‘Phawaychis [...] premiota chaskinaykichispaq’

“Phawashaq hina kawsaychis premiota chaskinaykichispaq.” (1 COR. 9:24.)

1, 2. a) ¿Imaynatan Pablo kallpacharqan hebreo cristianokunata? b) ¿Ima yuyaychaytan Diosta serviqkuna chaskirqanchis?

PABLON hebreo cristianokunaman huk cartata qelqarqan, chaypin carrerapi phawaq runakunawan tupanachispa kallpacharqan wiñay kawsay carrerapi phawashanallankupaq. Chaypin sut’ita rikuchirqan mana sapallankuchu phawasqankuta. Paykunawanmi kasharqan ‘phuyu hina ancha askha testigokuna’, paykunaqa hunt’aq sonqo kaspa tukuy sonqonwan kallpachakuspanku iman tukurqankuña carrerapi phawayninkuta. Chayta yuyariymi kallpachanman phawasqanku carrerapi mana pisipaspa phawashanallankupaq.

² Ñawpaq estudiopin rimarqanchis hunt’aq sonqo ‘phuyu hina ancha askha testigokunamanta’. Paykunan rikuchirqanku cheqaq iñiyqa atiyniyoq kasqanta, carrerapi phawaspa mana pisipaspa tukunankupaq yanapasqantapas. ¿Imaynatan ñoqanchispas atipasunman? Pabloq kay yuyaychasqanta kasuspa, nirqanmi: ‘Chay hinaqa [...] ñoqanchispas tukuy llasa q’epinchista, usqhaylla mayt’uwaqninchis huchatapas wikch’uspa, phawananchispaq kaq carrerapi aguantaspa phawasun’, nispa (Heb. 12:1, NM).

3. ¿Griego runakunamanta rimaspa imatan Pablo yachachiyta munarqan?

³ ¿Iman ‘tukuy llasa q’epinchista [...] wikch’uy?  Chayta entiendenapaqqa El mundo clásico: la epopeya de Grecia y Roma nisqa qelqan yanapawasun, chaypin nin: “Griego runakunaqa q’alallan ejerciciotapas competenciatapas ruwaqku”, nispa. Carrera phawaypipas kaqllatataqmi ruwaqku. * Chaypi phawaqkunaqa mana imapas llasananpaqmi llapa p’achankuta ch’utikuqku. Kay tiempopi chaykuna ruwayqa p’enqakunapaqmi, ichaqa huk premio gananankupaqmi chayta ruwaqku. Chhaynaqa, ¿imatan yachanchis Pabloq nisqanmanta? Phawasqanchis carrerapi wiñay kawsay premiota chaskinapaqqa, llapan llasa q’epinchiskunatan wikch’unanchis otaq wakillantapas. Chay yuyaychayqa allinpunin karqan chay tiempopi kunanpas kaqllataqmi. Ichaqa, ¿iman chay llasa q’epikuna?

‘Tukuy llasa q’epinchista [...] wikch’usun’

4. ¿Ima ruwaykunapin Noepa tiemponpi runakuna afanasqa kasharqanku?

⁴ ¿Ima ‘llasa q’epikunata’ wikch’unanchispaqmi Pablo niwashanchis? Tukuy yuyayninchiswan, kallpanchiswan carrerapi phawanapaq hark’awaqninchiskunatan. Hunt’aq sonqowan serviq Noepas chay llasa q’epikunatan wikch’urqan. Kay pacha tiyasqanchistan Cristo tupanachirqan Noepa tiemponpi manaraq hatun para hamushaqtin runaq kawsayninwan, nirqanmi: “Imaynan Noepa p’unchayninkunapi karqan, chay hinallataqmi Runaq Churinpa kutimunanpaqpas kanqa”, nispa (Luc. 17:26). ¿Manchay nak’ariy chayamunanmantachu Cristo rimasharqan? Manan. Aswanpas Noepa tiemponpi hina runakunaq imayna kawsasqankumantan (leey Mateo 24:37-39). Chay tiempopi runakunaqa manan Diosmanta yachayta munaqkuchu kamachikuyninkuna kasukuytapas. ¿Imallapin yuyaykuqku? Mikhuyllapi, ukyayllapi, casarakuyllapin. Jesuspa nisqan hina ruwayninkupin afanasqa kasharqanku, chaymi mana “imatapas repararqankuchu” Noepa willasqanta.

5. ¿Iman yanapawasun phawasqanchis carrerata tukunapaq?

⁵ Noepas familianpas askha ruwanayoqmi karqanku, ñoqanchispas tukuy necesitasqantan familianchisman qonanchis. Chay ruwayqa tiempopaqmi, kallpapaqmi, astawanqa qolqe pisiqtinmi llakichiwasunman. Chaymantapas cristianokunaqa predicananchismi, huñunakuykunapaq preparakunanchis, huñunakuyninchiskunaman rinanchis, iñiyninchistataqmi kallpachananchis sapallanchis, familianchiswanpas estudiaspa. Noepas askha ruwanayoqmi karqan chaywanpas “Diospa tukuy kamachisqanman hina ruwarqan” (Gén. 6:22). Wiñay kawsay premiota chaskinapaqqa sayk’uchiwaqninchis llasa q’epinchiskunatan pisiyachinanchis, manataqmi huk q’epikunata yanqa yapakunachu.

6, 7. ¿Jesuspa ima yuyaychasqantan mana qonqananchischu?

⁶ Chhaynaqa, ¿ima ninantan Pablo nisharqan? ‘Tukuy llasa q’epinchista [...] wikch’usun’ nispa. Manan llapa ruwananchiskunata saqenanchispaqchu kallpachawarqanchis. Jesusmi niwarqanchis allin yuyaywan kawsanapaq, nirqanmi: “Ama llakikuychischu: ¿Imatan mikhusunchis, imatan ukyasunchis, imawantaq p’achakusunchispas? nispaqa. Tukuy chaykunamantaqa mana iñiqkunallan llakipakunku,  hanaq pacha Yayaykichisqa yachanmi tukuy chaykuna necesitasqaykichista”, nispa (Mat. 6:31, 32). ¿Imatan kay textomanta yachanchis? Kawsananchispaq necesitasqanchiskuna, p’achapas, mikhuypas huk llasa q’epi hinan kanman nishuta chaykunapi afanakusunman chayqa.

⁷ ¿Imatan yachanchis, “Yayaykichisqa yachanmi tukuy chaykuna necesitasqaykichista”, nispa Jesuspa nisqanmanta? Jehová Diosqa yachanmi imaynapi tarikusqanchista chaymi qowasun imakunachus necesitasqanchista. Ichaqa mayninpin chay “tukuy chaykuna” qowasqanchisqa mana munasqanchisman hinachu kanqa. Chaywanpas Jesusmi kallpachawanchis ‘tukuy chaykunamanta mana iñiqkunaq llakipakuyninta’ ama qatikunapaq. ¿Imaraykun chayta niwanchis? Jesusmi nillarqantaq: “Cuidakuychis qankuna kikiykichista, paqtataq sonqoykichis rumiyanman viciokunawan, machaywan, kay kawsaypa llakichikuyninwan, chaytaq Runaq Churin kutimunan p’unchay qonqaylla hap’isunkichisman. Seq’ona waskha hinan chayamunqa kay pachantinpi lliw kawsaqkunapaq”, nispa (Luc. 21:34, 35).

8. ¿Imaraykun astawanqa kay tiempopi llasa q’epinchista wikch’unanchis?

⁸ Pisillañan faltawanchis phawasqanchis carrerata tukunanchispaq. May llakikunapaqmi kanman yanqa ruwaykunawan q’epiyusqa kaspa chay carrerata mana tukuyqa. Yachayniyoq kaspaqa Pabloq nisqantan kasukusun, nirqanmi: “Pipas imachus kapuqninwan sonqopas-sonqo kan chayqa, paypaqqa hatun qhapaq kayta tariy hinan Dios yupaychayqa”, nispa (1 Tim. 6:6). Pabloq nisqanta kasukusun chayqa, mana sasachakuspan phawananchis carrerata tukusun.

‘Usqhaylla mayt’uwaqninchis huchata wikch’usun’

9, 10. a) ¿Ima ninanmi ‘usqhaylla mayt’uwaqninchis hucha’? b) ¿Iman iñiyninchista pisiyachiman?

⁹ Ichaqa manan ‘tukuy llasa q’epillanchistachu’ wikch’unanchis. Pablon nillarqantaq ‘usqhaylla mayt’uwaqninchis huchatapas wikch’unanchispaq’. Chayta ninapaq griego rimaypi simiqa kay kutillapin rikhurin. Chay textoq nisqanmantan Bibliamanta yachaq Albert Barnes runa nin: “Carrerapi phawaqqa allintan cuidakunan p’achan chakinman mayt’ukuspa laq’achinanmanta. Chhaynallataqmi cristianokunapas chhaynata hark’aq ruwaykunata wikch’unan”, nispa. ¿Imakunan iñiyninchista pisiyachinman?

¹⁰ Iñiyninchistaqa manan huk p’unchayllapichu chinkachisunman, pisi-pisimantan mana reparakushallaqtinchis chiriyapuman. Pablon cristianokunata yuyaycharqan, cheqaq iñiymanta barco hina ‘karunchakuymanta’, ‘mana iñiq hina millay sonqoyoq kapuymantawan’ cuidakunankupaq (Heb. 2:1; 3:12). Carrerapi phawaq mana kasukuspa mayt’ukuq p’achawan churakuspa phawan chayqa, laq’akunqan. ¿Imaraykun mana kasukunchu? Paypi sinchita confiakusqanrayku, mana allin yuyaywan phawasqanrayku. Chaywan, ¿imatan Pablo yachachiwanchis?

11. ¿Imaynapin iñiyninchis chinkapunman?

¹¹ ¿Imakunan iñiyninchista pisiyachinman? Imatapas kawsayninchispi ruwasqanchiskunan. Bibliamanta yachaq runan nin: “‘Usqhaylla mayt’uwaqninchis huchaqa’ kamachiwaqninchis ruwaykunan kanman, yaqapaschá imayna kawsasqanchis, imayna kasqanchis, otaq huñunakusqanchis runakuna” nispa. Arí, maypi tiyasqanchispas, imapi pisikallpayasqanchispas, huñunakusqanchis runakunapas tanqawasunmanmi iñiyninchispi pisipanapaq otaq iñiyninchis chinkapunanpaqpas (Mat. 13:3-9).

12. ¿Ima yuyaychaykunatan kasukunanchis iñiyninchista ama chinkachinapaq?

¹² Imakuna qhawasqanchispas, uyarisqanchispas yuyayninchisman sonqonchismanmi haykun, chaymi allin yuyayniyoq hunt’aq kamachi qelqakunawan askha watakunaña willawashanchis chaykunamanta cuidakunapaq. Chaymantapas willawanchismi qolqe sonqo kaypas, kusirikuykunawan, rantinapaq tukuy imaymana lloqsimuqkunawan sonqota suwachikuypas hark’awasunmanmi phawasqanchis carrerapi allinta phawananchispaq. ¿Imaynatan chay yuyaychaykunata chaskikushanchis?  ¿Mana hunt’ay atinapaq hinachu qhawarinchis? Icha ninchischu, ¿chay yuyaychaykunaqa manan ñoqapaqchu, nispa? Chhaynata yuyaykuyqa manan allinchu. Saqraq trampankunaqa sasa reparanan chaymi askhataña urmachin. Ama hayk’aqpas nisunchu “ñoqataqa manan imapas sucedewanqachu” nispaqa . Chhaynata yuyaykuspaqa manan chaskikusunchu wiñay kawsay premionchista (1 Juan 2:15-17).

13. ¿Iman yanapawasun kay pachaq ‘wayran’ mana wañuchiwananchispaq?

¹³ Runakunaq yuyaykusqanpas allinpaq qhawarisqankupas kay pachaq munayninman hinan kashan, cristianokunaqa sapa p’unchaymi paykunawan kawsanchis. (leey Efesios 2:1, 2). ¿Paykuna hinachu ñoqanchispas kasun? Chayqa kanqa ruwasqankuta imayna qhawarisqanchisman hinan. Pablon nirqan kay pacha runakunaq yuyaykusqan venenoyoq ‘wayra’ hina muyuykuwasqanchista, chayqa iñiyninchispin wañuchiwasunman. Chaymi wiñay kawsay premiota chaskinapaqqa tukuy atisqanchista kallpachakunanchis chay wayra ama wañuchiwananchispaq. ¿Iman yanapawasun mana pisipanapaq? Carrera phawayninchispi umalliq Jesustan qatikunanchis (Heb. 12:2). Pablopas chay carrerapin phawarqan, kallpacharqantaqmi iñiqmasinkunata pay hina kanankupaq (1 Cor. 11:1; Fili. 3:14).

¿Imaynatan premionchisman aypasunman?

14. ¿Imaynatan qhawarirqan Pablo wiñay kawsay premiota chaskinanpaq phawasqan carrerata?

¹⁴ ¿Imaynatan Pablo qhawarirqan wiñay kawsay premiota chaskinanpaq phawasqan carrerata? Éfeso llaqtapi umalliqkunaman discurso qosqanpin nirqan: ‘Manataqmi imaraykupas kawsayniytaqa ñoqa kikiypaq ancha chaniyoqpaqchu qhawarikuni, aswanpas [...] [“tukuytan munani phawasqay carrerata”, NM] Señor Jesusmanta chaskisqay llank’anatawan’, nispa (Hech. 20:24). Chaymi Pabloqa kawsaynintawanraq qoyta munarqan wiñay kawsay premiota chaskinanpaq. Tukuytan kallpachakurqan predicananpaq ichaqa yanqapaqmi kanman karqan phawasqan carrerata mana tukuqtinqa. Chaywanpas manan wiñay kawsay premiota chaskirunmanñapas hinachu sientikurqan (leey Filipenses 3:12, 13). Wañupunanpaq kashaspañan  sut’ita nirqan: “Allin maqanakuytan maqanakuniña, llank’anaytan tukuniña, iñiyniypin qaqata sayarqani”, nispa (2 Tim. 4:7).

15. ¿Imaynatan kallpacharqan Pablo carrerapi phawaqmasinkunata?

¹⁵ Chaymantapas Pabloqa munarqanmi cristianomasinkuna phawasqanku carrerata tukunankuta. Chaymi Filipo llaqtapi cristianokunata kallpacharqan salvasqa kanankupaq tukuy sonqowan llank’anankupaq, nirqanmi: “Diospa kawsachiq siminta paykunaman willaspaykichis. Ahinapin ñoqapas Cristoq hamunan p’unchaypi alabakusaq mana yanqapaq kallpayta usuchisqaymanta, mana yanqapaq llank’asqaymantawan”, nispa (Fili. 2:16). Chhaynallatataqmi qhawarirqan Corinto llaqtapi cristianokunatapas, nirqanmi: “Phawashaq hina kawsaychis premiota chaskinaykichispaq”, nispa (1 Cor. 9:24).

16. ¿Imaraykun yuyaykunanchis phawayta tukuspa premio chaskinanchispi?

¹⁶ Competenciapi karuta phawaqkunaqa, qallariypiqa manan rikunkuchu maymanchus chayananku kasqanta. Ichaqa maychus chayananku kasqallanpin yuyaykunku, astawanqa chayanankupaqña kashaqtinku. Ñoqanchispas chhaynallatataqmi yuyaykunanchis, wiñay kawsay premionchistaqa cheqaqpaqmi qhawarinanchis. Chhaynata yuyaykuymi astawan kallpachawasun chayananchispaq.

17. ¿Imaynatan iñiyninku Diospa siervonkunata yanaparqan chaskinanku premiopi yuyaykunankupaq?

¹⁷ Chaypaqmi ichaqa necesitanchis iñiyta, Pablon nirqan: “Iñiyqa suyashasqanchista cheqaqtapuni chaskinanchispaq yuyaymi, mana rikusqanchistapas kashasqanpaqpuni yuyaymi”, nispa (Heb. 11:1). Abrahammanta Saramantawan rimasun. ¿Imaraykun tukuy kaqninkuta saqespa llaqtankumanta lloqsirqanku, Canaán llaqtapi ‘purikuqkuna’ hinalla kawsanankupaq? Paykunaqa ‘karullamantan [...] qhawarirqanku’ Diospa promesankuna hunt’akunanta. Rimallasuntaq Moisesmantapas. ¿Imaraykun ‘pisi p’unchaykunalla huchaq kusichikuyninpi kawsayta, Egiptopi qhapaq kaykunatapas’ mana munarqanchu? Iñiyninmi yanaparqan chaykunata saqenanpaq. Chhaynapin ‘payqa samiyoq kayta suyakusharqan’ (Heb. 11:8-13, 24-26). Pabloqa chay hunt’aq sonqo runakunamanta rimaspaqa “iñiywanmi”, nispan qallarirqan, chay nisqanqa allinpunin karqan. Paykunaqa iñiyninkuraykun sasachakuykunapiña tarikuspapas mana chaypichu yuyaykurqanku, aswanpas Jehová Dios paykunarayku imakuna ruwasqanpi, hamuq tiempopi imakuna ruwananpiwan.

18. ¿Iman yanapawasun ‘usqhaylla mayt’uwaqninchis huchata wikch’unapaq’?

¹⁸ Iñiyninchis allin kananpaq, ‘usqhaylla mayt’uwaqninchis huchata wikch’unapaqpas’ Hebreos libropi 11 capitulopi kaq qharikunamanta, warmikunamantan yachananchis, kallpachakunanchistaqmi paykuna hina kawsanapaqpas (Heb. 12:1). Chaymantapas hunt’aq sonqo iñiqmasinchiskunawanmi huñunakunanchis astawan “munanakunanchispaq, allin ruwaykunatapas ruwananchispaq” (Heb. 10:24).

19. ¿Imaraykun phawasqanchis carrerata mana saqenanchischu?

¹⁹ Maymanchus chayananchismanqa ñan chayashanchisña. ¡Rikushasunmanpas hinañan kashan! Iñisqanchisrayku Jehová Diospa yanapayninwan iman hunt’asun Pabloq nisqanta, nirqanmi: ‘Llasa q’epinchista, usqhaylla mayt’uwaqninchis huchatapas wikch’usun’, nispa. Chayta kasukusqanchismi yanapawasun Jehová Diospa prometewasqanchis wiñay kawsay premiota chaskinanchispaq.

[Uranpi willakuy]

¿Imatan yacharqanchis?

• ¿Ima ninantan Pablo nirqan ‘tukuy llasa q’epinchista [...] wikch’usun’, nispa?

• ¿Imakunan cristianoq iñiyninta chinkachinman?

• ¿Imaraykun yuyaykunanchis wiñay kawsay premio chaskinanchispi?

[Tapuykuna]

[23 paginapi foto]

¿Iman ‘usqhaylla mayt’uwaqninchis hucha’? ¿Imaynatan urmachiwasunman?