Mama ti mbi ayeke lani na ngu 17 na ngoi so lo dü mbi na ngu 1960. Babâ ti mbi aquitté e kozo si a dü mbi. Mbi na mama e lango da oko na a-âta ti mbi na Bourg, mbeni kete gbata na yâ ti ngbene République Démocratique ti Allemagne, wala Allemagne de l’Est. Mingi ti azo ti ndo ni so amä na bê so Nzapa ayeke dä ape, nga afami ti mbi kue ayeke na bango ndo ni so. Nzapa ayeke ye oko na e ape.

Na ngoi so mbi yeke kono, âta ti mbi ti koli abi bê na mbi mingi. Mbi na lo e sara gbâ ti akua, na tapande lo yeke tokua mbi ti monté keke ti fâ amaboko ni. Na kete ti mbi, mbi ye akua ni so mingi. Mbi gi bê ti mbi lani na ye oko ape nga mbi yeke na ngia.

Mbeni ye ti ngangu asi na mbi na ngoi so mbi yeke na ngu mbasambala. Mbi londo ti komanse use ngu ti mbi ti guengo na ekole la. Na kiringo ti mbi na yanga-da, na lege mbi monté mbeni poteau ti wâ. Na ngoi so mbi monté ni juska na mètre 8 tongaso na nduzu, mo ye ti bâ courant ni apika mbi ngangu, juska mbi hinga tere ti mbi ape. Na ngoi so mbi zingo na hôpital, mbi sentir amaboko ti mbi encore ape. Amaboko ti mbi ni use kue agbi sioni, mo peut ti bâ kä ni lê use ape, a sara si a fâ amaboko ti mbi ni kue, tongaso si yâ ti mênë ti mbi kue aga sioni ape. Li ti mama ti mbi nga na ti a-âta ti mbi aga kirikiri. Me, so mbi ngbâ lani molenge, mbi hinga lani pëpe so, so a fâ amaboko ti mbi so ayeke ga ande na akpale na mbi na yâ ti gigi ti mbi.

Na peko ti so mbi sigi na hôpital, mbi kiri na ekole. Amolenge ayeke he mbi, ala yeke son na ndo ti mbi nga ala yeke tuku aye na tere ti mbi ndali ti so mbi lingbi pëpe ti défendre tere ti mbi. Ala yeke fâ yanga ti mbana na mbi nga ala yeke tene tënë na mbi mo bâ mo tene mbi yeke ye oko ape, aye ni so kue asara mbi nzoni oko ape. Na nda ni, a tokua mbi na mbeni ekole na Birkenwerder, so ayeke ndali ti amolenge so ambeni mbage ti tere ti ala abuba. Teti so ekole ni so ayo na yanga-da ti e mingi, mama ti mbi nga na a-âta ti mbi ayeke na nginza ti gue ti bâ mbi ape. E yeke bâ lani tere gi na ngoi ti avacance. Ti angu bale-oko so aga na pekoni, mbi kono sân mama ti mbi nga na a-âta ti mbi.

Mbi manda fani mingi ti sara akua nde nde na agere ti mbi. Mo tara ti bâ na yâ ti li ti mo awe tongana nyen la mo yeke te ye na mbeni fourchette wala na mbeni papa so mo gbu ni na ali ti gere ti mo? Atâa na lege wa, mbi manda ti sara kua na kode ni so. Mbi manda nga ti sukula pembe ti mbi nga ti suä li ti mbi na sarango kua  na agere ti mbi. Mbi komanse même ti sara ageste na gere ti mbi, na ngoi so mbi yeke sara tënë na azo. Biani, agere ti mbi aga fadeso amaboko ti mbi.

Na ngoi so mbi ngbâ lani maseka, mbi ye mingi ti diko abuku so ayeke sara tënë na ndo ti aye ti ndima. Na ambeni ngoi, mbi tara ti bâ na yâ ti li ti mbi so mbi yeke na mbeni ngangu maboko so alingbi ti aidé mbi ti sara aye kue. Na ngoi so mbi wara ngu 14, mbi komanse ti nyon manga. A sara si mbi yeke na confiance na mbi wani nga mbi bâ so mbi yeke tongana tanga ti azo kue. A yeke mo bâ mo tene mbi yeke tene: ‘Mbi nga kue mbi peut ti sara ni. Akota zo la ayeke nyon ka manga, atâa maboko ti ala ayeke dä wala pëpe.’

Mbi yeke sara lani gbâ ti akua nga mbi bi tere ti mbi na yâ ti akua so tanga ti azo ayeke sara. Mbi ga membre ti mbeni association ti amaseka na Allemagne nga mbi yeke sara kua tongana secrétaire, so ayeke mbeni kota place ti kua na popo ti amembre ti ndo ni so. Mbi lï nga na yâ ti mbeni club ti hengo bia, mbi yeke sara apoème nga mbi yeke mû mbage na angia ti wanguru ti azo so mbage ti tere ti ala abuba. Na peko ti so a formé mbi, mbi komanse ti sara kua na mbeni ndokua na yâ ti gbata ti e. Na ngoi so mbi yeke kono, mbi yü prothèse ti mbi mingi, ndali ti so mbi ye ti duti tongana mbeni zo so aye ti tere ti lo kue ayeke dä.

Mbeni lâ, tongana mbi yeke ku ti mû train ti gue na kua, mbeni koli aga na tere ti mbi. Lo hunda mbi wala eskê mbi hinga so Nzapa apeut ti sara si mbi kiri mbi wara amaboko ti mbi use so. Li ti mbi akpe! Ti tâ tënë ni, mbi ye ti wara amaboko ti mbi ni, me na mbi a yeke ngangu ti tene ye ni so asi, teti so na mbi, Nzapa ayeke dä ape. A komanse gi na ngoi ni so, mbi wara lege ti kpe koli ni so.

Ambeni ngoi na pekoni, mbeni mba ti mbi ti place ti kua atisa mbi ti gue ti bâ afami ti lo. Na ngoi so e ngbâ ti nyon café, babâ na mama ti lo akomanse ti sara tënë ti Nzapa, so iri ti lo ayeke Jéhovah. Kozo ti tene mbi mä so Nzapa ayeke na mbeni iri la (Genèse 22:14). Me na yâ ti bê ti mbi kâ, mbi tene: ‘Mbeni Nzapa ayeke ti lo dä ape, même si iri ti lo ayeke nyen. Mbi yeke fa na azo ni so tënë ti ala ni ayeke mvene.’ Teti so mbi yeke sûr na bango ndo ti mbi ni, mbi yeda ti sara lisoro na ndo ti Bible. Me, bê ti mbi adö ti bâ so mbi lingbi pëpe ti fa na ala so Nzapa ayeke dä ape.

Yeke yeke, bango ndo ti mbi ni akomanse ti changé na ngoi so e yeke bâ aprophétie ti Bible. Gbâ ti afango ye ti Bible aga tâ tënë, atâa so a sû ni a sara angu ngbangbo mingi wala même angu saki mingi, kozo ti tene aye ni asi. Na ngoi ti mbeni lisoro ni, e haka aye so ayeke si na yâ ti dunia so na aprophétie so a wara na Matthieu chapitre 24, Luc chapitre 21 nga na 2 Timothée chapitre 3. Legeoko tongana ti mbeni docteur so ayeke tingbi aye nde nde ti aidé lo ti hinga na tâ ye so ason mbeni zo ti kobela, tingbingo aye nde nde so a fa na yâ ti aprophétie so a-aidé mbi ti hinga so e yeke na yâ ti ngoi so Bible airi ni “alango ti nda ni.” * Li ti mbi akpe kue. Aprophétie ni so aga tâ tënë tâ na gbe ti lê ti mbi.

Mbi hinga biani so ye so mbi yeke manda so ayeke tâ tënë la. Mbi komanse ti sambela Jéhovah Nzapa nga mbi zia lege ti nyongo manga, atâa so mbi yeke lani mbeni kota zo ti nyongo manga a sara angu bale-oko na  ndo ni tongaso. Mbi manda Bible na yâ ti ngu oko tongaso. A si na lango 27 ti avril ngu 1986, a batize mbi na yâ ti mbeni baignoire na hondengo ni, ndali ti so na ngoi ni so lani a kanga lege na kusala ti aTémoin ti Jéhovah na Allemagne de l’Est.

Ndali ti kangango lege ni so, e yeke sara bungbi ti e gi na akete groupe na yâ ti ada na hondengo ni, ye so asara si mbi hinga aita mingi ape. Na ngoi so mbi ku tere ti mbi na ni ape, akota zo ti kodoro ni azia lege na mbi ti gue na Allemagne de l’Ouest, ndo so a kanga lege na aTémoin ti Jéhovah dä ape. Kozo ti tene, na yâ ti gigi ti mbi, mbi wara lege ti gue na akota bungbi nga ti bâ gbâ ti aita saki na saki la. A yeke kozoni ti tene mbi bâ mara ti ye ni so la.

Na peko ti so Mur ti Berlin atï, a kanga lege encore na aTémoin ti Jéhovah ape. Fadeso, e yeke na liberté ti voro Jéhovah Nzapa. Mbi ye ti kiri ti fa tënë mingi. Me, mbi yeke na mbeto ti gue na tere ti azo so mbi hinga ala ape. Ndali ti kpale so mbi yeke na ni nga ndali ti angu mingi so mbi sara na kete ti mbi na yâ ti da ti azo so mbage ti tere ti ala abuba, mbi bâ tere ti mbi so mbi lingbi ape. Me na ngu 1992, mbi tara ti fa tënë teti l’heure 60 tongaso na yâ ti nze oko. Mbi sara ni nzoni nga mbi wara ngia dä mingi. Ni la, mbi décidé ti sara tongaso nze na nze na ti ngbâ ti sara ni teti ngu ota tongaso.

Mbi yeke pensé lakue na tënë ti Bible so atene: “Zo wa la si awoko, si mbi woko pëpe?” (2 aCorinthien 11:29). Mongo-li ti mbi nga na lege ti go ti mbi kue angbâ. Tongaso, mbi yeke sara kue ti aidé azo atâa kpale ti mbi ni. So mbi yeke na amaboko ape so, mbi peut ti comprendre nzoni mingi azo so ayeke na ambeni kpale na tere ti ala. Mbi hinga so tongana zo aye ti sara mbeni ye si lo peut ape, a yeke kete ye ape. Mbi yeke tara ti encouragé azo so ayeke na mara ti apensé tongaso. Mungo maboko na azo tongaso asara si mbi yeke na ngia.

Ti honde ape, na ambeni ngoi kota vundu ahon ndo ti mbi. Mbi ye ti duti tongana zo so aye ti tere ti lo kue ayeke dä. Mbi peut ti sara akua ti lango oko oko mbi wani, me a yeke hunda gbâ ti ngoi nga na kota effort ahon ti zo so aye ti tere ti lo kue ayeke dä. Ndia ti mbi ti lango oko oko ayeke so: “Mbi wara ngangu ti sara aye kue ndali ti lo so lo mû ngangu ni na mbi.” (aPhilippien 4:13). Lango oko oko, Jéhovah ayeke mû na mbi ngangu so mbi bezoin ni ti sara na akua ti mbi. Mbi hinga so Jéhovah azia mbi lâ oko ape. Ndani la si mbi nga kue mbi ye ti zia lo lâ oko ape.

Jéhovah asara tufa na ndo ti mbi na mungo na mbi mbeni sewa, so ayeke mbeni ye so amanke mbi depuis kete ti mbi juska mbi kono na ni. Mbi wara mbeni nzoni wali, Elke, so aye zo nga ayeke bâ mawa ti zo. Na ndo ni, aTémoin ti Jéhovah kutu mingi mingi aga aita ti mbi, mbeni sewa so ayeke na ndo ti sese kue.

Mbi wara nga dengo bê na lege ti zendo ti Nzapa, so ayeke ti Paradis, so lo yeke sara ande si “aye kue aga fini,” so andu amaboko ti mbi nga kue (Apocalypse 21:5). Mbi ga ti comprendre zendo ni so nzoni na ngoi so mbi gbu li na ndo ti aye so Jésus asara na ngoi so lo yeke na sese ge. Gi na yâ ti kete ngoi, lo sava azo so gere nga na maboko ti ala abuba nga même mbeni koli so a fâ mê ti lo, Jésus akiri na ni na place ni (Matthieu 12:13; Luc 22:50, 51). Azendo ti Jéhovah nga na amiracle so Jésus asara la asara si mbi hinga biani so mbi yeke kiri ti ga ande zo so aye ti tere ti lo kue ayeke dä.

Me, ye ti nzoni so mbi wara, so ahon atanga ni kue, ayeke so mbi hinga Jéhovah Nzapa. Lo ga babâ ti mbi, kamarade ti mbi, zo ti dengo bê ti mbi nga zo ti mungo ngangu na mbi. Mbi nga kue mbi yeke na oko bango ndo ti Gbia David, so lo tene: “L’Éternel ayeke Ngangu ti mbi . . . na Lo sara na mbi; teti so, bê ti mbi asi na tâ ngia.” (Psaume 28:7). Mbi ye ti bata pendere tâ tënë so na yâ ti gigi ti mbi kue. Mbi wara tâ tënë ni so atâa so maboko ti mbi ayeke dä ape.