Jehová Diosmi cheqaq Diosqa, chaytan Bibliapi willan, paymi tukuy imatapas kamaran (Apocalipsis 4:11). Paytan serviranku profeta Abrahanpas, Moisespas, señorninchis Jesuspas (Génesis 24:27; Éxodo 15:1, 2; Juan 20:17). Payqa pachantinmanta tukuy atiyniyoq Diosmi, manan juj llaqtaq Diosnillanchu (Salmos 47:2).

 Bibliapiqa willallantaqmi Diosninchispa sutinqa Jehová kasqanta, payllan chay sutiyoqqa (Éxodo 3:15 Traducción del Nuevo Mundo (TNM); Salmos 83:18, TNM). Wakin estudiaq runakunan ninku: “Jehová sutiqa noqaqa ima munasqaytapas junt’asaqmi ninantan nin”, nispa. Chay nisqankuqa allintan tupan Jehová Dios tukuy imaymanata kamaq kasqanwan, ima munasqantapas ruway atisqanwan (Isaías 55:10, 11). Bibliata leespan yachallasunmantaq Diosninchis imayna kasqanta, ancha munakuq kasqantapas (Éxodo 34:5-7; Lucas 6:35; 1 Juan 4:8).

 Castellanopipas quechuapipas Diospa sutinqa Jehová nisqan, Diospa sutintaqa YHWH letrakunawanmi hebreo rimaypi qelqaranku (יהוה). Manan sut’itaqa yachakunchu imaynatas ñaupaq tiempopi Diospa sutin rimakuran chaytaqa. Ichaqa unayñan castellano simipi Diospa sutinta Jehová nispa runakuna rimanku. 1537 a watapi jinan Juan de Valdes sutiyoq runa Bibliata castellano simiman t’ijrashaspa Diospa sutinta Salmos libropi churaran.

¿Imanaqtinmi ñaupaq tiempopi Diospa sutin imayna rimakusqanta mana yachakunchu?

 Ñaupaq tiempopi hebreo rimaypi qelqakunamanqa manan a, e, i, o, u letrakunata churaqkuchu, leespañan chaykunataqa churaqku. Chaymantapas Antiguo Testamentota qelqayta tukusqanku qhepamanmi, wakin judío runakunaqa niranku: “Juchallikusunmanmi Diospa sutinta rimaspaqa”, nispa. Jinan Bibliapi maypichus Diospa sutin rijuriq partekunata leespaqa “Señor” otaq “Dios” nispa leeqku. Paykunata qatikuspan qhepamanqa askha runakuna manaña Diospa sutinta rimarankuñachu, chaymi mana sut’itapuniqa yachakunchu imaynata Diospa sutinta rimakunan kasqantaqa. b

 Wakin runakunataq ninku: “Diospa sutintaqa “Yahweh” otaq “Yahve” nispan rimakunan”, nispa. Juj runakunataq ninku: “Juj jinatan rimakunan”, nispa. Kachi qochaq qayllanpin Levítico libromanta qelqata tariranku, chay qelqapin Diospa sutinqa griego rimaypi “Iao” nispa rimakunman karan. Ñaupaq tiempomanta griego rimaypi wakin qelqaqkunan ninku: Diospa sutinqa “Iaé”, “Iabé” otaq “Iaoué” nispan rimakunan, nispa. Ichaqa chaywanpas manan sut’itapuniqa yachakuranchu imaynatapunichus ñaupa hebreo simipi Diospa sutin rimakuran chaytaqa. c

¿Imaraykun wakin runakuna Diospa sutinta mana rimariyta munankuchu?

 Ima ninkun wakin runakuna: “Manataq yachakunchu imaynatas hebreo rimaypi Diospa sutinta rimakuran chayqa, manan Bibliapiqa Diospa sutinta churananchischu”, nispan ninku.

 Bibliaq yachachisqan: Paykunaq nisqan cheqaq kanman chayqa, kaytapas nishasunman jinan kanman: “Diosqa munanmi ima simitaña rimankuman chaypas hebreo rimaypi rimakusqanman jinapuni sutinta rimanankuta”, nispa. Ichaqa ñaupaq tiempopi Diosta serviqkunaqa ima simitachus rimasqankuman jinan Bibliapi kaq sutikunataqa rimaranku.

 Qhawarisun Josué runamanta, payqa ñaupaq tiempopin kausaran. Hebreo simita rimaq ñaupaq cristianokunaqa yaqapaschá Josuepa sutinta rimaspaqa “Yeshúa” niranku, griego simita rimaqkunataq “Iesous” nispa niranku. Griego simi Bibliapiqa rijuriranmi chay sutiqa, chaywanmi yachanchis apostolkunaq tiemponpipas runakunaqa rimasqanku simiman jina chay sutita rimasqankuta (Hechos 7:45; Hebreos 4:8).

 Chay jinallataqmi Diospa sutinta juj simikunaman qelqaspaqa manan hebreo simipi rimakusqanman jinapunichu qelqakuran. Manaña k’apajtachu yachasunman imaynata Diospa sutinta rimakusqanta chaypas, manan Bibliamantaqa orqonanchischu.