¿Allinniykipaq kusirikuykunatachu akllakunki?
¿Allinniykipaq kusirikuykunatachu akllakunki?
“Imachus Señorpa sonqonta kusichiq kaqta ruwaspa.” (EFE. 5:10.)
1, 2. a) ¿Bibliapi ima textokunan willawanchis Dios kusikunanchista munasqanta? b) Kusikunapaq tiempoqa ‘Diospa qowasqanchistaq’ chayqa, ¿imatan chaywan ruwananchis?
JEHOVÁ DIOSQA manan kawsaylla kawsananchistachu munan, aswanpas kusisqa kawsananchistan, chaytan Biblia willan. Salmo 104:14, 15 texton nin: “Hallp’amanta mikhuyta horqon, kallpachaykuqnin t’antatan ruwan, kusirichiqnin vinotan ruwan, uya llamp’uyachina aceitetapas ruwan”, nispa. Arí, Diosqa mikhuykunatan wiñachin chaykunawanmi alimentakunchis, chaypin kallantaq aceitepas vinopas. Hinaspapas vinoqa sonqonchistan ‘kusirichillantaq’ (Ecl. 9:7; 10:19). Chaykunapin reparanchis Diosqa kusisqa kawsananchis munasqanta, paymi “sonqonchistapas anchata kusichin” (Hech. 14:16, 17).
2 Chhayna kaqtinqa, Diosta serviqkunaqa manan llakikunankuchu mayninpi kusirikuykunaman tiemponkuta qospa. Paykunataqa kallpachanmanmi kusichinmantaq “phalaq animalkunata”, ‘campopi hamanq’ay t’ikakunata’ qhawarisqanku. Hinallataq hukkunapas (Mat. 6:26, 28; Sal. 8:3, 4). Kusisqa allinta kawsayqa ‘Diospa qosqanmi’ (Ecl. 3:12, 13). Kusikunapaq kaq tiemponchisqa paypa regalonmi, chayraykun chay tiempotaqa paypa munayninman hina utilizananchis.
Allin yuyaywan q’ochurikuykunata akllakuy
3. ¿Imaraykun allin yuyaywan qhawarina ima gustawasqanchis kusirikuytapas akllakuspa?
3 Sapanka cristianon libre kanchis imapi kusirikuytapas akllakunanchispaq, ichaqa allin yuyaywanmi chayta ruwananchis. Kusirikuykunapas mikhuykuna hinallataqmi, wakin llaqtakunapiqa huk mikhunan ancha sumaq, huk lado llaqtakunapitaq q’ayma mana mikhunapaq hina. Huk llaqtamanta cristianokunaqa akllakunkumanmi kusirikunankupaq ima ruwaytapas, ichaqa huk ladomanta cristianokunaqa yaqapaschá mana kusirikunapaq hinachu chayta qhawarinqaku. Chhayna hukniray kasqanqa, huk llaqtallapi tiyaq runakuna ukhupipas rikukunmi. Wakinqa kusikunkun may munasqanku tiyanapi huk librota leespa, wakintaq chay ruwayta aburrikunapaq hina qhawarinku. Wakinmanqa campopi bicicletapi paseaymi gustan, wakintaq chaywan sayk’unku. Chhaynaqa, llapanchismi reconocenanchis mikhuna hina akllakunapaq imaymana kusirikuykuna kasqanta (Rom. 14:2-4).
4. ¿Imaraykun allin yuyaywan kusirikuykunata akllakunanchis? Huk rikch’anachiywan willay.
4 Ichaqa, sapankaña ima kusirikuytapas akllakunchis chaypas, manan chayraykuchu mana allinninchispaq kaqkunata akllakunanchis. Mikhunamanta rimallasuntaq. Llapan mikhunaña gustawasunman chaypas, ¿mikhusunmanchu ismusqa mikhunata? Chayta ruwayqa mana yuyayniyoq kaymi kanman, onqosunmantaqmi kanpas. Chaynallataqmi kusirikuykunawanpas, manan akllanchischu sichus huk kusirikuypi kan qhelli kawsay, maqanakuykuna, otaq kawsayninchispaq peligroso kaqtinqa, chaykunaqa Diospa kamachikuyninkuna contran, Diosmantan karunchawanchis mana allinninchispaqtaqmi. Chaymi allin yuyaywan ima kusirikuytapas akllakunanchis, yachananchistaqmi ima kusirikuy akllakusqanchispas Diospa kamachikuyninman hinachu icha manachu kashan chayta (Efe. 5:10). Qatimuqpin yachasun imayna akllakuymanta.
5. ¿Imaynapin yachanchis chay kusirikuykuna Bibliaq nisqanman hina kasqanta?
5 Ima kusirikuypas Diospa allin qhawarisqan kallaqtinmi allinninchispaq. ¿Imaynapin yachanchis chay kusirikuykuna Bibliaq nisqanman hina kasqanta? (Sal. 86:11.) Chaypaqqa kay tapuykunatan qhawarina: imaynas, hayk’aqsi, piwansi chaykunata. Sapankamanta yachasun.
¿Imaynan chay kusirikuy?
6. ¿Ima kusirikuykunapin mana q’ochukusunmanchu, imarayku?
6 Imatapas kusirikunapaq akllakuspaqa kaytan tapukunanchis: “¿Ima ruwaykunan tarikun kusirikuy akllakusqaypi?” Otaq, “¿imaynan chay kusirikuy?”, nispa. Diosta serviqkunapaqqa iskay kusirikuykunan kan: cheqnikunapaq kusirikuykuna, hinallataq conciencianchispa chaskisqan kusirikuykuna. ¿Ima kusirikuykunapin manapuni q’ochukusunmanchu? Bibliapi kamachikuykuna contra kaqkunapin (1 Juan 5:19). Saqraq kamachisqan kay millay pachapiqa hunt’an kashan qhelli ruwaykuna, supaykunamanta yachay, qharipura puñuy, pornografía, maqanakuykuna, Diospa cheqnisqan huk ruwaykunapas, chaykunawan tupaq ruwaykunapin cristianokunaqa manapuni kusirikusunmanchu (1 Cor. 6:9, 10; leey Apocalipsis 21:8). Maypiña kashaspapas manan chay ruwaykunataqa ruwanchischu, chhaynapin Jehová Diospa kamachisqanta kasukunchis, paymi nin: “Mana allinkaqta cheqnikuychis”, nispa (Rom. 12:9; 1 Juan 1:5, 6).
7, 8. ¿Imaynapin huk cristiano yachan huk kusirikuypi kayta munasqan Diospa allin qhawarisqan kasqanta? Ejemplota willay.
7 Kunanqa rimasun Bibliapi mana sut’ita huchachaq kusirikuykunamanta. ¿Imaynapin huk cristiano yachan huk kusirikuypi kayta munasqan Diospa allin qhawarisqan kasqanta? Bibliaq nisqanta t’aqwirispan (Pro. 4:10, 11). Chhaynapin thak concienciayoq kasun allinta decidispa (Gál. 6:5; 1 Tim. 1:19). ¿Iman yanapawasun allinta akllanapaq? Mikhunamanta rimallasuntaq. Chayllaraq ima mikhunatapas malliyshaspaqa, tapurikunchismi imakunawan chay mikhuna wayk’ukusqanta. Chhaynallataqmi manaraq ima kusirikuytapas akllashaspaqa yachananchis imayna kasqanta (Efe. 5:17).
8 Wakinmanqa imaymana pukllaykunan gustawanchis. Chayqa allinmi, ichaqa yaqapaschá gustawallasunmantaq atipanakuy, k’irinakuy, nacionta yupaychaypas. Kikinchista qhawarikuspaqa reparasunmanpaschá imayna yuyaykusqanchis Diospa yuyaykusqanwan, thak kaymanta predicasqanchiswanpas mana tupashasqanta, chhayna kaqtinqa, saqepunanchismi chay pukllayta (Isa. 61:1; Gál. 5:19-21). Ichaqa sichus ima pukllarisqanchispas Bibliaq nisqanwan tupan chayqa, chaypi pukllariyqa kallpachawasunmi allinninchispaqtaqmi kanqa (Gál. 5:22, 23; leey Filipenses 4:8).
¿Hayk’aqmi kusirikusaq?
9. Willay imatan yachanchis: “¿Hayk’aqmi kusirikusaq?” nisqa tapuywan.
9 Chaymantaqa tapukunanchismi: “¿Hayk’aqmi kusirikusaq?” nispa. Qhawarinanchismi ima ratopi, hayk’a tiempo ruwananchistapas. Imaynan nisqa tapuyqa yanapawanchismi allinchus manachus chayta yachananchispaq; hayk’aqmi nisqa tapukuytaq yanapawanchis imachus importante imachus mana chayta yachanapaq, mayqentaraqchus ñawpaqta ruwananchispaqpas. Chhaynaqa, ¿imatan ruwasunman kawsayninchispi ama kusirikuykunachu aswan importante kananpaq?
10, 11. ¿Imaynatan yanapawanchis Mateo 6:33 texto imachus aswan importante kasqanta qhawarinapaq
10 Jesusmi nirqan: “Señor Diosniykitan munakunki tukuy sonqoykiwan, tukuy almaykiwan, tukuy yuyayniykiwan, tukuy kallpaykiwan”, nispa (Mar. 12:30). ¿Imaynatan rikuchisunman Diosta munakuy kawsayninchispi aswan importante kasqanta? Jesuspa kamachisqanta kasukuspan. Paymi nirqan: “Diospa qhapaqsuyunta, [gobiernonta] chanin-kaynintawan ñawpaqtaqa maskhaychis, payqa tukuy chaykunatapas qosunkichismi”, nispa (Mat. 6:33). Chay simikunan yanapawanchis kusirikuykunapi hayk’a tiempo kananchista yachanapaq, importantechus chayta qhawarinapaqpas.
11 Jesusqa manan nirqanchu “Diospa gobiernollanta” maskhaychis nispa. Aswanpas Diospa Gobiernota ‘ñawpaqta’ maskhananchispaqmi kamachiwarqanchis. Payqa yachanmi wasita, mikhunata, p’achata, q’ochurikuytapas necesitasqanchista, chaypaqtaq tiempota qonanchista kallpachakunanchistapas. Ichaqa Diospa Gobiernonta maskhaspa paypaq llank’ayninchismi kawsayninchispi aswan importanteqa kanan (1 Cor. 7:29-31). Chayman hina ruwaspaqa, manan dejasunchu Dios serviyninchispi imapas hark’awananchista. Chhaynata kusirikuykunapipas ruwaspaqa allin yuyaywanmi chaykunata ruwasun, allinninchispaqmi kanqapas.
12. ¿Imaynatan yanapawasunman Lucas 14:28 texto hayk’a tiempo kusirikunanchispaq?
12 ¿Hayk’a tiempon kusirikusun? Chaypaqqa ñawpaqtan qhawarinanchis hayk’a tiempo kananta, allinninchispaqchus kanqa icha manachus chaytapas (Luc. 14:28). Ichaqa tiempo usuchiymi kanman sichus kusirikunanchisrayku saqesunman sapallanchispi Biblia estudiayta, familianchiswan Dios yupaychayta, huñunakuyninchista, predicacionninchistapas chayqa. Manapunin chaytaqa ruwananchischu (Mar. 8:36). Sichus ima kusirikusqanchispas maynillanpi kanqa chayqa, kallpatan hap’isunchis, yanapawasuntaq Diospa gobiernonta ñawpaqta maskhashanallapaq. Chayta ruwayqa allinninchispaqmi kanqa.
¿Piwanmi kusirikusaq?
13. ¿Imaraykun qhawarinanchis kusirikunanchispaq piwan huñukunanchista?
13 Kinsa kaq tapuyqa kaymi: “¿Piwanmi kusirikusaq?” Kusirikusqanchis allinninchispaq kananpaqqa allin amigokunawanmi huñukunanchis, chaymi yachananchis pikunawan huñukuyta. Imaynan allin amigokunawan kuska sumaqta mikhunata mikhunchis, chhaynallataqmi aswan sumaqta kusirikunchis allin amigokunawan kaspa. Chayraykun yaqa llapanchis, astawanqa wayna-sipaskuna askha huñukunku kusirikunankupaq. Allinta kusirikunapaqqa akllananchismi allin amigokunata, karunchakunanchistaq mana allinninchispaq kaqkunamanta (2 Cró. 19:2; leey Proverbios 13:20; Sant. 4:4).
14, 15. a) ¿Ima ejemplotan Jesús qowanchis amigota akllanapaq? b) ¿Imakunatan tapukunanchis allin amigota akllakunapaq?
14 Ñoqanchispas Jesús hinan amigonchiskunataqa akllananchis. Payqa kamasqa kasqankumantapachan runakunata munakun (Pro. 8:31). Kay pachapi kashaspataq munakuywan sumaqta runamasinta tratarqan (Mat. 15:29-37). Payqa lliw runatapas allintan tratarqan ichaqa wakillanwanmi amigontin karqan. Sumaqtan kawsaq runakunawan ichaqa Diosta kasukuqkunallawanmi amigontin karqan. 11 apostolninkunatan nirqan: “Qankunachus kamachikuyniykunata hunt’ankichis chayqa, amigoykunan kankichis”, nispa (Juan 15:14; qhawallaytaq Juan 13:27, 30). Jesuspa amigonkunaqa karqan payta qatikuqkuna Diosta serviqkuna imallan.
15 Chhayna amigokunatan sapankanchispas akllananchis. Pipas amigonchis kananpaqqa tapukunanchismi: “¿Rimasqanwan ruwasqanwan rikuchinchu Diosta Jesustapas kasukusqanta? ¿Iñiqmasiychu, hinaspapas Bibliaq nisqanman hinachu kawsan? ¿Yanapawanqachu Diospaq hunt’aq sonqo kanaypaq Gobiernontapas ñawpaqta maskhashanallaypaq?”, nispa. Sichus llapan tapuykunata “arí”, nispa kutichinchis chayqa, akllasqanchis runaqa allin amigon kanqa kusirikunapaq (leey Salmo 119:63; 2 Cor. 6:14; 2 Tim. 2:22).
¿Imakunawanmi kusirikushanchis?
16. ¿Imakunatan tapukunanchis imapipas kusirikuyta munaspa?
16 Kaykaman yacharqanchis imayna kusirikuy akllakunanchismanta, hayk’aqchus, piwanchus kusirikunanchismantapas. Hinallataq kusirikuyninchis allinninchispaq kananpaqqa, chay kinsa tapuykunamanta Bibliaq nisqanman hina ruwananchismanta. Ima kusirikuytapas akllakuspaqa kaykunatan tapukunanchis: ¿Imaynan chay kusirikuy? Ima kusirikuyninchispas cristianopaq hinan kanan (Pro. 4:20-27). ¿Hayk’a tiempon kusirikunanchis? Manan tiemponchista yanqa usuchinanchischu (1 Tim. 4:8). ¿Piwanmi kusirikusaq? Manapunin mana allinninchispaq kaq runakunawanqa huñunakunanchischu (Ecl. 9:18; 1 Cor. 15:33).
17, 18. a) ¿Imaynapin yachasunman kusirikusqanchis Bibliapi kamachikuyninkunaman hinachus kasqanta? b) ¿Imatan decidinanchis sapanka cristianopas kusirikuymanta?
17 Sichus kusirikuyninchis mana Bibliaq willasqan, imaynas, hayk’aqsi, piwansi nisqa tapuykunaq nisqanta hunt’anchu chayqa, manan allinchu kanman. Ichaqa sichus chayman hina kashan chayqa, kusirikusqanchisqa allinninchispaqmi kanqa, yanapawasuntaq Diosta hatunchananchispaq (Sal. 119:33-35).
18 Chhaynaqa, imapipas kusirikuyta munaspaqa qhawarisunpuni chay q’ochurikuy imayna kasqanta, hayk’aq, piwan aparinanchistapas. Biblian nin: “Mikhunkichisña, ukyankichisña, imataña ruwankichis chaypas, lliwta ruwaychis Diosta hatunchanapaq”, nispa (1 Cor. 10:31). Chhaynaqa tukuy atisqanchista kallpachakusun chay yuyaychayta kasukunanchispaq.
¿Imaynatan kutichiwaq?
Kusirikuymanta rimaspa, ¿imaynatan kay textokuna yanapawanchis?
[Tapuykuna]
[9 paginapi dibujo]
(Imaynapuni kasqanta yachanaykipaq, qelqata qhaway)
✔Imaynan
[10 paginapi dibujo]
(Imaynapuni kasqanta yachanaykipaq, qelqata qhaway)
✔Hayk’aqmi
[12 paginapi dibujo]
(Imaynapuni kasqanta yachanaykipaq, qelqata qhaway)
✔Piwan
[10 paginapi dibujo]
¿Imaynatan Jesuspa ejemplon yanapawanchis amigonchiskunata kusirikuyninchiskunatapas allinta akllananchispaq?
