¿Manchakunkichu wañusqakunata?

WAKIN runakunan ninku: “Manan ñoqaqa manchakunichu wañusqakunataqa, ¿imanawanmantaq wañusqakunari?” nispa. Ichaqa askha runakunan manchakunku wañusqakunata. Paykunapaqqa wañusqakunaq espiritunsi kawsashallan, runakunatapas mana allintas ruwanman.

Yachasunchis Benín nisqa llaqtapi runakuna imapi creesqankumanta. Chay runakunapaqqa wañusqakunaq espiritunsi mana wañunchu chaysi kutimunman familiankunata wañuchiq. Chaymi askha runakuna kaqninkunata vendenku otaq qolqeta manukunku imaymana costumbrenkunata ruwanankupaq, chaywansi wañuqkunaq espiritunqa mana imananmanpaschu. Wakinpa piensasqanman hinaqa atikunmansi wañusqakunawan rimayta, chaymi imaymanata ruwanku paykunawan rimanankupaq. Wakin runakunaqa tupasqakus wañusqakunaq espiritunwan condenadokunawan ima.

Benín nacionwan Nigeria nacionwan tupaypi tiyaq Agboola sutiyoq runamanta yachasunchis, paymi khaynata willakun: “Kay llaqtapi runakunaqa creenkun wañusqakunaq espiritun kawsashanallanpaq, chayman hinataqmi imaymanata ruwanku. Chaymi wañuqkunataqa costumbrenkuman hina imaymanakunawan bañarunku espiritukunaq kasqanman ripunankupaq. Ñoqan puchusqanku jabonta imaymana qorachakunawan tupachispa t’inpuchiq kani, chaytataq escopetayman hawiq kani, chayta ruwashanaykamataq animalpa sutinta qaparispa: ‘¡Chay animalta wañuchisaq!’ niq kani; mayninpiqa hunt’akuqmi chay nisqayqa. Kay llaqtapi runakunaqa ruwallankun chaytaqa. Allin hinaña chay ruwaykuna kanman chaypas, qhepamanmi mana allinniykipaq tukupun.

”Qonqayllan iskay wawaykuna wañuranku mana imallamanta, chaymi nirani: ‘Pichá chaytaqa ruwawashan’, nispa. Chaymi rirani huk paqoman otaq alto misayoq nisqa runaman wawaykunamanta yachanaypaq. Hinan payqa willawaran layqasqa kasqayta, chaymantapas niwaranmi: ‘Chay wañusqa wawaykikunaq espiritunmi wañuchiqpa espiritunpa kamachin kapunqa, chaymantapas wañullanqataqmi hukkaq wawaykipas’, nispa. Paypa nisqanman hinan hukkaq wawayqa wañukapullarantaq”, nispa.

Chayllamanmi Agboolaqa John sutiyoq huk testigowan tupasqa, Johnmi Bibliawanpuni willasqa wañusqakuna imaynapi tarikusqanta. Chay willasqanwanmi yacharan wañusqakuna imaynapi kasqankuta. Chaykunapi creeqkunapas cambiankumanmi manaña chay costumbrekunaman k’askakunankupaq.

¿Imanawasunmantaq wañusqakunari?

Manan pi runapas allin paqo nisqaña kanman chaypas chaytaqa willawasunmanchu, Jehová Diosllan sut’itaqa willawasunman. ¿Imarayku? Paylla tukuy imaymanakunata kamasqanrayku, paymi “kamarqan hanaq pachapi tukuy ima kaqkunatapas, kay pachapi kaqkunatapas, rikusqa kaqkunatapas, mana rikusqa kaqkunatapas” (Colosenses 1:16). Kay pachatan kamaran runakuna animalkuna ima chaypi tiyanankupaq (Salmo 104:23, 24). Chaymantapas llapa imapas payraykullan kawsashan (Apocalipsis 4:11). Chaymi ñoqanchisqa Bibliata allinta t’aqwinanchis wañusqakuna imaynapi tarikusqankuta allinta yachananchispaq.

Bibliapiqa Jehová Dios kikinmi ñawpaqtaqa rimaran wañuymantaqa, paymi Adanta nisqa: ‘Mana kasukunki chayqa wañunkipunin’, nispa (Génesis 2:17). ¿Ima ninantan chaywan nisharan? Pay kikinmi khaynata niran: “Ñut’u hallp’an kanki, ñut’u hallp’amantaqmi tukupunki”, nispa (Génesis 3:19). Chaypi nisqan hina, runakunaqa hallp’amanmi tukupunku wañuspaqa.

Adanwan Evawanmi Jehová Diosta mana kasukurankuchu chaymi Diosqa niran: “Wañunkichismi”, nispa. Ichaqa manan paykunachu ñawpaqtaqa wañuranku aswanmi wawanku Abel, paytan wañuchiran  wayqen Caín (Génesis 4:8). ¿Manchakuranchu Caín wañusqa wayqen vengakunanmanta? Manan, aswanmi manchakusharan kawsashaq runakuna payta wañuchinankumanta (Génesis 4:10-16).

Qhawarillasuntaq ñawpa tiempopi imachus pasasqanmanta. Huk kutinmi ch’aska qhawaq runakuna rey Herodesman willaranku kamachisqan llaqtapi ‘judío runakunaq reynin nacesqanmanta’. Chayta yacharuspan Herodesqa sinchita phiñakuran chaymi Belén llaqtapi manaraq iskay watayoq llapan qhari wawakunata wañuchinankupaq kamachikuran. Ichaqa manan Jesustaqa wañuchirankuchu, ¿imarayku? Diospa angelninyá Joseta nisqa: “Sayariy, wawata mamantawan pusarikuspa Egipto suyuman ayqey”, nispa (Mateo 2:1-16).

Herodes wañupuqtinmi ichaqa chay ángel Joseta nillasqataq: “Israel llaqtaman ripuy [...] wawata wañuchiyta munaqkunaqa wañupunkuñan”, nispa (Mateo 2:19, 20). ¿Imatan chay rikuchiwanchis? Espiritukunaq kasqanmanta hamuq angelqa yacharanyá Herodes wañusqaña kaspaqa Jesusta mana imanananta. Josepas manañayá manchakuranñachu Herodestaqa. Ichaqa manchakusharanmi Herodespa rantinta kamachikuq Arquelaota. Chaymi Joseqa manaña Arquelaoq kamachikusqan llaqtamanñachu riran, aswanmi Galilea provinciaman (Mateo 2:22).

Chaypi yachasqanchis hina, wañusqakunaqa manan imanawasunmanpaschu. Ichaqa, ¿imanisunmanmi Agboolaq willasqanmanta?

¿Wañusqakunaq espiritunchu icha supaykunachu?

Jesús kay pachapi kashaspanmi tuparan askha mana allin espiritukunawan. Chay espiritukunaqa yacharankun pichus Jesús kasqanta, chaymi niranku: “Diospa Churin Jesús”, nispa. Jesuspas yacharanmi pikunachus paykuna kasqankuta. Arí, allintan yacharan mana wañusqakunaq espiritunchu kasqanta, aswanpas millay espiritukuna otaq supaykuna kasqanta (Mateo 8:29-31; 10:8; Marcos 5:8).

Bibliaqa willanmi millay espiritukunamanta Diosta serviq espiritukunamantawan. Génesis qelqapin riman querubín nisqa angelkunamanta, paykunatas Jehová Diosqa churasqa Edén huerta ñanpi, chhaynapi Adanwan Evawan manaña kutiyunankupaq (Génesis 3:24). Yaqapaschá runakunaqa chayraq chay kutipi angelkunata rikusharanku.

Tiempoq pasasqanman hinataq askha angelkuna runaman tukuspa kay pachaman uraykamuranku. Ichaqa manan Jehová Diospa kachamusqanchu karanku, aswanmi paykunallamanta “hanaq pacha tiyanankuta saqe[npuranku]” (Judas 6). Chaymantapas paykunaqa warmikunawan puñuyta munaspankun uraykamuranku. Chhaynapin paykunaqa churiyaranku sinchi hatunkaray runakunata. Chay angelkunataq wawankunawan kuska kay pachapi millay ruwaykunata q’oñirichiranku (Génesis 6:1-5). Chaymi Jehová Diosqa millp’uq para unuta chayachimuran llapa millay runakunata angelkunaq churinkunatawan chinkachinanpaq. ¿Mana kasukuq angelkunawanri imataq pasaran?

Ñishu para chayamusqanraykun paykunaqa kutipuranku angelkunaq kasqanman. Jehová Diosmi ichaqa manaña “qallariypi” serviqninkunata hinañachu chaskiran (Judas 6). Aswanmi Biblia nin: “Diosqa manan pampacharqanchu huchallikuq angelkunatapas, aswanmi tutayaq Ukhupachaman wikch’uykurqan, hinaspa laqhayaq ukhuman watasqata wisq’aykurqan taripay p’unchaypaq waqaychasqa kanankupaq”, nispa (2 Pedro 2:4).

¿Imataq laqhayaq ukhupachari? Chayqa manan maypipaschu kashan, aswanmi chayta nikun mana kasukuq angelkunaq yuyaynin tutayaqpi hina kasqanta. Chhaynapi tarikusqankuraykun manaña runaman tukuyta atinkuñachu. Chhaynaña kaqtinpas paykunaqa imaymanakunatan  ruwashanku runakunata pantachinankupaq. Paykunaqa haykunkumanmi runakunaman animalkunamanpas chhaynapi munasqankuta ruwachinankupaq (Mateo 12:43-45; Lucas 8:27-33). Chaymantapas, pipas wañuqtinqa paykunan rikhuriwasuman “wañuqpa espiritunmi” ninanchispaq. Chhaynapin engañawasunman. ¿Imapaqmi chayta ruwanku paykuna? Jehová Diosmanta karunchawananchispaqmi.

¿Imatan ruwana wañusqakunata mana manchakunapaq?

Wañusqakunamanta Bibliaq yachachisqantan Agboolaqa ancha allinpaq qhawariran. Chaymi payqa Bibliamanta astawan yachayta munaspa Johnwan estudiaran. Payqa allintan yacharan wawankuna mana espirituchu kasqankuta, nitaq pita serviqpaschu kasqankuta aswanpas puñushasqallankuta, chaymi manaña nishutachu llakikuran (Juan 11:11-13).

Chaykunata yachasqanraykun payqa manaña layqakuymanta imatapas hap’iranñachu, aswanmi llapa chaykunata ruphachipuran (Hechos 19:19). Chayta rikuspan wakin wasimasinkuna niranku: “¡Espiritukunatan phiñachinki, imapaqmi chaykunata ruwashanki!” nispa. Paymi ichaqa manaña manchakuranñachu espiritukunata, aswanmi kasukuran Efesios 6:11, 12 textoq nisqanta. Chaypin nin: “Diospa qosqan llapallan tupapakuna p’achawan churakuychis [...]. Manan runawanchu maqanakunchis, aswanpas [...], hanaqkunapi kaq mana allin espiritukunawanmi”, nispa. ¿Iman chay tupapakuna p’acha? Chaykunaqa cheqaq kay, chanin kay, thak kay allin willakuykuna, iñiq kay, hinallataq santo espirituq espadan iman, chay espadaqa Diospa Simin Qelqan. Chay tupapakuna p’achaqa imamantapas aswan allinmi.

Agboola sutiyoq runa manañataq wañuqkunaq espiritunpi creeranñachu chayqa, manañan ima costumbretapas ruwaranñachu, chayta rikuspan familiankuna amigonkuna ima cheqnipuranku payta. Jehová Diospa llaqtanpin ichaqa askha amigokunata tariran, chay amigonkunaqa Bibliaq nisqanman hinan imatapas ruwanku.

Payqa allintan kunanqa yachan pisi tiempollamanta Jehová Dios millay kawsay tukuchinanta. Chaymantapas yachanmi qhepa tiempopi supaykuna manaña imatapas ruwananta, chaymanta chinkachisqa kanankutawan (Apocalipsis 20:1, 2, 10). Yachallantaqmi wañusqakuna kawsarimpunanta (Juan 5:28, 29). Arí, waranqanpi runakunan kawsarimpunqa, kawsarimunqan Abelpas Herodespa wañuchisqan wawakunapas. Agboolaqa suyakushanmi kinsantin wawankuna kawsarimpunanta. Ñoqanchispa wañusqa familianchiskunapas yaqapaschá kawsarimpunqa. Wañusqakuna kawsarimuqtinqa willawasunchá wañusqa kashaspa mana imatapas reparasqankuta.

Chhaynaqa, manan wañusqakunataqa manchakunachu. Aswanmi kunan yachamusqanchis hina askha wañusqakuna kawsarimpunqaku. Chayrayku chay p’unchay chayamunankama kallpachakuy Bibliata estudiashanallaykipaq chhaynapi allin iñiq kanaykipaq. Chaymantapas Diospa kamachisqanman hina kawsaqkunawanmi huñukushanallayki. Wakinqa layqakunaq ruwanantan chayllaraq ruwashanku, wakintaq pukllaq hinalla chaykunata ruwanku, chayta ruwashanki chayqa, saqepunaykin chaykunata. Chaymantataq churakunayki “Diospa qosqan llapallan tupapakuna p’achawan”, chhaynapin supaykuna contra allinta sayanki (Efesios 6:11). Chaykunata ruwanaykipaqqa Jehová Diospa testigonkunan yanapasunkiman ¿Imatapunin Biblia yachachin? * nisqa librowan, chay yachachiyqa gratisllan.

Agboolaqa manañan manchakunchu wañusqakunata, chaymantapas yachanmi supaykunamanta imayna cuidakuyta. Pay kikinmi khaynata nin: “Manan yachanichu imamanta kinsantin wawaykuna wañusqanta. Ichaqa Diosta servisqaymantapachaqa qanchisñan wawaykunaqa kashan, paykunataqa manan ima espiritupas imananpaschu”, nispa.

[Uranpi willakuy]

[20 paginapi willakuy]

Agboolaqa manañan manchakunchu wañusqakunata, chaymantapas yachanmi supaykunamanta imayna cuidakuyta

[19 paginapi dibujo]

Cainqa manan manchakuranchu wañusqa wayqen vengakunanta