MEDITERRÁNEA ladoman viajaspa Siracusa (Sicilia isla) llaqtaq politicanpi participasqan qhepamanmi Atenas llaqtaman kutimpurqan. Chaypin huk Academiata hatarichirqan. Chay instituciontan qhawarinku Europa ladomanta ñawpaq kaq universidadta hina. Chaypin matemáticas, filosofía nisqakunata allinta t’aqwiqku.

Platón runaq yachachikuyninkunaqa askha runakunaq iñiyninpin rikukurqan, yaqa llapankun “cristianon kayku” nispa ninku, creesqankutataq Bibliapi kananpaq yuyaykunku. Platón runaqa astawanqa kaytan yachachirqan: “Runaqa almayoqmi, chay alman wañuqtinqa kawsashallan”, nispa.

Platón runaqa yachaytan munarqan wañusqanchis qhepaman kawsaymanta. Huk libron nin: “Platonqa anchatan interesakurqan almaq mana wañuq kasqanpi”, nispa (Ñawpa filosofía nisqapi cuerpowan almawan, inglés rimaypi). Payqa manan iskayarqanchu “almaqa cuerpo wañupuqtin kawsashallasqanpi”, kay pachapi imakuna ruwasqanman hina “premiasqa kananpaq otaq huchachasqa kananpaqpas”. *

Platón runaq academia hatarichisqanpin yachachikurqan 387 watamanta manaraq Jesús hamushaqtin, 529 watakama Jesuspa hamusqan qhepaman. Chaypin yachachikuyninkuna mast’arikurqan Greciaq, Romaq kamachisqan nacionkunaq religionninkunapi. Alejandriamanta Filón sutiyoq judío runapas Platonpa yachachisqanpin creerqan, imaynan “cristianon kayku” niq umallikuna ruwarqanku hinata. Chaymantapachan chay yachachikuykunaqa judaísmo cristianismo yachachikuykunawan chhaqrukurqan.

Huk diccionarion nin: “Cristiana religionpi llapa yachachikuykunan chhikallanpas wak tiempopi filosofía nisqamanta hamun, astawanqa Platonpa yachachikuyninmanta ichaqa wakin cristianokunaqa [...] platonista cristianokuna nisqa sutiwan reqsisqan kananku.” (The Anchor Bible Dictionary.) Tupanachisun iskay librokunaq nisqanta.

Platón runaq nisqan: “[Wañuypiqa,] ukhunchispi kasqanmi otaq mana wañuq alman cuentata qonqa huk dioskunaman [...]. Chay creenciaqa kallpachanmi allin runakunata anchatataq manchachin mana allin runakunata” (Platón. Las leyes, Libro Duodécimo).

Bibliaq nisqan: Runaqa wañupusqan qhepamanqa manan imatapas yachanchu. Biblian willan wañusqakunaqa puñushankumanpas hina kasqankuta, kawsarichisqa kayta suyakuspa. Ichaqa alma mana wañuq kaqtinqa manañan kawsarichisqa kayta necesitankumanchu. Qatimuqpi textokunata t’aqwiy.

• “Kawsashaqkunaqa yachankun wañukapunankuta, wañukapuqkunan ichaqa mana imatapas yachankuchu.” (Eclesiastés 9:4, 5)

• ‘Aya p’ampanakunapi lliw kaqkunan [...] kawsarimpunqaku.’ (Juan 5:28, 29.)

• “Wañukapuspanqa hallp’amanmi tukupun.” (Salmo 146:4.)

Bibliaqa sut’itan yachachin almaqa cuerpo wañuqtin manaña kawsasqanta. Chayrayku tapukuy: “¿Bibliaq nisqanman hinachu creenciaykuna kashan icha Platón runaq yachachikuyninman hinachu?” nispa.