Achka runakunam piensanku allin educacionniyuq kaspa, qullqisapa kaspa hamuq tiempopi kusisqa kawsakunankumanta. Piensankutaqmi universidadman rispankuqa ayllunkupi, llamkayninkupi allinlla kaypi chaynataq llaqtankupipas riqsisqa kaypi. Ninkutaqmi allin educacionniyuq kaspaqa llamkayta tariruspanku achka qullqiyuq kaspankuqa kusisqa kawsakunankumantapas.

China nacionniyuq Zhang Chen sutiyuq runam nin: “Wakcha kasqayraykum piensarqani universidadman yaykuspay chaynataq allin llamkayniyuq kaspallay kusisqa kawsakunaypi”, nispa.

Achka runakunam hamuq tiempopi kusisqa kawsakuyta munaspanku riqsisqa universidadkunaman yaykunku estudianankupaq, chaypaqmi huklaw nacionkunamanraq rinku. Ichaqa coronavirus unquy rikurirusqanraykum kunanqa huk law nacionman rinankupaqqa sasachakunku. 2012 watapim nirqaku universidadpi estudianankupaq huklaw nacionman astakuq musu-sipaskunaqa astawan Asia lawmanta kasqankuta.

Achka tayta-mamakunam anchata kallpanchakunku wawa-churinkuta huklaw nacionpiraq universidadpi estudiachinankupaq. Taiwanmanta Qixiang sutiyuq runam nin: “Tayta-mamayqa manam qullqisapachu karqaku, ichaqa kallpanchakurqakum tawaykuta Estados Unidospi estudiachiwanankupaq”, nispa. Paypa tayta-maman hinam wakin tayta-mamakunapas wawa-churinkuta educasqankuwan manuyaypi kanku.

Imapaqpas estudiayqa allinmi, ichaqa achkaqmi cuentata qukurunku allin estudioyuq kaspankupas kusisqa mana kasqankumanta. Wakinqa achka watakunam imapaqpas estudianku, chaywanmi manuyanku, ichaqa manam estudiasqankuman hinachu llamkapakuyta tarinku. Rachel Mui sutiyuq warmim Singapur nacionmanta nirqa: “Universidadmanta lluqsiqkunaqa manam estudiasqankuman hina llamkapakuyta tarinkuchu”, nispa. Taiwanpi yachaq ancha estudioyuq Jianjie sutiyuq runam nin: “Estudiasqankuman hina llamkapakuyta mana tarispankum ima llamkapakuypiñapas llamkapakunku”, nispa.

Wakinqa estudiasqankuman hinam llamkapakuyta tarinku, ichaqa llumpayta llamkasqankuwanmi mana kusisqachu kawsakunku. Tailandiapi Niran sutiyuq runam Reino Unidoman universidadpi estudiananpaq rirqa. Paymi nin: “Nacionniyman kutimuspaymi allin llamkapakuyta tarirurqani, ichaqa astawan gananaypaqqa tutapaymanta tuyaykuykamam llamkarqani. Ichaqa wakin runakunatawan kuskatam llamkayniykumanta qarquruwarqaku, chaywanmi cuentata qukururqani allin estudioyuq kaspapas mana llamkayniyuq qiparunamanta”, nispa.

Qullqisapa kaqkunapas wakinpiqa sasachakuypim tarikunku ayllunkuwan, unqusqankuwan utaq qullqinkumanta llumpayta preocupakusqankuwan. Japon nacionmanta Katsutoshi sutiyuq runam nin: “Ñuqaqa qullqisapam karqani, ichaqa manam kusisqachu karqani llamkaqmasiykuna chiqniwaspa tukuywan sasachawaptinku”, nispa. Vietnam nacionpi kaq Lam sutiyuq warmim nin: “Achka runakunatam riqsini allin llamkayniyuq chaynataq qullqisapa kanankupaq kallpanchakusqankuta. Ichaqa llamkayllamanña qukurusqankuwanmi unquruspa llakisqallaña tarikunku”, nispa.

Franklin hinam wakin runakunapas cuentata qukurunku estudioyuq, qullqiyuq kaspankupas kusisqa mana kawsakusqankumanta, chaymi wakinqa tantiakurunku allin runa kanankupaq chaynataq hukkunata yanapanankupaq. ¿Chaykunata ruwaychu kusisqata kawsachiwachwan? Chaymantam qatiqnin yachachikuypi yachasunchik.