1, 2. ¿Imanaqtinmi animalkunamanta hukniray kanchis?

RUNAKUNAQA hukniraymi kanchis animalkunamanta. Ñoqanchisqa atinchismi rimayta, qelqayta, leeyta, hukkunaq rimasqanta entiendeytapas. Hinaspapas Jehová Diosmanmi takinchis, orakunchispas. Cientificokunaqa manaraqmi yachankuchu ñosqhonninchis llapa chaykunata imayna ruwasqanta.

² Hinaspapas Diosqa payman rikch’akuqtan kamawarqanchis, chaymi ñoqanchis kikillanchismanta imatapas decidiyta atinchis (Gén. 1:27; Sal. 139:14; Apo. 4:11). Chaytaqa manan animalkunaqa ruwayta atinkuchu. Chaymi ñoqanchisqa decidisunman Jehová Diosta alabayta serviytapas.

3. ¿Imatan Dios qowarqanchis allinta imatapas decidinanchispaq?

³ Jehová Diosmi Bibliata qowarqanchis imaynatachus alabananchista servinanchistapas yachananchispaq. Kay tiempopiqa 2.800 más simikunapin Bibliata ruwakamun. Bibliaq yachachisqanpi yuyaymanasun chayqa, Jehová  Diospa piensasqanta hinan piensasun (Sal. 40:5; 92:5; 139:17). Pay hina piensaspaqa allintan imatapas decidisun, wiñay kawsaytataq chaskikusun (leey 2 Timoteo 3:14-17).

4. a) ¿Imataq yuyaymanayri? b) ¿Ima tapuykunamantan kay estudiopi yachasun?

⁴ ¿Imataq yuyaymanayri? Imapas yachasqanchispi tukuy yuyay piensaymi (Sal. 77:12; Prov. 24:1, 2). Jehová Diosmanta Jesusmantapas yachasqanchispi yuyaymanayqa ancha importanten, chaymi tiempota t’aqananchis (Juan 17:3). Kay estudiopin yachasun kay tapuykunamanta: ¿Iman yanapawasun yuyaymanananchispaq? ¿Imakunapin yuyaymanananchis? ¿Imaynatan Bibliaq nisqanpi sapa p’unchay yuyaymanasunman?

5, 6. ¿Iman yanapawasun leesqanchista entiendenanchispaq yuyashanallanchispaqpas?

⁵ Runakunaqa mana piensaspallan respiranchis, purinchis otaq bicicletata manejanchis. Chaymi pasawasunman leeshaqtinchispas. Yaqapaschá leeshaspa huk ruwaykunapi piensashasunman. ¿Imatan ruwasunman chay hina ama pasawananchispaq? Tukuy yuyay leespan imatachus yachachiwashanchis chaypi piensananchis. Huk parrafota leeyta tukuspataq tapukunanchis: “¿Imatan kay leesqaymanta yachayman? ¿Allintachu entiendeshani leesqayta?”, nispa.

⁶ Leespaqa simikunatan t’oqyachinanchis, manan ch’inllachu leenanchis. Científico runakunapas yachankun chhaynata leespaqa, leesqanchista allinta yuyananchista. Jehová Diospas yachanmi chay ruwayqa allin kasqanta, chaymi Josueta nirqan bajo vozllapi leenanpaq. Bibliapi yuyaymanay nisqa simiqa bajo vozllapi leeymi (leey Josué 1:8). Chhaynata Bibliata leeymi yanapawasun leesqanchispi tukuy yuyay kanapaq, leesqanchista mana qonqananchispaqpas.

7. ¿Ima ratopin yuyaymanana? (21 paginapi dibujota qhaway.)

⁷ Mayninpin ichaqa estudiasqanchispi yuyayninchista churaypas, yuyaymanaypas sasa kanman. Yaqapaschá sayk’usqa otaq bullapi kashasunman. Chaymi yuyaymananapaqqa thak kashananchis tranquilo lugartataq maskhananchis. Davidpas tutakunapin yuyaymanaq (Sal. 63:6). Jesustaq thak lugarkunata maskhaq yuyaymanananpaq orakunanpaqpas (Luc. 6:12).

8. a) ¿Imakunapin yuyaymanananchis? b) ¿Imaynatan Dios qhawarin hukkunaman paymanta willasqanchista?

⁸ Diospa kamasqankunata qhawaspapas  yuyaymanananchismi. Piensasunmanmi: “¿Imatan kay kamasqan Diosmanta yachachiwan?”, nispa. Chayta ruwaspaqa graciastachá Diosman qosunchis, hukkunawan kaspataq imayna Dioschus kasqanmanta willasunchis (Sal. 104:24; Hech. 14:17). Jehová Diosqa maytan kusikun paypi piensaqtinchis, orakuqtinchis, hukkunaman paymanta willaqtinchis. Biblian nin: “Chaypachan Señor Diosta manchakuqkunaqa paykunapura ninakurqanku, chaytan Señor Diosqa maki uyarispa yacharqan. Señor Diospa ñawpaqenpitaq huk libropi qelqasqa karqan, [...] [sutinpi piensaqkunata, NM] yuyarinapaq”, nispa (Mal. 3:16).

9. a) ¿Imatan Pablo Timoteota nirqan? b) ¿Imakunapin yuyaymanananchis predicananchispaq otaq estudiotapas qonanchispaq?

⁹ Apostol Pablon Timoteota nirqan rimasqanpas, ruwasqanpas yachachisqanpas hukkunata afectasqanta, chayrayku chaykunapi yuyaymanananta (leey 1 Timoteo 4:12-16 *). Ñoqanchispas chaykunapin piensananchis. Bibliamanta estudiota qonapaq preparakuspan tiempota horqonanchis yuyaymanananchispaq. Piensasunmanmi ima tapuytachus estudianteta ruwasunman otaq  ejemplokunata churasunman astawan Dioswan amigontin kananpaq. Chaykunapi piensaymi yanapawasun allin iñiyniyoq kanapaq, tukuy sonqowan yachachinapaqpas. Predicaq rinapaqpas yuyaymanananchismi (leey Esdras 7:10). Hechos libropi huk capitulotan leesunman otaq piensasunman runakunaman ima textotachus leemusun chaypi, ima qelqatachus munachimusun chaypipas. Chaykunan yanapawasun tukuy sonqowan predicanapaq (2 Tim. 1:6). Hinaspapas piensananchismi predicasqanchis lugarpi imatachus runakuna uyariy munasqankupi, chhaynapin sonqonkuman chayaqta rimapayasun. Chaykunata ruwaspan predicaspanchis Bibliata allinta utilizasunchis (1 Cor. 2:4).

10. ¿Imakunaraqmi kashan yuyaymanananchispaq?

¹⁰ Chaymantapas tiempotan horqonanchis asambleakunapi, huñunakuykunapi anotamusqanchis yachachikuykunapi yuyaymananapaq. Chaykunata repasaspan tapukunanchis: “¿Imatan Bibliamanta, Diospa llaqtanmantapas yacharqani?”, nispa. Chaymantapas Qhawaq, ¡Rikch’ariy! revistakuna leesqanchispin yuyaymanananchis, asambleakunapi chaskisqanchis qelqakunata leespapas yuyaymanananchismi. Hinaspapas huk cristianoq vidanmanta Anuario libropi leespan yuyaymanananchis, chhaynapin yachasqanchis sonqonchisman chayanqa. Leespaqa allinnin yachachikuykunata tarispan marcananchis otaq hojaq patankunapi qelqananchis. Chaykunata ruwasqanchismi yanapawasun allinnin yachachikuykunata yuyananchispaq, ima discursopipas chaykunata willananchispaq, huk cristianoman visitaspa kallpachananchispaq otaq Bibliamanta yachay munaqman kutispa willananchispaq. Yuyaymanaspaqa tiempotan hap’inanchis leesqanchis sonqonchisman chayananpaq, Diosmanpas graciasta qonapaq.

11. ¿Imapin astawanqa yuyaymanananchis, imarayku? (Willakuyta qhaway.)

¹¹ Astawanqa Bibliaq yachachisqanpin yuyaymanananchis. ¿Imarayku? Yaqapaschá hayk’aqllapas Biblia leenanchista autoridadkuna hark’awasunman. * Ichaqa umanchispi hap’isqanchis textokunapi yuyaymanananchistaqa manan hark’awaychista atinqakuchu, nitaq takinchiskunapi yuyaymanananchistapas (Hech. 16:25). Jehová Diosmi santo espiritunwan  yanapawasun estudiasqanchista yuyarinanchispaq, hunt’aq sonqolla kananchispaqpas (Juan 14:26).

12. ¿Imatan ruwasunman Bibliata sapa p’unchay leenapaq?

¹² ¿Imatan ruwananchis Bibliata sapa p’unchay estudianapaq? Yaqapaschá semanapi wakin p’unchaykuna leesunman Bibliamanta allin yachachiq kanapaq escuelapi leenanchis textokunata, hinaspa leesqanchispi yuyaymanasunman. Wakin p’unchaykunataq pisi-pisimanta leesunman Mateo, Marcos, Lucas otaq Juan librokunata, hinaspa yuyaymanasunman Jesuspa ruwasqankunapi yachachisqankunapipas (Rom. 10:17; Heb. 12:2; 1 Ped. 2:21). Chay librokunata aswan allinta entiendenapaqtaq yanapachikusunman El hombre más grande nisqa libronchiswan, chaypin kantumanta willashan Jesuspa ruwasqankunamanta (Juan 14:6).

13, 14. a) ¿Imaraykun Jehová Diospi Jesuspipas yuyaymanananchis? b) ¿Imayna runa kananchispaqmi Bibliaq yachachisqanpi yuyaymanananchis?

¹³ Jehová Diosmanta yachasqanchispi, Jesusmanta yachasqanchispiwan yuyaymanaymi yanapawasun iñiyninchispi allin takyasqa kananchispaq (Heb. 5:14; 6:1). Sichus pisillata Jehová Diospi piensasun chayqa, pisi-pisimantan paymanta karunchakapusun hinamantaq manaña amigonchu kapusunman (Heb. 2:1; 3:12). Jesuspa nisqan hina, sichus Bibliaq yachachisqanta mana tukuy sonqochu chaskikusunchis chayqa, ‘kay kawsaypi afanakuywan, qhapaq kaykunawan, mana allinpi kusikuykunawanmi’ Diosmanta t’aqawasunchis (Luc. 8:14, 15).

¹⁴ Chayraykun Bibliaq yachachisqanpi sapa p’unchay yuyaymanananchis, Jehová Diostataq astawan reqsinanchis. Chhaynapin Dios hina munakuq, pacienciakuq, llamp’u sonqo, khuyapayakuq kasunchis (2 Cor. 3:18). Chhayna runa kaspataq, wiñay kawsayta chaskisun hinaspapas Diosmantan yachashallasun. ¡May kusikunapaqmá chayqa! (Ecl. 3:11.)

15, 16. a) ¿Imapin yanapawanchis Jehová Diospi Jesuspipas yuyaymanasqanchis? b) ¿Imaraykun mana tiemponchis kanmanchu yuyaymanananchispaq? c) ¿Imaraykun yuyaymanasqanchis allinninchispaq?

¹⁵ Jehová Diospi Jesuspi ima yuyaymanayqa yanapawallasuntaqmi kusisqa sonqowan Diosta servinanchispaq. Kusisqa kasun chayqa, iñiqmasinchiskunapas predicasqanchis runakunapas kusisqallataqmi kanqaku. Hinaspapas ñoqanchisrayku wañunanpaq churinta Dios kachamusqanpi yuyaymanaspan astawan valorasun paywan amigontin kasqanchista (Rom. 3:24; Sant. 4:8). Sudáfrica nacionmanta cristianon kinsa wata carcelpi karqan Diosta kasukusqanrayku.  Paymi nin yuyaymanayqa viajay hina kasqanta. Astawan viajaspaqa imaymanatan reqsinchis. Chay hinallataqmi yuyaymanaqtinchispas. Astawan yuyaymanaspaqa imaymanatan Diosmanta yachasun. Chay cristianon nillantaq: “Llakisqa, pisi kallpa tarikuspaqa Bibliatan leeni, leesqaypitaq yuyaymanani chay hinapin thak sientekuni”, nispa.

¹⁶ Mayninqa manan tiemponchis kanchu Bibliaq yachachiwasqanchispi piensananchispaq. ¿Imanaqtin? Distraekunanchispaq imaymanata runakuna rikhurichimusqanrayku. África ladomanta Patrick cristianon willakun sapa p’unchay umanman imaymana piensaykuna hamusqanta. Wakinqa sinchitas llakichin. Chaysi Jehová Diosta mañakun chay piensaykunata wikch’unanpaq. Chayraqsi thak sientekun yuyaymanananpaq. Chaykunata ruwananpaqqa tiempotan hap’inan, ichaqa astawansi Jehová Dioswan amigontin kapun, aswan facil-llatataq Bibliata entienden (Sal. 94:19). Arí, Bibliata sapa p’unchay leespa yuyaymanayqa, imaymanapin yanapawanchis (Hech. 17:11).

17. ¿Ima ratopin yuyaymananki?

¹⁷ Wakinqa tutachallamantan Bibliata leenku, yuyaymananku, orakunkupas. Wakintaq chawpi p’unchayta, hukkunataq tardenta otaq manaraq puñushaspa. Wakinqa huk chikantan tutallamanta leenku, ch’isintataq tukupanku (Jos. 1:8). Ima horaspiña leenchis chaypas, sapa p’unchaymi tiempota hap’inanchis Bibliata leenanchispaq yuyaymanananchispaqpas (Efes. 5:15, 16).

18. ¿Imatan Jehová Dios qonqa Bibliaq yachachisqanpi yuyaymanaqkunaman, chayman hina kawsaqkunamanpas?

¹⁸ Bibliaq yachachisqanpi yuyaymanaqtinchisqa, chayman hina kawsanapaq kallpachakuqtinchisqa Jehová Diosmi bendeciwasun (leey Salmo 1:1-3). Jesusmi nirqan Bibliata leespa kasukuqtinchisqa aswan kusisqa kawsananchista (Luc. 11:28). Sichus Bibliaq nisqanpi sapa p’unchay yuyaymanasun chayqa, Diosta hatunchanapaq hinan kawsasun; Diostaq wiñay kawsayta paraisopi qowasun (Sant. 1:25; Apo. 1:3).