19; Toto ti Jér. 3:27). Atâa kpale wa mo wara, Nzapa ayeke zia ande mo lâ oko pëpe. Lo yeke ‘sara na mo biani’.​—És. 41:10.

Lekengo tere ndali ti nzoni mariage

12. Ngbanga ti nyen a yeke nzoni aChrétien so aye ti sara mariage asara ye alingbi na kpengba-ndia so ayeke na aProverbe 20:25?

¹² Ambeni maseka adö tere ti sara mariage, na ala bâ ti ala so a yeke sara si ala duti na ngia, ala wara mbeni zo na tere ti ala, ala duti na mbeni nzoni ye ti sarango ni nga ala sigigi na yâ ti akpale so ala yeke wara na gbe ti babâ na mama ti ala. Ye oko, zendo so zo amû na lango ti mariage ayeke kete ye pëpe. Bible asara tënë ti ambeni zo so ândö akpe hio ti mû zendo na Nzapa sân ti gbu li ti ala nzoni na ndo ti aye ti pekoni. (Diko aProverbe 20:25.) Ngoi na ngoi, amaseka ayeke gbu li ti ala nzoni pëpe na ndo ti ye so a hunda ti sara si mariage aga nzoni. Na pekoni, ala bâ so a hunda ye mingi na ala ahon ti so ala pensé.

13. A yeke nzoni azo so ayeke gbu li ti bâ tere na mbeni zo ndali ti mariage ahunda tere ti ala na atënë wa? Na ndo wa si ala lingbi ti wara awango so alingbi ti mû maboko na ala?

 ¹³ Ni la, kozo ti gi ti bâ tere na mbeni zo ndali ti mariage, hunda tere ti mo: ‘Ngbanga ti nyen la mbi ye ti sara mariage? Mbi ku ti wara nyen na pekoni? Zo ni so alingbi na mbi biani? Mbi lingbi biani ti sara aye so aku na mbage ti zo so asara mariage awe?’ Ti mû maboko na mo ti bâ atënë so nzoni, “ngbâa be-ta-zo so ayeke sara ye na ndara” asigigi na a-article nde nde na ndo ti atënë so * (Mat. 24:45-47). Bâ atënë ti yâ ti a-article so tongana awango so Jéhovah amû na mo. Gbu li nzoni na ndo ti atënë ti yâ ni nga sara ye alingbi na ni. Gi lâ oko pëpe ti ga tongana ‘mbarata wala pakara so ala yeke na mayele pëpe’. (Ps. 32:8, 9). Gi ti ga biazo na lege ti gbungo nda ti ye ti mo na ndo ti aye so a ku na mbage ti mbeni zo tongana lo sara mariage. Tongana mo bâ so mo lingbi awe ti bâ tere na mbeni zo ndali ti mariage, girisa lâ oko pëpe ti duti ‘mbeni tapande ti zo so dutingo ti lo ayeke na sioni oko pëpe.’​—1 Tim. 4:12.

14. Na lege wa dutingo biazo na lege ti yingo ayeke mû maboko na mo tongana mo sara mariage?

¹⁴ Dutingo biazo na lege ti yingo ayeke sara si koli na wali ti lo ayeke na ngia na peko ti lango ti mariage. Mbeni Chrétien so ayeke biazo ayeke sara kue ti “yo ti lingbi na yongo so Christ ayo na ni kue”. (aÉph. 4:11-14). Lo yeke sara ngangu ti sara ye tongana ti Christ. Christ so ayeke tapande ti e “agi ti nzere na lo wani pëpe”. (aRom. 15:3). Tongana koli na wali ti lo angbâ ti gi ye so asara nzoni na mba ti lo, me pëpe ye so asara nzoni gi na lo wani, sewa ti ala ayeke ga mbeni ndo so zo ayeke wara siriri na dengo bê dä (1 aCor. 10:24). Koli ni ayeke ye ande wali ti lo na lo yeke fa ni na lege so lo yeke gi pëpe ti sara gi ye so anzere na bê ti lo wani; wali ni ayeke sara ande kue ti woko tere ti lo na gbe ti koli ti lo tongana ti so Jésus asara na gbe ti Mokonzi ti lo.​—1 aCor. 11:3; aÉph. 5:25.

“Sara kusala ti mo ni kue”

15, 16. Mo lingbi ti sara nyen ti maï na yâ ti kusala ti mo ti Chrétien?

¹⁵ Paul agboto lê ti Timothée na ndo ti kota kusala so a mû na lo, lo tene: “Mbi mû yanga na mo na lê ti Nzapa nga na ti Christ Jésus . . . Fa tënë ni, ngbâ na ndo ni.” Lo kiri lo tene: “Sara kusala ti wafango nzoni tënë, sara kusala ti mo ni kue.” (2 Tim. 4:1, 2, 5). Ti sara kusala so, a lingbi “kobe ti tengo ti [Timothée] ayeke atënë ti mabe”.​—Diko 1 Timothée 4:6.

¹⁶ Mo lingbi ti sara nyen si “kobe ti tengo ti mo ayeke atënë ti mabe”? Paul atene: “Mo ngbâ ti mû bê ti mo kue na dikongo mbeti na gbele  azo, na mungo wango na ala nga na fango ye na ala. Mo gbu li ti mo na ndo ti aye so, mo bi tere ti mo kue na yâ ni.” (1 Tim. 4:13, 15). Ti maï na lege ti yingo ahunda ti tene zo amanda ye lo wani nzoni. Tongana zo ‘abi tere ti lo kue’ na yâ ti mbeni kua, a fa so lo sara ni na bê ti lo kue. Mandango ye ti mo ayeke ka tongana nyen? Mo bi tere ti mo kue na yâ ti mandango “aye ti Nzapa so nda ni alï mingi”? (1 aCor. 2:10). Wala mo yeke sara ni gi kete kete? Tongana mo gbu li ti mo na ndo ti aye so mo yeke manda, a yeke pusu ande mo ti gue na li ni.​—Diko aProverbe 2:1-5.

17, 18. (a) A yeke nzoni mo sara kue ti duti na akode wa? (b) Na lege wa dutingo na mara bibe ti Timothée ayeke mû maboko na mo na fango tënë?

¹⁷ Michelle, mbeni pionnier so ade maseka atene: “Ti tene mbi wara biani aye ti nzoni na yâ ti kua ti mbi ti fango tënë, mbi yeke na mbeni nzoni kapa ti mandango ye mbi wani, na mbi yeke gue lakue na abungbi. Ye ti pekoni ayeke so mbi yeke maï lakue na lege ti yingo.” Sarango kua ti pionnier ayeke mû biani maboko na mo ti maï kode ti mo ti sarango kua na Bible na fango tënë nga ti gue na li ni na lege ti yingo. Sara kue ti duti mbeni zo so ayeke diko ye nzoni nga so ayeke mû anzoni commentaire na ngoi ti abungbi. Tongana mo ye ti ga mbeni maseka so amaï na lege ti yingo, a yeke nzoni mo leke adevoir so a mû na mo na Ekole ti Kusala ti aChrétien nzoni ti tene azo amanda ye dä, na mo sara kusala na ambeti so a hunda na mo ti gi nda ti ye dä.

¹⁸ Ti “sara kusala ti wafango nzoni tënë” aye ti tene ti sara kua ni nzoni ahon ti kozo nga ti mû maboko na azo ti sö fini ti ala. Ye so ahunda ti tene mo gi ti maï “kode ti fa ye na zo.” (2 Tim. 4:2). Tongana mo leke ti sigigi na fango tënë na azo so ahinga kua ni nzoni, a yeke mû maboko na mo ti manda akode ti fango ye ti ala, tongana ti so Timothée amanda ye na sarango kusala oko na Paul (1 aCor. 4:17). Na sarango tënë ti aita so Paul amû maboko na ala, lo tene so lo fa gi nzoni tënë na ala pëpe me lo ‘mû nga âme ti lo kue’, wala lo mû ngangu ti lo kue ti mû maboko na ala ndali ti so lo ye ala mingi (1 aThes. 2:8). Ti fa tënë tongana ti Paul, a lingbi mo duti na oko bibe ti Timothée, so ayeda na bê ti lo kue ti bâ lege ti amba ti lo nga ti ‘sara kua tongana ngbâa ti sara si nzoni tënë amaï.’ (Diko aPhilippien 2:19-23.) Na ngoi so mo yeke fa tënë, sarango ye ti mo afa so mo yeke bi bê na ambeni zo?

Maïngo aga na tâ ngia na zo

19, 20. Ngbanga ti nyen maïngo na lege ti yingo ayeke ga na ngia na zo?

¹⁹ A hunda ti sara ngangu si zo amaï na lege ti yingo. Me tongana mo mû ngoi ti maï akode ti fango ye ti mo, a si na mbeni ngoi, mo yeke sara ande si “azo mingi aga awamosoro” na lege ti yingo, na ala yeke ga ‘ngia ti mo wala couronne ti mo so mo yeke pika ande kate ngbanga ni’. (2 aCor. 6:10; 1 aThes. 2:19). Fred, so ayeke fa tënë na ngoi kue atene: “Mbi mû ngoi ti mbi ahon ti kozo ti mû maboko na azo. A yeke tâ tënë so ngia ayeke mingi tongana zo amû ye na zo ahon ti wara ye na maboko ti zo.”

²⁰ Daphné, mbeni pionnier so ade maseka afa ngia so lo wara na ngoi so lo yeke maï na lege ti yingo, lo tene: “Songo ti mbi na Jéhovah akpengba mingi na ngoi so mbi to nda ti bâ lo tongana tâ Zo. Tongana mo gi ti sara kue ti nzere na lê ti Jéhovah, tere ti mo ayeke nzere mingi!” Atâa so azo alingbi lakue pëpe ti bâ maïngo ti mbeni zo na lege ti yingo, Jéhovah ayeke bâ ni lakue na lo bâ ni na nene ni (aHéb. 4:13). Kite ayeke dä pëpe so ala aChrétien so ade maseka, ala lingbi ti mû gloire na Babâ ti ala ti yayu nga ti gonda lo. Zia ala ngbâ ti mû ngia na bê ti lo na ngoi so na bê ti ala kue, ala sara si azo abâ maïngo ti ala na lege ti yingo.​—aProv. 27:11.

[Akete tënë na gbe ni]

Mo manda nyen?

• Maïngo na lege ti yingo andu nyen?

• A lingbi mo sara nyen si azo abâ maïngo ti mo . . . 

na ngoi so mo yeke na yâ ti akpale?

na ngoi so mo yeke leke tere ndali ti mariage?

na ngoi so mo yeke fa tënë?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

[Foto na lembeti 18]

Sambela alingbi ti mû maboko na mo ti hon ndo ti akpale

[Foto na lembeti 20]

Awafango tënë so ade maseka alingbi ti sara nyen ti fa ye nzoni ahon ti kozo?